Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 lutego 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Aleksandra Janas

Sędzia SO Gabriela Sobczyk

Sędzia SR (del.) Anna Hajda (spr.)

Protokolant Kornelia Dziambor

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 lutego 2014 r. w Gliwicach

sprawy z powództwa P. M.

przeciwko G. M.

o alimenty

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Rudzie Śląskiej

z dnia 8 maja 2013 r., sygn. akt III RC 740/12

I.  zmienia zaskarżony wyrok:

1.  w punkcie 1 w ten sposób, że w miejsce alimentów w kwocie 1.000 zł zasądza alimenty w kwocie po 800 zł (osiemset złotych) miesięcznie,

2.  oddala powództwo w pozostałym zakresie,

3.  w punkcie 2 w ten sposób, że w miejsce kwoty 600 zł nakazuje pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Rudzie Śląskiej kwotę 480 zł (czterysta osiemdziesiąt złotych);

II.  oddala apelację w pozostałym zakresie;

III.  nie obciąża powódki kosztami postępowania odwoławczego.

SSR (del.) Anna Hajda SSO Aleksandra Janas SSO Gabriela Sobczyk

UZASADNIENIE

W dniu 4 października 2012r. małoletnia P. M., reprezentowana przez przedstawicielkę ustawową, matkę A. W. wystąpiła do Sądu Rejonowego w Rudzie Śląskiej z pozwem przeciwko swemu ojcu G. M., o zasądzenie alimentów w kwocie po 1.000 zł miesięcznie. Uzasadniając żądanie przedstawicielka ustawowa małoletniej wskazała, iż powódka pochodzi z jej związku konkubenckiego z pozwanym. Do trzeciego roku życia rodzice małoletniej mieszkali wspólnie na terenie Wielkiej Brytanii i wychowywali córkę. Po rozstaniu z pozwanym małoletnia wraz z matką wróciła do Polski, a ojciec zaprzestał łożenia na dziecko. Małoletnia powódka ma obecnie 5 lat i uczęszcza do przedszkola. Matka dziecka jest osobą bezrobotną. Pozwany zaś mieszka i pracuje w L..

Pozwany uznał powództwo do kwoty 600 zł miesięcznie i wnosił o oddalenie powództwa ponad tą kwotę. W uzasadnieniu wywodził, że kwota 600 zł miesięcznie niemalże w całości zaspokaja potrzeby dziecka w wieku powódki. Podkreślał, że przekazywał na utrzymanie córki i jej matki po 700 zł miesięcznie, co potwierdził przedkładając kopie przelewów. Podał, ze na terenie Wielkiej Brytanii prowadzi działalność gospodarczą. Z tego tytułu w 2012r. osiągnął przychód netto 12.500 funtów. Zaciągnął kredyt na zakup nieruchomości w wysokości 64.000 funtów wraz z kaucją 495 funtów oraz pożyczkę na wkład własny w łącznej kwocie 15.339,78 funtów. Miesięczne raty z tytułu zaciągniętego kredytu i pożyczki wynoszą 1.600 funtów. Z uwagi na obowiązujący kryzys pozwany otrzymał prolongatę zapłaty za energię, gaz i wodę na okres 6 miesięcy. Nadto podał, że obecnie mieszka z nim ojciec, który wspomaga go finansowo ponosząc część opłat. Wskazał, ze jest mocno związany uczuciowo z córką, dlatego bardzo często przylatuje do kraju, z czym również wiążą sie dodatkowe koszty. W czasie pobytu w Polsce organizuje dziecku wolny czas, kupuje zabawki i ubranka.

Wyrokiem z dnia 8 maja 2013r. Sąd Rejonowy zasądził od pozwanego na rzecz małoletniej powódki alimenty w kwocie po 1.000 zł miesięcznie, poczynając od 4 października 2012r., płatne z góry do rąk matki dziecka, w terminie do 10-go dnia każdego miesiąca, z ustawowymi odsetkami w wysokości 13% w razie zwłoki w płatności którejkolwiek rat. Nadto nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa 600 zł tytułem nieuiszczonej opłaty od pozwu. Wyrokowi w punkcie zasądzającym alimenty nadał rygor natychmiastowej wykonalności.

