Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 marca 2014r.

w Wydziale III Karnym w składzie:

Przewodniczący: SSO Tomasz Borowczak

Ławnicy: Kazimiera Nowak, Pelagia Janyga

Protokolant: st. prot. sąd. Marcin Kotlicki

przy udziale Prokuratora Prokuratury Rejonowej Poznań Stare Miasto w Poznaniu Michała Jaworskiego

po rozpoznaniu na rozprawie w dniach 30 stycznia i 20 marca 2014r. sprawy:

a)M. R. (1) , syna T. i K. z d. B., urodzonego w dniu (...) w Ś.

oskarżonego o to, że:

I. w dniach 26 stycznia 2006r. i 6 lutego 2006r. w P.i M., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził J. L.i (...)w M.do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 12.000 złotych w ten sposób, że wprowadził przedstawiciela w/w banku w błąd co do autentyczności przedłożonej bankowi dokumentacji kredytowej, gdzie na dokumentach w postaci wniosku o kredyt gotówkowy, umowie kredytowej, oświadczeniu o poddaniu się egzekucji sądowej, deklaracji wystawców weksla in blanco oraz na wekslu in blanco, który to weksel uprawniał do otrzymania sumy pieniężnej, w celu użycia za autentyczne podrobił podpisy formalnego kredytobiorcy J. L.fałszując je własnym podpisem, przy czym tak zgromadzona dokumentacja kredytowa miała istotne znaczenie dla zawarcia umowy kredytowej z (...)w M.

tj. o przestępstwo z art.310§1 k.k. i art.286§1 k.k. w zw. z art.297§1 k.k. i art.270§1 k.k. w zw. z art.11§2 k.k.

b)H. K. , syna S. i M. z d. W., urodzonego w dniu (...)w P.,

oskarżonego o to, że:

II. w dniach 26 stycznia 2006r. i 6 lutego 2006r. w P.i M., będąc pracownikiem firmy pośredniczącej w udzielaniu kredytów między innymi dla (...)z siedzibą w M., działając w zamiarze by M. R. (1)dokonał czynu zabronionego w postaci oszustwa kredytowego na szkodę (...)w M., złożył nierzetelne poświadczenia na wniosku o udzielenie kredytu i umowie kredytowej polegające na potwierdzeniu niezgodnego z prawda złożeniu w jego obecności na dokumentach kredytowych podpisu kredytobiorcy J. L., który to podpis został podrobiony przez M. R. (1), a które to poświadczenia miały istotne znaczenie dla przyznania J. L.w/w kredytu, po czym dokumenty te przedłożył w banku kredytobiorcy jako autentyczne działając na szkodę (...)w M.i J. L.

tj. o przestępstwo z art.297§1 k.k.

1) Oskarżonego M. R. (1) uznaje za winnego tego, że w dniach 26 stycznia 2006r. i 6 lutego 2006r. w P.i M., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził (...)w M.do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 12.000 złotych w ten sposób, że wprowadził przedstawicieli w/w banku zawierających umowę w błąd co do autentyczności przedłożonej bankowi dokumentacji kredytowej, gdzie na dokumentach w postaci wniosku o kredyt gotówkowy, umowie kredytowej, oświadczeniu o poddaniu się egzekucji sądowej, deklaracji wystawców weksla in blanco oraz na wekslu in blanco, który to weksel uprawniał do otrzymania sumy pieniężnej, w celu użycia za autentyczne podrobił podpisy formalnego kredytobiorcy J. L., przy czym tak zgromadzona dokumentacja kredytowa miała istotne znaczenie dla zawarcia umowy kredytowej z (...) w M.tj. przestępstwa z art.310§1 i §3 k.k., art.286§1 k.k., art.297§1 k.k. i art.270§1 k.k. w zw. z art.11§2 k.k. i za to na podstawie art.310§3 k.k. w zw. z art.11§3 k.k. w zw. z art.60§1 i §6 pkt.2 k.k. oraz art.33§2 k.k. wymierza mu karę:

- 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności,

- grzywny w liczbie 100 (sto) stawek dziennych, na podstawie art.33§3 k.k. ustalając wysokość jednej stawki dziennej na 15 (piętnaście) złotych.

2) Na podstawie art.69§1 i §2 k.k. oraz art.70§1 pkt.1 k.k. warunkowo zawiesza wykonanie wymierzonej oskarżonemu M. R. (1) kary pozbawienia wolności na okres 5 (pięciu) lat tytułem próby.

3) Na podstawie art.73§1 k.k. oddaje oskarżonego M. R. (1) w okresie próby pod dozór kuratora.

4) Na podstawie art.316§1 k.k. orzeka przepadek podrobionego poprzez sfałszowanie podpisu J. L. zabezpieczonego w sprawie weksla in blanco.

5) Na podstawie art.44§2 k.k. orzeka przepadek zabezpieczonych w sprawie dokumentów w postaci: wniosku o kredyt gotówkowy, umowy kredytowej, oświadczenia o poddaniu się egzekucji sądowej i deklaracji wystawców weksla in blanco.

6) Oskarżonego H. K. uznaje za winnego tego, że w dniach 26 stycznia 2006r. i 6 lutego 2006r. w P., pośrednicząc w udzielaniu kredytu dla (...) z siedzibą w M., w celu uzyskania kredytu w kwocie 12.000 złotych dla M. R. (1), przedłożył sfałszowane poprzez podrobienie podpisów J. L.dokumenty w postaci wniosku o udzielenie kredytu oraz umowy kredytowej, które to dokumenty miały istotne znaczenie dla uzyskania kredytu tj. przestępstwa z art.297§1 k.k. i za to na podstawie art.297§1 k.k. oraz art.33§2 kk. wymierza mu karę:

- 3 (trzech) miesięcy pozbawienia wolności

- grzywny w liczbie 70 (siedemdziesięciu) stawek dziennych na podstawie art.33§3 kk. ustalając wysokość jednej stawki dziennej na 10 (dziesięć) złotych.

