Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV U 698/13

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 maja 2014 roku

Sąd Okręgowy w Nowym Sączu Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Ewa Czernecka-Kozak

Protokolant: Małgorzata Olesiak

po rozpoznaniu w dniu 29 maja 2014 roku w Nowym Sączu

na rozprawie

odwołania W. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w N.

z dnia 7 marca 2013 roku znak: (...)

w sprawie W. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w N.

o świadczenie przedemerytalne

I. zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje odwołującej się W. S. świadczenie przedemerytalne od dnia 23 listopada 2012 roku;

II. zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w N. na rzecz odwołującej się W. S. kwotę 180,00 zł (sto osiemdziesiąt złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego.

Sygn. akt IV U 698/13

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 29 maja 2014 roku

Decyzją z 7 marca 2013 roku, znak: (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w N., na podstawie przepisów ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 roku o świadczeniach przedemerytalnych (Dz. U. z 2013 roku, poz. 170) odmówił W. S. przyznania świadczenia przedemerytalnego. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że W. S. nie spełniła przesłanek do przyznania świadczenia, ponieważ do dnia rozwiązania stosunku pracy nie udowodniła wymaganego okresu uprawniającego do emerytury wynoszącego 35 lat. Uznane przez organ rentowy okresy składkowe, nieskładkowe i uzupełniające wyniosły 34 lata, 11 miesięcy, 23 dni.

Od powyższej decyzji odwołała się W. S. wnosząc o jej zmianę i przyznanie świadczenia przedemerytalnego. Odwołująca zarzuciła, że organ rentowy bezzasadnie nie uwzględnił jej do stażu ubezpieczeniowego dodatkowego urlopu wychowawczego udzielonego ze względu na stan zdrowia dziecka w okresie od 12 marca 1986 roku do 30 maja 1986 roku. Ponadto podniosła, że przez cały okres zatrudnienia w Kawiarni (...) M. S. (tj. od 1 sierpnia 1981 roku do 30 września 1987 roku – z wyjątkiem okresu gdy przebywała na urlopie wychowawczym) pracowała w pełnym wymiarze czasu pracy, co potwierdza dołączone do akt świadectwo pracy. W ocenie odwołującej się brak było podstaw do pomięcia w jej stażu ubezpieczeniowym okresu od 1 października 1986 roku do 30 listopada 1986 roku

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie podnosząc argumentację, którą posłużył się w zaskarżonej decyzji. Nadto wskazał, że nie uwzględniono odwołującej się okresu dodatkowego urlopu wychowawczego od 11 marca 1986 roku do 31 maja 1986 roku, gdyż Główny Lekarz Orzecznik ZUS uznał, że dostępna dokumentacja nie daje podstaw do stwierdzenia, iż syn odwołującej spełniał warunki do przyznania zasiłku pielęgnacyjnego.

Bezspornym w niniejszej sprawie było, że odwołująca się W. S., ur. (...), w okresie od 8 września 2008 roku do 30 kwietnia 2012 roku była zatrudniona w (...) w S.. Stosunek pracy został rozwiązany z przyczyn dotyczących zakładu pracy (likwidacja stanowiska pracy). Od 2 maja 2012 roku odwołująca się jest zarejestrowana jako bezrobotna w Powiatowym Urzędzie Pracy w N., a od 10 maja 2012 roku była uprawniona do zasiłku dla bezrobotnych. Dnia 10 listopada 2012 roku upłynął 6 - miesięczny okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych. W okresie pobierania zasiłku odwołująca nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji zatrudnienia. Zaświadczenie stwierdzające wskazane okoliczności zostało wystawione 14 listopada 2012 roku. Dnia 22 listopada 2012 roku W. S. złożyła wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego przedkładając w/w zaświadczenie Powiatowego Urzędu Pracy w N..

