Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 października 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SA Edyta Jefimko

Sędzia SA Maciej Dobrzyński (spr.)

Sędzia SO (del.) Jacek Sadomski

Protokolant st. sekr. sąd. Joanna Baranowska

po rozpoznaniu w dniu 20 września 2012 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa Spółdzielni (...) z siedzibą w W.

przeciwko(...) W.

o zobowiązanie do złożenia oświadczenia woli

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 25 maja 2011r. , sygn. akt II C 93/10

1.  oddala apelację,

2.  zasądza od Spółdzielni (...) z siedzibą w W. na rzecz(...) W. kwotę 5400 (pięć tysięcy czterysta) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu w postępowaniu apelacyjnym.

I ACa 1067/11

UZASADNIENIE

Spółdzielnia (...) z siedzibą w W. w pozwie z dnia 11 grudnia 1995 r. skierowanym przeciwko(...) W. wniosła o ustanowienie na swoją rzecz użytkowania wieczystego zabudowanej nieruchomości, stanowiącej część działki nr (...) o powierzchni 500 m ^{( 2)}, zlokalizowanej w obrębie geodezyjnym (...)w W. wraz z własnością budynku wniesionego na tej nieruchomości przez powoda, a zlokalizowanego przy ul. (...) - na zasadach i warunkach przyjętych przez strony w toku procesu. Strona powodowa wniosła również o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

(...) W. w odpowiedzi na pozew z dnia 8 lutego 1996 r. wniosło o oddalenie powództwa i zasądzenie zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych.

Wyrokiem wstępnym z dnia 8 grudnia 2003 r. Sąd Okręgowy w Warszawie uznał roszczenie Spółdzielni (...) z siedzibą w W. o ustanowienie na jej rzecz wieczystego użytkowania zabudowanej nieruchomości, stanowiącej część działki nr (...) wraz z własnością budynku wzniesionego na tej nieruchomości przez powoda, a zlokalizowanego przy ul. (...), za usprawiedliwione w zasadzie.

W wyniku rozpoznania apelacji pozwanego, Sąd Apelacyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 5 stycznia 2005 r. uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał Sądowi Okręgowemu w Warszawie do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania odwoławczego.

W uzasadnieniu wyroku Sąd Apelacyjny stwierdził, że w sprawie nie zostało dokładnie sprecyzowane żądanie pozwu, bowiem nie można żądać ustanowienia prawa użytkowania wieczystego co do części niewyodrębnionej działki (w konsekwencji niemożliwy były wpis do księgi wieczystej) i bez podania warunków ustanowienia prawa użytkowania wieczystego. Sąd I instancji powinien zatem przede wszystkim zobowiązać powoda do sprecyzowania pozwu pod rygorem zawieszenia postępowania.

Ponadto Sąd Apelacyjny wskazał, że Sąd Okręgowy nie ocenił zakresu posiadania, a Spółdzielnia (...) z siedzibą w W. (dalej jako Spółdzielnia) nie posiada całego budynku, co musi być wzięte pod uwagę przy badaniu spełnienia przesłanki „posiadania gruntu”. Sąd II instancji podkreślił również, że przesłanką roszczenia z art. 208 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t. jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 ze zm.; dalej jako u.g.n.) nie jest rozbudowa budynku, a wzniesienie go w pierwotnym kształcie. Sąd Apelacyjny wskazał także, że co do zasady nie jest wykluczone uwzględnienie powództwa najemcy (posiadacza zależnego), z tym że posiadanie to nie może ograniczać się do lokali w budynku, ale musi zostać wykazane przez powoda, że w chwili zgłoszenia roszczenia był posiadaczem gruntu. Nadto, roszczenie obejmuje tylko grunty niezbędne do prawidłowego korzystania z budynku. Sąd Apelacyjny wskazał także, iż Sąd I instancji powinien ocenić, czy decyzję Prezydium Dzielnicowej Rady Narodowej (...) z dnia 24 lipca 1963 r. o ustaleniu programu i użytkowania można traktować jako „zezwolenie właściwego nadzoru budowlanego" w rozumieniu art. 208 ust. 2 u.g.n. Sąd Okręgowy powinien także ustalić, czy powód wzniósł budynek z własnych środków i to również w części, która nie znajduje się w jego posiadaniu.

W toku ponownego rozpoznania sprawy strona powodowa modyfikowała powództwo w pismach procesowych z dnia 16 października 2006 r., 24 lipca 2009 r., oraz 10 lutego 2011 r. i ostatecznie wniosła o zobowiązanie(...) W. do zawarcia ze Spółdzielnią umowy o oddanie w użytkowanie wieczyste gruntu stanowiącego działkę oznaczoną numerem ewidencyjnym (...) z obrębu(...), o powierzchni 635 m ^{( 2)} (przy czym dokładne określenie powierzchni miało być możliwe dopiero po sporządzeniu przez geodetę dla potrzeb toczącego się postępowania mapy z projektowanym podziałem geodezyjnym), położonego przy ul. (...) w W., dla którego Sąd Rejonowy w Warszawie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW nr (...) oraz nieodpłatnego przeniesienia własności budynku posadowionego na wyżej opisanym gruncie, to jest budynku usługowo-administracyjnego; umowa powyższa miała zawierać następujące essentialia negotii: czas trwania użytkowania wieczystego wynosić będzie 99 lat począwszy od zawarcia umowy, umowa zostanie zawarta na cele gospodarcze, zawarcie umowy nastąpi bez obowiązku wniesienia pierwszej opłaty z tytułu użytkowania wieczystego gruntu, zaś wartość opłaty rocznej wynosić będzie 3 % wartości gruntu.

Pozwany podtrzymał swoje stanowisko i wnosił o oddalenie powództwa.

Wyrokiem z dnia 25 maja 2011 r. Sąd Okręgowy w Warszawie oddalił powództwo oraz zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 9.940 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd I instancji oparł swoje rozstrzygnięcie na następujących ustaleniach faktycznych oraz rozważaniach prawnych:

Właścicielem nieruchomości położonej przy ul. (...) w W., stanowiącej obecnie część działki ewidencyjnej nr (...) z obrębu(...), o niewydzielonej powierzchni około 635 m ^{( 2)}, zabudowanej 3-kondygnacyjnym pawilonem, dla której Sąd Rejonowy dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie prowadzi księgę wieczystą o numerze (...) jest (...). W.. Cała działka ewidencyjna nr (...) ma obecnie powierzchnię 9.987 m ^{( 2)}.

