Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 września 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 19 września 2012 r. w Lublinie

sprawy R. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o prawo do świadczenia przedemerytalnego

na skutek apelacji wnioskodawczyni R. W.

od wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie

z dnia 23 kwietnia 2012 r. sygn. akt VIII U 675/12

oddala apelację.

III AUa 720/12

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 23 kwietnia 2012 r. Sąd Okręgowy w Lublinie oddalił odwołanie wnioskodawczyni R. W. od decyzji pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L. z dnia 20 września 2011 r. odmawiającej prawa do świadczenia przedemerytalnego. Sąd umorzył postępowanie w zakresie odwołania od decyzji z dnia 23 sierpnia 2011 r., wobec cofnięcia odwołania przez wnioskodawczynię.

Sąd Okręgowy oparł swoje rozstrzygnięcie na następujących ustaleniach i rozważaniach prawnych:

W dniu 18 lipca 2011 roku R. W. złożyła do pozwanego organu rentowego wniosek o prawo do świadczenia przedemerytalnego.

Decyzją z dnia 23 sierpnia 2011 roku organ rentowy nie uwzględnił wniosku wskazując, iż skarżąca nie spełnia ustawowych warunków do nabycia prawa tj. nie udowodniła 30- letniego okresu zatrudnienia.

Sąd ustalił, że R. W. w okresie od dnia 1 lipca 2009 roku do dnia 30 czerwca 2010 roku była zatrudniona przez E. L. w prowadzonej przez nią firmie (...) w L.. Wykonywała obowiązki sprzedawcy w pełnym wymiarze czasu pracy i z tego tytułu została zgłoszona do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. Stosunek pracy ustał w wyniku jego rozwiązania za wypowiedzeniem z mocy art. 30 § 1 ust. 2 kodeksu pracy.

Sąd Okręgowy zważył, iż spór w niniejszej sprawie sprowadzał się do ustalenia przyczyn rozwiązania stosunku pracy.

W ocenie Sądu Okręgowego zebrany w sprawie materiał dowodowy wskazuje, że stosunek pracy został rozwiązany z wnioskodawczynią z dniem 30 czerwca 2010 r., za uprzednim 1 miesięcznym wypowiedzeniem. W tym dniu nie nastąpiła likwidacja pracodawcy. Jak wynika z informacji organu rentowego E. L. dopiero w dniu 4 listopada 2010 roku zgłosiła do organu rentowego wyrejestrowanie pozarolniczej działalności gospodarczej. Powodem wyrejestrowania było zawieszenie wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej na podstawie przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, a wniosek o wykreślenie działalności gospodarczej z ewidencji złożyła do Burmistrza Miasta L. w dniu 07 stycznia 2011 roku, ze wskazaniem daty zaprzestania na dzień 31 grudnia 2010 roku a zatem po upływie 6 miesięcy od wypowiedzeniu skarżącej umowy o pracę.

Sąd Okręgowy obdarzył wiarą zeznania wnioskodawczyni oraz świadków E. L. i A. K., wskazując, iż różnice w tych zeznaniach wynikają z braku dokładnych informacji w przedmiocie daty likwidacji firmy.

W oparciu o poczynione ustalenia Sąd Okręgowy nie uwzględnił odwołania przywołując przepisy ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 roku o świadczeniach przedemerytalnych (Dz.U. Nr 120 poz.1252 z ze zm.). W świetle art. 2 ust. 1 i 3 tej ustawy prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje kobiecie, która łącznie spełnia następujące warunki:

- do dnia rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z powodu likwidacji pracodawcy lub niewypłacalności pracodawcy, w rozumieniu przepisów o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, u którego była zatrudniona lub pozostawała w stosunku służbowym przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, ukończyła co najmniej 56 lat i posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat oraz

- nadal jest zarejestrowana jako bezrobotna

- w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych;

- złoży wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w terminie nieprzekraczającym 30 dni od dnia wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego 6-miesięczny okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych.

