Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 19 listopada 2013 roku Sąd Rejonowy w Pabianicach w sprawie o sygn. akt I C 254/13 z powództwa P. S. (1) przeciwko P. S. (2) o zapłatę:

1.  oddalił powództwo;

2.  ustalił, że koszty procesu ponosi powód.

Powyższe rozstrzygnięcie zapadło w oparciu o ustalenie, że wyrokiem z dnia 31 maja 2007 r. Sąd Okręgowy w Łodzi w sprawie sygn. akt II C 1490/06 orzekł rozwód między P. S. (1) a J. S.. W wyroku Sąd określił, iż miejscem zamieszkania małoletnich dzieci stron: P. S. (3) i M. S. będzie miejsce zamieszkania matki. Sąd zobowiązał oboje rodziców do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania małoletnich dzieci i w ramach tego obowiązku zasądził od P. S. (1) na rzecz M. S. alimenty w kwocie po 500 zł miesięcznie, zaś na rzecz P. S. (3) alimenty w kwocie po 600 zł miesięcznie, płatne do rąk matki J. S., z góry do dnia 10-tego każdego miesiąca, z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat. Postanowieniem z dnia 27 czerwca 2007 r. Sąd Okręgowy w Łodzi w sprawie sygn. akt II C 1490/06 do czasu uprawomocnienia się wyroku rozwodowego zobowiązał P. S. (1) do łożenia na utrzymanie małoletnich synów alimentów na rzecz M. S. w kwocie po 500 zł miesięcznie, zaś na rzecz P. S. (3) w kwocie po 600 zł miesięcznie, płatne do rąk matki J. S., z góry do dnia 10-tego każdego miesiąca, z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat. Wyrokiem z dnia 23 marca 2012 r. w sprawie III RC 201/10 Sąd Rejonowy w Pabianicach między innymi obniżył alimenty należne od powoda P. S. (1) na rzecz pozwanego P. S. (3) ustalone wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 31 maja 2007 r. w sprawie II C 1490/06 z kwoty 600 zł miesięcznie do kwoty 350 zł miesięcznie za okres od 31 maja 2010 r. do 31 stycznia 2011 r. i do kwoty 250 zł miesięcznie od dnia 1 lutego 2011 r. płatnych z góry do 10 – go każdego miesiąca, do rąk matki dzieci J. S. jako przedstawicielki ustawowej , wraz z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat. Wyrok uprawomocnił się 28 maja 2012 r. Postanowieniem z dnia 29 lutego 2012 r. w sprawie I. N. 156/10 Sąd Rejonowy w Pabianicach zmienił rozstrzygnięcie zawarte w pkt 2 wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 31 maja 2007 r. w sprawie II C 1490/06 w ten tylko sposób, że miejscem pobytu małoletniego P. S. (3) urodzonego (...) będzie miejsce zamieszkania ojca P. S. (1). Postanowieniem z dnia 14 sierpnia 2012 r. w sprawie III RC 155/12 Sąd Rejonowy w Pabianicach zabezpieczył powództwo P. S. (3) w ten sposób, że na czas trwania procesu zobowiązał J. S. do łożenia na rzecz P. S. (3) kwoty po 250 zł miesięcznie płatnej z góry do 10 - go każdego miesiąca, z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminu płatności którejkolwiek z rat, płatnej do rąk P. S. (1) jako przedstawiciela ustawowego powoda, od dnia 14 sierpnia 2012 r. w miejsce alimentów ustalonych w punkcie pierwszym wyroku Sądu Rejonowego w Pabianicach z dnia 23 marca 2012 r. w sprawie III RC 201/10. Postanowieniem z dnia 25 września 2012 r. Sąd nadał klauzulę wykonalności postanowieniu z 14 sierpnia 2012 r. Sąd Okręgowy w Łodzi postanowieniem z dnia 26 marca 2013 r. uchylił wyżej wskazane postanowienie i przekazał wniosek o zabezpieczenie Sądowi Rejonowemu w Pabianicach do ponownego rozpoznania. W wyroku z dnia 8 listopada 2013 r. w sprawie III RC 117/12 z powództwa P. S. (1) przeciwko P. S. (3) o ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego, z powództwa P. S. (3) przeciwko J. S. o alimenty, z powództwa M. S. przeciwko P. S. (1) o podwyższenie alimentów, z powództwa J. S. przeciwko M. S. o ustlenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego, Sąd Rejonowy w Pabianicach między innymi oddalił powództwo P. S. (1) o ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego wobec P. S. (3), zasądził od J. S. na małoletniego P. S. (3) alimenty w kwocie po 450 zł miesięcznie, płatne z góry do dnia 10-tego każdego miesiąca, z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminu płatności którejkolwiek z rat, wyłącznie za okres od 24 marca 2012 r. do 9 sierpnia 2012 r., płatne do rąk P. S. (1) jako przedstawiciela ustawowego małoletniego w miejsce alimentów ustalonych wyrokiem Sądu Rejonowego w Pabianicach z dnia 23 marca 2012 r. w sprawie III RC 201/10. Sąd oddalił powództwo P. S. (3) reprezentowanego przez