Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 czerwca 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 3 czerwca 2014 r. w Katowicach

na rozprawie

sprawy z powództwa(...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w B.

przeciwko (...) Towarzystwu (...) w M.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach

z dnia 6 sierpnia 2013 r., sygn. akt I C 141/13,

1)  oddala apelację;

2)  zasądza od pozwanego na rzecz powódki 2 700 (dwa tysiące siedemset) złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt: I ACa 975/13

UZASADNIENIE

Powódka (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w B. wystąpiła z pozwem w postępowaniu nakazowym przeciwko (...) Towarzystwu „(...) w M. o zapłatę kwoty 84.758,66 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu oraz kosztów procesu.

W uzasadnieniu podała, że zawarła z pozwanym umowę w dniu 12 września 2011r. na wykonanie dodatkowych robót ogólnobudowlanych i instalacyjnych na terenie kompleksu (...)w K. przy ul. (...) za wynagrodzeniem w kwocie 466.488,45 zł. Za wykonane prace powódka wystawiła fakturę w dniu 30 grudnia 2011r. nr (...) na kwotę 482.207,53 zł brutto, która została przyjęta przez pozwanego i zaakceptowana przez Prezesa Zarządu oraz zaksięgowana. Część należności z tej faktury powódka przelała na swoich podwykonawców i w tym celu zawierane były porozumienia trójstronne, które miały charakter przelewu wierzytelności. Łącznie powódka scedowała z faktury kwotę 245.076,11 zł z odsetkami od dnia 31 stycznia 2012r. Pozwany zapłacił na rzecz powódki kwoty: 23.021,19 zł i 3.372,17 zł w dniu 23 kwietnia 2012r., 20.000 zł w dniu 25 maja 2012r., 20.000 zł w dniu 28 czerwca 2012r. i 50.000 zł w dniu 24 lipca 2012r., a po ich przelaniu do zapłaty pozostała kwota 120.737,75 zł. Dodatkowo ZUS dokonał zajęcia wierzytelności powódki z faktury i na tej podstawie pozwany wypłacił na rzecz ZUS kwoty: 6.484,60 zł, 2.085,80 zł, 24.772 zł. W dniu 20 września 2012r. pozwany przelał na konto pełnomocnika powódki kwotę 20.000 zł. Na kwotę dochodzoną pozwem składają się: nieuiszczona należność z faktury w wysokości 67.455,39 zł, skapitalizowane odsetki od kwoty 67.455,35 zł za okres od 31 stycznia 2012r. do 27 grudnia 2012r. w wysokości 7.953,39 zł, a także skapitalizowane odsetki naliczane od kwot przelewanych na rzecz powódki od dnia wymagalności, tj. 31 stycznia 2012r. Powódka wezwała pozwanego do zapłaty m.in. pismem z dnia 17 sierpnia 2012r.

W dniu 11 stycznia 2013r. Sąd wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym nakazując pozwanemu by zapłacił na rzecz powódki kwotę 84.758,66 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 31 grudnia 2012r. oraz kwotę 4.677 zł tytułem kosztów procesu (k. 49).

Pozwany w zarzutach od nakazu zapłaty wniósł o uchylenie nakazu zapłaty w całości i oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwany zarzucił, że zarówno umowa z dnia 12 września 2011r., aneksy oraz załączniki do cesji są nieważne, a faktura nr (...) nie została zaakceptowana przez pozwanego, gdyż wszystkie te dokumenty zostały podpisane tylko przesz jednego członka zarządu (...) Towarzystwa (...), któremu nie udzielono pełnomocnictwa do reprezentowania i zaciągania zobowiązań w imieniu stowarzyszenia, zaś zgodnie ze statutem pozwanego jego reprezentacja jest dwuosobowa. W tym zakresie pozwany powołał się na art. 38 k.c., art. 58 k.c. oraz art. 17 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym. Ponadto pozwany podniósł, że dodatkowe roboty budowlane i instalacyjne na terenie siedziby pozwanego zostały wykonane za kwotę, jaka została już w całości zapłacona powódce oraz jej podwykonawcom.

