Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 czerwca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 6 czerwca 2014 r. w Gliwicach

sprawy M. B. (B.)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

o prawo do emerytury górniczej

na skutek odwołania M. B. (B.)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

z dnia 3 października 2013 r. nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu M. B. prawo do emerytury górniczej od 25 marca 2014 roku.

(-) SSO Patrycja Bogacińska-Piątek

Sygn akt VIII U 2539/13

UZASADNIENIE

Zaskarżoną decyzją z 3 października 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. odmówił ubezpieczonemu M. B. prawa do emerytury górniczej.

W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że ubezpieczony nie spełnia warunków z art. 50e ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Według ZUS ubezpieczony na dzień 31 sierpnia 2013 roku udokumentował jedynie 22 lata, 7 miesięcy i 23 dni pracy górniczej wykonywanej pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Ponadto organ rentowy wskazał, że nie uwzględnił okresu zatrudnienia od 1 marca 1999 roku do 31 grudnia 2000 roku na stanowisku sygnalista szybowy-cieśla pod ziemią ponieważ zatrudnienie na tym stanowisku ma charakter mieszany – praca jest wykonywana częściowo na powierzchni i częściowo pod ziemią. Dokumentem wykazującym wykonywanie pracy stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pod ziemią jest wykaz zjazdów. Protokół Komisji Weryfikacyjnej nie jest dokumentem wystarczającym.

W odwołaniu od decyzji ubezpieczony wniósł o jej zmianę i przyznanie prawa do emerytury górniczej. Na rozprawie 14 lutego 2014 roku/ karta 10/ ubezpieczony podał, że nie zgadza się z zaskarżoną decyzją ponieważ w okresie od 1 marca 1999 roku do 31 grudnia 2000 roku wykonywał pracę górniczą pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Pracował wtedy przy likwidacji szybu M. byłej KWK (...). Ubezpieczony podniósł, że pracował jako ślusarz natomiast posiadał uprawnienia sygnalisty po ukończonym kursie. Jako sygnalista nigdy nie pracował.

W odpowiedzi na odwołanie ZUS wniósł o oddalenie odwołania i podtrzymał stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji. Ponadto organ rentowy podał, że ubezpieczony w okresie od 2001 roku do 2005 roku nie w każdym miesiącu pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pod ziemią co wynika z wykazu zjazdów. W tej sytuacji w spornym okresie także prawdopodobnie nie wykonywał pracy pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

M. B. urodził się (...) i na dzień wydania zaskarżonej decyzji miał ukończone 47 lat. Ubezpieczony jest zatrudniony w okresie od 16 listopada 1987 roku do nadal w KWK (...) w R. / wcześniej KWK (...) , która została połączona z KWK (...) jako :

-

od 16 listopada 1987 roku do 31 lipca 1988 roku – robotnik transportowy pod ziemią,

-

od 1 sierpnia 1988 roku do 31 grudnia 1988 roku – murarz szybowy pod ziemią,

-

od 1 stycznia 1989 roku do 28 lutego 1989 roku– murarz górniczy pod ziemią,

-

od 1 marca 1989 roku do 28 lutego 1989 roku – murarz szybowy pod ziemią,

-

od 1 marca 1999 roku do 30 listopada 2005 roku – sygnalista szybowy-cieśla pod ziemią,

-

od 1 grudnia 2005 roku do 28 lutego 2006 roku – starszy ślusarz – spawacz pod ziemią,

-

od 1 marca 2006 roku do 31 maja 2007 roku – ślusarz, spawacz pod ziemią,

-

od 1 czerwca 2007 roku do nadal – starszy ślusarz pod ziemią.

Składając wniosek o emeryturę ubezpieczony przedłożył organowi rentowemu załącznik do karty ewidencyjnej pracownika do ewidencjonowania przepracowanych okresów pracy górniczej zaliczanych w wymiarze półtorakrotnym za cały okres zatrudnienia / karta 9-11 a.e./. Ubezpieczony przedłożył także informację pracodawcy, że nie posiada dokumentacji źródłowej z byłej KWK (...) na podstawie, której można by wykazać ilość przepracowanych dniówek pod ziemią za okres od 1 marca 1999 roku do 31 grudnia 2000 roku / karta 35 a.e./. Kolejnym dokumentem był protokół Komisji Weryfikacyjnej, która ustaliła, że w okresie od 1 marca 1999 roku do 31 grudnia 2000 roku ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował pod ziemią. Pracodawca sporządził także wykaz zjazdów M. B. od 1 stycznia 2001 roku do 30 listopada 2005 roku.

