Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 30 czerwca 2014r.

Sąd Okręgowy w Rzeszowie VI Wydział Gospodarczy

w następującym składzie:

Przewodniczący: SSO Beata Hass-Kloc

Sędziowie: SO Anna Walus-Rząsa

SO Barbara Frankowska( spr. )

Protokolant: st. sekr. sądowy Małgorzata Zawiło

po rozpoznaniu w dniu 30 czerwca 2014r. w Rzeszowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa: Gminy (...) J.

przeciwko: (...) Spółce z o.o. w J.

przy udziale interwenienta ubocznego (...) Banku (...) z/s w S.

o zapłatę

na skutek zażalenia pozwanego na postanowienie Sądu Rejonowego
w (...) V Wydziału Gospodarczego z dnia 5 lutego 2014r. sygn. akt
V GC 309/12

postanawia:

o d d a l i ć zażalenie.

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Rejonowy w Przemyślu V Wydział Gospodarczy oddalił opozycję pozwanego przeciwko wstąpieniu do sprawy interwenienta ubocznego po stronie powodowej – (...) Banku (...) w S.. W ocenie Sądu Rejonowego interwenient uboczny, wbrew stanowisku pozwanego, ma interes prawny w przystąpieniu do sprawy po stronie powodowej, bo negatywne rozstrzygnięcie, które już zapadło, może wpływać na sferę praw interwenienta. Istotą sporu w sprawie była ocena prawidłowości realizacji gwarancji, która wg Sądu Rejonowego była nieprawidłowa, bo nie nastąpiła z rachunku gwaranta, lecz samego powoda, bez jego zgody. W przypadku potwierdzenia przez sąd odwoławczy powyższej koncepcji powodowi będzie służyło roszczenie o zwrot pobranych kwot, stąd na mocy art. 76 kpc orzeczono, jak w zaskarżonym postanowieniu.

Pozwany zaskarżył powyższe postanowienie w całości zarzucając:

I.  obrazę przepisów procesowych mająca wpływ na treść zapadłego orzeczenia, tj.:

1.  art. 328 § 2 kpc poprzez brak w treści uzasadnienia zaskarżonego postanowienia ustalenia faktów, które sąd uznał za udowodnione, dowodów na których się oparł i przyczyny, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności mocy dowodowej oraz wyjaśnienia podstawy prawnej orzeczenia,

2.  art. 76 kpc poprzez rozszerzającą interpretację tego przepisu który stanowi, iż interwencją uboczną może zgłosić każdy kto ma interes prawny w tym, żeby sprawa została rozstrzygnięta na korzyść jednej ze stron, podczas gdy według Sądu interwenient ma interes prawny jedynie wówczas, gdy sprawa zostałaby rozstrzygnięta na niekorzyść strony, do której przystępuje. Sąd pominął również, iż interwenient przystąpił do sprawy dopiero na etapie wnoszenia apelacji w sytuacji, w której powód nie wniósł środka odwoławczego, zatem powinien wykazać, że ma interes samoistny i bezpośredni do obalenia zapadłego wyroku.
W przedmiotowej sprawie natomiast powództwo zostało oddalone
z uwagi na fakt, iż wystąpiły braki dowodowe po stronie powoda, który nie wykazał, iż środki zostały pobrane z jego konta za jego zgodą lub na podstawie ważnego tytułu prawnego. Przystąpienie do sprawy interwenienta po zamknięciu przewodu sądowego nie może prowadzić do obejścia przepisów o prekluzji dowodowej obowiązujących stronę,

3.  art. 366 kpc poprzez przyjęcie, iż treść zapadłego w niniejszej sprawie wyroku może skutkować obowiązkiem zwrotu środków przez bank, podczas gdy wyrok prawomocny ma powagę rzeczy osądzonej tylko co do tego, co w związku z podstawą sporu stanowiło przedmiot rozstrzygnięcia, a ponadto tylko między tymi samymi stronami. Skoro interwenient nie był stroną niniejszego postępowania, sądy nie mogą być związane niniejszym rozstrzygnięciem. Jeżeli zatem bank byłby
w przyszłości pozwany przez Gminę (...) J. mógłby złożyć oświadczenie o potrąceniu z roszczeniem powoda ze swoim roszczeniem o zwrot sumy wypłaconej tytułem gwarancji, o którym mowa w § 6 umowy o udzielenie gwarancji nr (...) (dostarczonej dopiero przez interwenienta). Ponadto roszczenia banku o zwrot od Gminy (...) J. są zabezpieczone wekslem in blanco (§ 3 w/w umowy), wobec czego nie istnieje ryzyko pociągnięcia banku do odpowiedzialności odszkodowawczej,

II.  błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, iż interwenient ma interes prawny w przystąpieniu do sprawy, gdyż w przypadku potwierdzenia przez sąd odwoławczy, że realizacja gwarancji była nieprawidłowa, tj. nastąpiła nie z rachunku gwaranta, a z rachunku powoda bez jego zgody spowoduje, że powód może domagać się od banku występującego z interwencją zwrotu pobranych z rachunku kwot. Podczas gdy interwenientowi na podstawie zawartej z powodem umowy
i regulaminu dla udzielonej gwarancji przysługuje regres w stosunku do powoda polegający na możliwości potrącenia należności z tytułu wypłaconej gwarancji ze środkami zgromadzonymi przez powoda na koncie w tym banku i ściągnięcia ich z konta powoda bez jego zgody
w kwocie równej wypłacanej sumy gwarancyjnej. W takiej sytuacji roszczenia odszkodowawcze nigdy nie powstanie, pod warunkiem złożenia stosownego oświadczenia przez bank.

