Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 czerwca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Świdnicy II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Barbara Nowicka

Sędziowie: SO Alicja Chrzan

SO Aleksandra Żurawska

Protokolant: Alicja Marciniak

po rozpoznaniu w dniu 22 maja 2014 r. w Świdnicy

na rozprawie

sprawy z powództwa G. Ś.

przeciwko M. G. i (...) SA

w W.

o zapłatę 3.290,78 zł

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Świdnicy

z dnia 3 lutego 2014 r., sygn.akt I C 1530/13

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje do ponownego

rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Świdnicy.

Sygn. akt II Ca 295/14

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 3 lutego 2014r. Sąd Rejonowy w Świdnicy oddalił powództwo G. Ś. przeciwko M. G. i (...) S.A. w W. o zapłatę 3.290,78 zł. oraz zasądził od powoda na rzecz pozwanych koszty procesu.

Z ustaleń Sądu Rejonowego wynika, że:

na mocy umowy o administrowanie nieruchomością zawartej dnia 27 grudnia 2010 r. pomiędzy Wspólnotą Mieszkaniową Nieruchomości, położonej w Ś. przy ulicy (...), a administratorem (...)w Ś., reprezentowanym przez pozwaną M. G., pozwana podjęła się administrowania tą nieruchomością. Strony umowy wskazały, że administrator nie sprawuje zarządu w rozumieniu ustawy o własności lokali i ma prawo reprezentować Wspólnotę tylko w sprawach określonych w umowie, ewentualnie na mocy szczególnych pełnomocnictw. Za nienależyte wykonanie obowiązków odpowiedzialność administratora przewidziana została tylko wobec Wspólnoty. Wśród obowiązków administratora strony wskazały:

1.  bieżącą konserwację nieruchomości wspólnej, w szczególności dokonywanie drobnych napraw, usuwanie awarii,

2.  utrzymywanie porządku i czystości na terenie zabudowanym i niezabudowanym nieruchomości wraz z przyległym terenem zielonym,

3.  wykonywanie remontów ustalonych w rocznym planie finansowo – gospodarczym wspólnoty w uzgodnieniu z zarządem zakresu prac i wykonawcy,

4.  dokonywanie kontroli technicznych,

5.  nadzór nad dostawą energii, wody, wywozu śmieci,

6.  prowadzenie ewidencji finansowo – księgowej oraz sporządzanie sprawozdań,

7.  prowadzenie projektów rocznych planów i po przyjęciu ich uchwałą przestrzeganie ich wykonania,

8.  ustalanie wysokości zaliczki na utrzymanie części wspólnej,

9.  składanie rocznego sprawozdania ze swojej działalności zarządowi i właścicielom,

10.  ubezpieczanie budynku, dokonywanie opłat,

11.  wydawanie poświadczeń, zaświadczeń,

12.  założenie funduszu remontowego.

Pozwana w ramach zleconych czynności zawarła z osobą trzecią umowę z dnia 2 stycznia 2011 r., zlecając jej obowiązek utrzymania porządku i czystości na terenie Wspólnoty Mieszkaniowej w postaci zamiatania chodników i dojść do bramy oraz odśnieżania i posypywania ciągów pieszych.

Wspólnota Mieszkaniowa nieruchomości, położonej w Ś. przy ulicy (...) nie zgłaszała administratorowi, pozwanej M. G., potrzeby odśnieżania dachu budynku.

Szkoda powoda została zgłoszona do (...)w Ł., które odmówiło wypłaty odszkodowania, wskazując, że na mocy art. 429 kc, skoro Wspólnota Mieszkaniowa powierzyła profesjonalnemu podmiotowi czynności związane z zarządem/administracją nieruchomości, to podmiot ten powinien dbać między innymi o usuwanie lodu z budynku.

Przy takich ustaleniach Sąd Rejonowy oddalił powództwo w całości, przyjął bowiem, że czynność w postaci odśnieżania dachu budynku nie została powierzona pozwanej na mocy umowy o administrowanie. Wśród obowiązków administratora jest obowiązek utrzymywania porządku i czystości na terenie zabudowanym i niezabudowanym nieruchomości wraz z przyległym terenem zielonym. Wskazane w umowie obowiązki, jako czynności powierzone, należy rozumieć ściśle. W ocenie Sądu Rejonowego zbyt daleko idące jest przyjęcie, iż do wykonywania obowiązku utrzymania czystości i porządku należy odśnieżanie dachu. Czynność ta, wymagająca zresztą przy jej wykonywaniu odpowiedniego zabezpieczenia, mieści się w kategorii czynności zabezpieczających bezpieczeństwo budynku i nieruchomości gruntowej. Sąd wskazał, że powoływane przez powoda przepisy ustaw, a to ustawy Prawo budowlane, ustawy o gospodarce nieruchomościami, czy ustawy o własności lokali odnoszą się do obowiązków właścicieli nieruchomości lub ich zarządców, a nie do administratorów, wykonujących wyłącznie czynności techniczne, wynikające z zawartej z właścicielem, czy zarządcą umowy.