Na tej podstawie organ rentowy do pracy górniczej wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pod ziemią zaliczył okresy:

- od 24 listopada 1987 roku do 28 lutego 1999 roku / z odjęciem 8 dni ćwiczeń wojskowych/

- od 1 stycznia 2001 roku do 31 lipca 2001 roku,

- od 1 września 2001 roku do 31 października 2001 roku,

- od 1 grudnia 2001 roku do 31 maja 2002 roku,

- od 1 lipca 2002 roku do 31 grudnia 2002 roku,

- od 1 lutego 2003 roku do 31 maja 2004 roku,

- od 1 lipca 2004 roku do 31 lipca 2004 roku,

- od 1 października 2004 roku do 31 października 2004 roku,

- od 1 stycznia 2005 roku do 31 sierpnia 2013 roku.

Nie zaliczone zostały:

sierpień 2001 roku, listopad 2001 roku, czerwiec 2002 roku, styczeń 2003 roku, czerwiec 2004 roku, sierpień 2004 roku, wrzesień 2004 roku, listopad 2004 roku, grudzień 2004 roku.

Ponadto sąd ustalił, ze w spornym okresie ubezpieczony był zatrudniony w KWK (...) Ruch II W.. Pracownicy zatrudnieni pod ziemią na tym ruchu mieli obowiązek pobrać znaczek z markowni. Po pobraniu znaczka i telefonicznym potwierdzeniu przez osobę dozoru zatrudnienia pracownika odnotowywano dniówkę roboczą w „Liście ewidencji czasu pracy”. Pracodawca ubezpieczonego posiada dokumenty płacowe na podstawie, których może wskazać wysokość wynagrodzenia wraz z ilością przepracowanych dniówek natomiast nie jest w stanie wskazać na ich podstawie gdzie i przy jakich pracach w spornym okresie był zatrudniony ubezpieczony.

(...) S.A. Oddział KWK (...) przedstawiła wykaz przepracowanych dniówek przez M. B. w okresie od 1 marca 1999 roku do 31 grudnia 2000 roku wraz z absencją.

Na jego podstawie sąd ustalił, że ubezpieczony posiada:

- w marcu 1999 roku – 21 dni przepracowanych i 4 dni urlopu,

- w kwietniu 1999 roku – 24 dni przepracowane,

- w maju 1999 roku – 8 dni przepracowanych, 13 dni urlopu, 2 dni wolne płatne,

- w czerwcu 1999 roku – 19 dni przepracowanych, 4 dni urlopu

- w lipcu 1999 roku – 23 dni przepracowane, 2 dni wolne płatne,

- w sierpniu 1999 roku – 14 dni przepracowanych, 5 dni urlopu, 8 dni urlopu dodatkowego, 1 dzień wolny płatny,

- we wrześniu 1999 roku – 19 dni przepracowanych, 3 dni L-4, 1 dzień wolny płatny,

- w październiku 1999 roku – 20 dni przepracowanych, 2 dni opieka nad dzieckiem,

- w listopadzie 1999 roku – 20 dni przepracowanych, 1 dzień delegacji,

- w grudniu 1999 roku – 24 dni przepracowane,

- w styczniu 2000 roku – 20 dni przepracowanych, 1 dzień urlopu,

- w lutym 2000 roku – 21 dni przepracowanych, 1 dzień urlopu, 1 dzień szkolenia

- w marcu 2000 roku – 20 dni przepracowanych i 4 dni urlopu dodatkowego,

- w kwietniu 2000 roku – 15 dni przepracowanych, 4 dni urlopu dodatkowego, 3 dni urlopu

- w maju 2000 roku – 20 dni przepracowanych, 2 dni urlopu,

- w czerwcu 2000 roku – 20 dni przepracowanych, 1 dzień urlopu,

- w lipcu 2000 roku – 10 dni przepracowanych, 11 dni urlopu,

- w sierpniu 2000 roku – 22 dni przepracowanych, 1 dzień urlopu,

- we wrześniu 2000 roku – 16 dni przepracowanych, 5 kursu,

- w październiku 2000 roku – 11 dni przepracowanych, 5 dni urlopu, 6 dni kursu,

- w listopadzie 2000 roku – 20 dni przepracowanych, 1 dzień urlopu, 1 dzień badania okresowe,

- w grudniu 2000 roku – 18 dni przepracowanych, 2 dni opieki nad dzieckiem.