Decyzją z dnia 31 stycznia 1963 r. Prezydium Dzielnicowej Rady Narodowej (...) wyznaczyło (...) Spółdzielnię (...) w W. (dalej jako (...)) jako użytkownika lokalu o ogólnej powierzchni 130 m ², na osiedlu (...) bloku 7a z przeznaczeniem na zakład usługowy: ślusarstwa, naprawy maszyn do szycia i biurowych, naprawy odzieży i przedmiotów z tworzyw sztucznych - z orientacyjnym terminem oddania do użytku w 1964 r. Użytkownik został zobowiązany do nawiązania kontaktów z inwestorem dla zabezpieczenia terminowej realizacji budowy, zabezpieczenia środków finansowych na realizację wyznaczonego programu, przejęcia i zagospodarowania lokalu w terminie przewidzianym przez władzę kwaterunkową.

Pismem z dnia 24 czerwca 1963 r., skierowanym do (...), Prezydium Dzielnicowej Rady Narodowej (...) poinformowało, że został jej przyznany lokal na pierwszym piętrze budynku garażowego w bloku nr 7 na osiedlu (...) z przeznaczeniem na punkty usługowe i siedzibę (...). Powierzchnia pierwszego piętra została przydzielona pod warunkiem sfinansowania budowy całego budynku, łącznie z boksami garażowymi, które miały być przekazane do dyspozycji dzielnicy dla mieszkańców osiedla. Poinformowano, że możliwe jest pozostawienie jednego boksu dla potrzeb (...).

Decyzją z dnia 24 lipca 1963 r. Prezydium Dzielnicowej Rady Narodowej (...) wyznaczyło (...) jako użytkownika lokalu o ogólnej powierzchni 413 m ², na osiedlu (...) bloku 7a z przeznaczeniem na punkty usługowe i siedzibę (...) oraz wskazano jakie usługi, w zakresie jakich branż, powinny być zorganizowane w tym lokalu, z orientacyjnym terminem oddania do użytku w 1965 r. Użytkownik został zobowiązany do nawiązania kontaktów z inwestorem dla zabezpieczenia terminowej realizacji budowy, zabezpieczenia środków finansowych na realizację wyznaczonego programu, przejęcia i zagospodarowania lokalu w terminie przewidzianym przez władzę kwaterunkową.

W dniu 17 grudnia 1966 r. została zawarta umowa najmu lokalu użytkowego pomiędzy Zarządem (...) - A.D.M. 21 (wynajmujący) a (...)z siedzibą w W. (najemca). Wynajmujący wynajął najemcy lokal użytkowy o powierzchni 391,49 m ² położony przy ul. (...) w W.. W umowie najemca zobowiązał się do opłacania na rzecz wynajmującego czynszu w określonej w umowie wysokości.

W tym samym dniu, 17 grudnia 1966 r., Zarząd (...) (przyjmujący) dokonał przejęcia od (...) (przekazującego) nieruchomości przy ul. (...) w W. w administrację z dniem 18 grudnia 1966 r. wraz z kompletną dokumentacją techniczną i zezwoleniem na użytkowanie, na co został sporządzony protokół. Z dniem 18 grudnia 1966 r. dochody i wydatki związane z administracją nieruchomości przeszły na Zarząd (...).

Decyzją z 1967 r. Prezydium Dzielnicowej Rady Narodowej (...) przydzieliło (...) Spółdzielni Pracy Centrum lokal użytkowy przy ul. (...) w W. o powierzchni około 413 m ².

W dniu 22 marca 1968 r. został podpisany aneks do umowy najmu z dnia 17 grudnia 1966 r., w którym zmniejszono czynsz najmu o 50% z tytułu poniesionych nakładów na budowę przedmiotowego lokalu; zmniejszony czynsz miał być płacony do czasu całkowitego zamortyzowania sumy 1.692.000 zł. Nadpłacony czynsz miał zostać zaliczony na bieżący czynsz do momentu wyczerpania nadpłaty. Postanowienia aneksu miały mieć charakter tymczasowy do czasu ukazania się wytycznych opracowanych przez organa do tego upoważnione. W wypadku ustaleń odmiennych aneks automatycznie miał tracić moc bez zachowania ustawowego okresu wypowiedzenia.

Inwestorem bezpośrednim pawilonu biurowo-usługowego 7a osiedle (...) I przy ul. (...) w W. była (...). W dniu 8 września 1967 r. Dyrekcja Rozbudowy Miasta W.-Wschód przesłała (...) Centrum rozliczenie pawilonu biurowo-usługowego nr 7a na osiedlu (...) I, zaznaczając, że wartość zadania inwestycyjnego podana została w oparciu o dokonane wypłaty i stanowi materiał pomocniczy dla inwestora bezpośredniego.

Decyzją z 1980 r. (...) Dzielnicowego (...) zezwolono na budowę - adaptację budynku przy ul. (...), równocześnie z nadbudową pawilonu przy ul. (...).

Pismem z dnia 17 stycznia 1980 r. Urząd Dzielnicowy poinformował Biuro Studiów i (...) w W., że uzyskane przez nadbudowę powierzchnie w budynku przy ul. (...) zostały przyznane Spółdzielni (...) i wyjaśniono, że pawilony przewidziane do nadbudowy nie posiadają stałej lokalizacji i dlatego użytkowanie tych obiektów zostało określone wstępnie na 10-15 lat. Pismo to zostało przesłane do wiadomości Spółdzielni (...).

Decyzją z 1981 r. (...) Dzielnicowego (...) zatwierdzono plan realizacyjny inwestycji - nadbudowy budynku istniejącego o jedną kondygnację na terenie przy ul. (...) w W. na następujących warunkach: zarówno istniejący pawilon, jak i projektowana nadbudowa, mają charakter tymczasowy, nadbudowa budynku pawilonowego przy ul. (...) winna przebiegać równocześnie z nadbudową sąsiedniego budynku pawilonowego przy ul. (...). Odpis decyzji otrzymała Spółdzielnia (...).

