Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 maja 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi, II Wydział Karny, w składzie:

przy udziale H. T., Prokuratora Prokuratury Apelacyjnej w Łodzi

po rozpoznaniu w dniu 29 maja 2014 r.

sprawy

K. M.

oskarżonej z art. 258 §1 kk; art. 286 §1 kpk w zw. z art. 65 §1 kk; art. 286 §1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi

z dnia 19 listopada 2013 r., sygn. akt IV K 184/11

na podstawie art. 437 §1 kpk, art. 636 §1 kpk

1)  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok, uznając apelację za oczywiście bezzasadną;

2)  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. T. M. – Kancelaria Adwokacka w Ł., kwotę 738 (siedemset trzydzieści osiem) złotych tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu oskarżonej w postępowaniu odwoławczym;

3)  kosztami procesu za postępowanie odwoławcze obciąża Skarb Państwa.

Sygn.akt II AKa 89/14

UZASADNIENIE

K. M. została oskarżona o to, że

I (XLVI). W okresie od 02 kwietnia 2003 roku do 10 września 2003 roku w Ł. i innych ustalonych miejscowościach, działając wspólnie i w porozumieniu z innymi ustalonymi i nieustalonymi osobami, brała udział w zorganizowanej grupie przestępczej, mającej na celu dokonywanie przestępstw polegających w szczególności na wyłudzaniu z różnych firm ubezpieczeniowych odszkodowań komunikacyjnych, w następstwie wprowadzenia tych instytucji w błąd, co do okoliczności i przyczyn zaistnienia kolizji drogowych pomiędzy samochodami, w następstwie składania nieprawdziwych oświadczeń przez uczestników kolizji o ich przebiegu, posługiwanie się poświadczającymi nieprawdę dokumentami sporządzanymi przez funkcjonariuszy Policji potwierdzającymi okoliczności i przyczyny kolizji, posługiwanie się poświadczającymi nieprawdę dokumentami sporządzanymi przez likwidatorów szkód z firm ubezpieczeniowych określających stopień uszkodzenia pojazdów oraz części konieczne do wymiany,

tj. o czyn opisany w art. 258 § 1 kk.

II (XLVII). W okresie od 02 kwietnia 2003 roku do 10 września 2003 roku w Ł. i P., wspólnie i w porozumieniu z P. P., J. S., W. W., M. W. (1) i M. W. (2), w warunkach zorganizowanej grupy przestępczej opisanej w punkcie XLVI niniejszego aktu oskarżenia, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, poprzez wprowadzenie w błąd Towarzystwa (...) SA, co do okoliczności zaistnienia w dniu 02 kwietnia 2003 roku kolizji pomiędzy samochodami F. (...) nr rej. (...) zarejestrowanym na K. M. i A. M., kierowanym przez M. W. (2) i N. (...) nr rej. (...) zarejestrowanym na J. S. i przez niego kierowanym, w następstwie złożenia w tej firmie ubezpieczeniowej zawiadomienia o szkodzie niezgodnego ze stanem faktycznym, poprzez użycie wystawionego przez policjantów Sekcji Prewencji i Ruchu Drogowego Komendy Powiatowej Policji w P. P. P. i W. W. dokumentu w postaci notatki urzędowej poświadczającej nieprawdę co do okoliczności i przyczyn kolizji pomiędzy tymi pojazdami, za co przyjęli oni od M. W. (1) korzyść majątkową w postaci pieniędzy w kwocie co najmniej 800,00 zł /PLN/, wyłudziła na szkodę tego ubezpieczyciela pieniądze w kwocie 12.043,89 zł /PLN/ wypłacone K. M. oraz pieniądze w kwocie 13.033,84 zł /PLN/ wypłacone J. S., czyli łącznie pieniądze w kwocie 25.077,73 zł /PLN/,

tj. o czyn z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 65 § 1 kk.

kwocie 13.033,84 zł /PLN/ wypłacone J. S., czyli łącznie pieniądze w kwocie 25.077,73 zł /PLN/,

tj. o czyn z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 65 § 1 kk.

