Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 lipca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Krakowie Wydział II Cywilny - Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Barbara Kursa (sprawozdawca)

Sędziowie: SO Renata Stępińska

SR (del.) Jarosław Tyrpa

Protokolant sądowy: Piotr Łączny

po rozpoznaniu w dniu 24 lipca 2014 roku w Krakowie

na rozprawie

sprawy z powództwa R. D.

przeciwko Gminie (...) K.

o ustalenie wstąpienia w stosunek najmu

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego dla Krakowa - Krowodrzy w Krakowie

z dnia 7 października 2013 r., sygnatura akt I C 2523/12/K

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu dla Krakowa – Krowodrzy w Krakowie do ponownego rozpoznania.

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 7 października 2013 r. Sąd Rejonowy dla Krakowa – Krowodrzy w Krakowie oddalił powództwo R. D.o ustalenie wstąpienia w stosunek najmu lokalu mieszkalnego położonego przy ul. (...)w K.w miejsce zmarłej w dniu (...) 2010 r. K. N.. W uzasadnieniu wyroku Sąd Rejonowy wskazał, iż w pozwie powódka podniosła, że zmarła K. N.była najemcą spornego lokalu na mocy przydziału dokonanego decyzją administracyjną. Począwszy od roku 2009 powódka wraz z matką opiekowały się K. N.. Powódka stale z nią zamieszkiwała w przedmiotowym lokalu. Opiekowała się nią, pomagała przy codziennych czynnościach, robiła zakupy. K. N.była w tym czasie osoba schorowaną, niedołężną, wymagającej stałej opieki osób trzecich, nie mogącą samodzielnie egzystować. Nie posiadała ona innych osób bliskich które mogłyby jej pomóc. Po śmierci najemcy powódka dalej zamieszkiwała w spornym lokalu, opłacała czynsz. Tym samym zgodnie z art. 691 k.c. jako osoba pozostająca z najemcą faktycznie we wspólnym pożyciu wstąpiła ona w stosunek najmu w miejsce zmarłej. W rozważaniach prawnych Sąd Rejonowy wskazał, iż powódka jest osobą obcą dla zmarłego najemcy a swoje domniemane uprawnienie wywodzi z podnoszonego pozostawania z najemcą we wspólnym pożyciu. Wskazał, iż zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem Sądu Najwyższego przez wspólne pożycie należy rozumieć taki rodzaj pożycia, jaki jest typowy dla istnienia związku małżeńskiego – a więc np. konkubinat. W ocenie Sądu Rejonowego ponad wszelką wątpliwość taka sytuacja w niniejszej sprawie nie miała miejsca, a zatem nie została spełniona podstawowa przesłanka jaką jest mieszczenia się występującego o ustalenie wstąpienia w stosunek najmu w kategorii osób wymienionych w treści art. 691 § 1 k.c. (omyłkowo opisanym przez SR jako 671 k.c.) Dla Sądu Rejonowego w tej sytuacji badanie jakichkolwiek dalszych przesłanek było dla rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie pozbawione jakiegokolwiek znaczenia. O kosztach procesu Sąd Rejonowy orzekł na zasadzie art. 98 i 99 k.p.c.

Apelację od wyroku wniosła powódka. Zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła obrazę przepisów postępowania, tj. art. 227 i art. 233 § 1 k.p.c. - poprzez zaniechanie przeprowadzenia wszechstronnego postępowania dowodowego, w szczególności przesłuchania świadków, mimo że dowody takie były przez powódkę wnioskowane i okoliczności, co do których świadkowie posiadają wiedzę miały istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy oraz błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za jego postawę i mający wpływ na jego treść, a polegający na nieuzasadnionym przyjęciu, że powódka nie pozostawała we wspólnym pożyciu z K. N., podczas gdy pożycie takie miało miejsce. Wnosiła o zmianę wyroku poprzez uwzględnienie powództwa i zasądzenie kosztów postępowania od pozwanej na rzecz powódki za obie instancje według norm przepisanych, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I Instancji do ponownego rozpoznania. W uzasadnieniu apelacji wskazywała, iż Sąd I Instancji nie przeprowadził postępowania dowodowego. Zarzuciła, iż uzasadnienia wyroku można jedynie domniemywać, że twierdzenie co do niemożliwości istnienia wspólnego pożycia między powódką a K. N. Sąd I Instancji wywodzi z faktu, że powódka i zmarła najemczyni są osobami tej samej płci. Powołała się ma aktualne orzecznictwo Sądu Najwyższego, w tym uchwałę SN z dnia 28 listopada 2012 r., sygn. akt: III CZP 65/2012.

