Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

K., dnia 29-08-2014 r.

Sąd Okręgowy w Koninie, I Wydział Cywilny

po rozpoznaniu w dniu 29-08-2014 r. w Koninie

na rozprawie

sprawy z wniosku R. S.

przy udziale Gminy K. i D. S.

o zobowiązanie sprawcy przemocy w rodzinie do opuszczenia mieszkania zajmowanego wspólnie

z innym członkiem rodziny dotkniętym przemocą .

na skutek apelacji uczestnika postępowania D. S.

od postanowienia Sądu Rejonowego w Koninie

z dnia 22 kwietnia 2014r. sygn. akt I Ns 2359/13

postanawia:

1. Oddalić apelację .

2. Przyznać od Skarbu Państwa ( Sądu Okręgowego w Koninie) na rzecz radcy prawnego K. N. kwotę 73, 80 zł brutto tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej uczestnikowi postępowania w instancji apelacyjnej.

Ewa Kozłowska Iwona Złoty Maria Dorywalska

Sygn. akt I 1 Ca 255/14

UZASADNIENIE

R. S. wniosła z uwagi na stosowaną przemoc w rodzinie o eksmisję syna D. S..

Uczestnik D. S. wniósł o oddalenie wniosku podnosząc, że nie stosuje przemocy wobec wnioskodawczyni.

Postanowieniem z dnia 22 kwietnia 2014 roku sygn. akt I Ns 2359/13 Sąd Rejonowy w Koninie nakazał uczestnikowi D. S., z uwagi na stosowaną przez niego przemoc w rodzinie, opuszczenie, opróżnienie z rzeczy stanowiących jego wyłączną własność i wydanie R. S. lokalu mieszkalnego numer (...) położonego w K. przy ul. (...) (punk 1) i orzekł o kosztach postępowania (punkt 2) i kosztach pomocy prawnej udzielonej uczestnikowi z urzędu (punkt 3).

W uzasadnieniu postanowienia Sąd I instancji ustalił, że w mieszkaniu przy ulicy (...) mieszka R. S. wraz z chorym na A. w zaawansowanym stopniu mężem C. S. oraz synem D. S.. D. S. chorował psychicznie od 14 roku życia. Był agresywny, ale ojciec dawał sobie z nim radę. C. S. z uwagi na chorobę wymaga całodobowej opieki od 2010 roku. Od tego czasu D. S. zachowuje się negatywnie wobec swojej matki R. S.. Popycha ją i wyzywa wulgarnymi słowami. Wpada w furię, gdy jest głodny. Pije piwo i bywa najprawdopodobniej jest pod wpływem narkotyków. Wykazuje cechy choroby alkoholowej. Groził swojej matce śmiercią. Napoił swojego ojca alkoholem. Nie bierze zapisywanych mu tabletek. Poza jego pokojem w mieszkaniu panuje porządek i jest czysto. Nie partycypuje finansowo w utrzymaniu mieszkania. Gdy wzywana jest Policja uczestnik zamyka się w pokoju i jest bardzo grzeczny. Bywa zabierany przez karetkę pogotowia, a także zabierany do szpitala w G.. Uczestnik D. S. 29 listopada 2013 roku dokonał kradzieży z uszkodzeniem na stacji paliw w K. przy ulicy (...). W dniu 16 stycznia 2014 roku zaatakował nożem R. S. i przystawił jej nóż do brzucha mówiąc, że ją zabije. Interweniującym funkcjonariuszom Policji odmówił podania danych osobowych oraz odpowiedzi na pytania. Został przewieziony karetką do szpitalnego oddziału ratunkowego w K., gdzie lekarz dyżurny zdecydował o przewiezieniu w celu umieszczenia w zakładzie zamkniętym.

W 2009 roku rodzice uczestnika przepisali mieszkanie na ulicy (...) na E. Ł., albowiem D. S. nie byłby w stanie go utrzymać.

M. J. słyszała rozmowę D. S. z bratem, który buntował go przeciwko rodzicom z uwagi na otrzymanie mieszkania przez E. Ł..

D. S. podejrzany jest o to, że w okresie od początku stycznia 2010 roku do 16 stycznia 2014 roku w K. przy ulicy (...) znęcał się fizycznie i psychicznie nad matką R. S. w ten sposób, że wszczynał awantury, szarpał ją popychał, używał pod jej adresem słów wulgarnych i obelżywych oraz groził pobiciem i pozbawieniem życia tj. czyn z art. 207 § 1 k.k..

U D. S. występuje choroba psychiczna tj. zaburzenia afektywne dwubiegunowe. Mimo choroby miał ograniczoną w stopniu znacznym zdolność do pokierowania swoim postępowaniem.

Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił na podstawie osobowego i rzeczowego materiału dowodowego.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd I instancji zważył, że zgodnie z art. 11a. ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz.U.2005.180.1493 ze zm.), jeżeli członek rodziny wspólnie zajmujący mieszkanie, swoim zachowaniem polegającym na stosowaniu przemocy w rodzinie czyni szczególnie uciążliwym wspólne zamieszkiwanie, osoba dotknięta przemocą może żądać, aby sąd zobowiązał go do opuszczenia mieszkania. W myśl zaś art. 2 pkt 2 przedmiotowej ustawy, przez przemoc w rodzinie należy rozumieć jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste osób wymienionych w pkt 1, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą.

W świetle okoliczności sprawy za bezsporne Sąd Rejonowy uznał, że uczestnicy postępowania to członkowie rodziny wspólnie ze sobą zamieszkujący. Sąd ten ustalił także, że mimo choroby psychicznej uczestnik D. S. miał ograniczoną w stopniu znacznym możliwość pokierowania swoim postępowaniem. Można zatem przypisać mu możliwość umyślnego działania. Choroba psychiczna nie może uzasadniać i usprawiedliwiać negatywnego zachowania D. S. wobec swojej matki.

Postępowanie dowodowe wykazało także zawinienie D. S. co do jego stanu zdrowia spowodowane zaniechaniem przyjmowania lekarstw. W takim stanie rzeczy Sąd Rejonowy stwierdził, iż D. S. swoim zachowaniem w stosunku do wnioskodawczyni R. S. wskazanym w stanie faktycznym wyczerpał znamiona w/w norm prawnych. Stąd też na podstawie 11a. ust. 1 przedmiotowej ustawy Sąd ten orzekł jak w pkt 1 sentencji. O kosztach postępowania Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 520 § 1 k.p.c. i art. 113 ust. 4. ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2005 r., nr 167, poz.1398 ze zm.). Kosztami zastępstwa procesowego udzielonego z urzędu przez radcę prawnego K. N. uczestnikowi D. S. Sąd obciążył skarb Państwa-Sąd Rejonowy w Koninie na podstawie § 10 pkt 3 w zw. z § 15 i 16 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163 poz. 1349, z późn. zm.), powiększając stawkę wynoszącą 120 złotych o kwotę podatku VAT .

Apelację od powyższego postanowienia wniósł uczestnik D. S., zaskarżając go w punkcie 1 i zarzucając:

- obrazę prawa materialnego, tj. art. 11a ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie poprzez jego błędna wykładnię i uznanie, że uczestnik postępowania swoim zachowaniem w stosunku do wnioskodawczyni R. S. wyczerpał ustawowe znamiona ww. norm prawnych, podczas gdy zachowanie polegające na stosowaniu przemocy w rodzinie musi czynić szczególnie uciążliwym wspólnie zamieszkiwać z innym członkiem rodziny tzn. musi występować uciążliwość o szczególnie dużym nasileniu, zwykłym, wyjątkowym, a zachowanie uczestnika takowych cech nie posiadało,

- obrazę przepisów postępowania, tj. art. 233 § 1 k.p.c., która mogła mieć wpływ na treść wyroku poprzez naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów, skutkiem czego Sąd dokonał ustaleń faktycznych w sprawie w ww. zakresie nieprawidłowo.

W oparciu o te zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia i oddalenie wniosku, ewentualnie o uchylenie postanowienia w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Koninie, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania oraz przyznanie pełnomocnikowi uczestnika kosztów zastępstwa prawnego udzielonego z urzędu w postępowaniu apelacyjnym według norm przepisanych.

Wnioskodawczyni wniosła o oddalenie apelacji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja uczestnika postępowania nie zasługuje na uwzględnienie.

Ustalenia faktyczne Sądu I instancji oraz przytoczona argumentacja prawna nie budzą żadnych wątpliwości, stąd ustalenia te Sąd odwoławczy w pełni podziela i przyjmuje za podstawę własnego rozstrzygnięcia.

Wbrew zarzutom apelacji, brak podstaw do zmiany lub uchylenia zaskarżonego orzeczenia.