Decyzją nr 147 z dnia 18 lipca 1984 r. zezwolono Spółdzielni (...) na wykonanie instalacji gazowej wewnętrznej na nieruchomości przy ul. (...) w W..

Zgodnie z Ogólnym Planem Zagospodarowania Przestrzennego(...) W., zatwierdzonym przez Radę (...) W. w dniu 28 września 1992 r., z uwagi na eksponowany w krajobrazie charakter obszaru należało wykluczyć prowizoryczne formy zagospodarowania i użytkowania terenu. Plan zalecał systematyczne działania mające na celu uwolnienie terenów zajętych przez tymczasowe bazy, składy, uciążliwe zakłady i całkowicie zużyte technicznie zasoby mieszkaniowe oraz wykorzystanie ich dla potrzeb funkcji społecznych i ogólnomiejskich. Zgodnie z Ogólnym Planem Zagospodarowania Przestrzennego D. (...), zatwierdzonym przez Radę D. (...) w dniu 9 lutego 1993 r., dla przedmiotowej nieruchomości przewidziana jest rewaloryzacja budynków przy ul. (...), dla tego obszaru przewidziane jest przeznaczenie na handel i wysoko wyspecjalizowane usługi, zabudowa mieszkaniowa o charakterze śródmiejskim.

Obecnie, tak jak poprzednio, Spółdzielnia (...) zajmuje większość pomieszczeń w pawilonie przy ul. (...) w W.. Zajmuje wszystkie pomieszczenia na pierwszym i drugim piętrze, każde z pięter ma powierzchnię około 340 m ², oraz zajmuje jeden garaż na parterze o powierzchni 80,30 m ². Posiadaczem pozostałych lokali na parterze, o łącznej powierzchni 217,20 m ², to jest 9 garaży i pracowni artystycznej, jest(...) W.. Obecnie garaże i pracownia artystyczna nie są wynajmowane, są w posiadaniu(...). W., ale pozostają puste, niewynajęte. Łącznie Spółdzielnia zajmuje w pawilonie powierzchnię 760,30 m ² (77,78%), zaś m.st. W. powierzchnię 217,20 m ² (22,22%), przy łącznej powierzchni całego pawilonu 977,50 m ².

Spółdzielnia (...) wynajmuje od(...). W. pomieszczenia na pierwszym piętrze, za co płaci(...). W. czynsz najmu, obecnie obowiązuje w tym zakresie umowa najmu z dnia 1 kwietnia 1997 r.

Spółdzielnia aktualnie nie ma ważnej umowy najmu na wynajem lokali na drugim piętrze oraz garażu nr (...) na parterze. Zajmuje te pomieszczenia bezumownie. W sądzie toczy się sprawa z powództwa(...) W. przeciwko Spółdzielni o eksmisję z lokali na drugim piętrze.

Pismem z dnia 19 kwietnia 1994 r. Spółdzielnia zwróciła się do burmistrza D. (...) o podjęcie postępowania w sprawie uchylenia administracji zarządu gminy w stosunku do 413 m ² powierzchni budynku przy ul. (...) oraz uchylenie decyzji przenoszących administrację budynku na rzecz gminy (...).

Uchwałą nr(...)z dnia 19 grudnia 1995 r. Zarząd D. (...) odmówił ustanowienia na rzecz Spółdzielni prawa użytkowania wieczystego do gruntu nieruchomości położonej przy ul. (...) w W. i przeniesienia własności położonego na tym gruncie budynku, gdyż budynek nie ma lokalizacji stałej i zajmowany jest przez Spółdzielnię na podstawie umowy najmu, zaś miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego przewiduje rewaloryzację istniejących na gruncie obiektów zabytkowych, co wiąże się z koniecznością wyburzenia zabudowy o charakterze czasowym. O powyższej uchwale Spółdzielnia została powiadomiona pismem z dnia 10 stycznia 1996 r.

Oświadczeniem z dnia 30 listopada 1996 r. P. T. - były prezes Spółdzielni stwierdził, że Spółdzielnia wybudowała pawilon przy ul. (...) z własnych środków, za odpowiednimi zezwoleniami administracyjnymi oraz że w żadnym z dokumentów nie wskazano, że inwestycja ma mieć charakter czasowy. Oświadczeniem z dnia 18 grudnia 1996 r. B. K. - członek rady nadzorczej Spółdzielni stwierdził, że Spółdzielnia wybudowała pawilon przy ul. (...) z własnych środków, za odpowiednimi zezwoleniami administracyjnymi oraz że w żadnym z dokumentów nie wskazano, że inwestycja ma mieć charakter czasowy.

Obecna wartość gruntu nieruchomości położonej przy ul. (...) w W., stanowiącej część działki ewidencyjnej nr (...) z obrębu(...) o powierzchni 635 m ^{( 2)}, dla której Sąd Rejonowy dla Warszawy-Mokotowa w W. prowadzi księgę wieczystą o numerze (...), wynosi 3.526.790 zł.

Opierając się na powyższym stanie faktycznym Sąd Okręgowy wskazał, że powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie. Zgodnie z art. 386 § 6 k.p.c. Sąd I instancji, ponownie rozpoznając sprawę, był związany oceną prawną i wskazaniami co do dalszego postępowania zawartymi w uzasadnieniu wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 5 stycznia 2005 r.

W pierwszej kolejności, zgodnie ze wskazaniami Sądu Apelacyjnego, strona powodowa wezwana została do sprecyzowania żądania pozwu, co też uczyniła w sposób określony na wstępie niniejszego uzasadnienia. W ocenie Sądu Okręgowego powództwo zostało sprecyzowanym w stopniu umożliwiającym jego merytoryczne rozstrzygnięcie. Sąd I instancji wskazał jednocześnie, że brak jest wyodrębnionej geodezyjnie działki ewidencyjnej, na gruncie której posadowiony jest pawilon będący przedmiotem rozpoznania w sprawie. Grunt, co do którego toczy się postępowanie, ma powierzchnię około 635 m ², zaś działka ewidencyjna nr (...) ma obecnie powierzchnię 9.987 m ². Do ustanowienia prawa użytkowania wieczystego konieczne byłoby zatem geodezyjne wyodrębnienie działki ewidencyjnej, czyli dokonanie podziału działki ewidencyjnej nr (...) w taki sposób, żeby powstała działka ewidencyjna stanowiąca grunt niezbędny do prawidłowego korzystania z budynku przy ul. (...) w W.. Powód złożył wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego geodety na okoliczność wydzielenia działki ewidencyjnej o powierzchni około 635 m ² znajdującej się pod pawilonem. Postanowieniem z dnia 11 maja 2011 r. Sąd I instancji oddalił wniosek powoda o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego geodety jako nieprzydatny do rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, uznał bowiem, że powództwo co do zasady podlegało oddaleniu. W tej sytuacji brak było podstaw do wydzielania działki ewidencyjnej.

