Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 października 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 10 października 2012 r. w Lublinie

sprawy K. B.

przeciwko Bankowi (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o wynagrodzenie

na skutek apelacji pozwanego Banku (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą
w W.

od wyroku Sądu Okręgowego w Siedlcach

z dnia 11 lipca 2012 r. sygn. akt IV P 8/11

uchyla zaskarżony wyrok w punkcie I oraz IV i przekazuje sprawę Sądowi Okręgowemu w Siedlcach do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego.

III APa 13/12

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 11 lipca 2012 r. Sąd Okręgowy w Siedlcach zasądził od pozwanego Banku (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powódki K. B. kwotę 44.275 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 13 maja 2009 r., zaś w pozostałej części oddalił powództwo. Sąd nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 18.905 zł i zniósł wzajemnie koszty procesu.

Sąd Okręgowy oparł swoje rozstrzygnięcie na następujących ustaleniach i rozważaniach prawnych:

Powódka K. B. od dnia 1 stycznia 2000 r. była zatrudniona w pozwanym banku na stanowisku dyrektora I Oddziału w S., od dnia 1 maja 2002 r. do 31 grudnia 2008 r. na stanowisku dyrektora ds. bankowości standardowej w I Oddziale w S., I Oddziale w W. i I Oddziale w S., a od dnia od dnia 1 stycznia 2009 r na stanowisku dyrektora I Oddziału w S..

Stosunek pracy został rozwiązany z dniem 7 kwietnia 2009r. na mocy porozumienia stron. Powódka nabyła prawo do emerytury.

W dniu 1 stycznia 2000 r. pracodawca zawarł z powódką umowę o pracę (kontrakt menedżerski), z treści którego wynikało, że z tym dniem będzie zatrudniona na stanowisku dyrektora I Oddziału w S..

Powódka poza wynagrodzeniem zasadniczym miała otrzymywać bonus roczny w wysokości uzależnionej od wykonania postawionych zadań indywidualnych, obliczony na podstawie kryteriów (...) by O. ( (...)). Zasady obliczenia bonusu rocznego i zasady przyznawania punktów określał załącznik do umowy. Kwota bonusu na dany rok oraz wykaz indywidualnych zadań na dany rok miały być przekazywane dyrektorowi Oddziału każdorazowo w formie pisemnej do dnia 31 marca każdego roku.

Zadania te miały być wyznaczane na okres liczony od dnia ich otrzymania do końca roku. Do końcowego rezultatu wliczano wyniki osiągnięte przez pracownika między 1 stycznia a datą otrzymania celów.

Wypłata bonusu miała nastąpić w ciągu 1 tygodnia od dnia zatwierdzenia przez Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy sprawozdania finansowego Banku za poprzedni rok.

W dniu 27 marca 2006 r. powódka i pracodawca zawarli aneks do umowy, na mocy którego datę doręczenia indywidualnych zadań zmieniono z 31 marca na 30 czerwca każdego roku. W pozostałym zakresie warunki umowy pozostały bez zmian.

Wysokość bonusu rocznego obliczana była na podstawie ilości osiągniętych przez pracownika punktów za wykonanie indywidualnych zadań. Poniżej 80 punktów bonus nie przysługiwał.

W 2008 roku za 80 punktów przysługiwał bonus w wysokości 44 000 złotych, za 100 punktów 63 250 złotych, a za 120 punktów 101 200 złotych. Obowiązywał także tzw. współczynnik solidarnościowy, co oznaczało, że w przypadku nieotrzymania bonusu przez osobę nadzorującą wykonanie celów kwota bonusu powódki winna być pomnożona przez współczynnik 0.7.

W 2008 roku pracodawca doręczył powódce tzw. notę techniczną, zawierającą zestaw indywidualnych zadań dopiero w dniu 15 lipca 2008 r. Ponadto w dniu 17 czerwca 2008 r. powódka została drogą elektroniczną poinformowana przez pracodawcę, że nastąpiła zmiana w rozliczaniu (...), gdyż wprowadzone zostały 2 okresy rozliczeniowe tj. za I i za II półrocze 2008r.

W dniach 13 i 17 czerwca 2008 r. pracodawca przesłał drogą elektroniczną do dyrektorów oddziałów informację, z której wynikało, że definicje celów dla stanowisk objętych kontraktami menedżerskimi są spójne z celami (...).