Do dnia rozwiązania stosunku pracy organ rentowy uwzględnił odwołującej się 31 lat i 15 dni okresów składkowych, 3 lata, 6 miesięcy i 24 dni okresów nieskładkowych oraz 4 miesiące i 14 dni okresów uzupełniających tj. łącznie 34 lata, 11 miesięcy i 23 dni okresów uprawniających do emerytury.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Od dnia 1 sierpnia 1981 roku do 30 września 1987 roku W. S. była zatrudniona w kawiarni (...) w S. na stanowisku kelnerki. W okresie od 12 marca 1983 roku do 31 maja 1986 roku przebywała na urlopie wychowawczym. W w/w zakładzie zatrudnione były 4 osoby w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowiskach kelnerek. Kawiarnia była czynna codziennie od 9.00 do 21.00. Praca odbywała się w systemie zmianowym. W każdym dniu w godzinach otwarcia lokalu pracowały po dwie kelnerki, po dwóch dniach pracy miały dwa dni wolnego. Po powrocie z urlopu wychowawczego tj. od 1 czerwca 1986 roku do końca zatrudnienia w kawiarni (...) W. S. pracowała we wskazanym wyżej systemie. Wymiar jej czasu pracy nie uległ zmianie w okresie od 1 października 1986 roku do 30 listopada 1986 roku, nie zawierała z pracodawcą żadnego porozumienia w zakresie zmniejszenia wymiaru czasu pracy, nie składała też wniosku o przerwę w pracy czy urlop bezpłatny. Właścicielka kawiarni M. S. opłaciła za odwołującą się składkę na ubezpieczenia społeczne za w/w okres od podstawy wymiaru niższej niż za ½ etatu. W. S. nie została o tym poinformowana. W deklaracji rozliczeniowej składanej do ZUS za październik i listopad 1986 roku M. S. podała, że w okresie od
15 października 1986 roku do 15 listopada 1986 roku kawiarnia była nieczynna z powodu remontu. Równocześnie wskazała, iż wynagrodzenie odwołującej się zarówno w październiku jak i w listopadzie 1986 roku wyniosło 10.000 zł. Jest to taka sama kwota wynagrodzenia jak wskazana w deklaracjach za miesiące od czerwca do września 1986 roku. W w/w okresie kawiarnia normalnie funkcjonowała, lokal zamknięto jedynie z powodu malowania ścian na okres około 3 - 4 dni. W tym czasie pracownice przychodziły do kawiarni i wykonywały prace porządkowe.

W styczniu 1987 roku w kawiarni (...) w S. Zakład Ubezpieczeń Społecznych przeprowadził kontrolę. Podczas przesłuchania W. S. zeznała do protokołu, że pracuje w kawiarni od 1 czerwca 1986 roku w pełnym wymiarze czasu pracy bez przerwy. Właścicielka kawiarni podczas przesłuchania podała, że W. S. jest zatrudniona od 1 czerwca 1986 roku z wynagrodzeniem po 10.000 zł miesięcznie.

dowód: świadectwo pracy k. 11 akt ZUS dot. kapitału, deklaracje rozliczeniowe k. 1-12 oraz protokoły przesłuchania k. 9/40 akt ZUS dot. zatrudnienia pracowników w kawiarni (...) w 1986 roku, zeznania świadków: M. G. nagranie przesłuchania min. od 10:43 k. 74, B. P. nagranie przesłuchania min. od 21:20 k.74, zeznania odwołującej się W. S., nagranie przesłuchania, min. od 04:14 k.88.

W dniu (...) W. S. urodziła syna D.. W książeczce zdrowia dziecka oraz w jego kartotece z (...) w L. brak jest adnotacji, że stan zdrowia dziecka uzasadnia przyznanie zasiłku pielęgnacyjnego.

dowód: książeczka zdrowia dziecka k. 58, kartoteka z (...) w L. k.54

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, których autentyczności i mocy dowodowej nie kwestionowała żadna ze stron postępowania. W zakresie pracy odwołującej się w kawiarni (...) w S., Sąd oparł się na zeznaniach świadków i odwołującej się, uznając je za wiarygodne w całości. Powyższe zeznania były zgodne z dokumentacją zgromadzoną w sprawie, w szczególności z dokumentacją ZUS dotyczącą zatrudnienia pracowników w kawiarni (...) w 1986 roku oraz dokumentacją z kontroli ZUS przeprowadzonej w tym zakładzie w 1987 roku.

Pozostałe okoliczności sprawy uznał Sąd za bezsporne, bowiem nie były one kwestionowane przez strony. Również dokumenty przedstawione na stwierdzenie powyższych okoliczności zostały ocenione jako w pełni wiarygodne i prawdziwe.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie W. S. zasługuje na uwzględnienie.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie było ustalenie czy odwołująca się spełnia przesłanki do przyznania świadczenia przedemerytalnego.

W. S. w dacie rozwiązania stosunku pracy miała 51 lat, umowa o pracę została rozwiązana z przyczyn niedotyczących pracownika, a zatem możliwość przyznania jej świadczenia przedemerytalnego można rozpatrywać wyłącznie na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych. Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 roku o świadczeniach przedemerytalnych (Dz. U. z 2013 r., poz. 170), prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje osobie, która do dnia rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia, w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn.