7) Na podstawie art.69§1 i §2 k.k. oraz art.70§1 pkt.1 k.k. warunkowo zawiesza wykonanie wymierzonej oskarżonemu H. K. kary pozbawienia wolności na okres 2 (dwóch) lat tytułem próby.

8) Na podstawie §14 ust.2 pkt.5 oraz §16 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. Ł. M. kwotę 1.033,20 zł brutto tytułem wynagrodzenia za obronę udzieloną oskarżonemu M. R. (1) z urzędu w toku postępowania jurysdykcyjnego.

9) Na podstawie art.627 k.p.k., art.633 k.p.k. oraz art.1 i art.2 ust.1 pkt.1 i 4 oraz art.3 ust.1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych zasądza od oskarżonych na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe, i tak:

- od oskarżonego M. R. (1) w kwocie 3.318,96 złotych, w tym opłatę w kwocie 600 złotych

- od oskarżonego H. K. w kwocie 1.885,76 złotych, w tym opłatę w kwocie 200 złotych.

Kazimiera Nowak Tomasz Borowczak Pelagia Janyga

UZASADNIENIE

Na początku 2006r. oskarżony M. R. (1) zwrócił się do swej znajomej J. L. z prośbą o poręczenie kredytu, o który zamierzał się ubiegać. Z uwagi na fakt, że kilka lat wcześniej M. R. (1) poręczył kredyt J. L., ta - czując się wdzięczna - wyraziła zgodę na to, po czym przekazała M. R. (1) kserokopię swojego dowodu osobistego, a także zaświadczenie o swoim zatrudnieniu.

Dysponując takimi dokumentami oskarżony M. R. (1) udał się w dniu 26 stycznia 2006r. wraz z małżonkiem J. M. (1) L. do P., do biura pośrednictwa kredytowego prowadzonego przez oskarżonego H. K. przy ul. (...). Nie towarzyszyła im J. L..

W biurze tym, w obecności oskarżonego H. K., został sporządzony wniosek o kredyt gotówkowy na cele konsumpcyjne (k.50) na kwotę 12.000 złotych, o który - według wniosku - miała ubiegać się J. L.w (...) w M.. Na wniosku kredytowym jako współmałżonek kredytobiorcy podpisał się M. L., zaś podpis J. L.jako kredytobiorcy został w obecności H. K.podrobiony przez oskarżonego M. R. (1). Na wniosku tym w rubryce dotyczącej osoby sporządzającej wniosek, pod zapisem o treści „oświadczam, że rzetelnie poinformowałem kredytobiorcę o warunkach kredytu. Ich dane personalne staranie sprawdziłem i stwierdziłem na podstawie przedstawionych dokumentów, a złożenie podpisu przez kredytobiorcę odbyło się bez zastrzeżeń w mojej obecności” podpis swój złożył oskarżony H. K..

Oskarżony M. R. (1) podrobił również podpisy J. L. jako kredytobiorcy na innych dokumentach, a mianowicie:

•

na oświadczeniu J. L. o poddaniu się egzekucji sądowej na podstawie bankowego tytułu wykonawczego oraz deklaracji J. L. jako wystawcy weksla in blanco (na dokumencie tym podpis swój złożył również oskarżony M. K.);

•

na oświadczeniu J. L. dotyczącym stanu cywilnego i osób pozostających na utrzymaniu (na dokumencie tym podpis swój złożył również oskarżony M. K.);

•

na wekslu in blanco, który to weksel uprawniał do otrzymania sumy pieniężnej.

Jako poręczyciele kredytu, który miał zostać udzielony J. L. występowali oskarżony M. R. (1) oraz M. L., którzy jako poręczyciele złożyli swe podpisy na dokumentach w postaci:

•

wniosku o kredyt gotówkowy na cele konsumpcyjne (dokumencie podpisanym również przez oskarżonego H. K.),

•

oświadczeń M. R. (1) i M. L. o poddaniu się egzekucji sądowej na podstawie bankowego tytułu wykonawczego oraz deklaracjach jako poręczycieli weksla in blanco (na dokumentach tych podpis swój złożył również oskarżony M. K.);

•

oświadczeń M. L. i M. R. (1) dotyczących stanu cywilnego i osób pozostających na utrzymaniu (na dokumentach tych podpis swój złożył również oskarżony M. K.);

•

weksla in blanco.

Oskarżony H. K. złożył nadto swe podpisy na trzech dokumentach – potwierdzeniach zaświadczeń o zarobkach J. L., M. L. oraz M. R. (1), a także na kserokopiach dokumentów tożsamości w obrębie pieczątki o treści „za zgodność z oryginałem”.

Tak sporządzona dokumentacja kredytowa została następnie przekazana przez oskarżonego H. K.do (...) spółki z o.o.(przedsiębiorstwa pośredniczącego w udzielaniu kredytów, działającego za pośrednictwem przedstawicieli na terenie całego kraju), a następnie wpłynęła do (...) w M..

Po weryfikacji przedłożonej dokumentacji, w dniu 6 lutego 2006r. pomiędzy (...) a J. L.została zawarta umowa kredytowa na kwotę 12.000 złotych. Podpis J. L.na tej umowie został podrobiony przez oskarżonego M. R. (1), zaś

oskarżony H. K. podpisał się na tym dokumencie przy stwierdzeniu „stwierdzam własnoręczność podpisu Kredytobiorcy”.

Kwota przyznanego kredytu została przelana na rachunek bankowy J. L., która następnie na prośbę oskarżonego M. R. (1) wypłaciła uzyskane środki finansowe i przekazała je w całości temu oskarżonemu. Niedługo później na adres J. M. (2) Bank (...) nadesłał dokumentację – w tym druki do spłaty rat kredytu. Po analizie nadesłanej dokumentacji J. L. zorientowała się, że wbrew zapowiedziom M. R. (1) bynajmniej nie jest ona poręczycielem zaciągniętego kredytu, a kredytobiorcą. Interweniowała wówczas u M. R. (1), który nigdy nie wytłumaczył jej przyczyn, dla których sfałszował jej podpisy na dokumentacji kredytowej. Oskarżony R. obiecał jej jednak wówczas, że będzie dostarczał jej środki finansowe na spłatę rat kredytu i prosił ją, by „nie robiła afery” – w szczególności nie zawiadamiała organów ścigania o sfałszowaniu jej podpisów. Z uwagi na wieloletnią znajomość J. L. zdecydowała się o zachowaniu w tajemnicy faktu sfałszowania jej podpisów.