Na tej podstawie pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez uwzględnienie opozycji w całości i przyznanie pozwanemu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych solidarnie od powoda i interwenienta ubocznego oraz zasądzenie solidarnie od w/w kosztów postępowania zażaleniowego.

Interwenient uboczny w odpowiedzi na zażalenie wniósł o jego oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania zażaleniowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych podtrzymując swoje stanowisko, że ma interes prawny we wstąpienia do niniejszej sprawy z uwagi na stosunek obligacyjny łączący strony procesu oraz rolę interwenienta ubocznego jako gwaranta

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

W pierwszej kolejności wskazać należy, że zaskarżone postanowienie zostało uzasadnione w sposób wystarczający do przeprowadzenia kontroli instancyjnej i podaje podstawę prawną rozstrzygnięcia, co skutkuje bezzasadnością zarzutu naruszenia art. 328 § 2 kpc.

Odnosząc się do zarzutów, czy interwenient uboczny ma interes prawny w rozstrzygnięciu sprawy na korzyść powoda rozważania należy rozpocząć od wskazania, że strony procesu łączyła umowa o roboty budowlane z dnia
24 września 2010r., a na wynagrodzenie pozwanego objęte tą umową udzielona została gwarancja zapłaty przez (...) Bank (...) w S.
w dniu 2 listopada 2011r. na zlecenie powoda. W ramach tej gwarancji (...) Bank (...) w S. wypłacił na żądanie pozwanego
w dniu 20 sierpnia 2012r. kwotę 130.359,25 zł. Wypłacona suma gwarancyjna obejmowała kwotę 13.683,03 zł, o którą toczy się spór w przedmiotowej sprawie. Powód zarzuca pozwanemu, że realizując gwarancję samowolnie dokonał waloryzacji wynagrodzenia za roboty budowlane. Ponadto wskazać należy, że powoda - Gminę (...) J. łączy z (...) Bankiem (...) w S. umowa o udzielenie gwarancji nr (...) z dnia 2.11.2011r. na mocy, której Bank udzielił w/w gwarancji wobec pozwanego (...) Sp. z o.o. w S..

Pismem z dnia 8 marca 2013r. (data stempla pocztowego k. 120), złożonym po zamknięciu rozprawy przez Sąd I instancji, (...) Bank (...) w S. zgłosił interwencję uboczną po stronie powoda wnosząc o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda spornej kwoty z odsetkami
i kosztami procesu. Wskazał na wypłatę m.in. spornej kwoty z gwarancji bankowej na rzecz pozwanego jako beneficjenta żądanej przez niego kwoty, co do zasadności wypłaty, której powód zgłosił zastrzeżenia. W tych okolicznościach Bankowi udzielającemu gwarancji grozić może roszczenie Gminy (...) w J. o zwrot nienależnie pobranych z rachunku powoda środków, w sytuacji oddalenia niniejszego powództwa.

Pozwany natomiast zgłosił opozycję przeciwko wstąpieniu do sprawy interwenienta ubocznego wskazując, że orzeczenie wydane w tej sprawie nie kształtuje żadnych praw ani obowiązków interwenienta. Rozstrzygnięcie
w niniejszej sprawie będzie wywierało skutki jedynie pomiędzy powodową Gminą (...) J. a pozwaną Spółką (...), a za takim stanowiskiem przemawia nieakcesoryjny charakter gwarancji bankowej
w odniesieniu do stosunku podstawowego.

Zgodnie z art. 76 kpc każdy kto ma interes prawny w tym, aby sprawa została rozstrzygnięta na korzyść jednej ze stron, może w każdym stanie sprawy aż do zamknięcia rozprawy w drugiej instancji przystąpić do tej strony (interwencja uboczna). Jak wynika z tego przepisu termin do wniesienia interwencji to moment zamknięcia rozprawy w drugiej instancji. Natomiast przesłanką dopuszczalności interwencji ubocznej jest posiadanie przez interwenienta interesu prawnego w rozstrzygnięciu sprawy na korzyść jednej ze stron.

W tym przypadku nie budzi wątpliwości, że termin do wniesienia interwencji jest zachowany, a kwestia jakie ewentualnie uprawnienia dowodowe służą interwenientowi z uwagi na moment złożenia interwencji nie jest istotny dla rozbryzgnięcia w sprawie opozycji przeciwko interwencji.

