Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I C 1367/13

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 marca 2014 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu – Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSR del. Ewa Rudkowska – Ząbczyk

Protokolant: Marcin Guzik

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 marca 2014 r. we Wrocławiu

sprawy z powództwa (...) Sp. z o.o. D. Sp.k.
we W.

przeciwko D. W.

o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną

I.  uznaje za bezskuteczną w stosunku do strony powodowej (...) Sp. z o.o. D. Sp. k. we W. umowę darowizny nieruchomości lokalowej nr (...) położonej we W. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Krzyków prowadzi księgę wieczystą nr (...), zawartą w dniu 4 marca 2013 roku w formie aktu notarialnego przed notariuszem B. G. w Kancelarii Notarialnej we W. przy ul. (...) lok. (...), rep. A nr (...) - celem realizacji wierzytelności strony powodowej (...)
Sp. z o.o. (...). k. we W. w kwocie 228 298,64 zł (dwieście dwadzieścia osiem tysięcy dwieście dziewięćdziesiąt osiem złotych 64/100) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 24 maja 2013 roku oraz kosztami procesu w kwocie 10 105,00 zł, stwierdzonej prawomocnym nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym wydanym przez Sąd Okręgowy w Poznaniu z dnia 11 czerwca 2013 roku w sprawie o sygn. akt I Nc 230/13;

II.  uznaje za bezskuteczną w stosunku do strony powodowej (...) Sp. z o.o. D. Sp. k. we W. umowę darowizny nieruchomości lokalowej nr (...) położonej w J. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Oławie prowadzi księgę wieczystą nr (...), zawartą w dniu 4 marca 2013 roku w formie aktu notarialnego przed notariuszem B. G. w Kancelarii Notarialnej we W. przy ul. (...) lok. (...), rep. A nr (...) - celem realizacji wierzytelności strony powodowej (...)
Sp. z o.o. (...). k. we W. w kwocie 228 298,64 zł (dwieście dwadzieścia osiem tysięcy dwieście dziewięćdziesiąt osiem złotych 64/100) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 24 maja 2013 roku oraz kosztami procesu w kwocie 10 105,00 zł, stwierdzonej prawomocnym nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym wydanym przez Sąd Okręgowy w Poznaniu z dnia 11 czerwca 2013 roku w sprawie o sygn. akt I Nc 230/13;

III.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

IV.  zasądza od pozwanej D. W. na rzecz strony powodowej (...) Sp. z o.o. D. Sp. k. we W. kwotę 19 138,00 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Sygnatura akt I C 1367/13

UZASADNIENIE

Strona powodowa (...) sp. z o.o. D. sp. k. we W. w dniu 17 września 2011 r. wystąpiła przeciwko pozwanej D. W. z pozwem, w którym domagała się uznania umowy darowizny nieruchomości lokalowej nr (...) położonej we W. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Krzyków prowadzi księgę wieczystą nr (...) zawartej w dniu 4 marca 2013 r. we W. przed notariuszem B. G., Rep. A nr (...), pomiędzy Z. C. i T. C., a pozwaną D. W. za bezskuteczną w stosunku do strony powodowej, a także o nakazanie pozwanej D. W., aby zezwoliła na przeprowadzenie egzekucji z nieruchomości lokalowej nr (...)położonej we W. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Krzyków prowadzi księgę wieczystą nr (...), w celu zaspokojenia wierzytelności strony powodowej wynikającej z tytułu wykonawczego nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 11 czerwca 2013 r. w sprawie o sygnaturze akt I Nc 230/13 wraz klauzulą wykonalności z dnia 28 sierpnia 2013 r. Ponadto strona powodowa wniosła o zasądzenie od pozwanej na jej rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego w umówionej kwocie 28 800,00 zł.

Pismem z dnia 16 grudnia 2013 r. (k. 143-144) strona powodowa rozszerzyła powództwo w ten sposób, że wniosła o uznanie umowy darowizny nieruchomości lokalowej nr (...)położonej w J. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Oławie prowadzi księgę wieczystą nr (...) zawartej w dniu 4 marca 2013 r. we W. przed notariuszem B. G., Rep. A nr (...), pomiędzy Z. C. i T. C., a pozwaną D. W. za bezskuteczną w stosunku do strony powodowej, a także o nakazanie pozwanej D. W., aby zezwoliła na przeprowadzenie egzekucji z nieruchomości lokalowej nr (...) położonej w J. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Oławie prowadzi księgę wieczystą nr (...), w celu zaspokojenia wierzytelności strony powodowej wynikającej z tytułu wykonawczego nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 11 czerwca 2013 r. w sprawie o sygnaturze akt I Nc 230/13 wraz klauzulą wykonalności z dnia 28 sierpnia 2013 r.