Orzeczenie powyższe zapadło przy ustaleniu, że małoletnia powódka pochodzi ze związku konkubenckiego przedstawicielki ustawowej i pozwanego. Urodziła się w L. w dniu 29 czerwca 2007r. Rodzice małoletniej pozostawali w związku nieformalnym od 2006r. i do 2010r. mieszkali wspólnie w Wielkiej Brytanii. W sierpniu 2010r. matka małoletniej wróciła z córką do Polski, aby dziecko rozpoczęło edukację przedszkolną w kraju.

Małoletnia powódka ma aktualnie 6 lat. Mieszka razem z matką, która w trakcie pobytu poza krajem otrzymała mieszkanie do remontu, które następnie wykupiła na własność. Z tytułu utrzymania mieszkania przedstawicielka ustawowa uiszcza 410 zł. Dodatkowo za gaz płaci 60 zł miesięcznie, a za energię – 63 zł. Małoletnia od 3 roku życia uczęszcza do przedszkola. Jest zdrowa i rozwija się prawidłowo. Koszty przedszkola, gdzie dziecko spożywa śniadania i obiady, wynoszą miesięcznie 130 zł. Małoletnia pobiera lekcje języka angielskiego za odpłatnością 48 zł miesięcznie. Dodatkowe koszty związane z edukacją przedszkolną dziecka wynoszą około 200 zł rocznie. Ponadto uprawniona uczęszcza na zajęcia tańca, których koszt to 43 zł miesięcznie. Koszt wyżywienia dziecka Sąd ustalił na 200 zł miesięcznie, odzież i obuwie – 150 zł miesięcznie, zakup pomocy edukacyjnej i rozrywka – 50 zł miesięcznie. Na zakup środków higienicznych dla małoletniej powódki matka przeznacza 50 zł miesięcznie.

Matka małoletniej powódki posiada wykształcenie wyższe. Przed wyjazdem do Wielkiej Brytanii pracowała w wyuczonym zawodzie jako nauczyciel wychowania fizycznego w gimnazjum. Zdecydowała się na wyjazd za granicę ze względów zarobkowych i w celu nauki języka. Pracowała tam jako opiekunka do dzieci, kelnerka, a ostatnio jako instruktorka fitness i recepcjonistka w klubie w L.. Otrzymywała wynagrodzenie w wysokości około 1.000 funtów miesięcznie. Po urodzeniu dziecka zaprzestała pracy zarobkowej. Strony korzystały z zasiłku socjalnego i na dziecko w łącznej wysokości około 420 funtów miesięcznie. Środki te były wypłacane do lipca 2012r. Pozwany w tym czasie przekazywał matce dziecka kwoty stanowiące równowartość 2.300 – 2.400 zł. Począwszy od lipca 2012r. pozwany zaprzestał łożenia na utrzymanie małoletniej. W listopadzie 2012r. zobowiązany przekazał matce dziecka równowartość kwoty 2.800 zł, a w grudniu 2012r. i styczniu 2013r. po 700 zł. W lutym 2013r. była to kwota 600 zł, a w dwóch kolejnych miesiącach po 500 zł. Pozwany spotyka się z dzieckiem, gdy przyjeżdża do kraju.

Po powrocie do kraju matka małoletniej nie podjęła zatrudnienia. Począwszy od 12 lutego 2013r. podjęła pracę na dwie zmiany, w pełnym wymiarze czasu pracy, za wynagrodzeniem 2.300 zł brutto (1670 zł netto) na stanowisku recepcjonistki w A. w R. – Spółka (...) Sp. z o.o. Posiada oszczędności w kwocie około 60.000 zł, jest właścicielką samochodu marki F. (...) z 2000 r., który nabyła w 2012r. za kwotę 4.000 zł. na zakup benzyny przeznacza miesięcznie około 200 zł.

W trakcie związku z matka małoletniej powódki pozwany prowadził jednoosobową działalność gospodarczą. Świadczył usługi stolarskie na rzecz firm i osiągał dochód w wysokości około 800 funtów tygodniowo. Aktualnie w dalszym ciągu prowadzi działalność gospodarczą. Z tego tytułu osiągnął w 2012r. dochód netto 12.500 funtów (1.479,75 funtów miesięcznie). Pozwany wskazał, że kupił dom w L.. Na jego zakup zaciągnął kredyt i pożyczkę, które spłaca w miesięcznych ratach po około 1.600 funtów. Zobowiązany nie reguluje na bieżąco należności za gaz, energię elektryczną i wodę.