W wykazie pojawiły się dni określone jako wolne płatne „wp” . Z informacji pracodawcy / karta 41 a.s./ wynika, że są to dni wolne płatne udzielone w zamian za przepracowaną sobotę, niedzielę lub dzień świąteczny. Z kolei dni oznaczone jako urlop dodatkowy „ud” to dni urlopu płatnego udzielanego na podstawie Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy pracownikom dołowym pod warunkiem przepracowania w roku poprzednim co najmniej ½ ogólnej liczby dni pracy / informacja pracodawcy karta 48 a.s./.

W spornym okresie ubezpieczony pracował razem z H. K., J. K., K. M.. Wykonywali oni pracę w byłej KWK (...) przy likwidacji szybu M.. Polegała ona na demontażu rurociągu głównego odwadniania, demontażu przedziału drabinowego, likwidacji lin wycigowych. Praca była wykonywana pod ziemią. Ubezpieczony nie był kierowany do innych zadań, nie wykonywał pracy na stanowisku sygnalisty. Posiadał takie uprawnienia po skończeniu kursu. Kurs taki ukończył celem podniesienia kwalifikacji oraz z tego względu, że w każdej brygadzie wykonującej prace przy likwidacji szybu musiał być pracownik posiadający uprawnienia sygnalisty. J. K. i H. K. uprawnieni są do emerytur górniczych, które zostały przyznane przez (...) Oddział C.. Z zaświadczenia pracy J. K. wynika, że w okresie od 1 marca 1999 roku do 31 grudnia 2000 roku był zatrudniony jako ślusarz szybowy pod ziemią. Nie przedstawił on wykazu zjazdów za ten okres. Organ rentowy zaliczył go do pracy górniczej wykonywanej pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Świadek ma przyznaną emeryturę górniczą bez względu na wiek. Analogicznie sytuacja przedstawia się w przypadku H. K..

Na zarządzenie sądu organ rentowy sporządził wyliczenie stażu pracy wykazujące, że gdyby zaliczyć sporny okres do pracy górniczej wykonywanej sale i w pełnym wymiarze czasu pracy pod ziemią oraz uwzględnić pracę wykonywaną przez ubezpieczonego nadal staż 25 lat pracy górniczej do emerytury z art. 50e ubezpieczony wykaże na 24 marca 2014 roku/ karta 29 a.s./.

Ubezpieczony nie przystąpił do Otwartego Funduszu Emerytalnego.

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił na podstawie przeprowadzonych dowodów:

akt emerytalnych J. K., akt emerytalnych H. K., akt osobowych ubezpieczonego, zaświadczenia pracy / karta 7 a.e./, załącznika do karty ewidencyjnej / karta 9-11 a.e./, informacji KWK (...) / karta 35 a.e./, protokołu Komisji Weryfikacyjnej / karta 39-47 a.e./, wykazu zjazdów w okresie od 1 stycznia 2001 roku do 30 listopada 2005 roku / karta 49 a.e./, zestawienia okresów zaliczonych do pracy górniczej wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pod ziemią / karta 61 a.e./, informacji KWK (...) / karta 20 a.s./, hipotetycznego zestawienia okresów pracy górniczej zaliczanej na prawo do emerytury z art. 50e ustawy emerytalno-rentowej / karta 26-29 a.s./, zeznań świadków H. K. / karta 36 a.s./, J. K. / karta 36 a.s./, K. M. / karta 36 a.s./, przesłuchania stron / karta 37 a.s./, informacji KWK (...) / karta 41, 48 a.s./, wykazu przepracowanych dniówek w okresie od 1 marca 1999 roku do 31 grudnia 2000 roku przez M. B. wraz z absencją/ karta 49 a.s./.

Przeprowadzone dowody zostały uwzględnione przez sąd w całości. Sąd uznał je za wiarygodne ponieważ nie budziły wątpliwości. Pracodawca ubezpieczonego wyjaśnił przekonująco jak ewidencjonowano dni przepracowane przez ubezpieczonego i jakie dokumenty posiada. Dał wiarę sąd zeznaniom świadków i przesłuchaniu stron ponieważ zeznania były jednolite, szczegółowe. Ponadto były zbieżne z ustaleniami Komisji Weryfikacyjnej. Świadkowie przesłuchiwani przez sąd podtrzymali stanowisko zajęte przez pracodawcą. Zaznaczyć należy, że Komisja Weryfikacyjna dysponowała szczegółowymi zeznaniami świadków.