Za chybiony należy uznać zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. Zdaniem Sądu odwoławczego, w przedmiotowej sprawie stan faktyczny został ustalony przez Sąd Rejonowy prawidłowo, zgodnie z zasadą swobodnej oceny dowodów, która wymaga, aby sąd oceniał materiał dowodowy w sposób logiczny, spójny i zgodny z zasadami doświadczenia życiowego. Należy podzielić utrwalony w orzecznictwie pogląd, że do naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. mogłoby dojść tylko wówczas, gdyby skarżący wykazał uchybienie podstawowym regułom służącym ocenie wiarygodności i mocy poszczególnych dowodów, tj. regułom logicznego myślenia, zasadzie doświadczenia życiowego i właściwego kojarzenia faktów (por. m. in. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 16 maja 2005 roku, sygn. III CK 314/05, Lex nr 172176). Dlatego skuteczne postawienie zarzutu naruszenia przez sąd przepisu art. 233 § 1 k.p.c. wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, to bowiem może być jedynie przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Nie jest natomiast wystarczające przekonanie o innej niż przyjął sąd wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie, niż ocena sądu.

Tymczasem skarżący ograniczył się jedynie do odmiennej od Sądu orzekającego oceny dowodów w niniejszej sprawie, wyciągając z nich nielogiczny wniosek, że zachowanie D. S. wobec matki (niekwestionowane zasadniczo przez skarżącego) „mieści się w normach społecznych” i nie jest uciążliwym o szczególnie dużym stopniu nasilenia. Szczegółowo omówiony przez Sąd Rejonowy materiał dowodowy daje jak najbardziej podstawy do ustalenia, że uczestnik stosuje w stosunku do swojej matki przemoc, co czyni wspólne zamieszkiwanie szczególnie uciążliwym. D. S. wyzywa bowiem wnioskodawczynię wulgarnymi słowami, nie dba o porządek, awanturuje się, popycha, grozi, a nawet groził jej nożem. Na okoliczności takie wskazała nie tylko wnioskodawczyni oraz E. Ł., ale nawet M. J., która jest osobą obcą dla uczestników postępowania, niezainteresowaną sposobem rozstrzygnięcia sprawy, a więc jak najbardziej wiarygodną. Tym samym słusznie Sąd Rejonowy uznał, że takie zachowanie nosi znamiona przemocy w rozumieniu ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Oczywistym też jest, iż opisane zachowanie czyni wspólne zamieszkiwanie z uczestnikiem szczególnie uciążliwym, skoro zachowaniem tym skarżący narusza już nie tylko prawo R. S. do swobodnego i spokojnego pobytu oraz wypoczynku w zajmowanym mieszkaniu, ale zagraża nawet jej życiu i zdrowiu. Nie ma zatem racji skarżący, że opisane zachowanie jest „normalne” i „mieści się w normach społecznych”.

Nadto niezasadny okazał się zarzut naruszenia art. 11 ust. 1a ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Jak już wskazano, z materiału dowodowego wynika, że uczestnik swym zachowaniem polegającym na stosowaniu wobec wnioskodawczyni przemocy, czyni szczególnie uciążliwym wspólne zamieszkiwanie. Sąd Rejonowy prawidłowo wskazał, że takim ustaleniom nie sprzeciwia się ani fakt, iż uczestnik choruje, ani to, że w trakcie swego negatywnego zachowania wobec matki miał znacznie ograniczoną możliwość kierowania swoim postępowaniem. Omawiane zachowanie wobec wnioskodawczyni niewątpliwie pozostaje w związku z chorobą psychiczną, na którą cierpi uczestnik, aczkolwiek słusznie Sąd orzekający zauważył, że okoliczność ta nie może usprawiedliwiać tak agresywnego zachowania wobec matki. Zresztą z materiału dowodowego wynika, że D. S. nie bierze przepisanych lekarstw, a do tego spożywa alkohol, a zatem świadomie nie podejmuje żadnych działań, które miałyby ograniczyć negatywne skutki swej choroby.

Skarżący w apelacji podkreślił, że z karty leczenia szpitalnego z dnia 12 lutego 2014 roku wynika, iż uczestnik jest spokojny, aczkolwiek nie zauważa, że takie zachowanie uczestnika jest wynikiem leczenia, jakie zastosowano wobec niego na oddziale. Zresztą także z opinii sądowo-psychiatrycznej wynika, że dla prawidłowego funkcjonowania uczestnika jest koniecznym systematyczne zażywanie przez niego leków, czego ten nie czyni.

Konkludując: uznać należy, że nie ma podstaw do wzruszenia zaskarżonego orzeczenia, a apelacja stanowi jedynie polemikę z prawidłowym rozstrzygnięciem Sądu Rejonowego.

Wobec powyższych rozważań i z mocy art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. apelację jako bezzasadną należało oddalić.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 22 ³ § 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 roku o radcach prawnych w zw. z § 10 ust. 1 pkt 3 i § 12 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2013 roku, poz. 490).

Ew Kozłowska Iwona Złoty Maria Dorywalska