Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 marca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Janusz Madej

Protokolant st. sekr. sądowy Dorota Hańc

po rozpoznaniu w dniu 20 marca 2014 r. w Bydgoszczy

na rozprawie

odwołań S. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. :

- z dnia 23 maja 2013 lipca 2013 r. znak (...)

- z dnia 3 lipca 2013 lipca 2013 r. znak (...)

w sprawie: S. M.

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych

Oddziałowi w B.

o emeryturę

I zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, iż przyznaje ubezpieczonemu S. M. prawo do emerytury od dnia 1 maja 2013 r.;

II nie stwierdza odpowiedzialności Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Na oryginale właściwy podpis.

Sygn. akt VIU 2226/13

UZASADNIENIE

Decyzjami z dnia 23 maja i 3 lipca 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił przyznania ubezpieczonemu S. M. prawa do emerytury. Organ rentowy powołał się na przepisy art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( t.j.Dz. U z 2009 roku Nr 153, poz. 1227) i rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. Nr 8 z 1983 r., poz. 43.)

W uzasadnieniu wydanych decyzji organ rentowy wskazał, iż ubezpieczony nie spełnia wymogów określonych w/w przepisach, ponieważ nie udokumentował wymaganego 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach.

Ubezpieczony od powyższych decyzji złożył odwołania, wskazując iż organ rentowy jako pracy wykonywanej w warunkach szczególnych nie uwzględnił okresu zatrudnienia od dnia 3 maja 1971 roku do dnia 31 marca 1986 roku w Spółdzielczym Przedsiębiorstwie Usługowo-Produkcyjnym (...) w J. na podstawie świadectwa wykonywania prac szczególnych warunkach, w którym zdaniem organu rentowego powołano nieaktulane zarządzenie branżowe oraz okresu pracy od dnia 5 stycznia 1988 roku do dnia 1 maja 1989 roku jako palacz c.o. w Szkole Podstawowej w J. , ponieważ nie powołano się na odpowiednie zarządzenie resortowe oraz nie podano charakteru pracy ściśle według nazwy i pozycji rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku. Zdaniem ubezpieczonego takie podejście organu rentowego jest zbyt rygorystyczne, ponieważ oznaczenie stanowiska pracy jako kierowca ciągnika kołowego jest takie samo, zarówno jak w przepisach branżowych jak i w rozporządzeniu z dnia 7 lutego 1983 roku. Ubezpieczony wskazał przy tym, iż nie może ponosić konsekwencji błędu pracodawcy, który został już zlikwidowany i tym samym ubezpieczony nie ma możliwości uzyskania prawidłowo wystawionego świadectwa pracy w warunkach szczególnych.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. wniósł o oddalenie odwołania , podtrzymując dotychczasowe stanowisko.

Sąd ustalił, co następuje:

Ubezpieczony S. M. (urodzony dnia (...)) dnia 13 maja 2013 roku złożył wniosek o przyznanie prawa do emerytury. Organ rentowy uznał za udokumentowany staż emerytalny ubezpieczonego na dzień 1 stycznia 1999 roku w wymiarze 27 lat i 8 miesięcy, przy czym nie uwzględnił ubezpieczonemu żadnego okresu pracy w warunkach szczególnych. Ubezpieczony nie jest członkiem OFE.

- okoliczności bezsporne

Sporną pozostawała okoliczność czy ubezpieczony przez okres, co najmniej 15 lat był zatrudniony w warunkach szczególnych i czy taki charakter miało zatrudnienie ubezpieczonego w wskazywanych przez niego okresach.

Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe, na podstawie, którego ustalił następujący stan faktyczny.

Ubezpieczony S. M. w okresie od dnia 3 maja 1971 roku do dnia 31 marca 1986 roku był zatrudniony w M. Bazie (...) w J. , następnie w Spółdzielni (...)w J. i Spółdzielczym Przedsiębiorstwie Usługowo- Produkcyjnym (...) w J.. Ubezpieczony pracował jako kierowca ciągnika, pracował przy pracach polowych, następnie ubezpieczony pracował na stanowisku mechanika w kanałach warsztatowych przy naprawie ciągników, kombajnów, naprawie silników oraz skrzyni biegów. Były dwa kanały umieszczone w budynku (...). W warsztacie było zatrudnionych 3 mechaników , z których jedynie ubezpieczony wykonywał wszystkie prace w kanałach remontowych. Ubezpieczony był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy, nie miał dłuższych przerw w pracy, jak również nie korzystał z urlopów bezpłatnych. W okresie od 15.02.1974r. do 13.12.1974r. odbywał on zasadniczą służbę wojskową , przy czym powrócił do pracy w (...) w J. W.. po zakończeniu tej służby w dniu 05.01.1975r.

Następnie w okresie od dnia 5 stycznia 1988 roku do dnia 1 maja 1989 roku był zatrudniony w Szkole Podstawowej w J.. Ubezpieczony pracował jako palacz c.o. zarówno w sezonie jesienno- zimowym oraz letnio- zimowym. Ubezpieczony obsługiwał dwa piece węglowe, rusztowe, było to piece nie zautomatyzowane piece typu przemysłowego centralnego ogrzewania , ogrzewające budynki o kubaturze 17. 500 metrów kwadratowych. Ubezpieczony był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy, nie miał dłuższych przerw w pracy, jak też nie korzystał z urlopów bezpłatnych.

- dowód: zeznania świadków: J. K., W. D. zapis Av k. 54v akt sądowych, dowody z dokumentów zebranych w aktach osobowych ubezpieczonego nadesłanych przez (...) Sp. Z o.o. w B. , dokumenty w aktach organu rentowego , zeznania ubezpieczonego zapis AV k. 54v akt sądowych.