Na rozprawie w dniu 1 sierpnia 2013r. powódka ograniczyła żądanie pozwu do kwoty 54.758,55 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wytoczenia powództwa oraz ustawowych odsetek od kwoty 30.000 zł od wytoczenia powództwa do dnia 16 czerwca 2013r. cofając pozew w pozostałym zakresie wraz ze zrzeczeniem się roszczenia. W uzasadnieniu podała, iż w dniu 17 czerwca 2013r. pozwany wpłacił na rzecz powódki kwotę 30.000 zł.

Wyrokiem z dnia 6 sierpnia 2013r. Sąd Okręgowy w Katowicach utrzymał w mocy nakaz zapłaty Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 11 stycznia 2013r., sygn. akt I Nc 14/13 w części dotyczącej kwoty 54.758,66 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 31 grudnia 2012r. oraz ustawowych odsetek od kwoty 30.000 zł od dnia 31 grudnia 2012r. do dnia 16 czerwca 2013r., a także kosztów procesu w kwocie 4.677 zł, uchylił ten nakaz zapłaty w pozostałym zakresie i postępowanie umorzył.

W uzasadnieniu ustalił, iż w dniu 12 września 2011r. została podpisana umowa nr (...), której stronami były (...) Towarzystwo (...) w M. reprezentowane przez prezesa (...) J. M. oraz (...) spółka z o.o. w B. reprezentowana przez prezesa zarządu L. M., a jej przedmiotem było wykonanie przez spółkę (...) robót niekwalifikowanych, dodatkowych ogólnobudowlanych i instalacyjnych na terenie kompleksu (...) w K. przy ul. (...). Za wykonanie robót wykonawca miał otrzymać wynagrodzenie w wysokości 446.488,45 zł netto powiększone o podatek VAT w wysokości 8%, płatne w terminie 30 dni od daty wystawienia faktury. Umowę podpisała za (...) Towarzystwo (...) prezes J. M., a za spółkę (...) prezes zarządu L. M.. Była to dodatkowa umowa na wykonanie robót budowlanych nie objętych przetargiem, w drodze którego powodowa spółka została wyłoniona do wykonania robót budowlanych w nowo powstającym budynku. Prace objęte umową z dnia 12 września 2011r. były realizowane zarówno na obszarze nowo powstającego budynku Hospicjum, a także w innych jego budynkach, a ich zakres oraz potrzeba przeprowadzenia były ustalane z inspektorem nadzoru oraz koordynatorem powołanymi przez pozwanego. Jakość oraz ilość prac objętych umową z dnia 12 września 2011r. nie były kwestionowane przez pozwanego.

(dowód: umowa z dnia 12.09.2011r. – k. 16-18, zeznania prezesa zarządu powódki L. M. – k. 124)

W dniu 22 grudnia 2011r. zawarta została umowa ubezpieczenia potwierdzona polisą uniwersalną nr (...) dotycząca gwarancji ubezpieczeniowej właściwego usunięcia wad i usterek na okres od 23 grudnia 2011r. do 5 grudnia 2016r. zgodnie z umową nr (...) z dnia 7 września 2010r. oraz aneksem nr (...) z dnia 8 kwietnia 2011r. Składkę opłaciła powódka, nie obciążając nią pozwanego. Ubezpieczenie dotyczyło prac objętych umową zawartą po przeprowadzeniu przetargu.

(dowód: polisa uniwersalna – k. 119, zeznania prezesa zarządu powódki L. M. – k. 124)

W dniu 30 grudnia 2011r. powódka wystawiła fakturę VAT nr (...) na kwotę 446.488,45 zł netto, 482.207,53 zł brutto, z terminem płatności 30 stycznia 2012r. Faktura został przyjęta i podpisana przez (...) Towarzystwo (...)reprezentowane przez prezesa J. M..