P. S. (1) o alimenty w pozostałej części i odrzucił pozew P. S. (3) reprezentowanego przez P. S. (1) o alimenty od J. S. za okres od 1 marca 2012 r. do 23 marca 2012 r. Postanowieniem z dnia 29 października 2013 r. Sąd Rejonowy w Pabianicach w sprawie I. N. 474/12 w trybie zabezpieczenia ustalił, iż do czasu prawomocnego zakończenia postępowania miejscem pobytu małoletniego P. S. (3) będzie każdorazowe miejsce zamieszkania matki J. S.. Pismem z dnia 12 listopada 2012 r. powód wezwał J. S. jako przedstawicielkę ustawową P. S. (3) i M. S. do zwrotu kwoty 8123,61 zł z tytułu nadpłaconych alimentów na rzecz w/w synów w okresie od czerwca 2010 r. do października szczegółowo rozliczonych w zestawieniu stanowiącym załącznik do wezwania. Powód domagał się zwrotu w/w kwoty do dnia 25 listopada 2012 r. pod rygorem skierowania sprawy do Sądu. Na wniosek J. S. złożony w dniu 1 marca 2010 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Pabianicach G. P. wszczął egzekucję przeciwko P. S. (1) alimentów na rzecz małoletnich M. i P. S. (3) w oparciu o tytuł wykonawczy w postaci wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 31 maja 2007 r. w sprawie II C 1490/06 zaopatrzonego w klauzulę wykonalności oraz w oparciu o prawomocne postanowienie z dnia 27 czerwca 2007 r. Sądu Okręgowy w Łodzi w sprawie sygn. akt II C 1490/06 zaopatrzone w klauzulę wykonalności. W dniu 3 marca 2010 r. P. S. (1) posiadał zaległość alimentacyjną wobec synów w kwocie 30241,34 zł, zaległe odsetki wynosiły 3628,03 zł. W dniu 30 kwietnia 2010 r. P. S. (1) posiadał zaległość alimentacyjną wobec synów w kwocie 2299,03 zł i zalegle odsetki w kwocie 0,84 zł. Postanowieniem z dnia 25 czerwca 2010 r. Sąd Rejonowy w Pabianicach zezwolił P. S. (1) na złożenie kwoty 6600 zł do depozytu sądowego Sądu Rejonowego w Pabianicach tytułem świadczeń alimentacyjnych na rzecz M. S. i P. S. (3), stanowiących sumę świadczeń periodycznych za okres sześciu miesięcy, która to kwota ma być wydana na wniosek Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Pabianicach w razie stwierdzenia przez niego, że P. S. (1) popadł w zwłokę z uiszczeniem świadczeń wymagalnych. P. S. (1) nie wpłacił kwoty 6600 zł do depozytu sądowego zgodnie z w/w postanowieniem. W okresie od 31 maja 2010 r. do 31 stycznia 2011 r. komornik wyegzekwował na rzecz M. i P. S. (3) kwotę 1190 zł z czego 1081,50 zł zostało przekazane na poczet alimentów dla małoletnich, a pozostała część stanowiła koszty egzekucji. W dniu 16 lipca 2010 r. komornik umorzył egzekucję alimentów prowadzoną przeciwko P. S. (1), z uwagi na treść postanowienia Sądu Rejonowego w Pabianicach z dnia 25 czerwca 2010 r. Stan zaległości alimentacyjnych w dniu 16 lipca 2010 r. wynosił 522,13 zł odsetki 2,98 zł . W dniu 29 lutego 2012 r. J. S. złożyła u komornika sądowego wniosek o egzekucję alimentów zasądzonych na rzecz małoletnich P. i M. S. od P. S. (1) w oparciu o tytuł wykonawczy w postaci wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 31 maja 2007 r. w sprawie II C 1490/06. W dniu złożenia wniosku J. S. domagała się egzekucji alimentów zaległych w kwocie 4720,38 zł wraz z odsetkami w kwocie 94,15 zł oraz bieżących na obu synów w kwocie 1100 zł. J. S. domagała się wypłaty należnych alimentów z depozytu sądowego. W dniu 25 kwietnia 2012 r. P. S. (1) złożył u komornika sądowego tytuł wykonawczy w postaci wyroku Sądu Rejonowego w Pabianicach sygn. akt III RC 201/10 i wnosił o egzekwowanie alimentów w łącznej kwocie 700 zł na obu synów. Komornik sądowy wyegzekwował od powoda na rzecz obu synów następujące kwoty: 248,55 zł w dniu 20 kwietnia 2012 r. z czego uprawnionym do alimentów przekazał 182,12 zł, w dniu 10 sierpnia 2012 r. 100 zł przekazał 54,75 zł, w dniu 17 września 2012 r. 347,66 zł przekazał 312,20 zł, w dniu 15 października 2012 r. 4441 zł przekazał 4032,22 zł, w dniu 19 października 2012 r. 349,30 zł przekazał 302,02 zł. Różnica między kwotą wyegzekwowaną a przekazaną to koszty egzekucyjne. W dniu 1 sierpnia 2013 r. P. S. (1) posiadał zadłużenie alimentacyjne wobec syna P. S. (3) w kwocie 733,33 zł z tytułu odsetek 6,29 zł, a alimenty bieżące od 1 września 2013 r. wynosiły 250 zł. Wyegzekwowane od powoda alimenty zostały przeznaczone na potrzeby małoletniego P. S. (3), to jest wyżywienie, ubranie, rozrywki, wyjazdy wakacyjne. Małoletni P. S. (3) wyjeżdżał na wakacje do Turcji, Egiptu, W..