W uzasadnieniu powyższego żądania strona powodowa podniosła, że w dniu 28 sierpnia 2013 r. strona powodowa uzyskała tytuł wykonawczy w postaci nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym przeciwko dłużnikom Z. C. i T. C. – rodzicom pozwanej. W celu zaspokojenia swojej należności strona powodowa wszczęła postępowanie egzekucyjne z majątku dłużników, jednak egzekucja okazała się bezskuteczna. Umową darowizny z dnia 4 marca 2013 r. dłużnicy przenieśli własność dwóch nieruchomości lokalowych, tj. lokalu mieszkalnego nr (...) położonego we W. przy ul. (...) oraz lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w J. przy ul. (...) na rzecz pozwanej. Czynność prawna została dokonana z pokrzywdzeniem wierzyciela albowiem dłużnicy wyzbyli się jednych z najważniejszych składników swojego majątku, z których mogło nastąpić zaspokojenie strony powodowej. Wskutek zawartej umowy dłużnicy stali się niewypłacalni w wyższym stopniu niż przed dokonaniem tej czynności. Z tych względów należy także uznać, że dłużnicy działali ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela. Strona powodowa wskazała ponadto, że bez znaczenia pozostaje to, czy pozwana wiedziała o tym, że dłużnicy działali ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela albowiem pozwana uzyskała korzyść majątkową bezpłatnie (art. 528 k.c.).

W odpowiedzi na pozew pozwana D. W. wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od strony powodowej na jej rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powyższego stanowiska pozwana zarzuciła, że na dzień 4 marca 2013 r. nie istniała wierzytelność na kwotę 238 403,64 zł po stronie powodowej oraz że w wyniku przeniesienia na nią własności lokalu jej rodzice Z. C. i T. C. nie stali się niewypłacalni albo niewypłacalni w większym stopniu. Pozwana podniosła, że powodem przepisania lokalu na jej rzecz były okoliczności związane z prowadzeniem działalności przez jej ojca Z. C., który po śmierci swojego brata w styczniu 2013 r. i kłopotów spadkowych jego dzieci, stwierdził, że musi zabezpieczyć pozwaną i jej dzieci przed podobnymi kłopotami. Pozwana podniosła, że w dacie zawierania umowy darowizny i jej ojca pracowało 19 osób i prowadził on cztery duże kontrakty na kwotę ponad 2 500 000,00 zł. Posiadał działkę po swoich rodzicach w W., koparko – ładowarkę, busa, samochód osobowy i wiele innych maszyn i urządzeń. W swoich umowach miał wpisywane potrącenia na premie gwarancyjne, których kwota mogła wynosić 500 000,00 zł. Wskazała także, że po sprzedaniu działki w W. i otrzymaniu zapłat za prowadzone kontrakty rodzice pozwanej planowali rozpoczęcie budowy domu, co zresztą było jednym z powodów darowania jej lokalu mieszkalnego. Pozwana zarzuciła, że strona powodowa podejmowała działania przez tworzenie dokumentów celem próby odebrania jej lokalu mieszkalnego, w postaci noty odsetkowej z 4 marca 2013 r. wysłanej w dniu 8 maja 2013 r., z której wynikało, że na dzień 4 marca 2013 r. zadłużenie podawane przez stronę powodową jeszcze nie istniało.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Z. C. prowadził działalność gospodarczą pod nazwą Zakład Usługowo Handlowy (...), w ramach której od 2004 r. współpracował ze stroną powodową.

(dowód: zeznania świadka D. N., e-protokół z dnia 10 marca 2014 r., 00:21:12-00:26:07; zeznania świadka Z. C., e-protokół z dnia 10 marca 2014 r., 00:26:07-00:33:45)

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej Z. C. kupował towar od strony powodowej. W okresie od 14 grudnia 2012 r. do 21 lutego 2013 r. Z. C. kupił od strony powodowej towar o łącznej wartości 256 417,07 zł, z czego terminy zapłaty należności na łączną kwotę 168 807,60 zł przypadały przed 4 marca 2013 r.