(dowód: faktura nr (...) z dnia 30.12.2011r. – k. 19)

W załącznikach do umowy nr (...) z dnia 12 września 2011r. zawarte zostały porozumienia trójstronne pomiędzy powódką, pozwanym oraz podwykonawcami powódki, na mocy których pozwany dokonał przelewu części wierzytelności przysługującej mu z umowy z dnia 12 września 2011r. na rzecz swoich podwykonawców do wysokości zobowiązań za wykonane przez podwykonawców roboty. Kolejno podpisywanymi załącznikami do umowy przelewano następujące wierzytelności:

- załącznik nr (...), powódka przelała wierzytelność w kwocie 2.909,75 zł na rzecz (...) s.c. w B., względem której miała zobowiązanie wynikające z trzech faktur (k. 20-21),

- załącznik nr (...), powódka przelała wierzytelność w kwocie 172.200 zł na rzecz (...) w M., względem której miała zobowiązanie wynikające z trzech faktur (k. 23-24),

- załącznik nr (...), powódka przelała wierzytelność w kwocie 61.110,67 zł na rzecz (...) w M., względem której miała zobowiązanie wynikające z siedmiu faktur (k. 26-27),

- załącznik nr (...), powódka przelała wierzytelność w kwocie 8.856 zł na rzecz (...) w T., względem której miała zobowiązanie wynikające z pięciu faktur (k. 29-30).

Wszystkie wymienione załączniki były podpisane za pozwanego przez prezesa J. M.. Pismami z dnia 8 marca 2012r. pozwany reprezentowany przez prezesa J. M., zwracał się od powódki potwierdzenie zgody na przelanie kwot z przysługującej powódce wierzytelności z faktury nr (...) na rzecz:

- (...) s.c. w B. w wysokości 2.909,75 zł,

- (...) w M. wysokości 172.200 zł,

(...) w M. w wysokości 61.110,67 zł,

- (...) w T. w wysokości 8.856 zł.

Na wszystkich wymienionych pismach znajduje się podpis prezesa zarządu powódki L. M..

(dowód: załączniki do umowy z dnia 12.09.2011r. oraz pisma pozwanego z dnia 08.03.2012r. – k. 20-31)

Pozwany dokonał na rzecz powódki bądź Kancelarii (...) reprezentującej powódkę następujących przelewów:

- 23.021,19 zł w dniu 23 kwietnia 2012r.,

- 3.372,17 zł w dniu 23 kwietnia 2012r.,

- 20.000 zł w dniu 25 maja 2012r.,

- 20.000 zł w dniu 28 czerwca 2012r.,

- 50.000 zł w dniu 24 lipca 2012r.,

- 20.000 zł w dniu 20 września 2012r.

(dowód: potwierdzenia wpłat – k. 32-38 i 45)

W dniu 13 czerwca 2012r. Dyrektor Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. dokonał zajęcia wierzytelności przysługującej powódce względem pozwanego na podstawie wystawionych wcześniej tytułów egzekucyjnych, zobowiązując pozwanego do przelania na rzecz ZUS należności w wysokościach: 6.484,60 zł, 2.085,80 zł, 24.772 zł. Pismem z dnia 27 czerwca 2012r. skierowanym do Dyrektora Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. pozwany uznał zajęte wierzytelności zobowiązanego (...) spółki z o.o. Pozwany dokonał w dniu 27 czerwca 2012r. na rzecz ZUS przelewów w kwotach: 6.484,60 i 2.085,80zł, a w dniu 19 lipca 2012r. przelewu w kwocie 24.772 zł.