Na mocy art. 98§1 kpc Sąd zasądził od powoda, jako przegrywającego na rzecz obu stron pozwanych koszty procesu, sprowadzające się do wynagrodzenia adwokackiego wraz z opłatą skarbową.

Powyższe postanowienie w całości zaskarżył powód zarzucając mu:

1. naruszenie przepisów prawa materialnego w postaci art. 65 kc w zw. z § 2 pkt 2 umowy o administrowanie nieruchomością zawartej pomiędzy Wspólnotą Mieszkaniową oraz pozwaną M. G. - (...)w dniu 27 grudnia 2010r. poprzez niewłaściwą ich wykładnię polegającą na wyłączeniu odśnieżenia dachu budynku spośród desygnatów „utrzymania porządku i czystości na terenie zabudowanym i niezabudowanym nieruchomości wraz z przyległym terenie zielonym” ,

2. naruszenie przepisów prawa materialnego w postaci art. 65 kc w zw. z § 1 pkt 4 umowy o administrowanie nieruchomością zawartej pomiędzy Wspólnotą Mieszkaniową oraz M. G.-(...)w dniu 27 grudnia 2010r. poprzez niewłaściwą ich wykładnię polegającą na przyjęciu jakoby ograniczenie odpowiedzialności administratora w stosunku do wspólnoty odnosić się miało nie tylko do odpowiedzialności kontraktowej pomiędzy tymi podmiotami, ale również deliktów wyrządzonych osobom trzecim,

3. naruszenie przepisów prawa materialnego w postaci art. 353 ^{( 1 )}kc oraz art. 58 § 1 i 3 kc w zw. z art. 415 kc, 429 kc i art. 441 kc, poprzez ich niezastosowanie w stosunku do § 1 pkt 4 umowy o administrowanie nieruchomością zawartej pomiędzy Wspólnotą Mieszkaniową oraz M. G.- (...)w dniu 27 grudnia 2010r., w sytuacji gdy umowne wyłączenie odpowiedzialności deliktowej administratora wobec osób trzecich stanowiłoby niedozwoloną próbę obejścia przepisów prawa w postaci powyższych przepisów, przypisujących mu za wyrządzone czyny niedozwolone odpowiedzialność wyłączną lub solidarną,

4. naruszenie przepisów postępowania mające wpływ na treść wyroku w postaci art. 194 § 1 zd. 1 kpc poprzez niewłaściwe jego zastosowanie polegające na wezwaniu na wniosek pozwanej M. G.- (...) (...)S.A. do udziału w sprawie w charakterze pozwanego, w sytuacji gdy już w dacie wydania postanowienia zachodziła ewentualność jedynie solidarnej odpowiedzialności tychże podmiotów ( legitymacja procesowa łączna o charakterze względnym),

5. naruszenie przepisów postępowania mające wpływ na treść orzeczenia w postaci art. 194 § 1 zd. 2 kpc poprzez jego niezastosowanie polegające na zasądzeniu od niego na rzecz pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. kosztów procesu, pomimo iż wniosek pozwanej M. G.-(...)w kwestii wezwania do udziału w sprawie (...) S.A. okazał się w ocenie sądu bezzasadny.

Wskazując na te zarzuty powód na podstawie art. 386 kpc oraz art. 380 kpc wniósł o :

1.  zmianę postanowienia Sądu Rejonowego w Świdnicy z dnia 19 września 2013r. poprzez oddalenie wniosku pozwanej M. G.- (...)o wezwanie do udziału w sprawie w charakterze strony pozwanej (...)w Ś.,

2.  uchylenie wyroku i umorzenie postępowania w stosunku do pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. ewentualnie oddalenie jego wniosku o zasądzenie od powoda zwrotu kosztów procesu,

3.  zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od pozwanej M. G.- (...)na jego rzecz kwoty 3290,78 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia niesienia pozwu do dnia zapłaty,

4.  zasądzenie od pozwanej M. G.- (...)na jego rzecz kosztów postępowania I i II instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego, wg norm przepisanych.

