Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 31 marca 2014 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi Śródmieścia w Łodzi, XI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił wniosek pozwanej A. M. o przyznanie kosztów postępowania w sprawie z powództwa D. K. o ustalenie istnienia stosunku pracy i wynagrodzenie.

W uzasadnieniu powyższego rozstrzygnięcia Sąd Rejonowy podniósł, iż postanowieniem z dnia 6 marca 2014 r. umorzono postępowanie w niniejszej sprawie. Umorzenie nastąpiło na skutek cofnięcia pozwu przez powódkę w piśmie procesowym z dnia 18 lutego 2014 r. Pismem z dnia 21 marca 2014 r. pełnomocnik pozwanej wniósł o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 1.800 zł. Żądanie zasądzenia kosztów pełnomocnik pozwanej zgłosił również w odpowiedzi na pozew z dnia 2 stycznia 2014 r.

Sąd wskazał też, iż art. 203 k.p.c. w zakresie kosztów stanowi lex specialis w stosunku do art. 109 k.p.c. Oznacza to, że w przypadku cofnięcia pozwu, sąd zasądzi na rzecz pozwanego koszty tylko wtedy, kiedy pozwany zgłosi nowe żądanie zwrotu kosztów procesu po powzięciu wiadomości o cofnięciu pozwu. Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w orzecznictwie sądowym (np.: postanowienie Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 22 sierpnia 2012 r. III AUz 78/12, LEX nr 1216410). Wniosek o zasądzenie kosztów postępowania zawarty w odpowiedzi na pozew został bowiem zgłoszony w innej sytuacji procesowej, a to z uwzględnieniem nakładu pracy pełnomocnika pozwanej przewidzianego dla całego toku procesu. Wobec tego w przypadku umorzenia postępowania, następuje konieczność ponownego zgłoszenia wniosku z uwzględnieniem rzeczywistego, a nie tylko przewidywanego nakładu pracy pełnomocnika strony.

Sąd Rejonowy zaznaczył, iż w sprawie niniejszej, pełnomocnik pozwanej wprawdzie zgłosił ponownie wniosek o przyznanie kosztów postępowania, jednakże uchybił terminowi przewidzianemu w art. 203 § 3 k.p.c. Wskutek zaś spóźnionego wniosku o przyznanie kosztów procesu, roszczenie o zasądzenie kosztów wygasło, a wniosek należało oddalić na podstawie 203 § 3 k.p.c. a contrario.

Zażalenie na powyższe orzeczenie wniósł pozwany.

Zaskarżonemu postanowieniu zarzucił:

- błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, iż pełnomocnik strony pozwanej wniósł o przyznanie kosztów postępowania pismem z dnia 21 marca 2014 r., podczas gdy wniosek w przedmiocie kosztów złożony został pismem z dnia 20 marca 2014 r. (w załączeniu przedstawił potwierdzenie nadania przedmiotowego wniosku), a więc w terminie przewidzianym w przepisie art. 203 § 3 k.p.c.

- naruszenie przepisów postępowania tj. przepisu art. 203 § 3 k.p.c. - poprzez przyjęcie, iż został uchybiony termin wskazany w tymże przepisie.

Z uwagi na powyższe skarżący wniósł o:

1. zmianę skarżonego postanowienia z dnia 31 marca 2014 r. , sygn. akt XI P 854/13 poprzez uwzględnienie wniosku pełnomocnika pozwanej z dnia 20 marca 2014 r. o przyznanie kosztów postępowania poprzez zasądzenie na rzecz strony pozwanej kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 1 800 zł,

2. zasądzenie od strony powodowej na rzecz strony pozwanej kosztów postępowania zażaleniowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu zażaleniowym

W ramach zaś postępowania zażaleniowego, wniósł o:

1. dopuszczenie dowodu z pisma strony pozwanej (wniosku o przyznanie kosztów postępowania) wraz z potwierdzeniem nadania - na okoliczność tego, iż wniosek o przyznanie kosztów postępowania złożony został w dacie 20 marca 2014 r., a więc w terminie wskazanym w przepisie art. 203 § 3 k.p.c.