Przechodząc do kolejnej przesłanki dopuszczalności interwencji wskazać należy, że najogólniej rzecz ujmując interes prawny jest to taki interes, który wiąże się ze sferą prawną danego podmiotu, co może wyrażać się w tym, że wynik procesu może wpływać bezpośrednio lub pośrednio na układ stosunków prawnych ze stroną do której przystępuje lub strona przeciwną.
U podłoża interesu prawnego uzasadniającego interwencję uboczną leży nie tylko sytuacja, w której wyrok ma rozszerzoną prawomocność ale także stosunek prawny między interwenientem ubocznym a jedną stron procesu,
z reguły tą stroną do której interwenient przystępuje.

Zwrócić należy uwagę na węzły prawne, jakie w tej sprawie wiążą strony procesu oraz interwenienta ubocznego. Strony procesu łączy umowa o roboty budowlane mająca charakter stosunku prawnego podstawowego, w oparciu
o który nawiązane zostały dwa dalsze stosunki prawne, a to między powodem, jako udzielającym gwarancji a bankiem – interwenientem, jako gwarantem oraz między pozwanym, jako beneficjentem gwarancji a bankiem, jako gwarantem. Nadmienić należy, że udzielona w tej sprawie gwarancja ma charakter gwarancji bezwarunkowej, nieodwołalnej i płatnej na pierwsze żądanie pozwanego. Sąd Okręgowy podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w uchwale
7 sędziów, stanowiącej zasadę prawną, z dnia 16.04.1993r. sygn. akt III CZP 16/93, potwierdzone uchwałą z dnia 28.04.1995r. sygn. akt III CZP 166/94, że gwarancja bankowa bezwarunkowa, nieodwołalna i płatna na każde żądanie może być przez strony zawierana w warunkach swobody umów (art. 353 ¹ kc), byle tylko jej treść lub cel nie sprzeciwiły się właściwości stosunku, ustawie lub zasadom współżycia społecznego. Zgodzić się należy z pozwanym, że taka gwarancja ma charakter samodzielny i nieakcesoryjny, co oznacza, że gwarant nie może skutecznie podnosić przeciwko beneficjentowi zarzutów przysługujących dłużnikowi ze stosunku podstawowego. Umieszczenie
w umowie gwarancji klauzuli "nieodwołalnie i bezwarunkowo" oraz "na pierwsze żądanie" stanowi zaostrzenie odpowiedzialności gwaranta, wyłącza bowiem uzależnienie realizacji gwarancji od jakiegokolwiek warunku i oznacza, że obowiązujący gwaranta obowiązek świadczenia powstaje już z chwilą zawiadomienia go o niedokonaniu zapłaty przez dłużnika. Ponadto umowa gwarancji opatrzona powyższymi klauzulami stanowi w stosunku do innych gwarancji "pewien typ nadrzędności" i kreuje abstrakcyjne zobowiązanie banku wobec beneficjenta, niezależnie od stosunków wewnętrznych łączących bank
z dłużnikiem i dłużnika z wierzycielem.

Umowie gwarancji bankowej towarzyszą zazwyczaj dwa dodatkowe stosunki prawne: jeden między dłużnikiem (powodem) i wierzycielem – beneficjentem gwarancji (pozwanym), drugi między gwarantem, tutaj bankiem – interwenientem i dłużnikiem ze stosunku podstawowego – powodem. Stosunki te mają charakter odrębny, samodzielny.

Zważywszy na taki właśnie stosunek gwarancji bankowej, w której to gwarant - podejmując ryzyko zawarcia umowy tej treści – ma wyłączną kompetencję do podjęcia decyzji o wypłacie lub odmowie wypłaty środków
z gwarancji, bank w ramach tych stosunków umownych odpowiada wobec obydwu podmiotów z tytułu wykonania umowy gwarancji.

Powyższe w ocenie Sądu jednoznacznie przemawia więc za istnieniem po stronie interwenienta ubocznego – gwaranta interesu prawnego
w rozstrzygnięciu sprawy na korzyść powoda ponieważ odpowiada wobec niego z tytułu wykonania umowy gwarancji, czyli wynik procesu oddziałuje na układ stosunków prawnych między powodem a interwenientem ubocznym.

W tych okolicznościach podniesione przez pozwanego zarzuty nie zasługują na uwzględnienie. Na marginesie wskazać należy, że w niniejszym postępowaniu nie można przesądzać o zasadności lub bezzasadności ewentualnych roszczeń powoda w stosunku do gwaranta z tytułu umowy gwarancji. Nieistotne też dla rozstrzygnięcia w przedmiocie opozycji jest czy interwenient uboczny wstępując do sprawy na tym etapie ma prawo zgłaszać środki dowodowe, których nie zgłosiła strona do której przystąpił, jeżeli termin do złożenia interwencji został zachowany i interes prawny wykazany.

Mając na uwadze powyższe zażalenie pozwanego oddalono, jako bezzasadne na mocy art. 397 § 2 kpc w zw. z art. 385 kpc.

Mając na uwadze, że postanowienie niniejsze nie jest orzeczeniem kończącym sprawę w instancji kosztach postępowania zażaleniowego rozstrzygnie sąd w postępowaniu apelacyjnym stosownie do jego wyniku (art. 108 § 1 kpc).

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)