Zgodnie z art. 2 ust. 3 cyt. ustawy, świadczenie przedemerytalne przysługuje osobie określonej w ust. 1 po upływie co najmniej 6 miesięcy pobierania zasiłku dla bezrobotnych, o którym mowa w ustawie o promocji zatrudnienia, jeżeli osoba ta spełnia łącznie następujące warunki:

1)nadal jest zarejestrowana jako bezrobotna;

2) w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych;

3)złoży wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w terminie nieprzekraczającym 30 dni od dnia wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego 6-miesięczny okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych.

Bezspornym w niniejszej sprawie było, że W. S. złożyła wniosek o świadczenie przedemerytalne w dniu 22 listopada 2012 roku wraz z zaświadczeniem Powiatowego Urzędu Pracy z dnia 14 listopada 2012 roku, które potwierdzało, iż pobierała zasiłek dla bezrobotnych przez co najmniej 6 miesięcy. Odwołująca się jest nadal zarejestrowana jako bezrobotna, w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej. Wniosek o świadczenie przedemerytalne złożyła w wymaganym terminie, nie przekraczającym 30 dni od dnia wydania przez Powiatowy Urząd Pracy dokumentu poświadczającego 6-miesięczny okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych. Bezspornym było również, że z W. S. rozwiązano stosunek pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia, a w tym zakładzie była zatrudniona przez okres dłuższy niż 6 miesięcy.

Organ rentowy odmówił odwołującej się przyznania świadczenia przedemerytalnego wskazując, że do dnia rozwiązania umowy o pracę udowodniła 34 lata, 11 miesięcy i 23 dni okresów składkowych, nieskładkowych i uzupełniających. W. S. wniosła o przyznanie jej świadczenia podnosząc, że organ rentowy bezpodstawnie nie zaliczył jej do stażu ubezpieczeniowego okresu przebywania na dodatkowym urlopie wychowawczym od 12 marca 1986 roku do 30 maja 1986 roku udzielonym ze względu na stan zdrowia dziecka oraz okresu od 1 października 1986 roku do 30 listopada 1986 roku, w którym – wbrew twierdzeniom organu rentowego - była zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy, a nie w wymiarze poniżej ½ etatu.

W myśl art. 2 ust. 2 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych, za okres uprawniający do emerytury, o którym mowa w ust. 1, uważa się okres ustalony zgodnie z przepisami art. 5-9, art. 10 ust. 1 oraz art. 11 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Stosownie do art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przy ustalaniu prawa do emerytury i renty i obliczaniu ich wysokości uwzględnia się, z zastrzeżeniem ust. 2-5, następujące okresy:

1)składkowe, o których mowa w art. 6;

2)nieskładkowe, o których mowa w art. 7.

Zgodnie z art. 7 pkt 5 ustawy okresami nieskładkowymi są m.in. przypadające przed dniem nabycia prawa do emerytury lub renty okresy urlopu wychowawczego, urlopu bezpłatnego udzielonego na podstawie przepisów w sprawie bezpłatnych urlopów dla matek pracujących opiekujących się małymi dziećmi, innych udzielonych w tym celu urlopów bezpłatnych oraz okresy niewykonywania pracy - z powodu opieki nad dzieckiem:

a) w wieku do lat 4 - w granicach do 3 lat na każde dziecko oraz łącznie - bez względu na liczbę dzieci - do 6 lat,

b) na które ze względu na jego stan fizyczny, psychiczny lub psychofizyczny przysługuje zasiłek pielęgnacyjny - dodatkowo w granicach do 3 lat na każde dziecko.

