Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 maja 2014 r.

Sąd Apelacyjny - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 7 maja 2014 r. w Gdańsku

sprawy F. J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E.

o świadczenie przedemerytalne

na skutek apelacji F. J.

od wyroku Sądu Okręgowego w Elblągu- IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 23 kwietnia 2013 r., sygn. akt IV U 99/13

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 1460/13

UZASADNIENIE

F. J. zakwestionował decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. z dnia 14.12.2012r., znak (...), którą odmówiono mu prawa do świadczenia przedemerytalnego. W uzasadnieniu odwołania skarżący podniósł, iż w dniu 06.11.2006r. doznał zawału serca i z tego tytułu przebywał na świadczeniu chorobowym. W trakcie trwania świadczenia, w dniu 02.04.2007r., złożył wniosek o przyznanie renty i pozwany po rozpoznaniu tego wniosku przyznał mu prawo do świadczenia rentowego od dnia 05.05.2007r., tj. od zaprzestania pobierania zasiłku chorobowego. W ocenie skarżącego, organ rentowy błędnie określił termin rozpoczęcia pobierania renty, bowiem powinien być związany orzeczeniem lekarza orzecznika, który określił powstanie niezdolności do pracy na dzień 06.11.2006r. Dlatego też, zdaniem skarżącego, okres jego niezdolności do pracy jest znacznie dłuższy niż to wyliczył pozwany organ rentowy.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. wniósł o jego oddalenie.

Wyrokiem z dnia 23 kwietnia 2013r. Sąd Okręgowy w Elblągu – IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie ubezpieczonego.