2. dopuszczenie dowodu z koperty, w której znajdowało się pismo powódki z informacją o cofnięciu pozwu - na okoliczność daty wpływu do kancelarii strony pozwanej, pisma powódki zawierającego oświadczenie o cofnięciu pozwu (data wpływu na kopercie 6 marca 2014 r. - powtórna awizacja w dniu 4 marca 2014 r.).

W odpowiedzi na powyższe powódka wniosła o oddalenie zażalenia pozwanego, podkreślając swoją niezwykle trudną sytuację finansową.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył co następuje:

Zażalenie zasługuje na uwzględnienie.

W postępowaniu procesowym sąd orzeka o zwrocie kosztów w każdym orzeczeniu kończącym sprawę według jednej z następujących zasad: odpowiedzialności za wynik procesu, stosunkowego rozdzielenia kosztów, wzajemnego zniesienia kosztów, słuszności i zawinienia.

Art. 98 § 1 k.p.c. stanowi, iż strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez radcę prawnego zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata (radcy prawnego), koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony (art. 98 § 3 k.p.c.).

Zgodnie z art. 102 k.p.c. w wypadkach szczególnie uzasadnionych Sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej kosztami w ogóle.

W myśl art. 203 § 1 k.p.c. pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z cofnięciem połączone jest zrzeczenie się roszczenia - aż do wydania wyroku. Pozew cofnięty nie wywołuje żadnych skutków, jakie ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa. Na żądanie pozwanego powód zwraca mu koszty, jeżeli sąd już przedtem nie orzekł prawomocnie o obowiązku ich uiszczenia przez pozwanego (art. 203 § 2 k.p.c.). W razie cofnięcia pozwu (odwołania) poza rozprawą przewodniczący odwołuje wyznaczoną rozprawę i o cofnięciu zawiadamia pozwanego, który może w terminie dwutygodniowym złożyć sądowi wniosek o przyznanie kosztów. (art. 203 § 3 zd. 1 k.p.c.).

W ocenie Sądu Okręgowego, co słusznie podnosi skarżący, Sąd Rejonowy w sposób nieuprawniony przyjął, iż z nowym żądaniem zwrotu kosztów procesu po powzięciu wiadomości o cofnięciu pozwu, pozwany wystąpił z naruszeniem terminu, o którym mowa w art. 203 § 3 zd. 1 k.p.c. Istotnie wniosek pozwanego w tym przedmiocie wpłynął do Sądu Rejonowego w dniu 21 marca 2014 r., jednakże pozwany załączając potwierdzenie nadania pisma wykazał, iż wniosek w tym przedmiocie został złożony w placówce pocztowej w dacie 20 marca 2014 r., a więc w terminie wskazanym w przepisie art. 203 § 3 k.p.c.

Tym samym uznać należało, iż przedmiotowy wniosek pozwanej jako spóźniony w sposób nieuprawniony nie został merytorycznie rozpoznany przez Sąd I instancji.

Sąd Rejonowy w zaskarżonym postanowieniu w konsekwencji nie zbadał, czy zasadnym jest wniosek powódki w przedmiocie zwolnienia jej od ponoszenia kosztów postępowania złożony równocześnie wraz z cofnięciem powództwa. Nie odniósł się też do zasadności żądania strony pozwanej zasądzenia na jej rzecz kosztów procesu na podstawie art. 98 kpc. Tym samym nie rozpoznał istoty sprawy. Zaskarżone postanowienie nie nadawało się więc w tym zakresie do kontroli instancyjnej.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 4 k. p. c. w zw. z art. 397 § 2 kpc uchylił zaskarżone postanowienie i przekazał sprawę w tym zakresie do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, pozostawiając temu Sądowi w myśl art. 108 § 2 k. p. c. rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów postępowania zażaleniowego.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy, Sąd I instancji winien rozpoznać wniosek pozwanego o przyznanie kosztów postępowania co do meritum. To jest ocenić czy wniosek powódki o zwolnienie od obowiązku poniesienia kosztów przegranego postępowania w świetle okoliczności sprawy na podstawie art. 102 kpc jest uzasadniony, czy też winna ona ponieść odpowiedzialność za wynik procesu i zwrócić pozwanej m.in. koszty zastępstwa procesowego na podstawie art. 98 kpc.

Przewodnicząca: Sędziowie:

Z/ Odpis postanowienia wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi pozwanego i powódce.