Sąd Okręgowy wskazał, że zgodnie z uchylonym już art. 88a ust. 2-4 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (t. jedn. Dz. U. z 1991 r. Nr 30, poz. 127 ze zm.; dalej jako u.g.g.w.n.), w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 10 czerwca 1994 r. zmieniającą ustawę o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczeniu nieruchomości oraz niektóre inne ustawy (Dz. U. Nr 84, poz. 384), spółdzielniom, ich związkom, Naczelnej Radzie Spółdzielczej oraz innym osobom prawnym, które na gruntach stanowiących własność Skarbu Państwa lub własność gminy będących w ich posiadaniu (w rozumieniu art. 80 ust. 2 u.g.g.w.n.) do dnia 5 grudnia 1990 r. wybudowały same lub wybudowali ich poprzednicy prawni obiekty budowlane z własnych środków i za zezwoleniem właściwego organ nadzoru budowlanego, przysługiwało roszczenie o ustanowienie użytkowania wieczystego gruntów oraz nieodpłatne przeniesienie własności znajdujących się na nich obiektów budowlanych. Odpowiednikiem wyżej powołanego art. 88a u.g.g.w.n. jest art. 208 ust. 2-4 u.g.n., zgodnie z którym spółdzielniom, ich związkom oraz Krajowej Radzie Spółdzielczej i innym osobom prawnym, które na gruntach stanowiących własność Skarbu Państwa lub własność gminy do dnia 5 grudnia 1990 r. wybudowały same lub wybudowali ich poprzednicy prawni z własnych środków, za zezwoleniem właściwego organu nadzoru budowlanego budynki, przysługuje roszczenie o ustanowienie użytkowania wieczystego gruntów oraz o nieodpłatne przeniesienie własności znajdujących się na nich budynków. Roszczenie przysługuje tym osobom w stosunku do gruntów będących w dniu zgłoszenia roszczenia w ich posiadaniu w rozumieniu art. 207 i obejmuje grunty niezbędne do prawidłowego korzystania z budynku. W sprawach tych zawarcie umowy o oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste oraz o przeniesienie własności budynków następuje bez przetargu oraz bez obowiązku wniesienia pierwszej opłaty. Roszczenia te wygasły, jeżeli wnioski w tej sprawie nie zostały złożone do dnia 31 grudnia 1996 r. Zgodnie natomiast z art. 207 ust. 1 u.g.n., osoby, które były posiadaczami nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa lub własność gminy w dniu 5 grudnia 1990 r. i pozostawały nimi nadal w dniu 1 stycznia 1998 r., mogą żądać oddania nieruchomości w drodze umowy w użytkowanie wieczyste wraz z przeniesieniem własności budynków, jeżeli zabudowały te nieruchomości na podstawie pozwolenia na budowę z lokalizacją stałą. Nabycie własności budynków wybudowanych ze środków własnych posiadaczy następuje nieodpłatnie.

Sąd Okręgowy wskazał, że bezsporne było, że strona powodowa złożyła w terminie ustawowym wniosek o ustanowienie na jej rzecz prawa użytkowania wieczystego do gruntu przedmiotowej nieruchomości. Bezsporne było także, że uchwałą z dnia 19 grudnia 1995 r. Zarząd D. (...) odmówił ustanowienia na rzecz Spółdzielni prawa użytkowania wieczystego do gruntu nieruchomości położonej przy ul. (...) w W. i przeniesienia własności położonego na tym gruncie budynku. Niesporne było wreszcie, że powód był w chwili zgłaszania wniosku i jest nadal posiadaczem części pomieszczeń w budynku przy ul. (...) w W., to jest pomieszczeń na pierwszym i drugim piętrze oraz jednego garażu na parterze. Poza sporem było także, że Spółdzielnia wynajmuje przedmiotowe pomieszczenia od(...) W., przy czym co do niektórych pomieszczeń umowa najmu została rozwiązana i zajmuje je obecnie bez tytułu prawnego. Pozostałe okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy były sporne.

Sporne w szczególności było to, czy powód wybudował przedmiotowy budynek w całości z własnych środków, czy jest posiadaczem także gruntu oraz czy miał stosowne zezwolenie budowlane na wybudowanie pawilonu. Spór dotyczył również zagadnień prawnych, to jest ustalenia, czy roszczenie jest uzasadnione w przypadku, gdy Spółdzielnia nie jest posiadaczem całego budynku i gruntu. Pozwany podnosił także fakt, że budynek został zamortyzowany i że miał lokalizację czasową.

Sąd Apelacyjny w uzasadnieniu wyroku uchylającego poprzednio wydany wyrok wstępny wskazał, że powód powinien wykazać, że w chwili zgłaszania roszczenia był posiadaczem również gruntu.

Zgodnie z art. 208 ust. 2 u.g.n. roszczenie o ustanowienie użytkowania wieczystego gruntów oraz o nieodpłatne przeniesienie własności znajdujących się na nich budynków przysługuje w stosunku do gruntów będących w dniu zgłoszenia roszczenia w posiadaniu wnioskodawcy w rozumieniu art. 207 i obejmuje grunty niezbędne do prawidłowego korzystania z budynku. Posiadanie w rozumieniu art. 207 oznacza posiadanie nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa lub własność gminy w dniu 5 grudnia 1990 r. oraz pozostawanie posiadaczami nadal w dniu 1 stycznia 1998 r. Dodatkowo, zgodnie z art. 208 ust. 2 u.g.n., wnioskodawca musi być w posiadaniu gruntu w chwili zgłoszenia roszczenia o ustanowienie prawa użytkowania wieczystego. Z przywołanych wyżej przepisów jednoznacznie wynika, że niezbędną przesłanką jaką musi spełnić podmiot zgłaszający roszczenie na podstawie art. 208 ust. 2 u.g.n., jest posiadanie gruntu nieruchomości, na której znajduje się wybudowany przez ten podmiot budynek.