Sad Okręgowy rozpoznając apelację powoda zważył co następuje:

Apelacja jest uzasadniona, a podniesione w niej zarzuty naruszenia prawa materialnego- art. 65 kc w zw. z § 2 pkt 2 i § 1 pkt 4 umowy o administrowaniu nieruchomością z 27 grudnia 2010r. zawartej pomiędzy Wspólnotą Mieszkaniową Nieruchomości położonej w Ś. przy ul. (...) a M. G. oraz art. 415 kc, art. 429 kc i art. 441 kc poprzez ich niewłaściwą wykładnię, bądź niezastosowanie co do stanu faktycznego ustalonego w sprawie są trafne.

Nie można zgodzić się ze stanowiskiem Sądu Rejonowego, że pozwana M. G. jako administrator nieruchomości położonej w Ś. przy ul. (...) nie ma legitymacji procesowej biernej w sprawie, gdyż nie odpowiada za szkodę powstałą na skutek upadku z dachu budynku śniegu na zaparkowany pod nim samochód.

Z treści § 2 ust 1 umowy o administrowanie nieruchomością zawartej 27 grudnia 2010r. pomiędzy Wspólnotą tej nieruchomości a M. G. prowadzącą działalność gospodarczą pod nazwą „(...)„ w Ś. wynika, że do obowiązków administratora należy utrzymanie porządku i czystości na terenie zabudowanym i niezabudowanym nieruchomości wraz z przyległym terenem zielonym. Strony tej umowy nie doprecyzowały, co rozumieją przez „utrzymanie porządku i czystości na terenie zabudowanym” a jest to określenie bardzo ogólne, dlatego niezrozumiałe jest stwierdzenie Sądu I instancji, że obowiązki wskazane w § 2 ust 1 umowy należy rozumieć „ ściśle” oraz, że „ zbyt daleko idące jest przyjęcie, iż do wykonywania obowiązku utrzymania czystości i porządku należy odśnieżanie dachu”. Jest to z pewnością czynność techniczna wymagająca odpowiedniego zabezpieczenia i nikt nie wymaga, żeby administrator osobiście wykonywał te czynności, zwłaszcza jeśli nie dysponuje odpowiednim sprzętem ani nie ma po temu kwalifikacji. Administrator może zlecić wykonanie czynności wyspecjalizowanemu podmiotowi. Skoro administrator jest profesjonalnym zarządcą nieruchomości posiadającym licencję a strony umowy nie sprecyzowały jakie konkretnie czynności związane z utrzymaniem porządku i czystości na terenie nieruchomości należą do obowiązków administratora, to należy przyjąć, że zgodnie z wykładnią językową postanowień umowy oraz biorąc pod uwagę okoliczności towarzyszące zawarciu umowy i ustalone zwyczaje (art. 65 kc), usytuowanie zapisu w paragrafie określającym obowiązki administratora, obowiązki związane z odśnieżaniem dachu budynku w okresie zimowym mieszczą się w pojęciu„ utrzymanie porządku i czystości na terenie nieruchomości”.

Wprawdzie pojęcie administrowania ma charakter węższy od zarządzania, ale się w nim mieści i w zasadzie obejmuje czynności faktyczne, do których należy utrzymanie porządku i czystości ( vide: wyrok SN z 19 stycznia 2006r., IV CK 343/05, lex nr 191167).

W dacie zawierania umowy z 27 grudnia 2010r. obowiązywał przepis art. 185 ustawy o gospodarce nieruchomościami z 21 sierpnia 1997r. ( t.j. Dz.U. z 2010. 102.651), który w ust. 1 pkt 2 do obowiązków zarządcy zaliczał zapewnienie bezpieczeństwa użytkowania i właściwej eksploatacji nieruchomości, zaś zgodnie z art. 61 pkt 2 ustawy z 7 lipca 1994r. Prawo budowlane ( tj. Dz.U. z 2013r. poz. 1409 ze zm) właściciel lub zarządca obiektu budowlanego jest obowiązany zapewnić dochowując należytej staranności bezpieczne użytkowanie obiektu w razie wystąpienia czynników zewnętrznych oddziaływujących na obiekt, związanych z działaniem sił natury, takich jak intensywne opady atmosferyczne w wyniku których następuje uszkodzenie obiektu budowlanego lub bezpośrednie zagrożenie takim uszkodzeniem, mogące spowodować zagrożenie życia lub zdrowia ludzi, bezpieczeństwo mienia lub środowiska.

Utrzymanie dachu w należytym stanie i porządku a tym samym usuwanie z niego zalegającego w dużych ilościach śniegu czy zwisających z niego sopli lodu obciąża wspólnotę mieszkaniową a zgodnie z zawartą przez nią umową o administrowanie wchodziło w zakres obowiązków administratora.