(dowód: faktura VAT nr (...) z dnia 14 grudnia 2012 r., k. 48V-49; zlecenie dostawy nr (...), k. 49V-52V; zlecenie dostawy nr (...), k. 52; faktura VAT nr (...) z dnia 14 grudnia 2012 r., k. 53-54; zlecenie dostawy nr (...), k. 54V-56V; faktura VAT nr (...) z dnia 14 grudnia 2012 r., k. 57-58; zlecenie dostawy nr (...), k. 58V-59V; zlecenie dostawy nr (...), k. 60; zlecenie dostawy nr (...), k. 60; zlecenie dostawy nr (...), k. 62; zlecenie dostawy nr (...), k. 63; faktura VAT nr (...) z dnia 14 grudnia 2012 r., k. 63V-64V; zlecenie dostawy nr (...), k. 65; zlecenie dostawy nr (...), k. 66-67V; zlecenie dostawy nr (...), k. 68; faktura VAT nr (...) z dnia 14 grudnia 2012 r., k. 68V-69; zlecenie dostawy nr (...), k. 69V-71; zlecenie dostawy nr (...), k. 71V; faktura VAT nr (...) z dnia 19 grudnia 2012 r., k. 72; zlecenie dostawy nr (...), k. 72V; zlecenie dostawy nr (...), k. 73; faktura VAT nr (...) z dnia 24 grudnia 2012 r., k. 73V-74V; zlecenie dostawy nr (...), k. 75-77; faktura VAT nr (...) z dnia 24 grudnia 2012 r., k. 77V-78; zlecenie dostawy nr (...), k. 78V-79; zlecenie dostawy nr (...), k. 79V-80; faktura VAT nr (...) z dnia 27 grudnia 2012 r., k. 80V-82; zlecenie dostawy nr (...), k. 82V-86; faktura VAT nr (...) z dnia 28 grudnia 2012 r., k. 87; zlecenie dostawy nr (...), k. 87V; zlecenie dostawy nr (...), k. 88; zlecenie dostawy nr (...), k. 88V; faktura VAT nr (...) z dnia 14 stycznia 2013 r., k. 89; zlecenie odbioru nr (...), k. 89V; faktura VAT nr (...) z dnia 17 stycznia 2013 r., k. 90-91; zlecenie dostawy nr (...), k. 91V-92; zlecenie dostawy nr (...), k. 92V-94; faktura VAT nr (...) z dnia 30 stycznia 2013 r., k. 94V; zlecenie odbioru nr (...), k. 95-95V; zlecenie odbioru nr (...), k. 96; faktura VAT nr (...) z dnia 30 stycznia 2013 r., k. 96V-97; zlecenie odbioru nr (...), k. 97V-98; zlecenie odbioru nr (...), k. 98V; faktura VAT nr (...) z dnia 30 stycznia 2013 r., k. 99-100; zlecenie odbioru nr (...), k. 100V-102V; faktura VAT nr (...) z dnia 30 stycznia 2013 r., k. 103-103V; zlecenie dostawy nr (...), k. 104-105; faktura VAT nr (...) z dnia 30 stycznia 2013 r., k. 105V; zlecenie odbioru nr (...), k. 106-106V; faktura VAT nr (...) z dnia 31 stycznia 2013 r., k. 107; zlecenie odbioru nr (...), k. 107V-108; faktura VAT nr (...) z dnia 31 stycznia 2013 r., k. 108V-109V; zlecenie odbioru nr (...), k. 110; zlecenie odbioru nr (...), k. 110V-111V; zlecenie odbioru nr (...), k. 112-113; zlecenie odbioru nr (...), k. 113V; faktura VAT nr (...) z dnia 31 stycznia 2013 r., k. 114; zlecenie dostawy nr (...) k. 115-116; faktura VAT nr (...) z dnia 8 lutego 2013 r., k. 116V-117V; zlecenie odbioru nr (...), k. 118; zlecenie odbioru nr (...), k. 118V-119; zlecenie odbioru nr (...), k. 119V; zlecenie odbioru nr (...), k. 120; zlecenie odbioru nr (...), k. 120V; zlecenie odbioru nr (...), k. 121; zlecenie odbioru nr (...), k. 121V; zlecenie odbioru nr (...), k. 122; zlecenie odbioru nr (...), k. 122V; zlecenie odbioru nr (...), k. 123; zlecenie odbioru nr (...), k. 124; zlecenie odbioru nr (...), k. 124V; faktura VAT nr (...) z dnia 11 lutego 2013 r., k. 125-126; zlecenie dostawy nr (...), k. 126V-127; zlecenie odbioru nr (...), k. 127V-128; faktura VAT nr (...) z dnia 16 lutego 2013 r., k. 128V; zlecenie dostawy nr (...), k. 129; zlecenie dostawy nr (...), k. 129V-130; faktura VAT nr (...) z dnia 19 lutego 2013 r., k. 130V-131; zlecenie dostawy nr (...), k. 131V-132; zlecenie dostawy nr (...), k. 132V; zlecenie dostawy nr (...), k. 133; faktura VAT nr (...) z dnia 21 lutego 2013 r., k. 133V-134; zlecenie odbioru nr (...), k. 134V; zlecenie odbioru nr (...), k. 135; zlecenie odbioru nr (...), k. 135V-136; zeznania świadka D. N., e-protokół z dnia 10 marca 2014 r., 00:21:12-00:26:07; zeznania świadka Z. C., e-protokół z dnia 10 marca 2014 r., 00:26:07-00:33:45)