Sąd zważył co następuje: odwołanie było zasadne.

Z uwagi na wiek ubezpieczonego – 47 lat w grę mogła wchodzić emerytura bez względu na wiek i sąd analizował przepisy dotyczące tego uprawnienia.

Według przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 grudnia 1998 roku / Dz.U. nr 39, poz. 353 ze zm./ emerytura bez względu na wiek została określona w art. 50e. Przepis ten stanowi: art. 50e ust. 1 prawo do górniczej emerytury, bez względu na wiek i zajmowane stanowisko, przysługuje pracownikom, którzy pracę górniczą wykonywali pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przez okres wynoszący co najmniej 25 lat, z uwzględnieniem ust. 2.

2. Do okresów pracy górniczej, o której mowa w ust. 1, zalicza się także okresy:

1)niezdolności do pracy z tytułu wypadku przy pracy albo z tytułu choroby zawodowej, za które wypłacone zostało wynagrodzenie lub zasiłek chorobowy albo świadczenie rehabilitacyjne,

2)czasowego oddelegowania pracowników, o których mowa w art. 50c ust. 1 pkt 6, do zawodowego pogotowia ratowniczego w (...) S.A. w B., w (...) S.A. Oddział (...) w L. lub w okręgowych stacjach ratownictwa górniczego

- bezpośrednio poprzedzone pracą górniczą wykonywaną pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, przypadające w czasie trwania stosunku pracy.

3. prawo do emerytury, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem, że pracownik nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego albo złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Organ rentowy odmawiał uwzględnienia okresu od 1 marca 1999 roku do 31 grudnia 2000 roku. Z tego okresu w ocenie sądu należy zaliczyć okresy: od 1 marca 1999 roku do 31 sierpnia 1999 roku, od 1 grudnia 1999 roku do 30 listopada 2000 roku tj. 18 miesięcy.

Z postępowania dowodowego wynika, że M. B. pracował pod ziemią jako ślusarz przy likwidacji szybu M., nie był delegowany do innych prac. Nie wykonywał pracy sygnalisty, posiadał jedynie takie uprawnienia. Wykonywał taką samą pracę jak J. K. i H. K., którzy powyższe okresy mają zaliczone do pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pod ziemią pomimo braku wykazu zjazdów. Kierując się powyższym sąd uznał, że wszystkie dniówki przepracowane w danym miesiącu, a wynikające z wykazu sporządzonego przez KWK (...) zawartego na karcie 49 a.s są dniówkami przepracowanymi pod ziemią. W dalszej kolejności sąd ustalił ile było dni roboczych w poszczególnych miesiącach:

-marzec 1999 - 23

- kwiecień 1999 - 21

- maj 1999 - 20

- czerwiec 1999 - 21

- lipiec 1999 - 22

-sierpień 1999 - 22

- wrzesień 1999 - 22

- październik 1999 - 21

- listopad 1999 - 21

- grudzień 1999 - 23

- styczeń 2000- 21

- luty 2000- 21

-marzec 2000 - 23

- kwiecień 2000 - 19

- maj 2000 - 21

- czerwiec 2000 - 21

- lipiec 2000 - 21

-sierpień 2000 - 22

- wrzesień 2000 - 21

- październik 2000 - 22

- listopad 2000 - 21

- grudzień 2000 - 19

Ubezpieczony wymaganej ilości dniówek nie przepracował we wrześniu, październiku i listopadzie 1999 roku oraz w grudniu 2000 roku. Przy czym sąd zaliczył do pracy górniczej wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy także urlopy wypoczynkowe, urlopy dodatkowe i dni wolne płatne.