III (XLVIII). W okresie od 16 sierpnia 2002 roku do 20 lutego 2003 roku w Ł. i R., wspólnie i w porozumieniu z D. K. (1) i A. M., w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, poprzez wprowadzenie w błąd Towarzystwa (...) SA, co do okoliczności powstania uszkodzeń samochodów F. (...) nr rej. (...) zarejestrowanym na K. M. i F. (...) nr rej. (...) zarejestrowanego na H. K., mających być wynikiem kolizji z dnia 16 sierpnia 2002 roku, kiedy to f. (...) miała kierować K. M. a f. (...) D. K. (1), gdyż w rzeczywistości samochody te zostały rozbite celowo przy udziale A. M. w następstwie złożenia w tym towarzystwie ubezpieczeniowym zawiadomień o szkodach niezgodnych ze stanem faktycznym, doprowadziła tego ubezpieczyciela do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w postaci pieniędzy w kwocie 15.373,30 zł /PLN/ wypłaconych K. M. oraz w kwocie 8.900,00 zł /PLN/ wypłaconych H. K., czyli łącznie w kwocie 24.273,30 zł /PLN/,

tj. o czyn z art. 286 § 1 kk.

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 19 listopada 2013 roku, w sprawie, sygn. akt IV K 184/11

1.  na podstawie art. 17 § 1 pkt 1 kpk i art. 414 § 1 kpk uniewinniono oskarżoną K. M. od dokonania czynu zarzuconego jej w punkcie I, uprzednio XLVI, aktu oskarżenia, obciążając kosztami postępowania powstałymi w związku z przedmiotowym zarzutem Skarb Państwa;

2.  uznano oskarżoną K. M., w miejsce zarzuconych jej czynów w punktach II i III, uprzednio XLVII i XLVIII, aktu oskarżenia, za winną tego, że działając w krótkich odstępach czasu, w podobny sposób, a także wspólnie i w porozumieniu z osobami o ustalonej tożsamości oraz w celu osiągnięcia korzyści majątkowej:

a)  w okresie od 16.08.2002 roku do 20.02.2003 roku w Ł. i R. wprowadziła w błąd pracowników Towarzystwa (...) Spółka Akcyjna, co do okoliczności powstania uszkodzeń samochodów F. (...) nr. rej. (...) zarejestrowanego na K. M. i A. M. oraz F. (...) nr. rej. (...) zarejestrowanego na H. K., podając, że uszkodzenia przedmiotowych pojazdów nastąpiły w wyniku faktycznie zaistniałej kolizji drogowej w dniu 16.08.2002 roku w R., gdy w rzeczywistości przedmiotowa kolizja drogowa była sfingowana, a samochody celowo rozbite przy udziale osoby o ustalonej tożsamości, jak również podając nieprawdziwe okoliczności, iż spowodowała przedmiotową kolizję prowadząc samochód F. (...) i uderzając w samochód F. (...), który miał być kierowany przez osobę o ustalonej tożsamości, gdy w rzeczywistości na miejscu zdarzenia znalazła się już po rozbiciu wskazanych pojazdów i w następstwie złożenia we wskazanym towarzystwie ubezpieczeniowym zawiadomień, zarówno przez nią, jak i H. K., o zaistnieniu we wskazanych pojazdach szkód w wyniku zdarzenia, które faktycznie nie miało miejsca oraz w podanych okolicznościach, doprowadziła pracowników (...) S.A. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem na szkodę wskazanego Towarzystwa (...) poprzez wypłatę na rzecz H. K. kwoty 8900 (osiem tysięcy dziewięćset) złotych, zaś na rzecz firmy (...).B.L.S. D. K. (2) w S. kwoty 15 373, 30 (piętnaście tysięcy trzysta siedemdziesiąt trzy złote trzydzieści groszy) złotych, z uwagi na podpisanie przez K. M. umowy ze wskazaną firmą dotyczącą cesji praw i zlecenia naprawy samochodu F. (...), czyli w łącznej kwocie 24 273, 30 (dwadzieścia cztery tysiące dwieście siedemdziesiąt trzy złote trzydzieści groszy) złotych, czym wyczerpała dyspozycję art. 286 § 1 kk,