Na zabezpieczenie roszczeń strony powodowej Z. C. wystawił weksel in blanco, który poręczyła jego żona T. C..

(dowód: zeznania świadka D. N., e-protokół z dnia 10 marca 2014 r., 00:21:12-00:26:07)

W dniu 4 marca 2013 r. T. C. i Z. C. zawarli z pozwaną umowę darowizny lokalu mieszkalnego nr (...) położonego we W. przy ul. (...), dla którego Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Krzyków prowadzi księgę wieczystą nr (...) oraz lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w J. przy ul. (...), dla którego Sąd Rejonowy w Oławie prowadzi księgę wieczystą nr (...).

(dowód: umowa darowizny oraz umowa ustanowienia służebności z dnia 4 marca 2013 r. zawarta w formie aktu notarialnego prze notariuszem B. G., Rep. A nr (...), k 43-45)

W umowie darowizny jej strony oznaczyły wartość rynkową lokalu mieszkalnego nr (...) położonego we W. przy ul. (...) na kwotę 210 000,00 zł, a lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w J. przy ul. (...) na kwotę 180 000,00 zł. Powyższe składniki majątkowe stanowiły ponad połowę wartości majątku posiadanego przez darczyńców w dacie dokonywania darowizny.

(dowód: umowa darowizny oraz umowa ustanowienia służebności z dnia 4 marca 2013 r. zawarta w formie aktu notarialnego prze notariuszem B. G., Rep. A nr (...), k 43-45; zeznania świadka Z. C., e-protokół z dnia 10 marca 2014 r., 00:26:07-00:33:45; zeznania świadka T. C., e-protokół z dnia 10 marca 2014 r., 00:39:20-00:43:19)

Pozostałe składniki majątku T. C. i Z. C., służące głównie do prowadzenia przez Z. C. działalności gospodarczej, zostały przez niego zbyte na pokrycie istniejącego zadłużenia, bądź utracone w inny sposób (np. zabrane przez pracowników).

(dowód: zeznania świadka Z. C., e-protokół z dnia 10 marca 2014 r., 00:26:07-00:33:45)

W dacie dokonywania darowizny na rzecz pozwanej Z. C. był dłużnikiem nie tylko strony powodowej, ale także innych podmiotów prowadzących hurtownie materiałów budowlanych. Łącznie Z. C. kupował towar w 12-13 hurtowniach tego typu.

(dowód: zeznania świadka Z. C., e-protokół z dnia 10 marca 2014 r., 00:26:07-00:33:45)

Pismami z dnia 8 kwietnia 2013 r. i 21 maja 2013 r. Z. C. i T. C. informowali stronę powodową o trudnościach w utrzymaniu płynności finansowej Z. C. w związku z nieotrzymaniem przez niego zapłaty przez wykonawcę na budowie Teatru (...) C. we W.. Wnosili o wydłużenie terminów płatności oraz informowali o złej sytuacji finansowej i o braku majątku, który mógłby być sprzedany celem uzyskania środków na spłatę zadłużeń Z. C..