W ocenie Sądu I instancji, zgodnie z logiczną wykładnią powoływanego przepisu, wnioskodawca musi być posiadaczem, zarówno gruntu, jak i całego budynku. Zresztą, gdyby wnioskodawca nie był posiadaczem całego budynku, tylko jego części, nie byłby także posiadaczem całego gruntu lub wyłącznym posiadaczem tego gruntu.

Przepisy powyższe nie wprowadziły natomiast rozróżnienia na posiadanie samoistne i zależne. Uznać zatem należało, że do spełnienia przesłanek z art. 208 ust. 2 u.g.n. nie jest konieczne posiadanie samoistne, wystarczy posiadanie zależne. Z tej przyczyny za niesłuszne uznane zostały zarzuty pozwanego, iż Spółdzielnia, będąc najemcą, nie spełnia przesłanek posiadania w rozumieniu art. 207 u.g.n. Najemca jest posiadaczem zależnym. Powód jako najemca pomieszczeń w pawilonie przy ul. (...), a także jako były najemca posiadający część pomieszczeń, obecnie bez tytułu prawnego, jest posiadaczem wszystkich zajmowanych przez siebie pomieszczeń. Nie ulegało zatem wątpliwości, że Spółdzielnia była w chwili zgłaszania wniosku i jest nadal posiadaczem części pomieszczeń na pierwszym i drugim piętrze oraz jednego garażu na parterze pawilonu przy ul. (...) w W..

Zdaniem Sądu Okręgowego nie wystarczało to jednak do stwierdzenia, że powód spełnia przesłankę posiadania określoną w art. 208 ust. 2 i art. 207 u.g.n. Spółdzielnia nie była bowiem i nie jest posiadaczem budynku ani nie jest posiadaczem gruntu.

Bezsporne było zawarcie umów najmu na poszczególne lokale użytkowe znajdujące się na pierwszym i drugim piętrze pawilonu oraz na jeden garaż na parterze. Bezsporne było także, że od początku budynek został przekazany do dyspozycji Zarządu (...) oraz że od początku wszystkie, poza jednym, garaże oraz pracownia artystyczna, były w dyspozycji komunalnej, obecnie(...) W.. Władze dzielnicy wynajmowały garaże i pracownię artystyczną osobom trzecim. Strona powodowa nie miała i nie wykonywała w tej gestii żadnych praw, nigdy nie posiadała pomieszczeń na parterze budynku, z wyjątkiem jednego garażu. Powód nie był więc posiadaczem budynku, a jedynie posiadaczem lokali użytkowych na pierwszym i drugim piętrze oraz garażu na parterze. Powód nie był tym bardziej posiadaczem gruntu. Spółdzielnia nie wykazała w jaki sposób wykonywała władztwo nad gruntem. Od początku budynek był w administracji władz komunalnych i Spółdzielnia nie wykonywała żadnego posiadania gruntu, tym bardziej, że nie była posiadaczem parteru budynku, z wyjątkiem jego niewielkiej części.

W ocenie Sądu I instancji już ta okoliczność powodowała, że powództwo Spółdzielni podlegało oddaleniu jako niezasadne.

Stosując się do wytycznych Sądu Apelacyjnego, Sąd Okręgowy dokonał oceny tego, czy decyzję z dnia 24 lipca 1963 r. o ustaleniu programu i użytkowania można było potraktować jako „zezwolenie właściwego nadzoru budowlanego" w rozumieniu art. 208 ust. 2 u.g.n. Przedmiotową decyzją Prezydium Dzielnicowej Rady Narodowej (...) wyznaczyło (...) jako użytkownika lokalu o ogólnej powierzchni 413 m ², na osiedlu (...) bloku 7a z przeznaczeniem na punkty usługowe i siedzibę (...) oraz wskazano, jakie usługi w zakresie jakich branż powinny być zorganizowane w tym lokalu, z orientacyjnym terminem oddania do użytku w 1965 r. Użytkownik został zobowiązany do nawiązania kontaktów z inwestorem dla zabezpieczenia terminowej realizacji budowy, zabezpieczenia środków finansowych na realizację wyznaczonego programu, przejęcia i zagospodarowania lokalu w terminie przewidzianym przez władzę kwaterunkową. Decyzja ta oznaczała zatem „przydzielenie" Spółdzielni prawa do wykonania budynku na wskazanym gruncie, a następnie użytkowanie większej części pomieszczeń w tym budynku. Samo wzniesienie budynku powinno jednak nastąpić na podstawie zezwolenia władz budowlanych.

Zgodnie z art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 31 stycznia 1961 r. prawo budowlane (Dz. U. Nr 7, poz. 46 ze zm.), obowiązującej w chwili wydawania decyzji z dnia 24 lipca 1963 r., przed przystąpieniem do wykonania obiektu budowlanego niezbędne jest uzyskanie przez inwestora pozwolenia na budowę. Zgodnie z art. 37 ust. 1 tej ustawy, pozwolenie na budowę lub rozbiórkę obiektu budowlanego wydaje i zgłoszenie budowy lub rozbiórki przyjmuje właściwy organ państwowego nadzoru budowlanego, a dla budownictwa specjalnego w zakresie górnictwa - ponadto właściwy okręgowy urząd górniczy.

Decyzję z dnia 24 lipca 1963 r. wydał właściwy organ, gdyż zgodnie z art. 3 ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 25 stycznia 1958 r. o radach narodowych (Dz. U. Nr 5, poz. 16), w szczególności do zakresu działania rad narodowych należą sprawy budownictwa terenowego, nadzoru budowlanego, zabudowy miast i wsi.