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny Sąd Rejonowy uznał, że powództwo nie zasługuje na uwzględnienie z uwagi na fakt, że zgodnie z art. 411 pkt 2 k.c. nie można żądać zwrotu świadczenia, jeżeli spełnienie świadczenia czyni zadość zasadom współżycia społecznego. Powód łożył alimenty na poczet małoletniego syna, czynił to nieregularnie i niesystematycznie, doprowadzając do zaległości alimentacyjnych i zmuszając w pewien sposób przedstawicielkę ustawową powoda do złożenia wniosków egzekucyjnych do komornika. Alimenty zostały spożytkowane na potrzeby pozwanego, który z całą pewnością nie jest wzbogacony. O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód, zaskarżając go w całości. Rozstrzygnięciu Sądu Rejonowego skarżący zarzucił naruszenie:

- art. 411 pkt 2 k.c. przez błędną wykładnię, że przepis ten ma zastosowanie do nadpłaty alimentów w związku z czym wyłączony jest zwrot nienależnego świadczenia, podczas gdy każdorazowo zwrot świadczenia w aspekcie pkt 2. podlega ocenie z punktu widzenia zasad współżycia społecznego i, wbrew stanowisku Sądu, sam charakter świadczenia jakim są alimenty, nie przesądza o ty, że spełnione świadczenie czyni zadość zasadom współżycia społecznego oi tym samym wyłączony jest jego zwrot;

- art. 278 k.p.c. w zw. z art. 233 § 1 k.p.c. poprzez oddalenie wniosku o powołanie biegłego sądowego z zakresu rachunkowości na okoliczność nadpłaty w alimentach.