Oskarżony M. R. (1) dostarczył J. L. środki finansowe na spłatę dwóch rat kredytu. Zostały one uiszczone w marcu oraz kwietniu 2006r., następnie zaś oskarżony R. zaprzestał kontaktowania się z J. L., ta zaś samodzielnie nie dokonywała spłat.

Pozostała część należności z tytułu zaciągniętego kredytu odzyskana została przez (...) w drodze egzekucji komorniczej prowadzonej względem J. L..

Oskarżony M. R. (1) jest synem T. i K. z d. B., urodził się w dniu (...) w Ś.. Jest stanu wolnego (rozwiedziony), posiada jedno dziecko (pełnoletnie, nie pozostaje na jego utrzymaniu). Oskarżony R. posiada wykształcenie zawodowe - z zawodu jest elektromonterem. Obecnie pozostaje zatrudniony w (...) spółce z o.o. (na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony), a miesięczne jego dochody z tego tytułu to około 2.000 złotych netto. Oskarżony nie posiada żadnego majątku. M. R. (1) był kilkakrotnie karany za przestępstwa (karta karna k.223), przy czym pierwszy wyrok skazujący względem niego został wydany w dniu 29 czerwca 2007r.. Oskarżony R. odbywał też karę pozbawienia wolności, przy czym wobec pozytywnego przebiegu procesu resocjalizacji w dniu 5 lutego 2013r. w sprawie o sygn. akt V Kow 137/13 postanowieniem Sądu Okręgowego w Poznaniu udzielono M. R. (1) warunkowego przedterminowego zwolnienia (odpis postanowienia k.323) - z okresem próby do dnia 5 lutego 2015r.. W miejscu zamieszkania M. R. (1) posiada pozytywną opinię.

Oskarżony H. K. jest synem S. i M. z d. W., urodził się w dniu (...) w P.. Jest żonaty, nie posiada dzieci. Oskarżony posiada wykształcenie wyższe, z zawodu jest technikiem kolejowym, obecnie przebywa na emeryturze (miesięczne jego dochody z tego tytułu to 832 złotych brutto). Oskarżony nie posiada żadnego majątku. W chwili wyrokowania H. K. przysługiwał status osoby, która nie była karana za przestępstwa (karta karna k.221 nie uwzględniała faktu zatarcia skazania w związku z upływem okresu próby).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie następujących dowodów:

•

częściowo wyjaśnień oskarżonych: M. R. (1) (k.303-306 w zw. z k.140-142; 316; 318) oraz H. K. (k.306—309 w zw. z k.150-152),

•

zeznań świadków: J. L. (k.309-314 w zw. z k.24-25; 317), M. L. (k.314-316 w zw. z k.96; 317), J. P. (k.317-318 w zw. z k.44-45),

•

opinii biegłej K. G. z dziedziny kryminalistycznych badań dokumentów (k.343-344 w zw. z k.80-94, 108-120) oraz zeznań biegłej złożonych na rozprawie w dniu 20 marca 2014r. (k.339-343),

•

zgromadzonych w sprawie dokumentów: zawiadomienia pełnomocnika J. L.o podejrzeniu popełnienia przestępstwa wraz załącznikami (k.343-344 w zw. z k.1-12), protokołów pobrania próbek pisma wraz z pobranym materiałem (k.343-344 w zw. z k.26-27, 30, 34-39, 46-49, 68-75, 97-99, 121-129), dokumentacji kredytowej (k.343-344 w zw. z k.50-51), kopii zabezpieczonego weksla in blanco (k.343-344 w zw. z k.130, 261), wywiadu środowiskowego w miejscu zamieszkania oskarżonego M. R. (1)(k.343-344 w zw. z k.164-165), odpisów wyroków (k.343-344 w zw. z k.167-178), kart karnych (k.343-344 w zw. z k.220-221, 222-225), umowy M. R. (1)o pracę (k.343-344 w zw. z k.290-291), umowy o pośrednictwie pomiędzy oskarżonym H. K.a (...) spółką z o.o.wraz z kopia wniosku kredytowego (k.343-344 w zw. z k.295-299), odpisu postanowienia Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 5 lutego 2013r. w sprawie o sygn. akt V Kow 137/13 o udzieleniu M. R. (1)warunkowego przedterminowego zwolnienia (k.343-344 w zw. z k.323), pisma (...) dot. stanu zadłużenia (k.343-344 w zw. z k.324-325, 326-327).

Oskarżony M. R. (1) zarówno w toku śledztwa, jak i na rozprawie przyznał się do zarzucanego mu przestępstwa. Potwierdził w szczególności, że podrobił podpisy J. L.na wniosku o kredyt gotówkowy, umowie kredytowej, oświadczeniu o poddaniu się egzekucji sądowej, deklaracji wystawcy weksla in blanco oraz na wekslu in blanco. Nie kwestionując tych okoliczności, ani też faktu, iż otrzymał do swej dyspozycji od J. L.połowę środków z uzyskanego kredytu M. R. (1)wskazywał, iż do sfałszowania przez niego podpisów J. L.doszło przy pełnej jej świadomości i za jej zgodą. Oskarżony R.wskazywał też, że wraz z M. L.udał się do biura pośrednictwa kredytowego w P.(nie potrafił wskazać dokładnego adresu) i tam w obecności mężczyzny z tegoż biura (k.305) złożył wszystkie podpisy na dokumentacji kredytowej (w tym podrobił podpisy J. L.). Powołując się na upływ czasu oskarżony R.wskazał, iż nie przypomina sobie osoby współoskarżonego H. K.(jak wyjaśnił wskazywanie na osobę H. K.jako pośredniczącego w udzielaniu kredytu wynikało jedynie z faktu, iż H. K.zasiadał na ławie oskarżonych – vide: k.303). M. R. (1)zadeklarował też spłatę kredytu zaciągniętego w (...), nawiązał kontakt w tej sprawie z bankiem uzyskując pisemną odpowiedź (k.332).