(dowód: zajęcia wierzytelności z dnia 13.06.2012r. oraz potwierdzenia przelewu z dnia 27.06.2012r. i 19.07.2012r. – k. 39-44, pismo pozwanego z dnia 27.06.2012r. – k. 96)

Pismami z dnia 1 marca 2012r., 19.03.2012r. i 28 maja 2012r. pełnomocnik powódki wzywał pozwanego do zapłaty. W odpowiedzi na wezwanie z dnia 28 maja 2012r. pozwany pismem z dnia 31 maja 2012r., podpisanym przez skarbnika I. K., zwrócił się o wstrzymanie działań windykacyjnych podejmowanych przeciwko Hospicjum, wskazując, że zwłoka w uregulowaniu zobowiązań jest spowodowana wycofaniem się podmiotu, który pierwotnie miał sfinansować prace, a nadto pozwany zobowiązał się do szybkiego uregulowania należności. Pismem z dnia 17 sierpnia 2012r. powódka wezwała pozwanego do zapłaty kwoty 99.879,75zł oraz odsetek w kwocie 13.038,29 zł w terminie 3 dni od daty otrzymania pisma.

(dowód: wezwania do zapłaty – k. 46, 97-99, pismo pozwanego z dnia 31.05.2012r. – 100-101)

Zgodnie z wpisem w Rejestrze stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej nr KRS (...) pozwany działa w formie stowarzyszenia, a organem uprawnionym do reprezentacji jest zarząd, w skład którego wchodzą: J. M. jako prezes, T. F. jako wiceprezes, M. G. jako sekretarz i I. K. jako skarbnik. Umowy, zobowiązania, pełnomocnictwa i inne dokumenty powodujące rozporządzenie majątkiem stowarzyszenia podejmują w imieniu zarządu dwie osoby – prezes lub wiceprezes oraz sekretarz lub skarbnik.

(dowód: informacja z KRS – k. 59-63)

W dniu 17 czerwca 2013r. na rachunek bankowy powódki wpłynęła kwota 30.000,00zł, a zapłata została dokonana przez pozwanego tytułem częściowej płatności za fakturę nr (...).

(dowód: polecenie przelewu – k. 122)

Zdaniem sądu pierwszej instancji roszczenie powódki zasługuje na uwzględnienie, pomimo tego, że niektóre z zarzutów podniesionych przez pozwanego były uzasadnione.

Umowa na wykonanie robót z dnia 12 września 2011r. oraz załączniki nr (...) do tej umowy, podpisała, działając jako organ pozwanego, prezes (...) Towarzystwa (...) J. G., która nie była uprawniona do jednoosobowej reprezentacji pozwanego. Zgodnie z wpisem w rejestrze stowarzyszeń organem uprawnionym do reprezentacji pozwanego jest zarząd, a umowy, zobowiązania, pełnomocnictwa i inne dokumenty powodujące rozporządzenie majątkiem stowarzyszenia podejmując w imieniu zarządu dwie osoby – prezes lub wiceprezes oraz sekretarz lub skarbnik.

Z przepisów art. 14-17 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym ( Dz. U. z 2007r., Nr 168, poz. 1185 j.t.) wynikają pewne rygory i domniemania prawne, służące zapewnieniu pewności i bezpieczeństwa obrotu, a składające się na domniemanie wiary publicznej rejestru. Działanie osoby prawnej, jej reprezentację, a także skutki czynności podejmowanych przez „rzekomy organ” regulują przepisy art. 38 i 39 k.c. Art. 39 § 1 k.c. obejmuje również działania prawdziwego organu, ale w sytuacji gdy przekroczył on zakres swojego umocowania, a taką sytuacją mamy do czynienia w niniejszej sprawie.