W konkluzji skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości i uwzględnienie w całości żądania pozwu, łącznie ze zwrotem kosztów za obie instancje, ewentualnie uchylenie w całości zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach procesu za obie instancje. Skarżący złożył także wniosek o zwolnienie go od opłaty od apelacji w całości /apelacja wraz z załącznikiem– k. 146-151/.

Postanowieniem z dnia 6 lutego 2014 roku oddalono wniosek powoda o zwolnienie od kosztów sądowych / postanowienie –k. 155-156/.

W odpowiedzi na apelację pozwany oświadczył, że uznaje powództwo oraz żądnie pozwu i wnosi o uwzględnienie apelacji /odpowiedź na apelację – k. 174/.

Na rozprawie apelacyjnej powód poparł apelację, pozwany podtrzymał oświadczenie o uznaniu żądania pozwu i apelacji, przewodniczący pouczył pozwanego o skutkach uznania powództwa, pozwany podtrzymał swoje stanowisko procesowe /protokół rozprawy apelacyjnej – k. 180/.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest o tyle zasadna, że skutkowała zmianą zaskarżonego wyroku.

Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje za własny ustalony stan faktyczny.

Wobec faktu, że w postępowaniu apelacyjnym pozwany, który z dniem 25 lutego 2014 roku uzyskał pełnoletniość, zmienił dotychczasowe stanowisko procesowe i pouczony o skutkach uznania powództwa, oświadczył, że uznaje powództwo, zaskarżony wyrok podlegał zmianie, niezależnie od merytorycznej zasadności zarzutów apelacji. Zgodnie bowiem z art. 213 § 2 k.p.c. uznanie powództwa wiąże sąd orzekający. W realiach niniejszej sprawy oświadczenie pozwanego o uznaniu powództwa nie można uznać za sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierzające do obejścia prawa. Pozwany jest bowiem osobą pełnoletnią i ma prawo zająć własne stanowisko w kwestii roszczeń zgłoszonych przez powoda, nawet jeśli zdanie to jest odmienne od zdania wyrażanego wcześniej przez jego przedstawicielkę ustawową, pozostającą z powodem w ewidentnym konflikcie.

W tym stanie rzeczy, z uwagi na fakt, iż uznanie powództwa będące aktem dyspozytywnym obejmuje zarówno okoliczności faktyczne, jak i podstawę prawną danej sprawy, tzn. zespół obowiązujących przepisów, na podstawie których sąd ma wydać rozstrzygnięcie (tak m. in Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28 października 1976 roku III CRN 232/76 opubl. w OSNC 1977/5-6/101), powództwo podlegało uwzględnieniu w całości, na podstawie art. 410 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 405 k.c. O odsetkach ustawowych orzeczono na podstawie art. 481 § 1 k.c., przy uwzględnieniu, że powód wnosił o ich zasądzenie od dnia wytoczenia powództwa, a wytoczono je w dniu 5 grudnia 2012 roku.

O kosztach postępowania pierwszoinstancyjnego orzeczono na podstawie art. 102 k.p.c. W okolicznościach niniejszej sprawy, rozstrzygnięciu o kosztach zgodnie z podstawową zasadą ich rozliczenia w procesie, sprzeciwiają się bowiem względy słuszności.

Konsekwencją zasądzenia roszczenia uznanego przez pozwanego było zaopatrzenie wyroku rygorem natychmiastowej wykonalności (art. 333 § 1 pkt 2 k.p.c.).

Mając powyższe na względzie, Sąd Okręgowy w punkcie I wyroku na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok na wyrok szczegółowo opisany w sentencji, a w punkcie II. na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację (zmierzająca także do zasądzenia kosztów procesu na rzecz powoda) w pozostałym zakresie jako niezasadną.

Stan rzeczy zaistniały w niniejszej sprawie, nakazuje odstąpić od obciążania pozwanego kosztami postępowania apelacyjnego. Uwzględnieniu apelacji w tej kwestii sprzeciwiają się względy słuszności. Z tego zatem powodu Sąd Okręgowy w punkcie III. wyroku o kosztach postępowania apelacyjnego orzekł na podstawie art. 102 k.p.c.