Oskarżony H. K. nie przyznał się do zarzucanego mu przestępstwa. Potwierdzając, że w przeszłości prowadził biura pośrednictwa kredytowego przy ul. (...)w P.kategorycznie zaprzeczył, by miał cokolwiek wspólnego z kredytem udzielonym przez (...) J. L.. H. K.stanowczo zaprzeczył, by podpisy na wniosku o kredyt gotówkowy, na deklaracjach wystawcy oraz poręczycieli weksla in blanco, umowie kredytowej, potwierdzeniach zaświadczeń o zarobkach, kserokopiach dokumentów tożsamości J. L., M. L., M. R. (1)zostały złożone przez niego. Oskarżony K.wskazywał, że nigdy nie był pracownikiem Banku w M., ani też pośrednikiem dla tego banku. Wskazywał, że miał umowę o pośrednictwie zawartą jedynie z (...), a umowa ta zabraniała mu „działać konkurencyjnie”. W odniesieniu do opinii biegłego z dziedziny kryminalistycznych badań dokumentów (stwierdzającej autorstwo podpisów H. K.na kwestionowanych dokumentach) oskarżony K.wyjaśnił, iż kwestionuje w całości wyniki badań, zaś „Prokuratura nie przedstawiła dowodu czy biegły dokonał analizy na oryginalnej dokumentacji kredytowej czy na jej kserokopiach”, a biegły „nie dokonał analiz pasty długopisowej”. Podniósł też, że według informacji pozyskanych przez niego z Wikipedii „według części naukowców grafologia jest często określana mianem pseudonauki ze względu na brak badań potwierdzających jej skuteczność, są to tylko domniemania, a nie dowód, szacuje się skuteczność grafologii na 70% w identyfikacji pisma”.

W ocenie Sądu wyjaśnienia oskarżonych jedynie częściowo zasługiwały na uznanie ich za wiarygodne.

W odniesieniu do wyjaśnień oskarżonego M. R. (1)Sąd nie znalazł podstaw do ich zakwestionowania w części, w której oskarżony R.przyznawał fakt sfałszowania przez siebie podpisów J. L.na dokumentacji kredytowej. W tym zakresie wyjaśnienia te w pełni korelowały z zeznaniami J. L., a także z opiniami biegłej z dziedziny kryminalistycznych badań dokumentów K. G.. Sąd nie znalazł również podstaw negacji wyjaśnień oskarżonego R.wskazującego, iż wraz z M. L., wyposażony w kserokopię dowodu osobistego J. L.oraz zaświadczenie o jej zatrudnieniu, udał się do biura pośrednictwa kredytowego w P.i tam w obecności mężczyzny z tego biura złożył wszelkie podpisy na dokumentacji (w tym podrobione podpisy J. L.). W tym zakresie wyjaśnienia te również korespondowały z zeznaniami J. L.oraz M. L.– ten ostatni również wskazywał, że biuro, do którego udał się wraz z oskarżonym R.mieściło się w P.i dodawał, że „niedaleko Ronda (...)” (k.96).

Za niewiarygodne Sąd uznał natomiast te wyjaśnienia oskarżonego R., w których wskazywał on na rzekomą świadomość i wręcz zgodę J. L. na to, by oskarżony sfałszował jej podpisy na dokumentacji kredytowej. Wyjaśnienia M. R. (1) w tym zakresie pozostawały w rażącej sprzeczności z zeznaniami J. L., która w sposób logiczny wskazała, w jakich okolicznościach dowiedziała się o fakcie sfałszowania jej podpisów oraz logicznie wytłumaczyła przyczyny, dla których nie zdecydowała się wówczas powiadomić o tym fakcie organów ścigania. Wyjaśnienia M. R. (1) w tym zakresie były obarczone poważną wadą – a mianowicie nie podawały żadnego logicznego powodu, dla którego J. L. miałaby zgodzić się na sfałszowanie jej podpisów. Zaznaczyć jednocześnie należy, iż poruszana kwestia nie miała znaczenia dla samego bytu przestępstwa popełnionego przez M. R. (1). Za niewiarygodne też Sąd uznał twierdzenia oskarżonego R., jakoby otrzymał on od J. L. połowę (jedynie) środków finansowych przelanych na jej rachunek bankowy z tytułu uzyskanego kredytu. Również w tym zakresie Sąd ustalając stan faktyczny oparł się na logicznych i konsekwentnych, a przez to uznanych za wiarygodne zeznaniach J. L..

Oceniając wyjaśnienia H. K.Sąd nie znalazł podstaw do ich negacji w zakresie twierdzenia, iż oskarżony ten prowadził biuro pośrednictwa kredytowego przy ul. (...)w P.– zaznaczyć wszak w tym miejscu wypada, iż jest to nieopodal Ronda (...), zaś właśnie taką lokalizację biura, do którego udał się z oskarżonym R.wskazywał świadek M. L.. Sąd nie zakwestionował też twierdzeń oskarżonego K., iż nigdy nie był on pracownikiem (...) w M.przy czym zaznaczyć należy, iż nikt nigdy (również Prokurator) nie formułował takiego twierdzenia. Nie negując również zawarcia przez oskarżonego K.umowy o pośrednictwie z (...), która to umowa zabraniała oskarżonemu „działać konkurencyjnie’ wskazać należy, iż samo podpisanie takiej umowy wcale nie oznacza przecież, iż oskarżony K.wywiązywał się ze swych obowiązków wynikających z niej.