Skoro wspólnota mieszkaniowa powierzyła administrowanie nieruchomością w zakresie utrzymania porządku i czystości w jej obrębie profesjonalnemu zarządcy, to tenże administrator ponosi odpowiedzialność za szkodę w mieniu powoda na podstawie art. 415 kc.

Sąd Rejonowy uznając, że do obowiązków strony pozwanej nie należało usuwanie śniegu z dachu budynku mieszkalnego oddalił powództwo bez rozpoznania istoty sprawy zgodnie z zakreśloną przez powoda podstawą faktyczną, co skutkowało koniecznością uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.

Do nierozpoznana istoty sprawy dochodzi m.in. wówczas, gdy sąd nie zbadał materialnej podstawy żądania, bezpodstawnie przyjmując, iż istnieje materialnoprawna lub procesowa przesłanka unicestwiająca roszczenie, w szczególności w razie oddalenia powództwa ze względu na przyjęcie braku legitymacji procesowej po którejś ze stron a sąd drugiej instancji tej oceny nie podzieli ( vide: postanowienie SN z 12 grudnia 2013r., V Cz 75/13, Lex nr 1422264). Z taką sytuacją mamy do czynienia w rozpoznawanej sprawie.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Rejonowy powinien zbadać czy istnieją wszystkie przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej strony pozwanej w oparciu o dowody zaoferowane przez strony oraz zakres i wysokość szkody w przypadku gdyby strona pozwana kwestionowała kalkulację naprawy i fakturę przedstawione przez powoda a zebrany w ten sposób materiał dowodowy poddać wnikliwej ocenie i wszechstronnie go rozważyć zgodnie z przepisem art. 233 § 1 kpc.

Wprawdzie strona pozwana przedłożyła w toku postępowania przed Sądem Rejonowym umowę nr (...) z 2 stycznia 2011r., którą zawarła w imieniu Wspólnoty Mieszkaniowej przy ul. (...) z Zakładem (...) w Ś. na podstawie której (...) przyjął na siebie obowiązek utrzymania porządku i czystości na terenie nieruchomości, jednakże określony w niej zakres obowiązków w okresie zimowym dotyczy jedynie odśnieżania i posypywania chodników materiałami szorstkimi oraz dojść do pojemników.

W pozostałym zakresie obowiązki zimowego utrzymania nieruchomości w czystości o porządku obciążają stronę pozwaną.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia przez Sąd I instancji przepisu art. 194 § 1 zd 2 kpc przy orzekaniu o kosztach procesu należy wskazać, że jest on słuszny.

Wezwanie do udziału w sprawie osoby, która powinna być stroną pozwaną może nastąpić na wniosek powoda lub pozwanego, jednakże takie dopozwanie w trybie art. 194 § 1 kpc zmierza do prawidłowego ukształtowania stron procesu poprzez wezwanie do procesu strony legitymowanej i zwolnienie od dalszego udziału w sprawie osoby nieprawidłowo pozwanej.

W sytuacji jaka zaistniała w rozpoznawanej sprawie, w której strona pierwotnie pozwana M. G. wniosła o dopozwanie do procesu ubezpieczyciela z którym zawarła umowę ubezpieczenia w zakresie odpowiedzialności cywilnej z tytułu wykonywanej działalności, ale nie z zamiarem wystąpienia z procesu lecz w celu poszerzenia kręgu podmiotów po stronie pozwanej o czym mowa jest w art. 194§ 3 kpc a nie w § 1 tegoż artykułu- to takie dopozwanie jest możliwe tylko w żądaniu powoda.

Powód nie zgłosił takiego żądania, wobec powyższego nie było podstaw do obciążania powoda kosztami procesu należnymi dopozwanemu (...) S.A. w W. zgodnie z przepisem art. 194 § 1 zd 2 kpc.

Powód w ramach przepisu art. 380 kpc domagał się uchylenia wyroku i umorzenia postępowania w stosunku do pozwanego ubezpieczyciela z racji naruszenia art. 194 kpc, jednak żądanie to nie znajduje uzasadnienia wobec uwzględnienia zarzutów apelacji powoda i uchylenia zaskarżonego wyroku oraz przekazania sprawy do ponownego rozpoznania, bowiem w razie uwzględnienia powództwa oboje pozwani będą odpowiadać in solidum.

Z powyższych przyczyn Sąd Okręgowy stosownie do art. 386 § 4 kpc uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Świdnicy.