Należy wskazać, że wystarczającą przesłanką uznania przedłużonego urlopu wychowawczego udzielonego z powodu konieczności sprawowania opieki nad chorym dzieckiem (art. 7 pkt 5 lit. b) jest samo spełnienie przez takie dziecko warunków do zasiłku pielęgnacyjnego (uprawnienie to trzeba jednak wykazać - tak SN w wyroku z dnia 4 lipca 2007 r., II UK 292/06), a nie rzeczywiste ustalenie prawa do tego świadczenia i jego pobieranie (zob. wyrok SN z dnia 11 lipca 2006 r., I UK 354/05). W niniejszej sprawie organ rentowy na podstawie powołanego wyżej art. 7 pkt 5a ustawy uwzględnił okres przebywania W. S. na urlopie wychowawczym przez 3 lata (od 12 marca 1986 roku do 10 marca 1986 roku), natomiast z uwagi na to, iż w ocenie organu rentowego stan zdrowia dziecka odwołującej się nie uzasadniał przyznania zasiłku pielęgnacyjnego brak było podstaw do zaliczenia jako okresu nieskładkowego dodatkowego urlopu wychowawczego udzielonego od 12 marca do 30 maja 1986 roku. W dokumentach przedłożonych przez odwołującą się w toku postępowania (książeczka zdrowia dziecka, kartoteka chorobowa) brak jest adnotacji, iż stan zdrowia dziecka uzasadnia przyznanie zasiłku pielęgnacyjnego. W. S. nie wnosiła o dopuszczenie innych dowodów (w tym opinii biegłego lekarza) na potwierdzenie powyższej okoliczności. W tym stanie rzeczy - w ocenie Sądu - brak było podstaw do zaliczenia w/w okresu jako nieskładkowego na podstawie powołanego wyżej art. 7 pkt 5b ustawy.

Na uwzględnienie zasługiwało natomiast żądanie odwołującej się zaliczenia do okresów składkowych zatrudnienia w kawiarni (...) od 1 października do 30 listopada 1986 roku. Z ustalonego w niniejszej sprawie stanu faktycznego wynika, że W. S. od 1 sierpnia 1981 roku do 30 września 1987 roku była zatrudniona w kawiarni (...) w S. w pełnym wymiarze czasu pracy. W spornym okresie od 1 października 1986 roku do 30 listopada 1986 roku świadczyła pracę w pełnym wymiarze, przychodziła do pracy zgodnie z ustalonym wcześniej harmonogramem, jej wymiar czasu pracy nie został obniżony, nie przebywała na urlopie bezpłatnym, otrzymała wynagrodzenie w pełnej wysokości. Odwołująca nie miała świadomości, że za powyższy okres pracodawca opłacił za nią składki na ubezpieczenie społeczne w niepełnej wysokości. Należy zatem wskazać, że w sytuacji gdy nieopłacenie składek na ubezpieczenie było od odwołującej się niezależne nie można obecnie jej obciążać tym, iż pracodawca takiej składki nie opłacił. W. S. cały czas pozostawała w zatrudnieniu w pełnym wymiarze czasu pracy, otrzymywała wynagrodzenie za pracę i była przekonana, że pracodawca dopełnił ciążących na nim obowiązków w zakresie opłacania składek.

Zaznaczyć należy, że z zatrudnieniem na podstawie umowy o pracę związany jest obowiązek ubezpieczenia społecznego oraz obowiązek opłacania składek na ubezpieczenie społeczne, co obecnie wynika z art. 6 ust. 1 pkt ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Obowiązek taki istniał również na gruncie poprzednio obowiązujących przepisów. Pracownik nie miał (podobnie jak nie ma obecnie) wpływu na wywiązywanie się pracodawcy z tego obowiązku. Należy wskazać, że kwestia zaliczenia do stażu ubezpieczeniowego okresu zatrudnienia wykonywanego przed dniem wejścia w życie ustawy rewaloryzacyjnej z dnia 17 października 1991 roku, za który pracodawca nie odprowadził składek na ubezpieczenie społeczne była wielokrotnie przedmiotem rozważań Sądu Najwyższego. Z jednoznacznie ukształtowanego stanowiska w orzecznictwie wynika, że przy ustalaniu prawa do świadczeń emerytalno-rentowych uwzględnia się okresy podlegania ubezpieczeniu, nawet bez składki, a pracownika nie można obciążać ujemnymi skutkami zaniedbań pracodawcy w zakresie opłacania składek – np. uchwała Sadu Najwyższego z dnia 11 maja 1994 roku II UZP 5/94 (por. też wyroki SN: z dnia 24 marca 1995 r., II URN 7/95, z dnia 5 kwietnia 1995 r., II UR 3/95, z dnia 23 marca 1999 r., II UKN 535/98, z dnia 14 marca 2006 r., I UK 205/05).

W wyroku z dnia z 6 kwietnia 2007 roku II UK 185/06 Sąd Najwyższy zwrócił uwagę na to, że dla uznania okresu zatrudnienia wykonywanego przed wejściem w życie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych za okres składkowy w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 2 i art. 6 ust. 2 tej ustawy, nie jest wymagane wykazanie przez osobę ubiegającą się o emeryturę lub rentę opłacania przez pracodawcę składek na pracownicze ubezpieczenie społeczne. Sąd Najwyższy wskazał, że uzależnienie uznania okresu zatrudnienia wykonywanego w poprzednim stanie prawnym za okres składkowy od opłacenia przez pracodawcę składek, kłóciłoby się z zasadą równego traktowania wszystkich ubezpieczonych sformułowaną w art. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Wprowadzałoby także zróżnicowanie pracowników pozostających w zatrudnieniu przed wejściem w życie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych przez nałożenie obowiązku wykazania faktu opłacenia składek na pracownicze ubezpieczenie społeczne tylko na niektórych a nie wszystkich pracowników. Skoro wykazanie faktu opłacenia składek przez pracodawcę nie było wymagane do uznania większości pracowników za ubezpieczonych i w konsekwencji uznania ich okresu zatrudnienia za okres składkowy, nie można przyjąć, że dla wąskiej grupy pracowników wprowadzono dodatkowy warunek, jakim jest opłacenie składki przez pracodawcę.

Podkreślenia wymaga, że zarówno art. 11 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 roku, jak i poprzednio obowiązujące przepisy o zaopatrzeniu emerytalnym, uzależniały nabycie prawa do świadczeń emerytalno-rentowych jedynie od udowodnienia wymaganego okresu zatrudnienia, a także okresów z nim równorzędnych lub zaliczalnych do niego. Do dnia wejścia w życie ustawy z dnia 17 października 1991 roku o rewaloryzacji, nabycie prawa do świadczeń z zaopatrzenia emerytalnego pracowników nie było więc uzależnione od opłacania składek na ubezpieczenie społeczne, ale tylko od faktycznego wykonywania zatrudnienia co najmniej w połowie obowiązującego czasu pracy. Jeżeli zatem fakt pozostawania w zatrudnieniu został udowodniony, okres tego zatrudnienia jest okresem składkowym nawet w przypadku, gdy pracodawca nie zgłosił pracownika do ubezpieczenia.

Skoro zatem pracownik (odwołująca się) nie miała wpływu na wywiązywanie się pracodawcy z obowiązku opłacenia składki, to nie można przyjąć, iż nie była ubezpieczona sytuacji gdy niewątpliwie pozostawała w zatrudnieniu w pełnym wymiarze czasu pracy. Zdaniem Sądu - okres od 1 października 1986 roku do 30 listopada 1986 roku należy odwołującej się doliczyć do łącznego stażu ubezpieczenia, przez co przy uwzględnieniu wykazanego już okresu 34 lat, 11 miesięcy i 23 dni spełni ona wymaganą przesłankę 35 - letniego stażu ubezpieczenia do dnia rozwiązania stosunku pracy - konieczną do przyznania świadczenia przedemerytalnego. Jak już powyżej wskazano – spełnienie przez odwołującą się pozostałych przesłanek do przyznania świadczenia przedemerytalnego nie było sporne.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych prawo do świadczenia przedemerytalnego ustala się na wniosek osoby zainteresowanej, od następnego dnia po dniu złożenia wniosku wraz z dokumentami, o których mowa w ust. 3. Do wniosku dołącza się dowody uzasadniające prawo do świadczenia przedemerytalnego, w tym decyzję o utracie prawa do zasiłku dla bezrobotnych lub informację o upływie 6 miesięcy pobierania zasiłku dla bezrobotnych, o którym mowa w art. 2 ust. 3, a także dowody wymagane do ustalenia prawa do emerytury oraz jej wysokości, określone przepisami ustawy o emeryturach i rentach z FUS (art. 7 ust. 3 ustawy. W niniejszej sprawie odwołująca się złożyła wniosek o przyznanie świadczenia wraz z wymaganymi dokumentami w dniu 22 listopada 2013 roku.

Biorąc pod uwagę powyższe, Sąd - na podstawie art. 477 14 § 2 k.p.c. oraz powołanych wyżej przepisów - zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał odwołującej się W. S. świadczenie przedemerytalne od 23 listopada 2012 roku tj. od następnego dnia po złożeniu wniosku – w pkt I wyroku.
W pkt II wyroku, Sąd - biorąc pod uwagę zasadę odpowiedzialności za wynik procesu i nakład pracy pełnomocnika - zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w N. na rzecz odwołującej się W. S. kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego na podstawie art. 98 k.p.c. i § 11 ust. 2 w zw. z § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. z 2013, poz. 413).