Stanowczej negacji wymagało natomiast twierdzenie oskarżonego H. K., jakoby nie miał on nic wspólnego z kredytem udzielonym przez (...)na dane personalne J. L.. W tym zakresie wyjaśnienia oskarżonego pozostawały w rażącej sprzeczności z opiniami biegłego z dziedziny kryminalistycznych badań dokumentów K. G., które to opinie Sąd uznał za w pełni przydatne dla poczynienia ustaleń faktycznych w sprawie. Zdaniem Sądu opinie te, jak i zeznania biegłej złożone na rozprawie w dniu 20 marca 2014r., nie budziły żadnych zastrzeżeń pod względem merytorycznym. Opinie wspomnianego biegłego były pełne, jasne, rzeczowe, nie zawierały wewnętrznych sprzeczności, zostały sporządzone w oparciu o cały dostępny materiał dowodowy. Wskazywały ona na bardzo wysoki zasób wiedzy jej autora oraz jego profesjonalizm. Charakteryzował je profesjonalny sposób sporządzenia, duży stopień szczegółowości, wszechstronność i obiektywna analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego.

Należy w tym miejscu podkreślić, iż Sąd nie jest obowiązany dążyć do sytuacji, aby opinią biegłego zostały przekonane również strony postępowania, co zresztą najczęściej wyklucza się wzajemnie, gdyż opinia korzystna dla jednej strony, nie przekonuje strony przeciwnej. Wystarczy zatem, że opinia jest przekonująca dla Sądu, który wiążąco też ocenia, czy biegły wyjaśnił ewentualne wątpliwości zgłoszone przez stronę.

Podkreślenia też w tym miejscu wymagało, iż biegła K. G. nie pozostawała w żadnych stosunkach z jakąkolwiek ze stron procesu, które mogłyby osłabiać zaufanie co do jej bezstronności.

Przypomnieć w tym miejscu należy, iż Sąd oddalił wniosek oskarżonego H. K.o przeprowadzenie dowodu z opinii innego biegłego z dziedziny kryminalistycznych badań dokumentów. Analiza wyjaśnień oskarżonego K.kwestionującego opinie biegłego K. G.prowadziła Sąd w szczególności do wniosku, że oskarżony K.niezbyt dokładnie zapoznał się z aktami sprawy oraz z treścią opinii sporządzonych przez biegłą, albowiem stawiane przez niego zarzuty w olbrzymiej swej części nie uwzględniały zakresu badań zleconych biegłej (przykładowo nikt biegłej nie zlecał badania „pasty długopisowej”), a także treści opinii sporządzonej przez biegłą (biegła zresztą starała się wytłumaczyć wskazując na rozprawie, w których fragmentach opinii znajdują się odpowiedzi na problemy wskazywane przez oskarżonego K.. W związku z wnioskiem oskarżonego przypomnieć należy, iż specyfika dowodu z opinii biegłego sądowego potwierdza możliwości (i potrzeby) faktyczne i prawne daleko dalej idącej oceny konieczności jego przeprowadzenia (bądź innego biegłego sądowego niż dopuszczony dotychczas bądź tylko w zakresie uzupełnienia istniejącej opinii), aniżeli innych dowodów. Potwierdza to regulacja art.196 i art.201 k.p.k. gdzie expressis verbis wyrażono powody, dla których należy przeprowadzić dowód z opinii innego biegłego sądowego. Rozpoznawanie ewentualnego wniosku strony w takiej sytuacji nie wymaga odnoszenia się do okoliczności zasadności zgłoszonego wniosku dowodowego w oparciu o normę prawną art.170§1 k.p.k.. Nie wymaga w sytuacji, gdy Sąd wyklucza, dokonując oceny twierdzeń strony, zaistnienie w sprawie okoliczności faktycznych czy prawnych, które mieściłyby się w zakresie zastosowania norm prawnych kodowanych przepisami art.196 k.p.k. i art.201 k.p.k. Osobnymi podstawami rozpoznawania wniosku o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego są te wymienione w art.196 k.p.k. i art.201 k.p.k. Dokonywanie oceny wniosku dowodowego (a tym samym już przeprowadzonego dowodu) odbywa się samodzielnie poprzez pryzmat kryteriów określonych w powołanych przepisach bez konieczności poszukiwania uzasadnienia w art.170 k.p.k. (vide: postanowienie SN z dnia 22 sierpnia 2000r., IV KKN 37/99, Lex nr 55528; postanowienie Sn z dnia 19 marca 2002r., V KKN 150/00, Lex nr 53068; wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 24 maja 2001r., II AKa 58/01, KZS 2001/7-8/49 i z dnia 7 marca 1991r., II Akr 13/91, KZS 91/3/19; także S. Zabłocki, „Sfera faktów a naruszenie prawa – wstępne uwagi, praktyka na tle kasacji karnej”, Palestra 1996/11-12/20). Przy ocenie konieczności przeprowadzenia dowodu z nowej opinii biegłego nie stosuje się ogólnych przepisów o dowodach z art.170§1-2 k.p.k. Gdyby bowiem je stosować, strona niezadowolona z opinii miałaby prawo żądać kolejnych ekspertyz, póki nie uzyskałaby takiej, która by stronę zadowoliła (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 4 marca 1999r., II AKa 29/99, KZS 1999/3/20). W takim razie podobne żądania mogłaby zgłaszać strona przeciwna i stan ten utrzymywać w nieskończoność. Dlatego ustawa przewiduje dowód z ponownej opinii biegłych jedynie w sytuacjach z art.196 k.p.k. i art.201 k.p.k.. W sprawie niniejszej nie zachodziła potrzeba (konieczność) powołania dowodu z nowej opinii biegłego. Kierując się normą art.196 k.p.k. oraz art.201 k.p.k. Sąd doszedł do kategorycznego przekonania, iż nie zachodzą przesłanki do przeprowadzenia takiego dowodu. W szczególności zaś - wbrew sugestiom oskarżonego K.– opinie biegłej W. –. G.nie mogą zostać uznane za niepełne, niejasne, ani też nie zachodzą nie wyjaśnione sprzeczności pomiędzy nimi a inną opinią ujawnioną w toku przewodu sądowego (arg. a contrario z art.201 k.p.k.).