(dowód: pismo Z. C. z dnia 8 kwietnia 2013 r., k. 137; pismo T. C. z dnia 21 maja 2013 r., k. 138; pismo Z. C. z dnia 21 maja 2013 r., k. 139; zeznania świadka D. N., e-protokół z dnia 10 marca 2014 r., 00:21:12-00:26:07; zeznania świadka Z. C., e-protokół z dnia 10 marca 2014 r., 00:26:07-00:33:45)

Nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 11 czerwca 2013 r. Sąd Okręgowy w Poznaniu nakazał Z. C. i T. C. solidarnie zapłacić stronie powodowej z weksla kwotę 228 298,64 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 24 maja 2013 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 10 105,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Powyższemu nakazowi Sąd Okręgowy w Poznaniu nadał klauzulę wykonalności postanowieniem z dnia 26 sierpnia 2013 r.

(dowód: nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 11 czerwca 2013 r. Sądu Okręgowego w Poznaniu, sygnatura akt I Nc 230/13, k. 11; postanowienie Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 26 sierpnia 2013 r., sygnatura akt I Nc 230/13, k. 2)

Egzekucja sądowa należności objętej nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 11 czerwca 2013 r. prowadzona przeciwko Z. C. i T. C. pozostaje bezskuteczna.

(dowód: zawiadomienie Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Oleśnicy G. O. z dnia 4 listopada 2013 r., sygnatura akt Km 1215/13, k. 155; zeznania świadka D. N., e-protokół z dnia 10 marca 2014 r., 00:21:12-00:26:07)

Obecnie Z. C. i T. C. nie mają środków pozwalających na spłatę zadłużenia wobec strony powodowej.

(dowód: zeznania świadka Z. C., e-protokół z dnia 10 marca 2014 r., 00:26:07-00:33:45)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Strona powodowa (...) sp. z o.o. D. sp. k. we W. w pozwie wniesionym przeciwko pozwanej D. W. domagała się uznania za bezskuteczną w stosunku do niej czynności prawnej w postaci umowy darowizny nieruchomości lokalowej nr (...) położonej we W. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Krzyków prowadzi księgę wieczystą nr (...) zawartej w dniu 4 marca 2013 r. we W. przed notariuszem B. G., Rep. A nr (...), pomiędzy Z. C. i T. C., a pozwaną D. W. za bezskuteczną w stosunku do strony powodowej, a także nakazania pozwanej D. W., aby zezwoliła na przeprowadzenie egzekucji z nieruchomości lokalowej nr (...) położonej we W. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Krzyków prowadzi księgę wieczystą nr (...), w celu zaspokojenia wierzytelności strony powodowej wynikającej z tytułu wykonawczego nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 11 czerwca 2013 r. w sprawie o sygnaturze akt I Nc 230/13 wraz klauzulą wykonalności z dnia 28 sierpnia 2013 r. Strona powodowa domagała się także uznania za bezskuteczną w stosunku do niej czynności prawnej w postaci umowy darowizny nieruchomości lokalowej nr (...) położonej w J. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Oławie prowadzi księgę wieczystą nr (...) zawartej w dniu 4 marca 2013 r. we W. przed notariuszem B. G., Rep. A nr (...), pomiędzy Z. C. i T. C., a pozwaną D. W. za bezskuteczną w stosunku do strony powodowej, a także nakazania pozwanej D. W., aby zezwoliła na przeprowadzenie egzekucji z nieruchomości lokalowej nr (...) położonej w J. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Oławie prowadzi księgę wieczystą nr (...), w celu zaspokojenia wierzytelności strony powodowej wynikającej z tytułu wykonawczego nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 11 czerwca 2013 r. w sprawie o sygnaturze akt I Nc 230/13 wraz klauzulą wykonalności z dnia 28 sierpnia 2013 r. Zgodnie z art. 527 § 1 k.c., gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć.