W ocenie Sądu Okręgowego skarżąca nie spełnia warunku rozwiązania stosunku pracy z powodu likwidacji pracodawcy.

Sąd zważył, iż wszystkie etapy działalności gospodarczej tj. podejmowanie, wykonywanie oraz jej zakończenie, reguluje ustawa z dnia 2 lipca 2004 roku o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447). Zakończenie działalności gospodarczej oznacza trwałe zaprzestanie jest wykonywania, a nie zawieszenie tej działalności jak to uczynił pracodawca w niniejszej sprawie.

O obiektywnym i subiektywnym zamiarze zaniechania wykonywania działalności przedsiębiorcy świadczy wyrejestrowanie jej z ewidencji działalności gospodarczej i z tym dniem należy ją uznać za zakończoną.

Wyrejestrowanie działalności w Urzędzie Skarbowym nastąpiło dopiero w dniu 30 grudnia 2010 roku, a więc po rozwiązaniu ze skarżącą umowy o pracę za wypowiedzeniem.

Z tych względów, wobec niespełnienia przez wnioskodawczynię wszystkich ustawowych warunków, niezbędnych do ustalenia prawa do świadczenia przedemerytalnego Sąd Okręgowy oddalił odwołanie w trybie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku złożyła R. W. zaskarżając wyrok w całości i zarzucając, iż wbrew ustaleniom Sądu Okręgowego, ponad wszelką wątpliwość udowodniła likwidację firmy prowadzonej przez E. L., co stało się przyczyną rozwiązania stosunku pracy. Wnioskodawczyni wystąpiła o świadczenie przedemerytalne po upływie roku, kiedy to działalność faktycznie została zlikwidowana.

Uzupełniając braki apelacji skarżąca wnosiła o zmianę zaskarżonego wyroku i ustalenie prawa do świadczenia przedemerytalnego.

Opierając się na ustaleniach faktycznych poczynionych przez Sąd pierwszej instancji Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja wnioskodawczyni jest bezzasadna i podlega oddaleniu. Sąd Okręgowy dokonał prawidłowych ustaleń i wydał trafne, odpowiadające prawu rozstrzygnięcie. Sąd Apelacyjny akceptuje ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd I instancji a dotyczące ustalenia przyczyny ustania stosunku pracy łączącego wnioskodawczynię z E. L., jak i wskazaną przez ten Sąd podstawę prawną rozstrzygnięcia zatem nie zachodzi konieczność ich powtarzania (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 października 1998 r. II CKN 923/97, OSNC 1999/3/60).

Zarzut skarżącej sprowadza się do błędnego, w jej ocenie, ustalenia Sądu, iż stosunek pracy nie został z nią rozwiązany z powodu likwidacji pracodawcy. Jak prawidłowo ustalił Sąd Okręgowy, R. W. do dnia rozwiązania stosunku pracy (30 czerwca 2010 roku) ukończyła 57 lat i legitymowała się stażem ubezpieczeniowym wynoszącym 24 lata 9 miesięcy i 8 dni – okoliczność niesporna. Nabycie prawa do świadczenia przedemerytalnego uzależnione było zatem od spełnienia przesłanki wymienionej w treści art. 2 ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy o świadczeniach przedemerytalnych tj. rozwiązania stosunku pracy z powodu likwidacji pracodawcy.

W ocenie Sądu Apelacyjnego Sąd Okręgowy zasadnie przyjął, iż przesłanka ta nie została spełniona, jednakże nie z tego powodu, iż wyrejestrowanie działalności gospodarczej przez E. L. nastąpiło po rozwiązaniu stosunku pracy z wnioskodawczynią.