b)  w okresie od 2.04.2003 roku do 10.09.2003 roku w Ł. i P., wprowadziła w błąd pracowników Towarzystwa (...) Spółka Akcyjna, co do okoliczności zdarzenia z dnia 2.04.2003 roku podając nieprawdę, że w tym dniu w P. doszło do kolizji drogowej między samochodem F. (...) nr. rej. (...) zarejestrowanym na K. M. i A. M., który miał być kierowany przez M. W. (2), z samochodem N. (...) nr. rej. (...) zarejestrowanym na J. S. i przez niego kierowanym, gdy w rzeczywistości samochód F. (...) pozostawiła osobie o ustalonej tożsamości i inne osoby doprowadziły do świadomego uszkodzenia przedmiotowych pojazdów pozorując przypadkową kolizję drogową, a pojazdem F. (...) nie kierował w rzeczywistości M. W. (2), i w następstwie złożenia we wskazanej firmie ubezpieczeniowej, zarówno przez nią, jak i J. S., zawiadomień o szkodzie niezgodnych ze stanem faktycznym, dodatkowo poprzez przedłożenie dokumentu w postaci notatki urzędowej sporządzonego przez policjantów Sekcji Prewencji i Ruchu Drogowego Komendy Powiatowej Policji w P. P. P. i W. W. poświadczającej nieprawdę co do okoliczności i przyczyn kolizji między wskazanymi pojazdami, doprowadziła do niekorzystnego rozporządzenia mieniem pracowników wskazanego towarzystwa ubezpieczeniowego na jego szkodę poprzez wypłatę na jej rzecz odszkodowania w kwocie 12 043, 89 (dwanaście tysięcy czterdzieści trzy złote osiemdziesiąt dziewięć groszy) złotych, zaś na rzecz J. S. odszkodowania w kwocie 13 033, 84 (trzynaście tysięcy trzydzieści trzy złote osiemdziesiąt cztery grosze) złotych, łącznie w kwocie 25 077, 73 (dwadzieścia pięć tysięcy siedemdziesiąt siedem złotych siedemdziesiąt trzy grosze) złotych, czym wyczerpała dyspozycję art. 286 § 1 kk,

z tym, że oba te przestępstwa zostały popełnione w warunkach ciągu przestępstw określonych w art. 91 § 1 kk, czym oskarżona K. M. wyczerpała dyspozycję art. 286 § 1 kk w zw. z art. 91 § 1 kk i za to na podstawie art. 286 § 1 kk w zw. z art. 91 § 1 kk i art. 33 § 2 kk wymierza jej kary 1 (jeden) roku i 6 (sześć) miesięcy pozbawienia wolności oraz 100 (sto) stawek dziennych grzywny ustalając, iż stawka dzienna kary grzywny odpowiada kwocie 10 (dziesięć) złotych;

3.  na podstawie art. 69 § 1 i 2 kk i art. 70 § 1 pkt 1 kk warunkowo zawieszono wykonanie wobec oskarżonej K. M. orzeczonej kary pozbawienia wolności na okres próby 3 (trzech) lat;

4.  na podstawie art. 46 § 1 kk zasądzono od oskarżonej K. M. na rzecz Towarzystwa (...) Spółka Akcyjna kwotę 19 730, 54 (dziewiętnaście tysięcy siedemset trzydzieści złotych pięćdziesiąt cztery grosze) złotych tytułem częściowego naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwami wskazanymi wyżej w punkcie 2;

Zasądzono koszty nieopłaconej obrony z urzędu oskarżonej oraz zwolniono ją od kosztów postępowania w sprawie (wyrok k. 4601-4606).

Apelację od powyższego wyroku wniósł prokurator.

Oskarżyciel publiczny zaskarżył wyrok w całości na niekorzyść oskarżonej zarzucając:

1.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia i mający wpływ na jego treść, wynikający z nieprawidłowych wniosków wyprowadzonych z materiału dowodowego polegający na mylnym przyjęciu przez Sąd I instancji, że oskarżona nie brała udziału w zorganizowanej grupie przestępczej; co doprowadziło do niesłusznego uniewinnienia oskarżonej od zarzucanego jej w punkcie XLVI aktu oskarżenia czynu z art. 258 § 1 kk, podczas gdy przede wszystkim zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, jak i przyznanie się w tym zakresie do winy przez oskarżoną jednoznacznie wskazuje, iż dopuściła się ona zarzucanego jej przestępstwa, jak i czynu z pkt. XLVII aktu oskarżenia w ramach zorganizowanej grupy przestępczej mającej na celu dokonywanie przestępstw polegających w szczególności na wyłudzaniu z różnych firm ubezpieczeniowych odszkodowań komunikacyjnych, w następstwie wprowadzenia tych instytucji w błąd co do okoliczności i przyczyn zaistnienia kolizji drogowych pomiędzy samochodami, w następstwie składania nieprawdziwych oświadczeń przez uczestników kolizji o ich przebiegu, posługiwanie się poświadczającymi nieprawdę dokumentami sporządzonymi przez funkcjonariuszy Policji potwierdzającymi okoliczności i przyczyny kolizji, posługiwanie się poświadczającymi nieprawdę dokumentami sporządzonymi przez likwidatorów szkód z firm ubezpieczeniowych określających stopień uszkodzenia pojazdów oraz części konieczne do wymiany, a tym samym swoim zachowaniem wypełniła znamiona czynu z art. 258 § 1 k.k., co w konsekwencji miało zasadnicze znaczenie dla opisu i kwalifikacji prawnej kolejnego z zarzuconych oskarżonej czynów - z uwagi na treść art. 65 §1 k.k. - czynu opisanego w pkt. XLVII aktu oskarżenia (punkcie 2b skarżonego wyroku) oraz skutkowało przyjęciem, że oba zarzucane oskarżonej czyny z art. 286 k.k. zostały popełnione w warunkach ciągu przestępstw określonych w art. 91 §1 k.k.,

2.  obrazę przepisów prawa procesowego mającą wpływ na treść wydanego orzeczenia, a w szczególności art. 7 k.p.k. - poprzez dokonanie dowolnej i sprzecznej z zasadami wiedzy oraz doświadczenia życiowego oceny zgromadzonego materiału dowodowego dotyczącego oskarżonej, przy pominięciu istotnych ustaleń faktycznych i oceny dowodów, a także okoliczności przemawiających na niekorzyść oskarżonej, w szczególności poprzez pozbawienie mocy dowodowej przyznania się do winy przez oskarżoną, nie wzięcia pod uwagę prawomocnego skazania innych osób biorących udział w opisanej zarzutem zorganizowanej grupie przestępczej i niesłusznym przyjęciu, iż oskarżona nie wchodziła w jej skład, podczas gdy okoliczności tą potwierdza sama oskarżona, ale przede wszystkim zgromadzony w sprawie materiał dowodowy;

3.  obrazę przepisów prawa procesowego mającą wpływ na treść wydanego orzeczenia, a w szczególności art. 399 k.p.k. - poprzez nieprawidłowe uprzedzenie stron postępowania o zakwalifikowaniu czynów zarzucanych oskarżonej K. M. w pkt. II uprzednio XLVII, z art. 286 §1 k.k., albo co do czynów zarzucanych w pkt. II uprzednio XLVII i w pkt. III, uprzednio XLVIII, z art. 286 §1 k.k. w zw. z art. 94 §1 k.k.

Podnosząc powyższe zarzuty wniósł o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji (apelacja k. 4679-4693).

Wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 29 maja 2014 r. utrzymano w mocy zaskarżony wyrok uznając apelację za oczywiście bezzasadną (k. 4713).

Wniosek o sporządzenie uzasadnienia wyroku złożył prokurator(k. 4714).

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja jest oczywiście bezzasadna. Sformułowane w pkt. 1 i 2 zarzuty oraz ich uzasadnienie wskazują, iż prokurator zasadność wywiedzionego środka odwoławczego upatruje w fakcie, iż oskarżona w początkowej fazie prowadzonego postępowania przyznała się do udziału w zorganizowanej grupie przestępczej. Jest to istota zagadnienia i ocena tego faktu dokonana przez Sąd Okręgowy, błędna jak wywodzi to skarżący, ma decydujące znaczenie, bowiem w wypadku uwzględnienia zaprezentowanej w apelacji argumentacji należałoby uznać zasadność jej wniosku końcowego.