Zdaniem Sądu Okręgowego decyzja z dnia 24 lipca 1963 r. nie mogła jednak zostać uznana za pozwolenie na budowę, wymagane zgodnie z art. 36 ust. 1 ówcześnie obowiązującego prawa budowlanego. Nie zawierała żadnych postanowień odnośnie określenia rodzaju obiektu budowlanego, jego powierzchni, danych technicznych ani projektu architektoniczno-budowlanego. Decyzja ta określała jedynie przydział lokalu o powierzchni 413 m ², określała także przeznaczenie lokalu i sposób jego finansowania.

Sąd I instancji podkreślił, że z powodu braku pozwolenia na budowę w sprawie przedmiotowego pawilonu wynikły problemy odnośnie czasowej lokalizacji tego obiektu. Z przedstawionych dokumentów wynikało, że pawilon od początku aż do chwili obecnej był przeznaczony do czasowego użytkowania.

Pismem z dnia 17 stycznia 1980 r. Urząd Dzielnicowy poinformował Biuro Studiów i (...) w W., że uzyskane przez nadbudowę powierzchnie w budynku przy ul. (...) zostały przyznane Spółdzielni i wyjaśniono, że pawilony przewidziane do nadbudowy nie posiadają stałej lokalizacji i dlatego użytkowanie tych obiektów zostało określone wstępnie na 10-15 lat. Pismo to zostało przesłane do wiadomości Spółdzielni. Decyzją z 1981 r. (...) Dzielnicowego (...) zatwierdzono plan realizacyjny inwestycji - nadbudowy budynku istniejącego o jedną kondygnację na terenie przy ul. (...) w W. na następujących warunkach: zarówno istniejący pawilon, jak i projektowana nadbudowa, mają charakter tymczasowy, nadbudowa budynku pawilonowego przy ul. (...) winna przebiegać równocześnie z nadbudową sąsiedniego budynku pawilonowego przy ul. (...). Powód otrzymał odpis tej decyzji.

Zdaniem Sądu Okręgowego, gdyby powód uzyskał prawidłowo pozwolenie na budowę, w pozwoleniu tym zostałoby określone czy obiekt ma stały czy tymczasowy charakter. Tymczasem, nie wydano stosownej decyzji budowlanej, a jedynie pośrednio w pismach wskazywano na tymczasowy charakter inwestycji. Także fakt tymczasowości wynika z tego, że strona powodowa jako najemca miała płacić obniżony o 50% czynsz najmu, do czasu wyrównania kosztów wzniesienia pawilonu. Koszty te miały się zamortyzować w całości w stosunkowo krótkim czasie.

Podsumowując, Sąd I instancji wskazał, że powódka nie uzyskała zezwolenia właściwego organu nadzoru budowlanego na wybudowanie przedmiotowego pawilonu.

Powód uzyskał natomiast takie zezwolenie odnośnie nadbudowy pawilonu decyzją z 1980 r. Jednak, jak słusznie stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 27 listopada 2003 r., sygn. akt: I CK 318/02 (Wspólnota 2003/26/52), „ani ustawa o gospodarce nieruchomościami, ani prawo budowlane nie zawierają definicji zabudowy. Ostrożnie to interpretując, można o niej mówić jako o wzniesieniu budynku. Nie jest nią jednak rozbudowa. Dokonując zaś interpretacji art. 207 i art. 208 u.g.n., należało brać pod uwagę wolę ustawodawcy, który wyraźnie określił, których posiadaczy one dotyczą i jakie warunki powinni oni spełniać." Tak więc prawidłowe zezwolenie na rozbudowę pawilonu nie zastępowało zezwolenia na budowę budynku.

Według Sądu Okręgowego Spółdzielnia wykazała natomiast, że budowa pawilonu nastąpiła z jej środków. Świadczyła o tym treść decyzji z dnia 31 stycznia 1963 r., w której użytkownik został zobowiązany do zabezpieczenia środków finansowych na realizację wyznaczonego programu; pismo z dnia 24 czerwca 1963 r., w którym poinformowano, że Spółdzielni został przyznany lokal na pierwszym piętrze budynku garażowego w bloku nr 7 na osiedlu (...), a powierzchnia pierwszego piętra została przydzielona pod warunkiem sfinansowania budowy całego budynku, łącznie z boksami garażowymi, które miały być przekazane do dyspozycji dzielnicy dla mieszkańców osiedla; podobnie wskazano w decyzji z dnia 24 lipca 1963 r. oraz w aneksie do umowy najmu z dnia 22 marca 1968 r., w którym zmniejszono czynsz najmu o 50% z tytułu poniesionych nakładów na budowę przedmiotowego lokalu; zmniejszony czynsz miał być płacony do czasu całkowitego zamortyzowania sumy 1.692.000 zł. Wreszcie w rozliczeniu zadania inwestycyjnego wskazano na stronę powodową jako inwestora, który sfinansował budowę pawilonu. Odnośnie nadbudowy pawilonu brak było stosownych dokumentów, potwierdzających, że Spółdzielnia nadbudowała drugie piętro pawilonu z własnych środków. Z wymienionych w stanie faktycznym dokumentów, zezwalających Spółdzielni na nadbudowę, a także ze złożonych oświadczeń wynikało, że nadbudowa pawilonu nastąpiła ze środków własnych Spółdzielni.

O kosztach procesu Sąd I instancji orzekł na podstawie art. 98 k.p.c.

Apelację od wyroku Sądu Okręgowego wniósł powód, zaskarżając go w całości. Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił:

1/ obrazę prawa procesowego poprzez niedokonanie wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału, tj. nie uwzględnienie dowodów z dokumentów oraz okoliczności przyznanych w innym postępowaniu sądowym, a tym samym naruszenie art. 233 k.p.c.,

2/ obrazę prawa materialnego poprzez:

a/ niewłaściwą interpretację nieobowiązujących już przepisów prawa budowlanego, która to interpretacja wymagana była na potrzebę wydania skarżonego wyroku, a tym samym naruszenie art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 31 stycznia 1961 r. prawo budowlane,

b/ nieprawidłową interpretację przepisów dotyczących posiadania, a tym samym naruszenie art. 207 ust. 1 oraz art. 208 ust. 2 u.g.n.

Wskazując na powyższe zarzuty powód wniósł o:

- uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpatrzenia;

- zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Ustalenia faktyczne Sądu I instancji są prawidłowe i Sąd Apelacyjny podziela je oraz przyjmuje za własne. Sąd Okręgowy również w sposób właściwy zastosował przepisy prawa materialnego do ustalonego stanu faktycznego i prawidłowo rozstrzygnął o żądaniu powoda (z jednym zastrzeżeniem, o czym będzie mowa w dalszej części).