Wskazując na treść art. 133 § 1 kro i art. 135 kro Sąd uznał za uzasadnione żądanie zasądzenia alimentów na rzecz małoletniej powódki. Ustalenia faktyczne doprowadziły Sąd pierwszej instancji do przekonania, że zasądzona kwota alimentów pozwoli na zaspokojenie potrzeb materialnych małoletniej powódki na stosunkowo wysokim poziomie, adekwatnym do możliwości zarobkowych i majątkowych pozwanego. Sąd zwrócił uwagę, że matka małoletniej wykonuje obowiązek alimentacyjny wobec dziecka również przez osobiste starania i osiąga stosunkowo niskie wynagrodzenie. Tymczasem pozwany od wielu lat przebywa w Wielkiej Brytanii, a zasądzone alimenty stanowią około 14% złotówkowej równowartości jego miesięcznych dochodów. Nadto Sąd podkreślał, że pozwany nie wykazał faktu zaciągnięcia kredytu na zakup domu w Wielkiej Brytanii bowiem wszystkie przedłożył jedynie symulację kredytu. O kosztach sądowych orzeczono w oparciu o treść art. 113 ust. 1 w zw. z art. 13 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Rygor natychmiastowej wykonalności nadano na mocy art. 333 § 1 pkt 1 kpc.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł pozwany zaskarżając go w części zasądzającej alimenty ponad kwotę 600 zł miesięcznie. Zarzucił sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego polegająca na przyjęciu, że usprawiedliwione koszty utrzymania powódki uzasadniają ustalenie obowiązku alimentacyjnego w wysokości po 1.000 zł miesięcznie oraz, że sytuacja materialna pozwanego i jego możliwości finansowe pozwalają mu na płacenie alimentów w zasądzonej wysokości. Nadto zarzucił obrazę przepisów prawa procesowego, a w szczególności art. 328 § 2 kpc przez pominięcie przy wyrokowaniu części materiału dowodowego. W oparciu o tak podniesione zarzuty domagał się zmiany wyroku w zaskarżonej części przez zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki tytułem alimentów po 600 zł miesięcznie i oddalenia żądania w pozostałym zakresie oraz obciążenia powódki kosztami procesu za drugą instancję.

W uzasadnieniu pozwany wskazał, że w pozwie oszacowano usprawiedliwione, miesięczne wydatki na córkę pozwanego na kwotę niespełna 800 zł. Sąd pierwszej instancji ustalił je na poziomie 687 zł miesięcznie. W kwocie tej mieści się zabezpieczenie interesów dziecka w zakresie utrzymania oraz koszty dodatkowych płatnych zajęć z języka angielskiego i tańca. Ustalenie zatem obowiązku alimentacyjnego na poziomie 1.000 zł miesięcznie nie znajdowało oparcia w zgromadzonym materiale dowodowym. Pozwany podkreślał przy tym, że w wyniku kryzysu w gospodarce znacznie pogorszyła się jego sytuacja finansowa. Nie stać go na regulowanie opłat a w utrzymaniu pomaga mu ojciec.

Sąd zważył co następuje:

Apelacja pozwanego zasługiwała na uwzględnienie.

Ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy znajdują oparcie w zgromadzonym materiale dowodowym, który został oceniony zgodnie z zasadami logiki i doświadczenia życiowego. Dlatego też Sąd Okręgowy w pełni je podziela i przyjmuje za własne. Nie

Należy wskazać w pierwszej kolejności, że z charakteru świadczeń alimentacyjnych wynika, że ich celem jest dostarczanie uprawnionemu środków do zaspokojenia jego bieżących potrzeb, przy czym obowiązek dostarczania wskazanych środków musi być zawsze brany pod uwagę w połączeniu z możliwościami zarobkowymi i majątkowymi osoby zobowiązanej. Możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego wyznaczają zaś jego zarobki oraz dochody, jakie uzyskuje przy wykorzystaniu swych sił fizycznych i zdolności umysłowych. Uzyskane zaś od zobowiązanego środki pieniężne służyć mają nie tylko pokryciu kosztów związanych z bieżącym utrzymaniem małoletniego lecz także mają zabezpieczać prawidłowe wychowanie i rozwój małoletniego.