Powyższe rozstrzygnięcie Sąd Okręgowy oparł o następujące ustalenia faktyczne i rozważania. Wnioskodawca F. J. ur. (...), w okresie od 06.11.2006r. do 04.05.2007r. przebywał na zwolnieniu lekarskim z uwagi na przebyty w dniu 06.11.2006r. zawał serca. W dniu 02.04.2007r. skarżący wystąpił do pozwanego z wnioskiem o ustalenie uprawnień do świadczenia rentowego. Orzeczeniem z dnia 04.06.2007r. lekarz orzecznik ZUS uznał skarżącego częściowo niezdolnym do pracy na okres do grudnia 2007r. Na tej podstawie organ rentowy decyzją z dnia 25.06.2007r. przyznał skarżącemu prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres od dnia 05.05.2007r., tj. od dnia zaprzestania pobierania zasiłku chorobowego, do dnia 31.12.2007r. Prawo do świadczenia rentowego było przedłużane skarżącemu do dnia 31.03.2012r. W dniu 12.12.2012r. skarżący złożył pozwanemu wniosek o ustalenie uprawnień do świadczenia przedemerytalnego. Do wniosku dołączył zaświadczenie wystawione w dniu 11.12.2012r. przez Powiatowy Urząd Pracy w I., z którego wynikało, że od dnia 01.04.2012r. skarżący jest zarejestrowany w PUP jako osoba bezrobotna, zaś od dnia 9.04.2012r. skarżący uprawniony jest do zasiłku dla bezrobotnych i w okresie pobierania zasiłku nie odmówił bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych. Na podstawie dokumentacji znajdującej się w aktach skarżącego, pozwany organ rentowy ustalił, iż legitymuje się on ponad 25 letnim okresem ubezpieczenia. Decyzją z dnia 14.12.2012r. organ rentowy odmówił skarżącemu prawa do świadczenia przedemerytalnego uznając, iż nie spełnił on przesłanki 5 letniego okresu pobierania świadczenia rentowego. Powyższą decyzję zakwestionował wnioskodawca domagając się przyznania prawa do świadczenia przedemerytalnego. W ocenie Sądu odwołanie wnioskodawcy nie zasługiwało na uwzględnienie. Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 30.04.2004r. o świadczeniach przedemerytalnych (Dz.U.Nr 120, poz. 1252 z późn. zm.) prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje osobie, która: 1) do dnia rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z powodu likwidacji pracodawcy lub niewypłacalności pracodawcy, w rozumieniu przepisów o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, u którego była zatrudniona lub pozostawała w stosunku służbowym przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, ukończyła co najmniej 56 lat - kobieta oraz 61 lat - mężczyzna i posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, lub 2) do dnia rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. Nr 99, poz. 1001), zwanej dalej "ustawą o promocji zatrudnienia", w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, ukończyła co najmniej 55 lat - kobieta oraz 60 lat - mężczyzna oraz posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 30 lat dla kobiet i 35 lat dla mężczyzn, lub 3) do dnia ogłoszenia upadłości prowadziła nieprzerwanie i przez okres nie krótszy niż 24 miesiące pozarolniczą działalność, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 137, poz. 887, z późn. zm.1)), zwanej dalej "ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych", i za ten okres opłaciła składki na ubezpieczenia społeczne oraz do dnia ogłoszenia upadłości ukończyła co najmniej 56 lat - kobieta i 61 lat - mężczyzna i posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, lub 4) zarejestrowała się we właściwym powiatowym urzędzie pracy w ciągu 30 dni od dnia ustania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, pobieranej nieprzerwanie przez okres co najmniej 5 lat, i do dnia, w którym ustało prawo do renty, ukończyła co najmniej 55 lat - kobieta oraz 60 lat - mężczyzna i osiągnęła okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, lub 5) do dnia rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia, w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn, lub 6) do dnia 31 grudnia roku poprzedzającego rozwiązanie stosunku pracy lub stosunku służbowego, z powodu likwidacji pracodawcy lub niewypłacalności pracodawcy, w rozumieniu przepisów o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, u którego była zatrudniona lub pozostawała w stosunku służbowym przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiadała okres uprawniający do emerytury wynoszący co najmniej 34 lata dla kobiet i 39 lat dla mężczyzn. Ust. 3. Świadczenie przedemerytalne przysługuje osobie określonej w ust. 1 po upływie co najmniej 6 miesięcy pobierania zasiłku dla bezrobotnych, o którym mowa w ustawie o promocji zatrudnienia, jeżeli osoba ta spełnia łącznie następujące warunki: 1) nadal jest zarejestrowana jako bezrobotna; 2) w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych; 3) złoży wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w terminie nieprzekraczającym 30 dni od dnia wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego 6-miesięczny okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych. Nie budziło wątpliwości, iż uprawnienia wnioskodawcy do świadczenia przedemerytalnego należało rozpoznać w oparciu o art. 2 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 2 ust. 3 ww. ustawy oraz warunków z nich wynikających. W sprawie poza sporem było, że wnioskodawca legitymuje się wymaganym 25 letnim okresem ubezpieczenia; zarejestrował się w PUP w ciągu 30 dni od ustania prawa do renty; do dnia 31.03.2012r. osiągnął wiek 60 lat; wniosek o świadczenie złożył w ciągu 30 dni od dnia wydania mu zaświadczenia przez PUP poświadczającego 6 miesięczny okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych; w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie odmówił bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej oraz że nadal jest zarejestrowany jako osoba bezrobotna. Sporną pozostawała przesłanka okresu pobierania przez skarżącego świadczenia rentowego. Wskazać przy tym należy, że sam skarżący nie kwestionował, iż rentę pobierał przez okres 4 lat, 10 miesięcy i 27 dni, jednakże w jego ocenie winien mieć przyznane uprawnienia do renty już od dnia powstania jego choroby, tj. 06.11.2006r., która to data została potwierdzona orzeczeniem lekarza orzecznika z dnia 04.06.2007r. Sąd Okręgowy wskazał, że w orzeczeniu lekarza orzecznika ZUS z dnia 04.06.2007r., którego zresztą kserokopię skarżący dołączył do odwołania, nie została wskazana data powstania niezdolności do pracy skarżącego. Nie budziło jednak wątpliwości, iż niezdolność do pracy została orzeczona z uwagi na schorzenie kardiologiczne skarżącego, stąd też można przyjąć, iż niezdolność ta początek swój miała w dniu 06.11.2006r. Nie zmienia to jednak faktu, iż czym innym jest określenie daty powstania niezdolności do pracy, czym innym zaś określenie daty powstania prawa do świadczenia rentowego przysługującego z powodu tej niezdolności. Pozwany prawidłowo powołał się w tym miejscu na art. 100 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.Nr 153, poz. 1227 z późn. zm.), który w ust. 1 i 2 wskazuje, że prawo do świadczeń określonych w ustawie powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa, przy czym jeżeli ubezpieczony pobiera zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne lub wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy wypłacane na podstawie przepisów Kodeksu pracy, prawo do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy lub renty szkoleniowej powstaje z dniem zaprzestania pobierania tego zasiłku, świadczenia lub wynagrodzenia. Z powyższego jednoznacznie więc wynika, że prawo do świadczenia rentowego skarżący mógł nabyć najwcześniej w dniu 05.05.2007r., tj. od zaprzestania pobierania zasiłku chorobowego, mimo ze sama niezdolność do pracy powstała wcześniej, co jest okolicznością niesporną. Orzeczenie lekarza orzecznika z dnia 04.06.2007r. potwierdzające powstanie niezdolności do pracy skarżącego w dniu 06.11.2006r., wbrew twierdzeniom skarżącego, stanowiło podstawę wydania pierwszorazowej decyzji w sprawie przyznania renty, jednakże mając na uwadze ww. przepisy, organ rentowy nie miał innej możliwości ustalenia daty powstania prawa do świadczenia rentowego niż dzień 05.05.2007r. i ustalenia tego w żadnym wypadku nie można uznać za samowolne i dowolne działanie organu rentowego. Reasumując, pozwany prawidłowo ustalił okres pobierania przez skarżącego renty, tj. 05.05.2007r. – 31.03.2012r., co daje łącznie 4 lata, 10 miesięcy i 27 dni. Tym skarżący nie spełnił przesłanki co najmniej 5 letniego okresu pobierania renty i nie nabył uprawnień do świadczenia przedemerytalnego. W świetle powyższego Sąd uznał, iż decyzja pozwanego organu rentowego odpowiadała prawu, dlatego też, stosownie do art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. odwołanie skarżącego należało oddalić.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł ubezpieczony, wnosząc o jego zmianę i przyznanie prawa do świadczenia przedemerytalnego. W uzasadnieniu skarżący wskazał, iż dalszym ciągu uważa, że podstawą wiążącą dla Organu rentowego i przyznania świadczenia rentowego jest Orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS, gdyż jest On jedyną osobą do wydawania orzeczenia i to właśnie Jego orzeczenie było podstawą do wydania decyzji rentowej, po rozpatrzeniu mojego wniosku o przyznanie renty, który złożyłe w dniu 02 kwietnia 2007 roku( gdyż 01.04.2007r, była niedziela dzień ustawowo wolny od pracy jak w br.). Twierdzenie, że Organ rentowy nie miał innej możliwości ustalenia daty powstania prawa do świadczenia rentowego, niż dzień 05.05.2007r, jest w ocenie skarżącego błędne, ponieważ niezdolność do pracy nie powstała w w/w dacie. Wprawdzie korzystał ze zwolnienia lekarskiego, a tym samym świadczenia chorobowego do 05.05.2007r, lecz po tej dacie do wydania orzeczenia przez Lekarza Orzecznika ZUS w dniu 04.06.2007r, nie miał wypłacanego świadczenia z ZUS. Od zaprzestania pobierania zasiłku chorobowego do wydania Orzeczenia Orzecznika ZUS upłynął miesiąc, a od wydania decyzji przez ZUS upłynął 1 miesiąc i 22 dni. Zatem data 05.05.2007r, którą ustalił ZUS ma się nijak do całej sprawy. Organ rentowy winien przyznać mnie prawo do renty od dnia powstania choroby tj, 06.11.2.006r, zgodnie z Orzeczeniem Orzecznika ZUS i wypłacić różnicę świadczenia, a nie trwać w swoim przekonaniu , że prawidłowo ustalił okres przyznania renty. Nadto, apelujący podniósł, że renta jest to świadczenie przyznawane osobom z tytułu niezdolności do pracy z uwagi na stan zdrowia, które nie może kontynuować pracy zarobkowej. Wobec powyższego ZUS samowolnie określił termin wypłacania renty, działając wbrew Orzecznikowi ZUS, jak też złożonemu przeze mnie wniosku o przyznanie renty. A zatem od dnia powstania zawału tj. od 06.11.2006r, do 31.03.2012r, upłynęło 5 lat 4 miesiące, 24 dni.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja F. J. okazała się bezzasadna i jako taka podlegała oddaleniu.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że stan faktyczny sprawy był bezsporny, w związku z czym Sąd Apelacyjny zaakceptował w całości ustalenia faktyczne sądu pierwszej instancji, traktując je jak własne, nie widząc w związku z tym konieczności ich ponownego szczegółowego przytaczania (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 1998 r., sygn. I PKN 339/98, opubl. OSNAPiUS z 1999 r., z. 24, poz. 776).

W ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd Okręgowy wyjaśnił w toku przeprowadzonego postępowania wszystkie istotne okoliczności mające wpływ na rozstrzygnięcie niniejszej sprawy. Przeprowadził także wystarczające dla rozstrzygnięcia sprawy postępowanie dowodowe, które ocenił zgodnie z treścią art. 233 § 1 k.p.c., nie przekraczając granic swobodnej oceny dowodów, zakreślonych wyżej wskazanym przepisem.

Mając na względzie, iż stan faktyczny sprawy był bezsporny, wskazać należy, iż istota sporu również na etapie postępowania apelacyjnego dotyczyła wyłącznie oceny prawnej.

Przypomnieć można, iż przedmiotem kontroli w niniejszym postępowaniu jest prawidłowość decyzji organu rentowego, którą odmówił F. J. prawa do świadczenia przedemerytalnego, z uwagi brak co najmniej 5 letniego okresu pobierania renty.

Na obecnym etapie, istota sporu, podobnie jak i przed Sądem I instancji, dotyczy możliwości przyznania ubezpieczonemu wnioskowanego świadczenia, przy uwzględnieniu daty powstania niezdolności do pracy stanowiącej podstawę przyznanej renty, a nie okresu faktycznego pobierania renty od zakończenia pobierania zasiłku chorobowego.

Przy tak zakreślonej istocie sporu wskazać należy, iż Sąd Apelacyjny w pełni podziela nie tylko ustalenia faktyczne, ale i ocenę prawną, jakiej dokonał sąd pierwszej instancji, uznaje ją za wyczerpującą, a tym samym w zasadzie nie ma potrzeby powtarzać w całości trafnego wywodu prawnego /por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 16 lutego 2006 r., IV CK 380/05; z dnia 16 lutego 2005 r., IV CK 526/04; z dnia 27 listopada 2003 r., II UK 156/03/.

W uzupełnieniu prawidłowych rozważań Sądu Okręgowego, w kontekście argumentacji apelacji, wskazać można, iż zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego i jednolitym stanowiskiem doktryny prawa ubezpieczeń społecznych, przepisy prawa ubezpieczeń społecznych powinny być wykładane ściśle (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2008 r., I UZP 6/08, OSNP 2009 nr 9-10 poz. 120 i orzecznictwo tam powołane), co oznacza w zasadzie prymat dyrektyw wykładni językowej w odniesieniu do pozostałych metod wykładni, w tym wykładni systemowej i wykładni historycznej lub celowościowej.

Odnosząc powyższe do realiów przedmiotowej sprawy, w ocenie Sądu Apelacyjnego przywołane orzecznictwo Sądu Najwyższego daje wyraźny sprzeciw zastosowania rozszerzającej wykładni przepisów ustawy z dnia 30.04.2004r. o świadczeniach przedemerytalnych (Dz.U.Nr 120, poz. 1252 z późn. zm.).

Reasumując, w ocenie Sądu Apelacyjnego Sąd Okręgowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych a następnie również trafnej ich oceny prawnej, której nie wzruszają zrzuty apelacji. Innymi słowy, zaskarżony wyrok odpowiada prawu.

Mając na uwadze powyższe, na mocy art. 385 k.p.c. Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji.