Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 maja 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach, X Wydział Gospodarczy

w składzie

Przewodniczący Sędzia SO Leszek Guza

Sędzia SO Iwona Wańczura

Sędzia SO Małgorzata Korfanty (spr.)

Protokolant Katarzyna Bocian

po rozpoznaniu w dniu 30 maja 2014 roku w Gliwicach

na rozprawie

z powództwa: (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G.

przeciwko: J. P.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez pozwaną

od wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach

z dnia 17 września 2013 roku

sygn. akt VII GC 2084/12

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 1.200,00 (jeden tysiąc dwieście) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym.

SSO Iwona Wańczura SSO Leszek Guza SSO Małgorzata Korfanty

Sygn. akt: X Ga 92/14

UZASADNIENIE

Mocą wyroku z dnia 17 września 2013r. Sąd Rejonowy w Gliwicach zasądził od pozwanej J. P. na rzecz powoda (...) spółka z o.o. w G. 14.007,56 zł wraz z ustawowymi odsetkami i kosztami procesu i umorzył postępowanie co do kwoty 276,65 zł . Sąd ustalił ,iż n a podstawie ustnych umów sprzedaży zawieranych pomiędzy powódką - (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G., jako sprzedawcą, a pozwaną - J. P. prowadzącą działalność gospodarczą pod firmą (...) z siedzibą w B. jako kupującym, powódka dostarczała pozwanej produkty, na które składały się przede wszystkim peruki damskie. Na dostarczone produkty powódka wystawiała faktury VAT.

Z uwagi na częściowy zwrot towaru towaru przez pozwaną, część faktur została skorygowana fakturami korygującymi w ten sposób, że:

- faktura VAT nr (...) z dnia 18.04.2011 r., została zmieniona fakturą korygującą VAT nr (...) z dnia 26.05.2011 r. na kwotę 685.80 zł,

- faktura VAT nr (...) z dnia 4.05.2011 r. została zmieniona fakturą korygującą VAT nr (...) z dnia 26.05.2011 r. na kwotę 1.028,52 zł,

- faktura VAT nr (...) z dnia 13.05.2011 r. została zmieniona fakturą korygującą VAT nr (...) z dnia 16.06.2011 r. na kwotę 1.901,88 zł,

- faktura VAT nr (...) z dnia 26.05.2011 r. została zmieniona fakturą korygującą VAT nr (...) z dnia 16.06.2011 r. na kwotę 6.458,76zł.

Pomimo korekt faktur pozwana nie dokonała stosownej zapłaty . W odpowiedzi na sprzeciw pozwanej powódka ograniczyła powództwo o kwotę 276,65 zł, czyli do kwoty 14.007,56 zł, w pozostałym zakresie podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko .

W złożonych zeznaniach pozwana wskazała, że nie regulowała należności, gdyż nie mogła prowadzić działalności gospodarczej w okresie od maja 2012 r.. W okresie tym pozbawiona bowiem została możliwości korzystania z lokalu w którym działalność prowadziła i tym samym nie uzyskiwała dochodu z tej działalności. Okoliczności tych pozwana jednak nie wykazała, co nie zmienia faktu, że nie wpływały one w żaden sposób na zasadność roszczeń dochodzonych przez powódkę.

Pozwana w toku procesu nie kwestionowała ani tego, że zakupiła towar od powoda, ani wysokości ceny wobec czego Sąd uznał ten fakt za przyznany.

Na podstawie tak ustalonego stanu faktycznego Sąd uznał ,iż strony zawierały ustne umowy sprzedaży, na podstawie których powódka dostarczała pozwanej produkty w ilości i cenie wyspecyfikowanej w wystawionych przez powódkę fakturach VAT. Poza sporem pozostawał również fakt, że część dostarczonych produktów została zwrócona. Jednocześnie należności przysługujące powódce za niezwrócone produkty nie zostały uregulowane przez pozwaną. Podstawą orzeczenia stanowił przepis art. 535 k.c. a w przedmiocie odsetek art. 481 k.c. O kosztach postępowania Sąd orzekł na mocy art. 100 k.p.c, ponieważ roszczenie objęte pozwem było w części nieuzasadnione. Z tego względu Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda zwrot kosztów w części proporcjonalnej do jego wygranej.

Sąd nie uwzględnił wniosku pozwanej o rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty, złożony w trybie art. 320 k.p.c. W treści sprzeciwu pozwana wskazała, że nie jest w stanie zapłacić jednorazowo niekwestionowanej kwoty roszczenia o łącznej wysokości 3.932,60 zł. wobec czego, na podstawie art. 320 kpc wnosiła o rozłożenie kwoty na 10 rat w wysokości 393,26 zł, płatnych do 10 dnia każdego miesiąca.

Wskazał Sąd , że możliwość rozłożenia na raty zasądzonego świadczenia możliwa jest w szczególnie uzasadnionych przypadkach. W ocenie Sądu biorąc pod uwagę materiał dowodowy zebrany w sprawie, twierdzenia pozwanej w przedmiocie jej jakże trudnej sytuacji ekonomicznej pozostały jedynie w sferze jej twierdzeń gdyż pozwana nie przeprowadziła jakiegokolwiek dowodu na tę okoliczność ograniczając się jedynie do przesłuchania stron. Zważył także Sąd ,iż skoro wolą pozwanej jest dobrowolna ratalna spłata zobowiązania, to nie było przeszkód by dokonywać częściowych wpłat na rzecz pozwanej w trakcie procesu – przynajmniej w części dotyczącej roszczenia uznanego przez pozwaną.

Od daty wniesienia przez pozwaną sprzeciwu w dniu 4 grudnia 2012 r. pozwana nie dokonała jakiejkolwiek wpłaty na rzecz powódki co w zaistniałej sytuacji rozłożenie świadczenia na raty odbyłoby się z pokrzywdzeniem wierzyciela gdyż nieuzasadnienie oddaliłoby w czasie wykonanie zobowiązania przez pozwaną.

W ustawowym terminie pozwana złożyła apelację od wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach i zarzucając naruszenie:

- przepisów prawa procesowego tj. art. 207 par. 3 kpc poprzez ich niezastosowanie;

-przepisu prawa procesowego tj. art. 320 kpc poprzez jego błędna wykładnię a w związku z tym niezastosowanie w przedmiotowej sprawie;

-naruszenie przepisu prawa materialnego tj. art. 6 kc poprzez jego niezastosowanie

wnosiła o zamianę zaskarżonego wyroku w części i oddalenie powództwa ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji a także zasądzenie stosownych kosztów postępowania.

W uzasadnieniu powódka podała ,iż Sąd oparł ustalenia faktyczne o faktury , które nie zostały dołączone do pozwu a co winno ostatecznie skutkować oddaleniem powództwa co do kwoty 10.074,96 zł . Pozwana kwestionowała roszczenie co do wysokości przed wniesieniem pozwu i stąd powstał obowiązek skorygowania faktur , których dołączenie na dalszym etapie postępowania nie wynikało jedynie z konieczności odpowiedzi na zarzuty strony przeciwnej.

Nadto Sąd błędnie nie zastosował przepisu art. 320 kpc gdyż strona przeciwna nie wypowiedziała się co do faktów naprowadzanych przez pozwaną stąd należało uznać je za przyznane.

W odpowiedzi na apelację pełnomocnik powoda wnosił o oddalenie apelacji jako oczywiście bezzasadnej i przyznanie kosztów postępowania odwoławczego.

W uzasadnieniu podano m.in. ,iż wystawienie faktury korygującej pozostaje w ścisłym związku z fakturą pierwotną a roszczeniem powoda została objęta część należności po dokonanej korekcie uwzględniającej zwrot towaru.

Sąd zważył co następuje:

Apelacja jako bezzasadna w całości podlega oddaleniu.

Sąd Rejonowy po wnikliwym przeprowadzeniu postępowania dowodowego wydał orzeczenie w całości znajdujące oparcie w powołanych przepisach prawa materialnego oraz procesowego. Argumentację prawną Sąd Okręgowy podziela za Sądem meriti w całości i uważa za zbędne jej powtarzanie.

Odnosząc się do zarzutów apelacji Sąd Odwoławczy podnosi, iż w sprawie nie doszło do naruszenia przepisu art.207 par. 3 kpc. Jak stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 14 marca 2013r. , I CSK 377/12 , twierdzenia zgłaszane dopiero w toku postępowania, ale stanowiące rozwinięcie i sprecyzowanie twierdzeń przedstawionych w pozwie i będące adekwatną reakcją na sposób obrony strony pozwanej w zasadzie nie mogą być uznane za spóźnione (...). Zważyć należy ,iż faktury pierwotne nie utraciły „bytu prawnego ” gdyż faktura korygująca jest wystawiana w związku z istnieniem dokumentu pierwotnego , którego treść z różnych przyczyn podlega niezbędnej zmianie .W każdej fakturze korygującej powód zresztą wprost odnosi się do faktury uprzednio wystawionej.

Z całą stanowczością podkreślić należy ,iż roszczenie powódki powstało z uwagi na zawarcie przez czynności konkludentne stosunku obligacyjnego z art. 535kc, a nie z samego faktu wystawienia faktury.

Pozostawienie dyskrecjonalnej władzy sędziego uprawnienia przewidzianego w art. 207 § 3 k.p.c. umożliwia mu podjęcie decyzji w jakim zakresie z tego uprawnienia w konkretnej sprawie skorzysta, a zatem - czy zobowiąże stronę do założenia we wskazanym terminie wszystkich twierdzeń, zarzutów i wniosków dowodowych, czy tylko do wykonania niektórych z tych obowiązków. Dokonany wybór jest jednak wiążący dla strony. Oznacza to, że zobowiązanie do zgłoszenia wszelkich wniosków dowodowych wymusza pełną aktywność dowodową w wyznaczonym terminie i nie uprawnia do zgłaszania tego rodzaju wniosków w terminie późniejszym ( tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 08.10.2008r., V CSK 125/08) . Powód w piśmie z dnia 09.01.2013r. na polecenie Sądu , w zakreślonym terminie , odniósł się do twierdzeń pozwanej ograniczył częściowo powództwo i powołał dowód z dokumentów , którego przeprowadzenie nie wpłynęło na spowodowanie zwłoki w postępowaniu.