Według Sądu okres korzystania z dni płatnych wolnych w zamian za przepracowane niedziele i dni świąteczne podlega zaliczeniu do pracy górniczej pod ziemią pracownikowi, któremu udzielono takich dni. Kwestię udzielania dni wolnych reguluje przepis art. 151 ² par 1 i 2 kp oraz art. 151 ³ kp . Przepisy te przewidują udzielenie dnia wolnego za nadgodziny i pracę w dni wolne od pracy z uwagi na szczególne potrzeby pracodawcy. Dzień wolny jest rekompensatą za czas przepracowany ponad normy czasu pracy z uwagi na potrzeby pracodawcy. Gdyby pracodawca nie miał potrzeby aby ubezpieczony świadczył pracę poza normalnymi godzinami pracy to M. B. nie musiałby korzystać z dni wolnych. Takie stanowisko zajął także Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 25 września 2008 roku , III AUa 1754/07. W zakresie urlopów wypoczynkowych Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z 28 września 2007 roku sygn. akt III AUa 1961/06 stwierdził, że okresy urlopu wypoczynkowego podlegają zaliczeniu do okresów pracy górniczej wykonywanej pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. W ocenie sądu brak również podstaw do wyłączenia z takiego okresu „urlopu płatnego dodatkowego” udzielanego na podstawie (...). Przyjęcie, że pozostałe dniówki robocze będące udziałem ubezpieczonego w tym miesiącu odnosiły się do pracy górniczej wykonywanej pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, powoduje tym samym, iż płatne zwolnienie czy urlop dotyczyło właśnie tego rodzaju pracy i w tej sytuacji należy je zaliczyć do takiej właśnie pracy.

ZUS uwzględnił ubezpieczonemu 22 lata , 7 miesięcy i 23 dni pracy górniczej na 31 sierpnia 2013 roku. Po dodaniu omówionych 18 miesięcy staż ten wzrasta do 24 lat, 2 miesięcy i 23 dni. W ocenie sądu organ rentowy błędnie nie zaliczył ubezpieczonemu:

- listopada 2001 roku – 21 dni do przepracowania

- sierpnia 2004 roku – 22 dni do przepracowania

- września 2004 roku – 22 dni do przepracowania

- grudnia 2004 roku – 23 dni do przepracowania.

Z wykazu zjazdów wynika, że w listopadzie 2001 roku ubezpieczony przepracował 19 dni i miał 2 dni wolne płatne, w sierpniu 2004 roku przepracował 20 dni + 2 dni wolne płatne, we wrześniu 2004 roku przepracował 11 dni, 9 dni urlopu i 2 wolne płatne, a w grudniu 2004 roku przepracował 21 dni + 2 dni wolne płatne. Jak wyżej wspomniano urlopy oraz dni wolne płatne podlegają zaliczeniu do pracy górniczej z art. 50e. W tej sytuacji staż wzrasta o kolejne 4 miesiące i wynosi 24 lata, 6 miesięcy i 23 dni.

Z wyliczenia organu rentowego wynika, że gdyby uwzględnić sporny okres oraz dalszy przebieg pracy ubezpieczonego M. B. miałby staż 25 lat pracy górniczej wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pod ziemią 24 marca 2014 roku. Sporny okres to 22 miesiące. Z okresu tego / od marca 1999 roku do grudnia 2000 roku / sąd zaliczył 18 miesięcy jednak po uwzględnieniu listopada 2001 roku, sierpnia, września i grudnia 2004 roku do zaliczenia ogółem przypada 22 miesiące. Zatem wyliczenie ZUS zawarte na karcie 29 a.s. zachowuje aktualność. Data ta tj. 24 marca 2014 roku przypada po wydaniu zaskarżonej decyzji przez ZUS. W wyroku z 10 marca 1998 roku , II UKN 555/97 (OSNP 1999/5/181) Sąd Najwyższy stwierdził : „Sąd ocenia legalność decyzji rentowej według stanu rzeczy istniejącego w chwili jej wydania. Sąd jednakże może przyznać ubezpieczonemu świadczenie, jeżeli warunki je uzasadniające zostały spełnione po wydaniu zaskarżonej decyzji (art. 316 § 1 KPC).” Sąd Okręgowy podziela argumentację przedstawioną w tym orzeczeniu i uznał, że skoro przesłanka stażu pracy została spełniona w toku postępowania sądowego możliwe jest przyznanie świadczenia.

Mając powyższe na uwadze Sąd zmienił zaskarżoną decyzję na podstawie art. 477 ¹⁴ par. 2 k.p.c. przyznając prawo do emerytury od dnia następnego po uzyskaniu 25 lat pracy wymaganej przez art. 50e ustawy emerytalno-rentowej.

.