Sąd uznał zeznania świadków oraz ubezpieczonego za wiarygodne. Świadkowie dokładnie opisali charakter wykonywanej przez ubezpieczonego pracy. Wprawdzie w aktach osobowych dotyczących okresu zatrudnienia w (...) w J. W.. brak dokumentów potwierdzających wykonywanie przez ubezpieczonego pracy na stanowisku mechanika w kanałach rentowych, jednak z wiarygodnych zeznań świadków , jak i ubezpieczonego, wynika, że ubezpieczony również na takim stanowisku był zatrudniony stale i w pełnym wy miarze czasu pracy. Z kolei za okres zatrudnienia w Szkole (...) w J. załączone do akt sprawy dokumenty jak i zeznania ubezpieczonego,potwierdziły wykonywanie przez ubezpieczonego czynności palacza c.o. przy obsłudze pieców niezautomatyzowanych typu przemysłowego.

Sąd rozważył, co następuje:

Sąd dokonał oceny omówionego wyżej stanu faktycznego w kontekście przepisów art.184 i 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych(t.j.Dz.U. z 2013r.,poz.1440) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. Nr 8 z 1983 r., poz. 43.)

Zgodnie z treścią art. 184. ust 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32-34, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

(art. 184 ust 2 )

Zgodnie z treścią art.32 ust 1 cytowanej wyżej ustawy ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 ( 65 lat dla mężczyzn, 60 lat dla kobiet.)

Dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa w cytowanym wyżej przepisie, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych.)

Z kolei przepisy rozporządzenia wykonawczego z dnia 7 lutego1983r, które nadal zachowały swoją moc na warunkach określonych w art. 32 ust. 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, mają zastosowanie do wszystkich pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie z § 2 tego rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku, a okresy te stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy.

Niemniej jednak należy wskazać, iż w przypadku, gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczeń potwierdzających okresy wykonywania pracy w szczególnych warunkach z przyczyn od siebie niezależnych, art. 472 i 473 k.p.c. umożliwiają ustalenie tych okoliczności w drodze postępowania odwoławczego przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z ww. artykułami w postępowaniu w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych każdy fakt mający wpływ na prawo do świadczenia lub jego wysokość może być dowodzony wszelkimi środkami, które sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe. Sąd nie jest związany środkami dowodowymi określonymi dla dowodzenia przed organem rentowym.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe w tym zeznania świadków, ubezpieczonego, oraz dokumentacja z okresu zatrudnienia pozwala na dokonanie ustalenia, iż ubezpieczony w spornym okresie czasu stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace kierowcy ciągnika, prace w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych oraz prace nie zautomatyzowane palacza kotłów parowych lub wodnych typu przemysłowego-tj. wykonywał prace w warunkach szczególnych w rozumieniu cytowanego przepisu art. 184 ust 1, ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Wykonywana przez niego praca wymieniona jest w wykazie „A” dziale VIII poz. 3 oraz w dziale XIV poz. 1 i poz 16 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. Nr 8 z 1983 r., poz. 43.) i jest pracą o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości. Podkreślić w tym miejscu także należy , iż do okresów pracy ubezpieczonego w szczególnych warunkach doliczeniu podlega okres odbytej przez niego zasadniczej służby wojskowej od 15.02.1974r. do 13.12.1974r. Ubezpieczony powrócił do pracy w (...) w J. W.. po odbyciu tej służby w terminie nie przekraczającym 30 dni ( art. 108 ust.1 w zw. z art. 106 ust.1 ustawy z dnia 21.11.1967r. powszechnym obowiązku obrony PRL – Dz.U. z 1967r. Nr 44, poz.220 z pózn. zm. oraz uchwała składu 7 Sędziów Sądu Najwyższego z dnia 16. 10. 2013r. II UZP 6/13 – LEX nr 1385939).

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że ubezpieczony ma wymagany łączny ponad 15 letni ( 16 lat 4 miesiące 9 dni ) okres zatrudnienia w warunkach szczególnych, uprawniający do przyznania prawa do wcześniejszej emerytury na mocy cytowanego art. 32 w zw. z art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Zaliczenie wymienionych wyżej okresów spowodowało, że odwołujący spełnia warunki konieczne do przyznania emerytury określone w cytowanych wyżej przepisach ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku i § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 z 1983 r., poz. 43 ze zm.)

Mając powyższe na uwadze Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił decyzje Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych od pierwszego dnia miesiąca , w którym złożył on wniosek o to świadczenie.

W punkcie II wyroku Sąd Okręgowy zgodnie z przepisem art. 118 ust. 1a ustawy emerytalno- rentowej FUS z urzędu orzekał w przedmiocie odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Zdaniem Sądu Okręgowego, w okolicznościach przedmiotowej sprawy brak było podstaw do stwierdzenia odpowiedzialności organu rentowego, pomimo uwzględnienia odwołania ubezpieczonego. Przedłożone przez ubezpieczonego świadectwa pracy w warunkach szczególnych z uwagi na ściśle określone wymagania formalne zostały zakwestionowane przez organ rentowy.

Mając na uwadze sformalizowany przebieg postępowania przed organem rentowym jak również występujące ograniczenia dowodowe, do przyznania ubezpieczonemu prawa do żądanego świadczenia konieczne było przeprowadzenie postępowania dowodowego na okoliczność świadczenia przez odwołującego zatrudnienia w warunkach szczególnych.

SSO Janusz Madej