Zważyć należy, iż wnioskodawczyni zatrudniona została przez osobę fizyczną – przedsiębiorcę, prowadzącego we własnym imieniu działalność gospodarczą. Rozwiązanie stosunku pracy z całą pewnością nastąpiło z powodu likwidacji stanowiska pracy, gdyż sklep, w którym wnioskodawczyni świadczyła pracę przestał funkcjonować. Gdyby zatem skarżąca do dnia rozwiązania stosunku pracy legitymowała się okresem uprawniającym do emerytury, wynoszący co najmniej 30 lat, to nabyłaby prawo do świadczenia przedemerytalnego, gdyż spełniłaby przesłanki wymienione w treści art. 2 ust. 1 pkt 2 cyt. ustawy. Tymczasem skarżąca posiada staż ubezpieczeniowy wynoszący 24 lata 9 miesięcy i 8 dni, zatem dla nabycia prawa do świadczenia musiałaby spełnić przesłankę wymienioną w art. 2 ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy czyli stosunek pracy musiałby ulec rozwiązaniu z powodu likwidacji pracodawcy.

Likwidacja pracodawcy jest pojęciem prawnym, niezdefiniowanym w ustawie o świadczeniach przedemerytalnych, dlatego pomocnym będzie sięgnięcie do orzecznictwa i poglądów doktryny dotyczących pojęcia „likwidacji pracodawcy”, wypracowanych na tle art. 41 ¹ k.p.

Skutkiem likwidacji pracodawcy w znaczeniu przedmiotowym jest jego unicestwienie, zaś w znaczeniu podmiotowym - zakończenie jego bytu prawnego, co oznacza, że przestaje istnieć podmiot, który mógłby dokonywać czynności prawnych wobec pracowników (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 września 2008 r., II PK 44/08, OSNP 2010/5-6/58). O likwidacji pracodawcy nie można zatem mówić wówczas, gdy jest nim osoba fizyczna. Przedsiębiorca może zakończyć i wyrejestrować działalność gospodarczą, co nie oznacza, że przestaje istnieć jako podmiot zatrudniający pracowników. Osoby zatrudnione nie są bowiem pracownikami działalności gospodarczej, którą prowadzi osoba fizyczna, ale pracownikami tej osoby. Zakończenie działalności gospodarczej jest z całą pewnością uzasadnioną przyczyną wypowiedzenia umowy o pracę, zatem rozwiązanie stosunku pracy z tej przyczyny może uprawniać do świadczenia przedemerytalnego, o ile spełnione są pozostałe przesłanki wymienione w ustawie o świadczeniach przedemerytalnych. Zakończenie działalności gospodarczej nie jest jednak likwidacją pracodawcy.

Sąd Apelacyjny podziela w pełni pogląd Sądu Najwyższego, w świetle którego wykreślenie osoby fizycznej z ewidencji działalności gospodarczej nie jest likwidacją pracodawcy (wyrok z dnia 5 września 2001 r. I PKN 830/00 OSNP 2003/15/355). O świadczenie przedemerytalne na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy nie będzie zatem mogła ubiegać się osoba zatrudniona przez osobę fizyczną („Świadczenia przedemerytalne” Komentarz Wojciech Matejko, wydawnictwo C.H.Beck).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy przyjąć należy, iż stosunek pracy nie został z wnioskodawczynią rozwiązany z powodu likwidacji pracodawcy ale z przyczyn leżących po jego stronie. Tym samym skarżąca nie nabędzie prawa do świadczenia przedemerytalnego w trybie art. 2 ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy. Prawo to nie będzie też jej przysługiwać z mocy art. 2 ust. 1 pkt 2 tej ustawy, mimo że stosunek pracy został rozwiązany z przyczyn dotyczących zakładu pracy, gdyż do dnia rozwiązania umowy o pracę nie osiągnęła okresu uprawniającego do emerytury, wynoszący co najmniej 30 lat.

Z powyższych względów wyrok Sądu Okręgowego jest prawidłowy zaś apelacja wnioskodawczyni jako bezzasadna podlega oddaleniu w trybie art. 385 k.p.c.