Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 listopada 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie Wydział I Cywilny w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 25 października 2012 r. na rozprawie

sprawy z powództwa Ochotniczej Straży Pożarnej w D.

przeciwko M. Ś.

o ochronę własności

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Rzeszowie

z dnia 5 marca 2012 r., sygn. akt I C 1611/11

I.  o d d a l a apelację,

II.  z a s ą d z a od powoda Ochotniczej Straży Pożarnej w D. na rzecz pozwanego M. Ś. kwotę 5.400 zł (pięć tysięcy czterysta) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

UZASADNIENIE

Powód Ochotnicza Straż Pożarna w D. w pozwie przeciwko M. Ś. pełniącemu funkcję Burmistrza S. domagał się zakazania pozwanemu naruszenia powoda w prawie własności nieruchomości stanowiącej zabudowaną budynkiem działkę (...) położoną w D., objętą KW (...), w szczególności zakazanie wchodzenia , wjeżdżania, parkowania samochodu , umieszczania plakatów bez zgody powoda.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa.

W sprawie było okolicznością bezsporną, że właścicielem wskazanej w pozwie nieruchomości jest powód, który nabył nieruchomość na podstawie umowy sprzedaży - aktem notarialnym z dnia 7 października 1971r. Wnioskiem z dnia 14 maja 2009r. Gmina S. zainicjowała przed Sądem Rejonowym w Strzyżowie postępowanie z udziałem Ochotniczej Straży Pożarnej w D., w którym domagała się stwierdzenia zasiedzenia nieruchomości – działki (...), położonej w D. objętej KW (...), na której posadowiony jest Dom Ludowy wybudowany ze środków Gminy w latach 1974 – 1977, oddany do użytku w 1976r. Wobec cofnięcia wniosku postępowanie umorzono postanowieniem z dnia 17 czerwca 2009r. (sygn. akt INs 190/09).

Przed Sądem Rejonowym w Strzyżowie toczyło się również w 2009r. postępowanie o ochronę posiadania z powództwa Gminy S. przeciwko Ochotniczej Straży Pożarnej w D. o przywrócenie Gminie utraconego posiadania w/w działki i zakazanie pozwanemu naruszania posiadania.

Wobec cofnięcia pozwu postępowanie umorzono postanowieniem z dnia 8 października 2011r. (sygn. akt IC 99/09).

W październiku 2009r. Skarb Państwa – Starosta (...) wystąpił przeciwko Ochotniczej Straży Pożarnej w D. o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym domagając się dokonania w dziale II księgi wieczystej (...)prowadzonej dla przedmiotowej nieruchomości w miejsce wpisu prawa własności na rzecz OSP w D., wpisu prawa własności na rzecz Skarbu Państwa.

Wyrokiem z dnia 28 grudnia 2009r. (sygn. akt IC 132/09) Sąd Rejonowy w Strzyżowie powództwo oddalił, a Sąd Okręgowy w Rzeszowie rozpatrujący apelację powoda wyrokiem z dnia 30 kwietnia 2010r. oddalił apelację (sygn. akt I Ca 138/10).

Z kolei w sprawie z powództwa Ochotniczej Straży Pożarnej w D. przeciwko Gminie S. o ochronę własności (sygn. akt IC 1463/09) zapadł w dniu 22 lutego 2010r. wyrok zakazujący pozwanemu naruszania powoda w prawie własności nieruchomości objętej niniejszym pozwem, w szczególności poprzez zakazanie pozwanemu i osobom działającym w jego imieniu pisemnego i słownego utrudniania władania nieruchomością , wchodzenia na nieruchomość, przejeżdżania przez nią bez zgody powoda, wymieniania zamków do drzwi budynku, zrywania ogłoszeń z drzwi budynku.

Budynek posadowiony na działce (...) w D. wykorzystywany jest jako Dom Ludowy. Odbywają się w nim imprezy i różnego rodzaju uroczystości i spotkania. Znajduje się również pomieszczenie Rady Sołeckiej i Sołtysa.