W układzie punktacji wprowadzonej przez pracodawcę w 2008 r. powódka za I półrocze uzyskała 37 punktów, a za II półrocze 68,88 punktów.

Ponieważ w żadnym z okresów rozliczeniowych nie osiągnęła 80 punktów zaś średnia wyniosła za cały rok 52,94 punktów - nie wypłacono jej bonusu rocznego za 2008r.

Osoba nadzorująca wykonanie zadań przez powódkę - T. M. również nie otrzymała bonusu za 2008 rok.

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił w oparciu o przedstawione przez strony dokumenty oraz na podstawie zeznań powódki i świadka T. M.. Zeznania te Sąd obdarzył wiarą, gdyż znajdują potwierdzenie w dowodach z dokumentów.

W oparciu o poczynione ustalenia Sąd Okręgowy częściowo uwzględnił powództwo.

W ocenie Sądu Okręgowego zmiana sposobu rozliczania wykonania celów (...) w 2008 roku pozostaje w sprzeczności z treścią kontraktu menedżerskiego wiążącego powódkę i pozwanego. Aneksem do kontraktu z dnia 27 marca 2006 r. zmieniony został jedynie termin doręczania pracownikowi indywidualnych zadań, natomiast nie uległ zmianie sposób rozliczania ich wykonania.

Jednostronne oświadczenie pracodawcy o wprowadzeniu dwóch okresów rozliczeniowych, co powodowało oddzielne liczenie punktów za poszczególne półrocza, stanowiło naruszenie postanowień kontraktu tj. § 6 pkt 2.

W tej sytuacji Sąd Okręgowy przyjął, że nie było podstaw do ustalania ilości uzyskanych przez powódkę w 2008 roku punktów w sposób przyjęty przez pracodawcę. Należało ilość tę ustalić w oparciu o treść §6 pkt 2 kontraktu menedżerskiego z 1 stycznia 2000 r., zgodnie z którym do końcowego rezultatu wliczane będą wyniki osiągnięte przez pracownika między 1 stycznia a datą otrzymania celów. Skoro zatem powódka w II półroczu 2008 r., a wiec po otrzymaniu celów osiągnęła do końca roku rezultat 68,88 punktów, należało do tego wyniku dodać również 37 punktów osiągniętych w I półroczu, co daje sumę 105,88 punktów.

Dla przedziału pomiędzy 100 i 120 punktów przypisano kwotę bonusu wynoszącą 63 250 złotych. T. M. nadzorująca wykonanie zadań przez powódkę nie otrzymała bonusu za 2008rok, zatem należało kwotę 63 250 zł pomnożyć przez współczynnik solidarnościowy wynoszący 0,7 co daje kwotę 44 275 złotych.

Powódka domagała się zasądzenia bonusu rocznego za 2008 rok w pełnej wysokości, jak za uzyskanie 120 punktów, argumentując, że gdyby otrzymała notę (...) w terminie przewidzianym w kontrakcie oraz gdyby rozliczenie następowało w cyklu rocznym, to osiągnęłaby 120 punktów. W trzech poprzednich latach powódka osiągała maksymalną ilość punktów, a kierowane przez nią Oddziały Banku wypracowały jeden z najlepszych wyników w regionie i kraju.

W ocenie Sądu Okręgowego 11-dniowe opóźnienie w przekazaniu noty technicznej określającej zakres indywidualnych zadań nie miało wpływu na osiągniętą przez powódkę ilość punktów. Już w czerwcu 2008 r. powódka była informowana przez pracodawcę, iż zadania będą zbieżne z przekazanymi celami. Ponadto w trzech poprzednich latach pracodawca również przekazywał noty z opóźnieniem, a mimo to powódka osiągała maksymalną ilość punktów.

W ocenie Sądu Okręgowego niedopełnienie postanowienia kontraktu o przekazywaniu noty technicznej do 30 czerwca 2008 r. roku było uchybieniem, ale pozostało bez wpływu na wykonanie zadań, zwłaszcza, że opóźnienie nie było znaczne. Z tych względów Sąd Okręgowy oddalił powództwo ponad zasądzoną kwotę.

Sąd Okręgowy zważył, że zmiana sposobu liczenia punktów, zwłaszcza polegająca na wymaganiu osiągnięcia przez pracownika co najmniej 80 punktów w ciągu jednego półrocza, by w ogóle mógł on otrzymać bonus roczny, przy wynikającym z kontraktu wymogu osiągnięcia takiej ilości punktów na przestrzeni roku, miała istotny wpływ na wyniki pracy powódki w 2008 roku i była ewidentnym złamaniem postanowień kontraktu na niekorzyść pracownika.