Zgodnie z treścią art. 208 ust. 2-4 u.g.n. wskazanym w nim podmiotom przysługuje roszczenie o ustanowienie użytkowania wieczystego gruntów oraz nieodpłatne przeniesienie własności znajdujących się na nich budynków, jeżeli:

1/ były posiadaczami gruntu w rozumieniu art. 207 u.g.n. w dniu zgłoszenia roszczenia o ustanowienie użytkowania wieczystego,

2/ samodzielnie wybudowały lub wybudowali ich poprzednicy prawni z własnych środków budynki na gruncie objętym żądaniem ustanowienia użytkowania wieczystego,

3/ budynki, o których mowa w pkt 2 wybudowane zostały za zezwoleniem właściwego organu nadzoru budowlanego.

Odnosząc się do kwestii posiadania Sąd I instancji wskazał, że w świetle ustalonego stanu faktycznego powód nie był posiadaczem budynku wniesionego na gruncie położonym w W. przy ul. (...), a jedynie posiadaczem lokali użytkowych na pierwszym i drugim piętrze oraz garażu na parterze. Tym bardziej powód nie był posiadaczem przedmiotowego gruntu. Strona powodowa nie wykazała, a nawet nie podnosiła takiej okoliczności, aby w określony sposób wykonywała władztwo nad gruntem. Przedmiotowy budynek był od początku w administracji władz komunalnych, w związku z czym grunt nie znajdował się w posiadaniu Spółdzielni.

W apelacji skarżący wskazał, że z treści art. 207 ust. 1 oraz art. 208 ust. 2 u.g.n. nie wynika, aby ustanowienie użytkowania wieczystego gruntu podmiotom w nim wskazanym uzależnione było od posiadania przez nie gruntu czy budynku jako całości. Art. 207 ust. 1 u.g.n. mówi o posiadaniu nieruchomości, natomiast art. 208 ust. 2 u.g.n. o gruntach będących w dniu zgłoszenia roszczenia w posiadaniu tych podmiotów. Powód podniósł, że przepisy nie zakazują występowania z przedmiotowym roszczeniem w przypadku posiadania przez uprawniony podmiot części nieruchomości, szczególnie w sytuacji, gdy spełnione zostały pozostałe wymagane prawem przesłanki.

Powyższe stanowisko strony powodowej nie mogło zostać uznane za trafne i nie podważyło ustaleń Sądu I instancji co do niewykazania przez Spółdzielnię przesłanki posiadania, koniecznej do skutecznego wystąpienia z roszczeniem o ustanowienie użytkowania wieczystego.

Podstawę prawną roszczenia powoda stanowił art. 208 ust. 2 u.g.n., który w odniesieniu do przesłanki posiadania odwołuje się do art. 207 u.g.n. Z brzmienia art. 208 ust. 2 u.g.n. wynika w sposób jednoznaczny, że konieczną przesłanką roszczenia o ustanowienie użytkowania wieczystego gruntów jest ich posiadanie w dniu zgłoszenia roszczenia. Chodzi zatem o posiadanie gruntu, a nie lokali czy też budynku wniesionego na tym gruncie.

Okoliczność powyższa była już przedmiotem rozważań Sądu Apelacyjnego w uzasadnieniu wyroku z dnia 5 stycznia 2005 r., w którym Sąd ten wskazał, że obowiązkiem powoda w sprawie jest wykazanie, że był posiadaczem gruntu w chwili zgłoszenia roszczenia ( vide k. 228). Oceną tą, jako częścią oceny prawnej podstaw uwzględnienia roszczenia strony powodowej, tut. Sąd związany jest na podstawie art. 386 § 6 k.p.c. Już tylko z tej przyczyny stanowisko Spółdzielni przedstawione w apelacji nie mogło zostać uwzględnione. Niezależnie od tego zauważyć należało, że powyższa ocena przesłanki posiadania była trafna i znajdowała pełne uzasadnienie w brzmieniu art. 208 ust. 2 u.g.n.

Stanowisko powoda nie zostało w apelacji przedstawione w sposób jednoznaczny. Spółdzielnia wskazywała z jednej strony, że uwzględnienie roszczenia o ustanowienie użytkowania wieczystego gruntów możliwe jest również w przypadku posiadania części nieruchomości. Jednocześnie strona powodowa nie kwestionowała ustaleń faktycznych Sądu Okręgowego co do posiadania przez powoda jedynie lokali użytkowych na pierwszym i drugim piętrze oraz garażu na parterze i nieposiadania (w jakimkolwiek zakresie) gruntu. Również apelacja nie zawiera żadnych twierdzeń, które wskazywałyby na posiadanie przez Spółdzielnię przedmiotowego gruntu w jakiejkolwiek części.

Oceniając zgromadzony w sprawie materiał dowodowy zgodzić należało się z Sądem I instancji, iż powód nie wykazał, aby w jakimkolwiek zakresie był posiadaczem gruntu przy ul. (...) w W.. Zauważyć trzeba, że na podstawie decyzji Prezydium Dzielnicowej Rady Narodowej (...) z dnia 31 stycznia 1963 r. oraz 24 lipca 1963 r. powód wyznaczony został jedynie na użytkownika lokalu. Przyznanie Spółdzielni powierzchni lokalowej nastąpiło pod warunkiem sfinansowania budowy całego budynku (pismo z dnia 24 czerwca 1963 r.). W dniu 17 grudnia 1966 r. Zarząd (...) przejął nieruchomość przy ul. (...) w administrację wraz z przejęciem dochodów i wydatków związanych z administracją (protokół z dnia 17 grudnia 1966 r.), zaś z powodem w tym samym dniu zawarta została umowa najmu lokalu o powierzchni 391,49 m ² (umowa najmu z dnia 17 grudnia 1966 r.).