Podnieść należy jednak, iż większość argumentacji zawartej w uzasadnieniu wywiedzionej apelacji ma znaczenie drugorzędne. Dotyczy bowiem, słusznych zresztą, rozważań teoretycznych oraz faktu, iż w istocie rozpoznawana sprawa jest fragmentem związanym z działalnością istniejącej zorganizowanej grupy przestępczej, mającej na celu dokonywanie przestępstw polegających na wyłudzaniu z różnych firm ubezpieczeniowych odszkodowań komunikacyjnych, w wyniku wprowadzenia tych instytucji w błąd co do okoliczności i przyczyn zaistnienia kolizji drogowych. Są to okoliczności niekwestionowane zarówno w postępowaniu pierwszoinstancyjnym, jak i odwoławczym. Istotnym jest to, czy istnieją w przedmiotowej sprawie dowody umożliwiające przypisanie oskarżonej przestępstwa z art. 258 § k.k., a w związku z tym, czy opis i kwalifikacja czynów, co do których nastąpiło skazanie oskarżonej, powinno uwzględniać ten fakt. W tym zakresie należy ocenić więc ustalenia jakie poczynił Sąd Okręgowy i jakie wynikają ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego.

Stwierdzić należy, iż są one co do przebiegu zdarzeń niekwestionowane i wynikają z przywołanych w uzasadnieniu wyroku dowodów. Stanowiły one podstawę skazania oskarżonej i sam autor apelacji w tym zakresie nie sformułował ani zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych, ani obrazy przepisów procedury, które miałyby wpływ na treść wydanego rozstrzygnięcia. Dotyczy to także dowodu z wyjaśnień oskarżonej K. M.. Zostały one ocenione jako jasne, konkretne i konsekwentne, a więc wiarygodne co do istotnych okoliczności przypisanych jej przestępstw. Podnieść należy, iż dotyczy to także formalnego oświadczenia (jak to ujął w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia Sąd I instancji) przyznania się do dokonania czynów w ramach w zorganizowanej grupie przestępczej określonego w art. 258 § 1 k.k. Oświadczenia tej treści oskarżona składała na końcowym etapie toczącego się postępowania przygotowawczego. Rozpytywana na tę okoliczność stwierdziła, iż przyznanie to wynikało z faktu iż chciała się dobrowolnie poddać karze. W związku z powyższym Sąd Okręgowy poddał analizie treść składanych przez oskarżoną wyjaśnień w toku całego postępowania i doszedł do przekonujących wniosków, iż z żadnej z okoliczności podnoszonych przez oskarżoną nie wynika, aby wiedziała ona o istnieniu zorganizowanej grupy przestępczej i wiedząc o jej istnieniu stała się członkiem tej struktury przestępczej. Ocena Sądu Okręgowego zawarta jest na k. 19-29 uzasadnienia i ma charakter wyczerpujący. Sąd Apelacyjny w pełni ją podzielił i z uwagi na jej wszechstronność uznał, iż zbędnym jest ponowne przytaczanie raz już użytej argumentacji. Jest to zasadne tym bardziej, iż skarżący w istocie nie zakwestionował żadnego z użytych argumentów, a podawane w uzasadnieniu okoliczności sprowadzić można jedynie do rozumowania opartego na zasadzie domniemania winy, wynikającego z domniemania ustaleń faktycznych, nie wynikających z bezpośrednich dowodów. Takie rozumowanie na gruncie przepisów polskiej procedury karnej nie tylko podważa granice zakreślone treścią art. 7 k.p.k., ale jako dowolne jest niedopuszczalne.

Odnośnie zarzutu sformułowanego w pkt. 3 apelacji, to podnoszone uchybienie ma charakter oczywistej omyłki pisarskiej protokołu rozprawy. Art. 94 § 1 k.k. nie odnosi się bowiem do oceny prawno karnej przypisanych czynów, lecz do środka zabezpieczającego w postaci umieszczenia w zakładzie psychiatrycznym. Ponadto skarżący nie dostrzegł, iż uchybienie to zostało usunięte jeszcze przed wywiedzeniem środka odwoławczego, bowiem Sąd Okręgowy w dniu 23 grudnia 2013 roku w trybie art. 154 k.p.k. sprostowania tej oczywistej omyłki pisarskiej (k. 4675).

Z tych też względów orzeczono jak w sentencji wyroku.