Z postanowień umowy wynika wprost, że do ilości punktów osiągniętej po dostarczeniu zakresu indywidualnych zadań dolicza się punkty osiągnięte w okresie od początku roku do dnia doręczenia tych zadań. Z tych też względów Sąd Okręgowy zsumował osiągnięte przez powódkę punkty.

Strona pozwana uległa żądaniu pozwu w niespełna 50%, dlatego też Sąd Okręgowy zniósł wzajemnie między stronami koszty procesu w trybie art. 100 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku złożyła strona pozwana zaskarżając wyrok w punkcie I, III i IV i zarzucając:

1)  naruszenie prawa materialnego tj. art. 60 k.c. i art. 65 k.c. polegające na nieprawidłowej wykładni postanowienia § 6 ust. 1 pkt 2 umowy o pracę poprzez przyjęcie, że sformułowanie „wykaz indywidualnych zadań na dany rok” wyklucza przekazywanie zadań na więcej niż jeden odcinek czasowy w skali roku;

2)  naruszenie prawa materialnego tj. art. 60 k.c. i art. 65 k.c. polegające na nieprawidłowej wykładni postanowienia § 6 ust. 1 pkt 2 umowy o pracę poprzez przyjęcie, że sformułowanie „Jednocześnie do końcowego rezultatu wliczane będą wyniki osiągnięte przez pracownika miedzy 1 stycznia, a datą przyznania celów” oznacza sumowanie liczby punktów osiągniętych miedzy 1 stycznia a datą otrzymania celów, podczas gdy zapis oznacza sumowanie wyników osiągniętych przez pracownika w tysiącach złotych lub procentach w okresie miedzy 1 stycznia a datą otrzymania celów;

3)  naruszenie prawa procesowego tj. art. 227 k.p.c., art. 233 § 1 k.p.c. i art. 233 § 2 k.p.c. poprzez wadliwe uzasadnienie wyroku polegające na nieprzeprowadzeniu pełnego wywodu w zakresie uwzględnienia powództwa;

4)  sprzeczność istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego przez przyjęcie, że wymóg uzyskania 80 punktów za realizację zadań rocznych nie jest porównywalny z wymogiem uzyskania 80 punktów za realizację zadań półrocznych.

Wskazując na powyższe zarzuty pozwany wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku w punkcie I i oddalenie powództwa, uchylenie wyroku w punkcie III i IV oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu za obie instancje ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Siedlcach do ponownego rozpoznania.

Apelujący wywodził, że zapisy umowy o pracę wyraźnie stanowią o wliczaniu wyników a nie punktów, jak błędnie przyjął Sąd Okręgowy. Gdyby nawet przyjąć, że § 6 ust. 1 pkt 2 umowy o prace nie przewidywało wyznaczania zadań na więcej niż jeden odcinek czasowy w skali roku to ustalenie uprawnień powódki do bonusu wymagało zsumowania wyników czyli wykonania zadań (...) z obu not technicznych. Przy takim rozumowaniu powódka osiągnęłaby 70,08 punktów zatem nie nabyłaby prawa do bonusu.

W ocenie pozwanego zapis umowy o pracę nie wyklucza jednak przekazywania zadań (...) na więcej niż jeden odcinek czasowy w skali roku.

Z tych wszystkich względów pozwany uznawał apelację za uzasadnioną.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja pozwanego o ile wnosi o uchylenie wyroku w punkcie pierwszym i czwartym zasługuje w pełni na uwzględnienie.

Wnioskodawczyni dochodziła należności z tytułu bonusu rocznego, który jest wynagrodzeniem za pracę. Świadczenie to ma charakter premii, gdyż postanowienia umowy o pracę w zakresie przyznawania bonusu odsyłają do kryteriów (...), poddających się weryfikacji.

Zgodnie z treścią art. 80 k.p. wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną. Rzeczą Sądu Okręgowego było zatem zbadanie czy powódka wykonała pracę w sposób gwarantujący jej uzyskanie rocznego bonusu a zatem czy wykonała zadania wynikające z dostarczonych jej przez pracodawcę not technicznych. Takich ustaleń Sąd Okręgowy nie poczynił.