Z powołanego przepisu wynika, że do przesłanek uwzględnienia roszczenia o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną zalicza się dokonanie przez dłużnika z osobą trzecią czynności prawnej, na skutek której osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową oraz doszło do pokrzywdzenia wierzycieli, istnienie godnego ochrony interesu wierzyciela w postaci wierzytelności, działanie dłużnika ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a także wiedza lub możliwość (przy zachowaniu należytej staranności) dowiedzenia się o tym przez osobę trzecią. Dla możliwości skorzystania przez wierzyciela z roszczenia przewidzianego w powołanym przepisie, wskazane powyżej przesłanki muszą być spełnione łącznie, a ciężar ich udowodnienia, w myśl reguły ogólnej z art. 6 k.c., spoczywa na wierzycielu.

W niniejszej sprawie pozwana zaprzeczyła istnieniu wierzytelności strony powodowej w dacie dokonywania na jej rzecz darowizny dwóch nieruchomości lokalowych. Twierdziła także, że na skutek dokonania darowizny jej rodzice Z. C. i T. C. nie stali się niewypłacalni albo niewypłacalni w większym stopniu. Zaprzeczyła również, jakoby wiedziała o tym, że w momencie zawierania umowy darowizny jej rodzice działali ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.

Zdaniem Sądu nie zasługuje na uwzględnienie twierdzenie pozwanej, jakoby w dacie dokonywania darowizny na jej rzecz nie istniała wierzytelność Z. C. i T. C. wobec strony powodowej. Wierzytelność ta została potwierdzona prawomocnym orzeczeniem sądowym w postaci nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym wydanym w dniu 11 czerwca 2013 r. w sprawie o sygnaturze akt I Nac 230/13, w którym Sąd Okręgowy w Poznaniu zasądził od Z. C. i T. C. solidarnie na rzecz strony powodowej z weksla kwotę 228 298,64 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 24 maja 2013 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 10 105,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, zaś postanowieniem z dnia 26 sierpnia 2013 r. powyższemu nakazowi Sąd Okręgowy w Poznaniu nadał klauzulę wykonalności. Należy przy tym podkreślić, że wprawdzie nakaz zapłaty wydany przez Sąd, potwierdzający istnienie zobowiązania Z. C. i T. C. względem powodowej spółki, zapadł w dniu 11 czerwca 2013 r., niemniej zobowiązanie rodziców pozwanej z tego tytułu istniało już w dacie zawierania zaskarżonej czynności prawnej (4 marca 2013 r.). Jak wynika bowiem ze zgromadzonego materiału dowodowego, a przede wszystkim zeznań świadka D. N. oraz faktur VAT oraz zleceń dostawy lub odbioru dołączonych do pisma strony powodowej z dnia 21 listopada 2013 r., stwierdzona powyższym nakazem zapłaty wierzytelność powstała na skutek wypełnienia weksla in blanco wystawionego przez Z. C. i poręczonego przez T. C., przy czym suma wekslowa odpowiadała zadłużeniu Z. C. z tytułu zawieranych ze stroną powodową umów sprzedaży towaru. Przed datą zawierania z pozwaną zaskarżonych czynności darowizn, tj. w okresie od 14 grudnia 2012 r. do 21 lutego 2013 r. Z. C. kupił od strony powodowej towar o łącznej wartości 256 417,07 zł, z czego terminy zapłaty należności na łączną kwotę 168 807,60 zł przypadały przed 4 marca 2013 r. Z powyższego wynika, że w dacie zawierania umowy darowizny obu nieruchomości lokalowych istniała już wierzytelności strony powodowej względem rodziców pozwanej, która to wierzytelność została następnie w czerwcu 2013 r. jedynie potwierdzona (a nie ukonstytuowana) tytułem egzekucyjnym.

Sąd uznał również za udowodnione to, że rodzice pozwanej, dokonując rozporządzenia przysługującym im prawem majątkowym w postaci współwłasności nieruchomości położonych we W. przy ul. (...) oraz w J. przy ul. (...), działali z pokrzywdzeniem strony powodowej. W sprawie wykazane zostało bowiem, że po dokonaniu przez dłużników zaskarżonej czynności prawnej z dnia 4 marca 2013 r. nie było możliwe wyegzekwowanie należności, jakie przysługują wobec nich stronie powodowej. Zgodnie z art. 527 § 2 k.c. działanie na szkodę wierzyciela ma miejsce wówczas, gdy wskutek czynności prawnej dłużnika stał się on niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności. Z powyższego wynika, że niewypłacalność to istniejący w chwili orzekania brak możliwości wywiązywania się ze zobowiązań finansowych. Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, że w momencie dokonywania zaskarżonej czynności prawnej rodzice pozwanej, poza składnikami będącymi przedmiotem umowy darowizny, dysponowali wprawdzie innymi składnikami majątkowymi, ale już w dacie orzekania nie posiadali majątku, z którego wierzyciel mógłby uzyskać zaspokojenie swojej wierzytelności. Powyższe znajduje potwierdzenie przede wszystkim w fakcie bezskutecznej egzekucji prowadzonej przeciwko rodzicom pozwanej przez stronę powodową.