Strona powodowa nie przedstawiła żadnych dokumentów, jak również nie udowodniła innymi środkami dowodowymi, aby była posiadaczem całego budynku posadowionego na gruncie położonym w W. przy ul. (...) albo posiadaczem tego gruntu. Powód nie wykazał, aby faktycznie władał całym budynkiem lub przedmiotowym gruntem (w całości lub jakiejkolwiek części), w szczególności nie wykazał, aby jego władztwo wykraczało poza granice określone umową najmu.

Powyższe okoliczności same w sobie przesądzały o oddaleniu powództwa Spółdzielni o zobowiązanie(...). W. na podstawie art. 208 ust. 2-4 u.g.n. do złożenia oświadczenia woli w przedmiocie ustanowienia użytkowania wieczystego gruntu wskazanego w pozwie.

Wbrew zarzutom skarżącego również w art. 207 ust. 1 u.g.n. mowa jest o posiadaniu nieruchomości gruntowej, bowiem chodzi o taką nieruchomość, która może być oddana w drodze umowy w użytkowanie wieczyste. Zatem również w tym przypadku dla uwzględnienia roszczenia o ustanowienie użytkowania wieczystego wymagane było wykazanie posiadania gruntu. W tej sytuacji także na tej podstawie prawnej powództwo Spółdzielni nie mogło zostać uwzględnione (niezależnie od niespełnienia innych przesłanek określonych w art. 207 ust. 1 u.g.n.).

W związku z powyższym już jedynie na marginesie należało odnieść się do pozostałych zarzutów apelacji.

Nie można było zgodzić się z interpretacją Sądu I instancji dotyczącą przesłanki wybudowania budynków za zezwoleniem właściwego organu nadzoru budowlanego, zgodnie z którą zezwolenie to należało rozumieć jako pozwolenie na budowę. O pozwoleniu na budowę mowa jest zarówno w art. 207 ust. 1 i ust. 1a u.g.n. oraz art. 208 ust. 1 u.g.n., natomiast w art. 208 ust. 2 u.g.n. ustawodawca użył niezdefiniowanego określenia „za zezwoleniem właściwego organu nadzoru budowlanego”. Określenie to należy rozumieć szerzej niż „pozwolenie na budowę” czy „decyzja lokalizacyjna” i obejmuje podobne decyzje, których treść może uzasadniać wniosek o wydaniu zezwolenia właściwego organu nadzoru budowlanego w odniesieniu do budynków, co do których nie wydano decyzji lokalizacyjnej lub pozwolenia na budowę (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 września 2007 r., I CSK 212/07, OSNC 2008/10/120).

Sąd Okręgowy sam zwrócił uwagę, że Prezydium Dzielnicowej Rady Narodowej (...) było na podstawie art. 3 ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 25 stycznia 1958 r. o radach narodowych organem właściwym w sprawach obejmujących budownictwo terenowe, nadzór budowlany, zabudowę miast i wsi. W decyzjach ww. organu z dnia 31 stycznia 1963 r. oraz 24 lipca 1963 r., skierowanych do Spółdzielni, mowa jest o konieczności nawiązania kontaktów z inwestorem dla zabezpieczenia terminowej realizacji budowy. W tej sytuacji były zatem podstawy do uznania, że budowa budynku na gruncie położonym w W. przy ul. (...) nastąpiła za zezwoleniem właściwego organu nadzoru budowlanego, skoro w ww. decyzjach wprost jest mowa o realizacji budowy.

Brak pozwolenia na budowę oznaczał natomiast brak możliwości oparcia roszczenia o ustanowienie użytkowania wieczystego na art. 207 ust. 1 u.g.n., bowiem jako przesłankę wymienia on zabudowanie nieruchomości na podstawie pozwolenia na budowę z lokalizacją stałą.

Nie miały żadnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy zarzuty apelacji dotyczące kwestii czy budynek wzniesiony na gruncie położonym w W. przy ul. (...) posiadał lokalizację stałą czy też tymczasową. Powód podniósł, że przyjmując, że ww. budynek miał lokalizację tymczasową, Sąd I instancji pominął dokumenty w postaci oświadczeń byłych Prezesów Spółdzielni - P. T. i B. K., czym naruszył art. 233 k.p.c.

Jakkolwiek Sąd Okręgowy rzeczywiście nie odniósł się szczegółowo do powyższych oświadczeń, to jednak wskazał szczegółowo w oparciu o jakie dokumenty ustalił, że przedmiotowy budynek był przeznaczony do czasowego użytkowania.

Wartość dowodową przedmiotowych oświadczeń należy ocenić negatywnie. Miały one charakter dokumentów prywatnych i jako takie stanowiły jedynie dowód tego, że osoby które je podpisały złożyły oświadczenia zawarte w dokumencie (art. 245 k.p.c.), nie zaś tego, że przedmiotowy budynek posiadał lokalizację stałą. Zauważyć należało, że ww. osoby wskazały jedynie, że w żadnym z dokumentów nie wskazano, że inwestycja ma mieć charakter czasowy, nie powołały się jednak na żaden dokument, który potwierdzałby że przedmiotowa inwestycja ma charakter stały. Sąd Okręgowy wskazał na szereg konkretnych dokumentów, z których wynikało, że wybudowany budynek przeznaczony był do czasowego użytkowania. Na koniec zauważyć należało, że zastępowanie zeznań świadków, czy też dowodu z przesłuchania stron, oświadczeniami złożonymi w formie pisemnej narusza zasadę bezpośredniości postępowania dowodowego i tego typu oświadczenia nie powinny zastępować właściwych środków dowodowych.

Za niezrozumiały należało uznać zarzut wskazujący, iż Sąd I instancji nie uwzględnił tego, że kwestia czy budynek miał lokalizację stałą czy tymczasową została już udowodniona w wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 8 grudnia 2003 r. (sygn. akt I C 2002/95). Wyrok ten, jak powyżej była już mowa, miał charakter wyroku wstępnego i następnie został uchylony przez Sąd Apelacyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 5 stycznia 2005 r. Nie mógł on zatem niczego dowodzić, abstrahując od tego, że nie odnosił się on do stałości bądź tymczasowości lokalizacji przedmiotowego budynku.

Mając powyższe na względzie, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację powoda jako bezzasadną.

O kosztach postępowania przed Sądem II instancji orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3, art. 99 oraz art. 108 § 1 w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. oraz na podstawie § 6 pkt 7 w zw. z § 12 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.).