W przeszłości budynek administrowany był przez Gminę S., która dysponowała lokalami znajdującymi się w budynku m. in. wynajmując je. Umową z dnia 4 czerwca 2006r. pozwany , działający jako Burmistrz S. w imieniu Gminy S., wynajął lokal użytkowy, znajdujący się na parterze budynku Domu Ludowego na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług medycznych. Umowa ta została rozwiązana z dniem 1 czerwca 2011r., w związku z czym sporządzono protokół zdawczo – odbiorczy w dniu 31 maja 2011r., przekazujący lokal na rzecz Gminy. Dochód z wynajmu lokalu w trakcie trwania umowy czerpała Gmina.

Obecnie w budynku organizowane są m.in. zebrania OSP, obchodzony jest dzień seniora i opłatek, zorganizowano obchody 80-lecia Koła Gospodyń Wiejskich w D. , na które zaproszony został przez organizatorów m. in. pozwany M. Ś..

W listopadzie 2010r. w budynku Domu Ludowego odbył się wieczór przedwyborczy z udziałem kandydatów w tym pozwanego. Spotkanie miało charakter publiczny, zaś pozwany wziął w nim udział po zawiadomieniu przez Komitet wyborczy PSL. Plakat wyborczy z wizerunkiem pozwanego umieszczony został w gablocie znajdującej się przy wejściu do budynku Domu Ludowego przez Sołtysa – K. Z., który w tym czasie pełnił funkcję Sekretarza OSP w D.. Sama gablota ufundowana została przez Gminę S. i dostęp do niej mieli przedstawiciele Gminy. Od grudnia 2011r. powód wynajmuje lokal w Domu Ludowym pod działalność Gospodarczą (sklep).

Oceniając stan faktyczny sprawy na podstawie art. 222 § 2 kc Sąd Okręgowy stwierdził, że zachowania pozwanego M. Ś. , w których powód upatrywał naruszenie uprawnień właścicielskich objętej pozwem nieruchomości, nie wyczerpały znamion bezprawności .

Odnosząc się do poszczególnych zachowań pozwanego określonych w pozwie jako naruszenie prawa własności powoda Sąd Okręgowy stwierdził, że:

- dysponowanie lokalami użytkowymi, znajdującymi się w Domu Ludowym, będącym własnością powoda poprzez ich wynajmowanie i czerpanie pożytków z tego tytułu stanowiło działania Gminy S., a nie powoda, zaś kwestie związane z reprezentacją Gminy w zakresie czynności dotyczących zawierania umów najmu i zarządzaniem budynkami oraz sprawowania zarządu budynkiem OSP przez Gminę S., w tym czerpanie pożytków z budynku wykraczają poza przedmiot żądania pozwu

- korzystanie przez pozwanego z nieruchomość OSP przejawiające się wjeżdżaniem, parkowaniem pojazdu, udziałem w spotkaniach publicznych organizowanych w Domu Ludowym nie wykraczało poza ramy korzystania, do jakiego uprawnieni byli wszyscy inni zainteresowani, a oferta podmiotów prowadzącym działalność gospodarczą w wymienionym budynku (przychodnia medyczna, sklep)skierowana była do ogółu publiczności w tym pozwanego – powyższe należy odnieść do uczestnictwa pozwanego w spotkaniach organizowanych w Domu Ludowym,

- umieszczenia plakatów wyborczych z wizerunkiem pozwanego w budynku OSP dokonał członek OSP K. Z., działając na zlecenie komitetu wyborczego PSL.

Stwierdzając, że pozwany nie dopuścił się zarzucanych mu przez powoda naruszeń uprawnień właścicielskich powoda, Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 5 marca 2012r. oddalił powództwo jako bezzasadne i orzekł stosownie o kosztach procesu.

W apelacji od tego wyroku powód zarzucił naruszenie art. 140, art. 222 § 2 i art. 223 kc, art. 64 Konstytucji RP, dowolność i sprzeczność ustaleń z treścią materiału dowodowego, w tym dowolne ustalenie, że pozwany nie naruszył własności powoda , że pozwany nie działał bezprawnie w sensie cywilistycznym oraz naruszenie prawa procesowego, tj. art. 227 – 233 kpc.

Wskazując na powyższe powód wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa ewentualnie o uchylenie tego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu.