Ani art. 38 k.c., ani art. 39 § 1 k.c. nie przewidują wprost sankcji nieważności w przypadku dokonania czynności w imieniu osoby prawnej przez osobę, o której mowa w drugiej z tych norm, jednakże czynność prawna dokonana w warunkach określonych w art. 39 k.c. jest sprzeczna z prawem w rozumieniu art. 58 § 1 k.c. i jako taka nieważna. Zdaniem sądu pierwszej instancji o ile można zgodzić się z pozwanym, że umowa w formie pisemnej z dnia 12 września 2011r. na skutej wadliwej reprezentacji pozwanego była nieważna, to w okolicznościach niniejszej sprawy jest wiele zdarzeń wskazujących, że zarówno umowa na roboty budowlane oraz objęte załącznikami cesje wierzytelności doszły skutku, ponieważ nie były przez zleceniodawcę kwestionowane. Przede wszystkim pozwany nie kwestował faktu wykonania prac budowlanych przez powoda, a także nie wskazywał na jakiekolwiek nieprawidłowości w ich jakości. Nadto faktura wystawiona przez powódkę została przyjęta przez pozwanego i znacznej części zapłacona, zarówno przed wytoczeniem powództwa jak i w toku procesu, pomimo podniesionego zarzutu nieważności umowy. Nadto zawarcie umowy o umowy o roboty budowlane nie wymaga do swej ważności dochowania formy pisemnej, a zatem umowa tak może zostać skutecznie zawarta także w formie ustnej. O tym, że do zawarcia takiej umowy doszło, a także, że została ona prawidłowo wykonana przez powódkę, dając jej podstawę do wystawienia faktury nr (...) z dnia 30 grudnia 2011r. i żądania zapłaty należnego wynagrodzenia świadczy fakt, że pozwany potwierdził w toku procesu wykonanie robót budowlanych przez powódkę, zapłacił część wynagrodzenia, wystąpił do powódki o potwierdzenie zgody na przelanie należności na rzecz podwykonawców ( (...) s.c., (...) s.c., (...), (...) s.c.) i przelewy dokonywane przez pozwanego na rzecz tych podmiotów z wierzytelności wynikającej z faktury nr (...). Ponadto pozwany prawidłowo reprezentowany przez prezesa oraz skarbnika uznał zajęte przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. wierzytelności spółki (...) i dokonał przelewu na rzecz ZUS. Dodatkowo w piśmie z dnia 31 maja 2012r. podpisanym przez skarbnika (...) Towarzystwa (...) potwierdzano istnienie wierzytelności powódki i wskazywano na przyczyny opóźnienia w jej uregulowaniu, wnosząc o prolongatę terminu na jej zaspokojenie. W tym stanie rzeczy żądanie przez powódkę zapłaty za wykonane roboty budowlane Sąd uznał za uzasadnione, w świetle art. 647 k.c.

W ocenie Sądu nie był uzasadniony podniesiony przez pozwanego zarzut potrącenia kwoty 38.567,00zł, bowiem jak wynikało z zeznań prezesa zarządu powódki składka ubezpieczeniowa uiszczona przez powódkę, dotyczyła umowy ubezpieczenia pierwotnej umowy łączącej powódkę z pozwanym, a zawartej w wyniku przeprowadzonego przetargu, zaś powódka nigdy nie obciążyła pozwanego kwotą zapłaconą tytułem składki ubezpieczeniowej.

Wobec tego zgodnie z art. 496 k.p.c. Sąd pierwszej instancji częściowo utrzymał w mocy nakaz zapłaty – co do kwoty 54.758,66zł z ustawowymi odsetkami od dnia 31 grudnia 2012r. oraz ustawowych odsetek od kwoty 30.000 zł od dnia 31 grudnia 2012r. do dnia 16 czerwca 2013r. oraz kosztów procesu. Wobec skutecznego cofnięcia powództwa w zakresie kwoty 30.000 zł Sąd pierwszej instancji w tej części uchylił nakaz zapłaty i postępowanie zgodnie z art. 355 k.p.c. umorzył.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c.

Od wyroku tego wniósł apelację pozwany.

Zaskarżył wyrok w całości. Wnosił o zmianę wyroku i uchylenie w całości wydanego nakazu zapłaty oraz oddalenie powództwa oraz zasadzenia kosztów procesu za obie instancje, ewentualnie uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.