Z powyższego wynika, że gdyby sporne nieruchomości lokalowe nie weszły w skład majątku pozwanej, strona powodowa, dysponując tytułem wykonawczym uprawniającym ją do skierowania egzekucji do majątku Z. C. i T. C., miałaby szansę w znacznej części zaspokoić swoje roszczenie. Zdaniem Sądu taki wniosek uzasadniony jest porównaniem wysokości wierzytelności przysługującej stronie powodowej względem dłużników oraz rodzaju praw majątkowych, których dłużnicy się wyzbyli. Rodzice pozwanej darowali jej bowiem dwa lokale mieszkalne, których łączna wartość została określona w umowie darowizny na kwotę 390 000,00 zł, a zatem wartość znacznie przekraczającą wierzytelność strony powodowej.

Nie zasługują na uwzględnienie zarzuty pozwanej, jakoby o braku pokrzywdzenia wierzycieli miałyby przesądzać hipoteki ustanowione na obu darowanych jej nieruchomościach. Przede wszystkim należy podnieść, że poza twierdzeniami w tym zakresie pozwana nie przedstawiła żadnych dowodów na potwierdzenie tego, czy i jakie hipoteki zostały ustanowione na spornych nieruchomościach. Tym samym nie sposób ustalić stosunku wartość hipoteki ustanowionej na danej nieruchomości lokalowej do jej wartości rynkowej. Powyższe ustalenie jest o tyle istotne, że pozwala na ocenę, czy wierzytelność zabezpieczona hipoteką na danej nieruchomości lokalowej, wyczerpuje wartość tej nieruchomości, w szczególności, czy w przypadku egzekucji z danej nieruchomości lokalowej środki pieniężne uzyskane z jej sprzedaży w jakiejkolwiek części pozwolą na zaspokojenie innych wierzycieli dłużników niż tylko tych, których wierzytelności były zabezpieczone hipotecznie.

W związku z powyższym w ocenie Sądu zaskarżona czynność prawna, rozporządzająca prawem majątkowym na rzecz pozwanej, zmierzała do pokrzywdzenia strony powodowej.

Zdaniem Sądu zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwala także na przyjęcie, że dokonując czynności prawnej polegającej na zawarciu umowy darowizn dwóch lokali mieszkalnych w dniu 4 marca 2013 r. rodzice pozwanej działali ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, czyli zdawali sobie sprawę z tego, że czynność ta może spowodować niemożliwość uzyskania zaspokojenia przez jego wierzycieli. W literaturze i orzecznictwie przyjmuje się, że nie chodzi tu o zamiar pokrzywdzenia, a tylko o świadomość możliwości jego wystąpienia. Do przyjęcia świadomości dłużnika pokrzywdzenia wierzycieli, o którą chodzi w art. 527 § 1 k.c. wystarczy zatem, by dłużnik takie pokrzywdzenie przewidywał w granicach ewentualności (wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 10 stycznia 1995 r., I ACr 1014/94). Dodać przy tym należy, że świadomość ta nie musi odnosić się do konkretnego wierzyciela, ale musi istnieć w momencie dokonywania przez dłużnika zaskarżonej czynności.

W związku z tym, że pozwana nabyła własność obu nieruchomości lokalowych w drodze darowizny, przy czym wskutek tej czynności dłużnicy stali się niewypłacalni, należało przyjąć domniemanie, zgodnie z którym dłużnicy działali ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli (art. 529 k.c.). Powyższe oznacza, że ciężar wykazania tego, że było inaczej, spoczywał na pozwanej.