Zgodnie z regułą wyrażoną w przepisie art. 6 kc powód podołał w całości ciężarowi udowodnienia roszczenia . Przepis art. 6 k.c. traktuje o ciężarze dowodu w sensie materialnoprawnym i wskazuje, kogo obciążają skutki niewypełnienia obowiązku udowodnienia istnienia prawa. O naruszeniu tego przepisu można by mówić wtedy jedynie, gdyby sąd orzekający przypisał obowiązek dowodowy innej stronie, nie tej, która z określonego faktu wywodzi skutki prawne. Natomiast poza dyspozycją tego przepisu pozostaje m.in. kwestia, czy strona wywiązała się z obowiązku udowodnienia faktów, z których wywodzi określone skutki prawne, gdyż ta stanowi domenę przepisów postępowania cywilnego, a nie prawa materialnego. Kwestionowanie prawidłowości uznania przez sąd, że przeprowadzone dowody nie są wystarczające do przyjęcia za udowodnione okoliczności, których ciężar udowodnienia spoczywał na jednej ze stron, może zatem nastąpić jedynie w drodze zarzutu naruszenia odpowiednich przepisów prawa procesowego, nie zaś art. 6 k.c.-tak Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 02 grudnia 2013r. , I A Ca 736/13.

O ile zatem strona miała zastrzeżenia co do sposobu procedowania przez Sąd I Instancji w zakresie objętym przesłankami z art. 6 kc to winna zgłosić na rozprawie stosowne zastrzeżenie do protokołu , w trybie art. 162 kpc. Celem regulacji z art. 162 k.p.c. jest pobudzenie inicjatywy stron w doprowadzeniu do szybkiego usunięcia dostrzeżonych przez nie naruszeń przepisów postępowania i umożliwienie sądowi niezwłocznego naprawienia błędu. Cel art. 162 k.p.c. byłby zatem trudny do osiągnięcia przy założeniu, że strona, która we właściwym czasie nie zgłosiła odpowiedniego zastrzeżenia, może powoływać się na rzekome uchybienia procesowe sądu pierwszej instancji dopiero po raz pierwszy w środku zaskarżenia. Strona nie może zatem skutecznie zarzucać w apelacji uchybienia przez sąd pierwszej instancji przepisom postępowania, dotyczącego rozpoznania wniosków dowodowych, jeżeli nie zwróciła uwagi sądu na to uchybienie.

Odnosząc się do zarzutu niezastosowania przepisu art. 320 kpc wskazać należy ,iż przepis zawiera szczególną zasadę wyrokowania, określaną jako "moratorium sędziego"; obok charakteru procesowego ma on także cechy normy materialnoprawnej (m.in. K. Piasecki, M. Piekarski). Podstawą zastosowania przepisu jest wyłącznie uznanie sądu, że zachodzą szczególnie uzasadnione wypadki.

Ochrona, jaką zapewnia pozwanej art. 320 kpc nie może być stawiana ponad ochronę powoda w procesie cywilnym i wymaga uwzględnienia wszelkich okoliczności sprawy, w tym uzasadnionego interesu powoda.

Dokonując analizy przesłanek dla uwzględnienia wniosku pozwanej o rozłożenie należności na raty Sąd zwraca uwagę ,iż w protokole z dnia 14 czerwca 2013r. pozwana w trakcie przesłuchania deklarowała wznowienia działalności gospodarczej w ciągu miesiąca , co pozwalałoby jej na płacenia rat ok. 800 zł miesięcznie.

Zważyć należy ,iż należności powoda stały się wymagalne w kwietniu, maju , czerwcu i lipcu 2011r. Jednak , na co zwrócił uwagę Sąd Rejonowy, od tego czasu pozwana nie dokonała zapłaty jakiejkolwiek części zadłużenia. Ryzykiem gospodarczym powoda była obarczona współpraca z pozwaną i takie samo ryzyko przekłada się na ewentualną windykację w drodze egzekucji sądowej. Skoro założeniem przepisu art. 320 kpc jest uczynienie postępowania wykonawczego realnym ze względu na określoną sytuację ekonomiczną dłużnika to negatywna ocena istnienia jakiejkolwiek możliwości udźwignięcia obowiązku zapłaty nie daje podstaw do rozłożenia należności na raty.

Ostatecznie przyjąć należy ,iż pozwana nie daje żadnej rękojmi wykonania wyroku uwzględniającego wniosek o rozłożenie należności na raty stąd za Sądem Rejonowym uznać należy o braku podstaw do stosowania art. 320 kpc.

Mając powyższe na uwadze na mocy art. 385 kpc apelacja podlegała oddaleniu jako nieuzasadniona.

O kosztach procesu postanowiono na postawie art. 98 i 108 kpc w zw. z § 13 w zw. z § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu .

SSO Iwona Wańczura SSO Leszek Guza SSO Małgorzata Korfanty