Zgodzić się należy z poglądem Sądu Okręgowego, iż 11-dniowe opóźnienie w doręczeniu noty technicznej pozostawało bez wpływu na wykonanie przez powódkę stawianych jej zadań. Zgodnie z warunkami umowy o pracę, zmienionymi aneksem z dnia 27 marca 2006 r. wykaz indywidualnych zadań winien być przekazany przez bank do końca czerwca każdego roku. Jak wynika zeznań świadka T. M. w 2008 roku zadania zostały przekazane powódce w formie elektronicznej w czerwcu, co znajduje potwierdzenie w zapisie mailowym z dnia 13 czerwca 2008 r. (k. 50). Tym samym uzyskanie noty technicznej z 11-dniowym opóźnieniem ( w przeliczeniu na dni robocze) nie miało wpływu na wykonanie przez powódkę zadań.

W ocenie Sądu Apelacyjnego istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy ma zmiana sposobu rozliczania wykonania zadań poprzez przyjęcie dwóch okresów rozliczeniowych I i II półrocza 2008 roku. Zmiana nastąpiła w połowie roku i mogła mieć wpływ na realizację zadań, bo doświadczenie życiowe pokazuje, że łatwiej jest osiągnąć stawiane cele jeśli są rozłożone na dłuższy czas a pracownik ma od początku okresu rozliczeniowego świadomość czasu jaki jest przypisany do osiągnięcia oczekiwanych wyników pracy.

Sąd Apelacyjny podziela w pełni pogląd Sądu Najwyższego, w świetle którego jeżeli prawo pracownika do premii wynika z umowy o pracę, to niekorzystana zmiana regulaminu premiowania może nastąpić tylko za jego zgodą wyrażoną w porozumieniu zmieniającym umowę lub w drodze wypowiedzenia warunków płacy (wyrok z dnia 19 grudnia 1996 r. I PKN 23/96 OSNP 1997/15/270). Taka sytuacja ma miejsce w przypadku powódki. Niekorzystna zmiana zasad przyznawania rocznego bonusu, polegająca na podziale rocznego okresu realizacji zadań na dwa półrocza, o czym powódka dowiedziała się w połowie roku rozliczeniowego, winna być dokonana za porozumieniem stron stosunku pracy lub za wypowiedzeniem zmieniającym warunki płacy. Skoro do takich czynności nie doszło, to ocena realizacji zadań postawionych powódce winna być dokonana według zasad obowiązujących przed zmianą wprowadzą 17 czerwca 2008 roku (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 grudnia 1996 r. IPKN 35/96 OSNP 1997/15/267). Takich ustaleń Sąd Okręgowy nie przeprowadził.

Zgodzić się należy z apelującym, iż błędny jest pogląd Sądu Okręgowego, że dla zbadania czy powódka uzyskała bonus roczny wystarczy proste zsumowanie punktów uzyskanych przez nią w I i II półroczu. Z zeznań samej powódki wynika, iż nie można zsumować punktów za poszczególne półrocza w celu uzyskania rocznej wielkości punktów (k. 85v). Z § 6 ust. 1 pkt 2 umowy o pracę wynika, że nabycie prawa do bonusu jak i jego wielkość są uzależnione od realizacji zadań, przedstawionych pracownikowi w wykazie. Tym samym rzeczą Sądu Okręgowego winno być zbadanie czy powódka nabyłaby prawo do bonusu według zasad obowiązujących przed zmianą dokonaną w czerwcu 2008 roku a jeśli tak to w jakiej wysokości ewentualnie z jakich przyczyn bonus ten nie przysługuje. Takie ustalenia nie zostały przez Sąd Okręgowy dokonane przez co Sąd ten nie rozpoznał istoty sprawy.

Z tych względów i na mocy art. 386 § 4 k.p.c. Sąd Apelacyjny uchylił zaskarżony wyrok w punkcie I oraz IV i w tym zakresie przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu.

Wydanie rozstrzygnięcia w przedmiocie nadania wyrokowi do kwoty 18.905 zł rygoru natychmiastowej wykonalności jest zbędne, gdyż stosownie do treści art. 337 k.p.c. natychmiastowa wykonalność wyroku wygasa z chwilą ogłoszenia orzeczenia uchylającego wyrok.

Mając powyższe względy na uwadze Sąd Apelacyjny orzekł jak w wyroku.