W konsekwencji Sąd uznał, iż wyjaśnienia oskarżonego H. K. nie przyznającego się do winy i kwestionującego autorstwo swoich podpisów na kwestionowanych dokumentach stanowią jedynie nieudolną linię obrony ukierunkowaną na uniknięcie odpowiedzialności karnej.

Za wiarygodne Sad uznał zeznania świadków J. L. oraz M. L. , albowiem cechowały się one konsekwencja, logicznością, korelowały wzajemnie ze sobą oraz z opiniami biegłej z dziedziny kryminalistycznych badań dokumentów. W ocenie Sądu brak było jakichkolwiek podstaw do snucia przypuszczeń, że świadkowie ci mieliby interes w bezpodstawnym obciążeniu oskarżonego M. R. (1). Przypomnieć w tym miejscu należy, iż M. L. wskazując lokalizację biura pośrednictwa kredytowego (nieopodal Ronda (...)) pośrednio potwierdził ustalenie, iż było to biuro prowadzone przez oskarżonego K. (przy ul. (...)) – w tym sensie zeznania M. L. korelowały z opiniami biegłej z dziedziny kryminalistycznych badań dokumentów w zakresie obciążającym H. K..

Brak było podstaw do zakwestionowania zeznań świadka J. P. – prezesa zarządu (...) spółki z o.o., która to spółka pośredniczyła w zawarciu umowy kredytowej będącej przedmiotem postępowania. Zeznania te były logiczne, spójne i konsekwentne, pozwalały na ustalenie zasad działania spółki reprezentowanej przez świadka (na podstawie umów z innymi podmiotami – pośrednikami w udzielaniu kredytów).

Sąd uznał za w pełni przydatne zebrane w sprawie i wskazane wyżej dowody z dokumentów. W szczególności podkreślenia wymaga przydatność w niniejszej sprawie dokumentów w postaci dokumentacji kredytowej (k.50, 51), która pozwalała na ustalenie zobowiązania, które miałoby powstać w wyniku zawarcia umowy kredytowej. Uzyskanie tej dokumentacji pozwoliło też na przeprowadzenie badań przez biegłego z dziedziny kryminalistycznych badań dokumentów. W odniesieniu o karty karnej oskarżonego K. Sad zauważył, iż w błędny sposób wykazuje ona jeszcze skazanie oskarżonego (uległo ono zatarciu z mocy prawa).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Oceniając zgromadzony w sprawie, a omówiony wyżej materiał dowodowy, Sąd uznał, że wina i sprawstwo oskarżonych nie budziły żadnych wątpliwości. Materiał dowodowy pozwalał bowiem na kategoryczne stwierdzenie, iż:

a) oskarżony M. R. (1)w dniach 26 stycznia 2006r. i 6 lutego 2006r. w P.i M., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził (...) w M.do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 12.000 złotych w ten sposób, że wprowadził przedstawicieli tego banku zawierających umowę w błąd co do autentyczności przedłożonej bankowi dokumentacji kredytowej, gdzie na dokumentach w postaci wniosku o kredyt gotówkowy, umowie kredytowej, oświadczeniu o poddaniu się egzekucji sądowej, deklaracji wystawców weksla in blanco oraz na wekslu in blanco, który to weksel uprawniał do otrzymania sumy pieniężnej, w celu użycia za autentyczne podrobił podpisy formalnego kredytobiorcy J. L., przy czym tak zgromadzona dokumentacja kredytowa miała istotne znaczenie dla zawarcia umowy kredytowej z (...)w M.– dopuszczając się w ten sposób przestępstwa z art.310§1 i §3 k.k., art.286§1 k.k., art.297§1 k.k. i art.270§1 k.k. w zw. z art.11§2 k.k.

b) oskarżony H. K.w dniach 26 stycznia 2006r. i 6 lutego 2006r. w P.(w swoim biurze na ul. (...)), pośrednicząc w udzielaniu kredytu dla (...) z siedzibą w M., w celu uzyskania kredytu w kwocie 12.000 złotych dla M. R. (1), przedłożył sfałszowane poprzez podrobienie podpisów J. L.dokumenty w postaci wniosku o udzielenie kredytu oraz umowy kredytowej, które to dokumenty miały istotne znaczenie dla uzyskania kredytu – dopuszczając się w ten sposób przestępstwa z art.297§1 k.k..

Odnośnie przestępstwa przypisanego oskarżonemu M. R. (1)

Zarzut popełnienia przestępstwa oszustwa można zasadnie postawić takiej osobie, która doprowadziła inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania jej błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, przy czym działała ona w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. Art.297§1 k.k. stanowi zaś, że karze podlega ten, kto w celu uzyskania dla siebie lub kogo innego, od banku (…) kredytu (…) przedkłada podrobiony (…) dokument (…) albo nierzetelne, pisemne oświadczenie dotyczące okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania wymienionego wsparcia finansowego, instrumentu płatniczego lub zamówienia. Przestępstwo z art.270§1 k.k. popełnia tej, kto w celu użycia za autentyczny podrabia lub przerabia dokument lub takiego dokumentu jako autentycznego używa, zaś art.310§1 k.k. penalizuje zachowanie polegające m.in. na podrobieniu dokumentu uprawniającego do otrzymania sumy pieniężnej (a więc np. weksla), przy czym ustawodawca przewidział możliwość zakwalifikowania takiego zachowania jako wypadku mniejszej wagi (art.310§3 k.k.) i zastosowania w takim przypadku nadzwyczajnego złagodzenia kary.