Odnosząc się do okoliczności niniejszej sprawy należy stwierdzić, iż o ile Sąd Okręgowy podziela w całości stanowisko Sądu pierwszej instancji, co do możliwości zarobkowych zobowiązanego do alimentów i w tym zakresie nie mogą znaleźć aprobaty podniesione przez skarżącego w apelacji argumenty, o tyle zauważyć należy, że faktycznie przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe nie wykazało by usprawiedliwione potrzeby małoletniej powódki zamykały się kwotą 1.000 zł miesięcznie. Opierając się na wskazanych przez przedstawicielkę ustawową informacjach dotyczących kosztów ponoszonych w związku z utrzymaniem małoletniej, a to: wydatków na przedszkole, wyżywienie, kosztów związanych z dodatkowymi zajęciami z języka angielskiego i tańca, wydatków na odzież i środki higieny oraz uwzględniając kwotę 200 zł rocznie na zaspokojenie innych potrzeb, należy wskazać, iż łącznie suma wydatków na ten cel wynosi 687 zł miesięcznie. Do wskazanych kosztów utrzymania córki pozwanego należy również doliczyć połowę wydatków związanych z utrzymaniem mieszkania , w którym zamieszkuje wspólnie z matką, a zatem kwotę 266 zł. Całość kosztów utrzymania małoletniej uprawnionej zamyka się zatem kwotą 953 zł.

Podkreślić w tym miejscu należy, że co prawda matka małoletniej powódki wykonuje swój obowiązek alimentacyjny przede wszystkim przez osobiste starania i pieczę nad dzieckiem i w takiej sytuacji obowiązek alimentacyjny przez dostarczanie świadczeń pieniężnych winien w większym stopniu obciążać ojca dziecka, niemniej nie można go w całości przerzucać na zobowiązanego. Przedstawicielka ustawowa winna bowiem również w jakimś zakresie w nim partycypować. W ocenie Sądu Okręgowego zasadnym jest ustalenie tego obowiązku na kwotę 153 zł miesięcznie. Powyższe skutkować musiało zmianą zaskarżonego orzeczenie w sposób wskazany w punkcie pierwszym sentencji.

Na marginesie niejako należy wskazać, że przy rozpoznaniu apelacji Sąd Odwoławczy nie mógł uwzględnić stanowiska strony powodowej, która powoływała się na wzrost kosztów przedszkola w przyszłości, jak również kosztów związanych z utrzymaniem mieszkania. W razie bowiem zmiany stosunków strony będą mogły domagać się zmiany orzeczenia ustalającego wysokość obowiązku alimentacyjnego (art. 138 kro). Sąd Odwoławczy orzekając bierze zawsze pod uwagę okoliczności, które istnieją w chwili zamknięcia rozprawy, a na chwilę obecną wydatki te nie uległy zwiększeniu.

Z tych przyczyn w zakresie, w jakim apelacja była uzasadniona, Sąd Odwoławczy zmienił zaskarżony wyrok w sposób opisany w sentencji na podstawie art. 386 § 1 kpc, zaś dalej idącą apelację oddalił na mocy art. 385 kpc. Powyższe skutkowało również stosowną zmianą w zakresie kosztów sądowych zasądzonych od pozwanego i w związku z ostatecznym wynikiem postępowania obniżeniem ich do kwoty 480 zł. Mając na uwadze charakter sprawy, której głównym celem jest zabezpieczenie środków na utrzymanie małoletniej Sąd odstąpił od obciążania jej kosztami postępowania odwoławczego, a to na mocy art. 102 kpc w zw. z art. 108 kpc.

SSR ( del.) Anna Hajda SSO Aleksandra Janas SSO Gabriela Sobczyk

Zarządzenie:

1)  proszę odnotować uzasadnienie;

2)  odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć p.u. małoletniej powódki;

3)  po nadejściu zpo z pkt 2, akta zwrócić SR w Rudzie Śląskiej.

25 lutego 2014 roku