W niniejszej sprawie należało przyjąć, że dłużnicy działali ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. Wiedzieli bowiem o istnieniu zobowiązania, a także o innych długach Z. C. wobec podmiotów, u których kupował materiały budowlane. Wiedzieli także, że darowane przez nich lokale mieszkalne stanowią podstawowy składnik ich majątku wspólnego o znacznej wartości, którą sami określali w umowie na kwotę około 400 000,00 zł. Jednocześnie pozwana nie przedstawiła żadnych twierdzeń, ani dowodów na brak świadomości jej rodziców pokrzywdzenia wierzycieli. Wobec brzmienia przepisu art. 527 § 1 k.c. bez znaczenia pozostawało to, w jakim zamiarze były przez dłużników podejmowane zaskarżone czynności, w szczególności czy dokonanie darowizny wynikało z ich wcześniejszych planów wobec córki.

Zdaniem Sądu przesłanka wiedzy osoby trzeciej (możności dowiedzenia się przy dołożeniu należytej staranności) o tym, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli w niniejszej sprawie nie warunkuje zasadności żądania uznania za bezskuteczną czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem strony powodowej. Zgodnie bowiem z art. 528 k.c. jeżeli wskutek czynności prawnej dokonanej przez dłużnika z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową bezpłatnie, wierzyciel może żądać uznania czynności za bezskuteczną, chociażby osoba ta nie wiedziała i nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się dowiedzieć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. Tym samym bez znaczenia pozostaje to, czy pozwana wiedziała o zadłużeniu rodziców oraz to, czy pozostawała z nimi w bliskich stosunkach (art. 527 § 3 k.c.).

Z powyższych względów w ocenie Sądu zostały spełnione wszelkie przesłanki skutecznego dochodzenia roszczenia o uznanie czynności prawnej zawartej w dniu 4 marca 2013 r. za bezskuteczną w stosunku do powodowej spółki.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie powołanych przepisów, orzeczono jak w sentencji.

Sąd oddalił powództwo w zakresie, w jakim strona powodowa domagała się nakazania pozwanej D. W., aby zezwoliła na przeprowadzenie egzekucji z nieruchomości lokalowej nr (...) położonej we W. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Krzyków prowadzi księgę wieczystą nr (...), w celu zaspokojenia wierzytelności strony powodowej wynikającej z tytułu wykonawczego nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 11 czerwca 2013 r. w sprawie o sygnaturze akt I Nc 230/13 wraz klauzulą wykonalności z dnia 28 sierpnia 2013 r., a także nakazania pozwanej, aby zezwoliła na przeprowadzenie egzekucji z nieruchomości lokalowej nr (...) położonej w J. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Oławie prowadzi księgę wieczystą nr (...), w celu zaspokojenia wierzytelności strony powodowej wynikającej z tytułu wykonawczego nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 11 czerwca 2013 r. w sprawie o sygnaturze akt I Nc 230/13 wraz klauzulą wykonalności z dnia 28 sierpnia 2013 r. W ocenie Sądu dla dochodzenia roszczeń z tytułu skargi pauliańskiej wystarczające pozostaje uznanie zaskarżonych czynności prawnych za bezskuteczne w stosunku do strony powodowej. Należy się bowiem zgodzić, że rola sądu w procesie pauliańskim ogranicza się jedynie do wydania wyroku o bezskuteczności czynności względnej. Sąd nie nakłada na osobę trzecią obowiązku znoszenia egzekucji, gdyż powstaje on dopiero w momencie uprawomocnienia się wyroku, uwzględniającego powództwo z art. 527 k.c., przy czym następstwa takiego orzeczenia określił sam ustawodawca w art. 532 k.c. (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia13 lutego 2013 r., VI ACa 10852/12, niepubl.)

Orzeczenie o kosztach procesu zawarte w pkt II wyroku zapadło na podstawie art. 98 k.p.c. Zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy i zwrotu kosztów celowych, obowiązek zwrotu tychże kosztów spoczywał na pozwanej jako na stronie przegrywającej sprawę. Koszty poniesione przez stronę powodową obejmowały kwotę 19 138,00 zł, na którą składało się: wynagrodzenia pełnomocnika w kwocie 7 217,00 zł (§ 6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu; Dz. U. Nr 163, poz. 1348 z zm.), w tym 17,00 zł tytułem opłaty sądowej od pełnomocnictwa oraz opłata sądowa od pozwu w kwocie 11 921,00 zł.