W niniejszej sprawie niewątpliwym było, iż oskarżony M. R. (1)podrobił podpisy J. L.na szeregu dokumentów, a mianowicie na wniosku o kredyt gotówkowy, umowie kredytowej, oświadczeniu o poddaniu się egzekucji sądowej, deklaracji wystawców weksla in blanco – co skutkowało wypełnieniem znamion z art.270§1 k.k., a nadto na wekslu in blanco, który to weksel uprawniał do otrzymania sumy pieniężnej – co wypełniało znamiona z art.310§1 i §3 k.k. (Sąd uznał, że można określić czyn oskarżonego jako wypadek mniejszej wagi w szczególności z uwagi na niewielką stosukowo kwotę kredytu). Oczywistym jest że M. R. (2)dokonał tego podrobienia podpisów J. L.w ściśle określonym celu – wprowadzenia w błąd przedstawicieli pokrzywdzonego (...) i uzyskaniu kredytu w kwocie 12.000 złotych. Cel ten zresztą oskarżony osiągnął, albowiem po przedłożeniu sporządzonej dokumentacji kredytowej (zawierającej dokumenty ze sfałszowanymi podpisami J. L.) kredyt ten został przyznany

Tym samym Sąd uznał, że oskarżony R. wypełnił swoim zachowaniem znamiona przestępstwa z art.310§1 i §3 k.k., art.286§1 k.k., art.297§1 k.k. i art.270§1 k.k. w zw. z art.11§2 k.k.

Odnośnie przestępstwa przypisanego oskarżonemu H. K.

Przestępstwo z art.297§1 k.k. należy do grupy przestępstw przeciwko obrotowi gospodarczemu. Przedmiotem ochrony jest tutaj prawidłowość funkcjonowania obrotu gospodarczego. Udzielając ochrony zasadom obrotu gospodarczego wskazany przepis chroni zarówno indywidualne interesy uczestników tego obrotu, jak i ponadindywidualne interesy gospodarcze społeczeństwa, związane z prawidłowym funkcjonowaniem obrotu gospodarczego. Szczególnym przedmiotem ochrony jest tutaj prawidłowość, rzetelność i uczciwość obrotu finansowego (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 maja 2011r., sygn. akt IV KK 57/11, LEX nr 848168). Przestępstwo określone w art.297§1 k.k. jest przestępstwem powszechnym, a więc jego sprawcą może być każdy podmiot zdatny do ponoszenia odpowiedzialności karnej. Zachowanie sprawcy omawianego przestępstwa może przybierać różne formy wyliczone w przepisie art.297§1 k.k. i polegać m.in. na przedłożeniu podrobionego dokumentu dotyczącego okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania wymienionych w tym przepisie form wsparcia finansowego. Z punktu widzenia charakterystyki podmiotu nie ma znaczenia, czy sprawca jest zarazem podmiotem, który ma uzyskać dla siebie jedną z wymienionych w art.297§1 k.k. form wsparcia finansowego, czy też podejmuje te działania dla innego podmiotu.

Przenosząc te uwagi ogólne na realia niniejszej sprawy wskazać należy, iż oskarżony H. K., działając z zamiarem bezpośrednim - w celu osiągnięcia korzyści majątkowej tj. kredytu w (...) w kwocie 12.000 złotych dla M. R. (1), pośrednicząc w uzyskaniu kredytu przedłożył sfałszowane dokumenty w postaci wniosku o kredyt oraz umowy kredytowej. dokumenty te zostały sfałszowane przez M. R. (1), który podrobił na nich podpisy J. L.jako formalnego kredytobiorcy. Oskarżony H. K.wiedział o tym podrobieniu podpisów, albowiem zostało to uczynione w jego obecności – a mimo to potwierdził on swoimi podpisami na tych dokumentach, jakoby podpisy te zostały złożone przez J. L., co było jednak nieprawdą. Oczywistym jest, że złożenie przez kredytobiorcę podpisu na wniosku kredytowym oraz umowie kredytowej ma bardzo istotne, wręcz zasadnicze znaczenie dla uzyskania kredytu. Oskarżony H. K.mając pełną świadomość tego, iż J. L.bynajmniej nie złożyła swych podpisów na tych dokumentach, gdyż podpisy te zostały sfałszowane w obecności oskarżonego K.przez oskarżonego M. R. (1), przedłożył sporządzoną dokumentację dalej – do banku, którego reprezentanci podjęli decyzję o przyznaniu kredytu J. L.. Tym samym oskarżony K.wypełnił znamiona przestępstwa z art.297§1 k.k..

odnośnie wymiaru kary

Rozważając przez pryzmat dyrektyw z art.53§1 i §2 k.k. oraz art.115§2 k.k. kwestię WYMIARU KARY za przypisane oskarżonym przestępstwa, jako okoliczność obciążające Sąd uwzględnił:

a  wobec oskarżonego M. R. (1)

•

kumulatywną kwalifikację prawną czynu przypisanego oskarżonemu

•

kilkakrotną karalność za przestępstwa, przy czym zauważyć należy, że czyn przypisany w niniejszym postępowaniu został popełniony w czasie, gdy oskarżony nie miał za sobą jeszcze doświadczenia osoby skazanej (pierwszy wyrok skazujący został wydany w 2007r.).

b) wobec oskarżonego H. K. fakt, iż oskarżony działał jako pośrednik kredytowy, a co za tym idzie w sposób szczególny winien dbać o rzetelność gromadzonej i przedkładanej dokumentacji.

Za okoliczności łagodzące Sąd zaś uznał

a  wobec oskarżonego M. R. (1)

•

postawę procesową oskarżonego, który w swych wyjaśnieniach przyznawał się do samego faktu popełnienia przestępstwa

•

pozytywną opinię w miejscu zamieszkania oskarżonego

•

okoliczność, iż po udzieleniu warunkowego przedterminowego zwolnienia oskarżony podjął zatrudnienie i obecnie poprawnie funkcjonuje w społeczeństwie,

b) wobec oskarżonego H. K. - przysługujący oskarżonemu aktualnie status osoby, która nie była karana za przestępstwa.