W szczególności powód zarzucił, że ze sformułowania art. 140 kc wynika, że każdy podmiot , którym nie służy prawo do rzeczy powinien powstrzymać się od działań naruszających sferę cudzej własności. Z kolei art. 222 § 2 kc przyznaje właścicielowi roszczenie negatoryjne skuteczne erga amnes. W tej sytuacji nie ma znaczenia – według powoda – czy pozwany występował jako osoba fizyczna , czy też jako burmistrz skoro mimo prawomocnego wyroku z 22 lutego 2010r. (sygn. akt IC 1463/09) dalej narusza własność powoda, również działając w imieniu gminy, przez pobieranie pożytków z nieruchomości, wchodzenie i wjeżdżanie na nieruchomość jako osoba prywatna i burmistrz.

Według apelacji, Sąd Okręgowy błędnie przyjął, że skoro korzystanie z nieruchomości powoda w postaci wjeżdżania i parkowania na posesji OSP było dozwolone dla ogółu korzystających z usług świadczonych w obiekcie OSP to również działanie pozwanego w tym zakresie nie nosiło cech bezprawności, bowiem z nieruchomości powoda korzystać może ten, kto ma na to zgodę – a pozwany takiej zgody nie miał.

Sąd Apelacyjny, zważył co następuje:

Powództwo i apelacja opierają się na błędnym założeniu, że działania pozwanego M. Ś. jako osoby fizycznej i działania M. Ś. Burmistrza Gminy S. są tożsame i wyrok z dnia 22 lutego 2010r. (sygn. akt IC 1463/09) zakazujący pozwanemu w tej sprawie tj. Gminie S. naruszania powoda w prawie własności nieruchomości zabudowanej budynkiem stanowiącemu Dom Ludowy obejmuje również pozwanego M. Ś..

Sąd Okręgowy prawidłowo przyjął, że w niniejszej sprawie pozwanym jest M. Ś., osoba fizyczna jeden z mieszkańców GminyS.. Pozwanemu zatem przysługują takie same prawa jak ogółowi , w tym prawo do korzystania z nieruchomości powoda w takim zakresie jak innym osobom.

Podkreślenia wymaga, że zgodnie z odpisem KRS działania powoda oprócz działalności ściśle związanej z realizacją zadań , do których został powołany (akcje ratunkowe w wypadku pożaru, klęsk żywiołowych, działania prewencyjne w tym zakresie) obejmują również prowadzenie działalności kulturalno – oświatowej i rozrywkowej i do tego celu wykorzystywany jest Dom Ludowy. Z ustaleń Sądu Okręgowego wynika, że w Domu Ludowym organizowane są spotkania okolicznościowe , w tym urządzane przyjęcia weselne.

Zgodnie z zadaniami statutowymi powoda Dom Ludowy winien być udostępniony do użytku powszechnego, co oznacza, że również w ten sposób wykonywane jest przez powoda prawo własności nieruchomości objętej pozwem. Nieruchomość powoda wykorzystywana jest także jako miejsce parkingowe, co nie jest traktowane przez powoda jako naruszenie własności – chyba że chodzi o pozwanego wbrew zarzutom apelacji uczestniczenie pozwanego w imprezach organizowanych w Domu Ludowym nie stanowi bezprawnej ingerencji w sferę własności powoda, nie uniemożliwia również powodowi korzystania z nieruchomości zgodnie ze społeczno – gospodarczym przeznaczeniem swego prawa ani rozporządzania nieruchomością (art. 140 kc). Żądanie niniejszego pozwu odczytać można jako swego rodzaju represję wobec pozwanego M. Ś., za jego działania podejmowane w ramach sprawowanego urzędu Burmistrza Gminy S..

Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego własność jest prawem bezwzględnym, ale nie absolutnym, a jego granice wyznacza art. 140 kc ( tak np. wyrok SN z 9.07.2008r. VCSK 52/08 LEX nr 510986).

Z tych względów zarzut apelacji „że z nieruchomości prywatnej powoda może korzystać ten kto ma zgodę powoda”, stanowi nadużycie prawa własności powoda, w kontekście zadań statutowych, które ma obowiązek wykonywać.

Zarzuty podniesione w apelacji odnośnie działań Gminy naruszającej – jak utrzymuje strona powoda – własność Ochotniczej Straży Pożarnej w D. należało pominąć jako niezwiązane z niniejszą sprawą.

Wobec powyższego Sąd Apelacyjny oddalił apelację jako bezzasadną na podstawie art. 385 kpc i orzekł o kosztach postępowania apelacyjnego stosownie do art. 108 § 1 w związku z art. 98 § 1 kpc.