Sąd Okręgowy, rozważył, co następuje:

Apelacja, jako zasadna, doprowadziła do uchylenia zaskarżonego wyroku. Stosownie do treści art. 386 § 4 k.p.c. sąd drugiej instancji może uchylić wyrok i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania w razie nie rozpoznania przez sąd I instancji istoty sprawy albo gdy wydanie wyroku wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości. W rozpatrywanej sprawie spełnione są kumulatywnie obie te przesłanki.

W pierwszym rzędzie wskazać należy, iż istota sprawy nie została przez Sąd Rejonowy rozpoznana. Sformułowanie „nierozpoznanie istoty sporu” odnosi się do nierozpoznania istoty roszczenia będącego podstawą powództwa. Powódka, domagając się ustalenia wstąpienia w stosunek najmu, powoływała się art. 691 k.c. i określoną w nim przesłankę „wspólnego pożycia” z najemcą. Wskazywała w pozwie okoliczności faktyczne jak stałe zamieszkiwanie w lokalu, brak innego miejsca zamieszkania, pozostawanie we wspólnocie domowej ze zmarłą najemczynią, prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego. Podnosiła także, iż łączyła je więź uczuciowa. Na te okoliczności składała wnioski dowodowe – z zeznań świadków i swego przesłuchania. Tymczasem Sąd Rejonowy, bez jakiegokolwiek badania, przyjął a priori, iż powództwo jest bezzasadne. Nie prowadził w sprawie żadnych dowodów, w tym także dowodów wskazywanych przez stronę pozwaną. Przesłuchał wprawdzie powódkę ale na podstawie jej zeznań nie poczynił żadnych ustaleń faktycznych. Nadto nie przesłuchał powódki na okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy – wspólnego pożycia, z którego powódka wywodziła swe roszczenia. Z samego faktu, iż najemczyni oraz powódka były osobami tej samej płci Sąd Rejonowy wywiódł bezzasadność powództwa. Zważyć należy, iż uzasadnienie nosi jedynie znamiona rozpoznania sprawy, stwarzając pozory jej rozpoznania, stąd też zasadne było uchylenie wyroku. Niezależnie od powyższego rozpoznania sprawy wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości, gdyż zgłaszane przez strony wnioski dowodowe zostały bezzasadnie pominięte.

W toku ponownego rozpoznania sprawy rzeczą sądu będzie przeprowadzenie zgłoszonych wniosków dowodowych, istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Badaniu winna podlegać okoliczność wspólnego pożycia powódki z najemczynią a Sąd Rejonowy może się przy tym posiłkować wykładnią tego pojęcia, jak uległa w ostatnich latach przeobrażeniu w orzecznictwie Sądu Najwyższego oraz uzupełniająco orzecznictwem Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.

Odnośnie wniosku powódki o odroczenie rozprawy w dniu 24 lipca 2014 r. wskazać należy, iż nieobecność powódki nie była właściwie usprawiedliwiona. Powódka nie przedstawiła zaświadczenia od lekarza sądowego, pomimo, iż w tej kwestii była pouczona przez Sąd Rejonowy, Stąd też wniosek został oddalony.

Mając powyższe na uwadze orzeczono na podstawie art. 386 § 4 k.p.c.