Uwzględniając bilans wyżej wskazywanych okoliczności obciążających oraz łagodzących Sąd uznał, iż karami współmiernymi do społecznej szkodliwości popełnionych przez oskarżonych przestępstw, stopnia ich winy oraz uwzględniającymi we właściwym stopniu cele kary będą:

- względem oskarżonego M. R. (1) kara 2 lat pozbawienia wolności (wymierzona w związku z zastosowaniem wobec oskarżonego nadzwyczajnego złagodzenia kary) oraz grzywny 100 stawek dziennych po 15 złotych (pkt.1 części rozstrzygającej wyroku),

- względem oskarżonego H. K. kara 3 miesięcy pozbawienia wolności oraz grzywny 70 stawek dziennych po 10 złotych (pkt.6 części rozstrzygającej wyroku).

Są to wprawdzie kary stosunkowo łagodne (w przypadku M. R. (1) zastosowano nadzwyczajne złagodzenia kary, a w przypadku H. K. wymierzono karę w dolnej granicy ustawowego zagrożenia), ale winny on w ocenie Sądu spełnić swe cele, a jednocześnie są sprawiedliwe i adekwatne do stopnia winy każdego z oskarżonych.

W odniesieniu do oskarżonego M. R. (1) mimo jego wielokrotnej karalności za przestępstwa Sąd zdecydował się na zastosowanie dobrodziejstwa warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności. Do takiego rozstrzygnięcia przekonuje zachowanie oskarżonego w ostatnich latach – w szczególności pozytywny przebieg procesu resocjalizacji w zakładzie karnym, który skłonił Sąd penitencjarny do udzielenia oskarżonemu warunkowego przedterminowego zwolnienia oraz zachowanie oskarżonego już na wolności – podjęcie zatrudnienia, pozytywne zachowanie w miejscu zamieszkania. W tej sytuacji możliwe jest w ocenie Sądu danie szansy oskarżonemu R. i warunkowe zawieszenie wykonania wymierzonej mu kary pozbawienia wolności. Prognoza kryminologiczna względem tego oskarżonego nie jest jednak pewna, co skutkowało zastosowaniem maksymalnego okresu próby tj. 5 lat (pkt.2 części rozstrzygającej wyroku) oraz oddanie oskarżonego R. w okresie próby pod dozór kuratora (pkt.3 części rozstrzygającej wyroku).

Na podstawie art.316§1 k.k. sąd orzekł przepadek podrobionego weksla zabezpieczonego w sprawie (pkt.4 części rozstrzygającej wyroku), a w oparciu o art.44§2 k.k. przepadek zabezpieczonych w sprawie dokumentów w postaci wniosku o kredyt gotówkowy, umowy kredytowej, oświadczenia o poddaniu się egzekucji sądowej i deklaracji wystawców weksla in blanco uznając, ze służyły one jako narzędzia do popełnienia przestępstwa (pkt.5 części rozstrzygającej wyroku).

W odniesieniu do H. K. mając na uwadze przede wszystkim przysługujący temu oskarżonemu status osoby, która nie była dotąd karana za przestępstwa, Sąd również uznał, iż możliwe jest skonstruowanie co do tego oskarżonego pozytywnej prognozy kryminologicznej - iż pomimo niewykonania wymierzonej kary pozbawienia wolności (co oczywiście zależy wyłącznie od poprawnego funkcjonowania oskarżonego w społeczeństwie w przyszłości) H. K. będzie przestrzegać porządku prawnego i nie powróci na drogę przestępstwa. Dlatego też Sąd skorzystał z dobrodziejstwa przewidzianego w art.69 k.k. i warunkowo zawiesił wykonanie wymierzonej oskarżonemu kary pozbawienia wolności, ustalając zarazem 2-letni okres próby (pkt.7. części rozstrzygającej wyroku). Taki okres próby zdaniem Sądu będzie wystarczający dla ostatecznego sprawdzenia, czy prognoza kryminologiczna wobec oskarżonego K. okazała się trafna.

Celem unaocznienia oskarżonym nieopłacalności popełniania przestępstw Sąd wymierzył im również kary grzywny (pkt.1 oraz pkt.7 części rozstrzygającej wyroku) w liczbie 100 stawek dziennych względem oskarżonego R. oraz 70 stawek dziennych względem oskarżonego K. - jako adekwatnej do stopnia winy i społecznej szkodliwości czynu każdego z oskarżonych. Jednocześnie mając na uwadze sytuację majątkową każdego z oskarżonych (H. K. - osiągane dochody w postaci emerytury w kwocie 832 złotych brutto, M. R. (1) – osiągane dochody na poziomie około 2.000 złotych) oraz ich sytuacje rodzinne (nie mają oni nikogo na swoim utrzymaniu) Sąd ustalił wysokość stawki dziennej na 15 złotych względem M. R. (2) i 10 złotych względem H. K..

O wynagrodzeniu obrońcy z urzędu oskarżonego M. R. (1) – adw. Ł. M. Sąd orzekł na podstawie przepisów wskazanych w pkt.8 części rozstrzygającej wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzeł w myśl zasady, że koszty te ponoszą oskarżeni, których zawinione zachowanie je spowodowało. W odniesieniu do oskarżonego H. K. na koszty te złożyły się opłata od wymierzonej kary w wysokości 200 złotych oraz wydatki w kwocie 1.685,76 złotych (1/2 część wydatków z etapu śledztwa, ½ ryczałtu za doręczenia na etapie sądowych, koszt uzyskania na etapie sądowym karty karnej oskarżonego. W odniesieniu do oskarżonego M. R. (1) z kolei na koszty te złożyły się opłata od wymierzonej kary w wysokości 600 złotych oraz wydatki w kwocie 2.718,96 złotych (1/2 część wydatków z etapu śledztwa, ½ ryczałtu za doręczenia na etapie sądowych, koszt uzyskania na etapie sądowym karty karnej oskarżonego oraz koszty obrony z urzędu udzielonej temu oskarżonemu.

SSO Tomasz Borowczak