Wyrokowi zarzuciła :

1)  naruszenie prawa materialnego art. 38 , 39 i 647 kc w zw. z art., 58 § 1 kc przez ich niewłaściwe zastosowanie, polegające na przyjęciu, że mimo, iż umowa o roboty budowlane była nieważna to doszła do skutku i powódce przysługuje wynagrodzenie w kwocie dochodzonej pozwem;

2)  naruszenie prawa procesowego – art. 217 § 1 227 i 232 kpc, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy polegające na błędnej ocenie dowodów, w konsekwencji przyjęcie, że powódce przysługuje wynagrodzenie w kwocie dochodzonej pozwem.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja pozwanego nie jest zasadna i skutku odnieść nie może. Wbrew zarzutom skarżącego sąd pierwszej instancji dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych, wszechstronnie rozważył zebrany w sprawie materiał dowodowy, dokonując oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego nie przekroczył zasady swobodnej oceny dowodów, prawidłowo także zastosował prawo materialne.

Prawidłowo, w szczególności ustalił, iż powód wykonał na rzecz pozwanego roboty ogólnobudowlane i instalacyjne na terenie kompleksu(...) w K. przy ul. (...), a po wykonaniu tychże robót wystawił faktury na kwotę 446.488,45 zł, roboty zostały przez pozwanego odebrane, a faktury przyjęte i częściowo zapłacone , część kwoty tj. 30.000 zł pozwany zapłacił w toku procesu. Pozwany nie kwestionował ani faktu wykonania robót, ani jakości wykonanych prac, ani też wysokości zapłaty za te roboty. Jedynym podnoszonym co do wysokości żądanej zapłaty zarzutem był zarzut potrącenia kwoty 38.567 zł z tytułu składki ubezpieczeniowej, słusznie jednakże w ocenie Sądu Apelacyjnego sąd pierwszej instancji uznał ten zarzut za chybiony, gdyż jak wynika z ustaleń faktycznych składka ubezpieczeniowa uiszczona przez powódkę, dotyczyła ubezpieczenia pierwotnej umowy łączącej powódkę z pozwanym objętej przetargiem, a wystawiona w niniejszej sprawie faktura, nie obejmowała kwoty zapłaconej tytułem składki ubezpieczeniowej. Innych zarzutów co do wysokości żądanej przez powoda zapłaty pozwany nie zgłaszał. Wręcz przeciwnie, częściowo należność uregulował, po wezwaniu do zapłaty tłumaczył zwłokę w zapłacie problemami finansowymi wynikającymi z wycofania się podmiotu mającego finansować prace i zobowiązywał się do szybkiego uregulowania należności. Występował także do powódki o potwierdzenie zgody na przelanie części należności na podwykonawców. Pismem z dnia 27 czerwca 2012r. skierowanym do Dyrektora Zakładu Ubezpieczeń Społecznych pozwany podpisując pismo przez 2 osoby upoważnione do reprezentacji uznał zajęte wierzytelności powoda i dokonał przelewów na ZUS.

Pozwany w apelacji zarzucał, iż skoro pisemna umowa o roboty budowlane była nieważna, to powódce wynagrodzenie za wykonane prace nie przysługuje. Stanowiska takiego nie sposób podzielić. Rację ma wprawdzie pozwany zarzucając, iż umowa o roboty budowlane zawarta na piśmie jest nieważna z mocy art. 38 kc w zw. z art. 39 kc w zw. z art. 58 § 1 kc, gdyż osoba zawierająca ją w imieniu pozwanego nie była upoważniona do jednoosobowej reprezentacji pozwanego stowarzyszenia, nie oznacza to jednakże, tak jakby tego chciał skarżący, że w sytuacji gdy roboty budowlane zostały prawidłowo wykonane i przyjęte przez pozwanego powodowi nie należy się wynagrodzenie. Przede wszystkim wskazać trzeba, że przewidziana w art. 648 § 1 k.c. pisemna forma umowy o roboty budowlane jest zastrzeżona tylko dla celów dowodowych (ad probationem) i w związku z tym możliwe jest ustalenie treści tej umowy także na podstawie dowodu z zeznań świadków oraz z przesłuchania stron, a w niniejszej sprawie za prawidłowe uznać należy ustalenia sądu pierwszej instancji, że prace ogólnobudowlane zostały prawidłowo wykonane przez powoda i przyjęte przez pozwanego, a ich wartość została prawidłowo wskazana w wystawionych fakturach. Zatem powodowi należy się wynagrodzenie za wykonane prace (art. 647kc). Po wtóre gdyby nawet przyjąć, że umowa o roboty budowlane była nieważna to i tak powodom należy się wynagrodzenie za wykonane prace. Nie ulega bowiem wątpliwości, że prace budowlane zostały na rzecz pozwanego wykonane. Zatem legitymacja czynna powoda wynika już z ustawowego obowiązku zwrotu świadczeń wzajemnych przez strony nieważnej umowy wzajemnej (art. 496 w zw. z art. 497 k.c.). Nie jest to jednak unormowanie kompletne i do tego zwrotu stosuje się przepisy o świadczeniu nienależnym (art. 410 § 2 k.c.). Jak trafnie podniesiono w literaturze i judykaturze, nienależne świadczenie może być przedmiotem roszczenia określonego w art. 410 § 1 k.c. W unormowaniu tym ustawodawca przesądził, że świadczenie nienależne jest źródłem roszczenia zwrotnego. W przypadku świadczenia nienależnego wzbogacenie następuje kosztem świadczącego (solwensa), bowiem dochodzi w ten sposób do zwiększenia cudzego majątku, które nie miało przyczyny, albo którego przyczyna odpadła lub nie została urzeczywistniona. Ustalenie, że wzbogacenie nastąpiło kosztem świadczącego sprowadza się do stwierdzenia, czy doszło do spełnienia świadczenia nienależnego. Innymi słowy przy roszczeniu określonym w art. 410 k.c. nie ma potrzeby ustalania niczego innego, w tym, czy wzbogaciło odbiorcę bądź czy majątek świadczącego uległ zmniejszeniu, gdyż przesłanki te wynikają z samego pojęcia świadczenia nienależnego. Sam fakt spełnienia w tym wypadku nienależnego świadczenia uzasadnia roszczenie kondykcyjne (patrz Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28 sierpnia 2013r ., sygn. akt VCSK 362/12 , lex 1391375, por także wyroki Sądu Najwyższego z dnia 24 listopada 2011 r., I CSK 66/11, LEX nr 1133784 i z dnia 9 sierpnia 2012 r., V CSK 372/11 niepubl.). Poza tym, w judykaturze już wyjaśniono, że roszczenie o zwrot wartości materiałów wbudowanych w budynek zamawiającego, czy robocizny w wykonaniu nieważnej umowy o roboty budowlane jest roszczeniem o zwrot wartości nienależnego świadczenia (art. 410 § 1 k.c. w zw. z art. 405 k.c.; por wyroki Sądu Najwyższego z dnia 14 marca 2008 r., IV CSK 460/07, LEX nr 453070, z dnia 29 kwietnia 2005 r., V CK 537/04, LEX nr 519298 i z dnia 5 grudnia 2006 r., II CSK 327/06, niepublikowane). Zatem nawet i w sytuacji gdyby umowę o roboty budowlane zawartą przez strony uznać za nieważną to i tak powodowi na podstawie wyżej wymienionych przepisów należy się wynagrodzenie w żądanej wysokości. Dlatego też apelację jako pozbawioną uzasadnionych podstaw należało oddalić na mocy art. 385 kpc. O kosztach orzeczono na mocy art. 98 kpc zasądzając na rzecz powoda koszty zastępstwa procesowego.