Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 czerwca 2014 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Zbigniew Ciechanowicz

po rozpoznaniu w dniu 26 czerwca 2014 roku w Szczecinie na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w S.

przeciwko Wspólnocie Mieszkaniowej przy ul. (...) w S.

o zapłatę

na skutek apelacji strony powodowej od wyroku Sądu Rejonowego Szczecin - Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie z dnia 8 kwietnia 2014 r. w sprawie o sygn. akt III C 1725/13

1.  oddala apelację,

2.  zasądza od powódki Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w S. na rzecz pozwanej Wspólnoty Mieszkaniowej przy ul. (...) w S. kwotę 300 (trzystu) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

UZASADNIENIE

Powódka Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) w S. wniosła o zasądzenie od pozwanej Wspólnoty Mieszkaniowej przy ul. (...) w S. kwoty 3.910,16 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 16 września 2012 r., tytułem pokrycia w trybie art. 742 k.c. wydatków związanych z kosztami nadwyżki w zużyciu pobieranej wody.

Pozwana Wspólnota Mieszkaniowa przy ul. (...) w S. wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie na swą rzecz od powódki kosztów postępowania. Pozwana podniosła, iż brak jest podstaw prawnych do skutecznego dochodzenia od niej roszczenia, zważywszy, że strony nie umówiły się co do odpowiedzialności za straty niewiadomego pochodzenia, zaś podstawą takiej odpowiedzialności nie może być art. 742 k.c., który dotyczy wydatków i zobowiązań zleceniobiorcy. Pozwana wskazała także, że przyczyną straty mogła być np. kradzież.

Wyrokiem z dnia 8 kwietnia 2014 r. Sąd Rejonowy Szczecin - Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie oddalił powództwo (pkt I) i zasądził od powódki na rzecz pozwanej tytułem zwrotu kosztów postępowania kwotę 621 złotych (pkt II).

Sąd Rejonowy ustalił, iż w dniu 1 lutego 2007 r. powódka zawarła z pozwaną Wspólnotą umowę o uczestniczeniu i pokrywaniu kosztów poboru wody i odprowadzania ścieków. W umowie tej strony ustaliły zasady pokrywania kosztów ponoszonych przez powódkę na zaopatrzenie Osiedla (...) położonego w S. przy ul. (...) w wodę i kanalizację, na terenie którego to Osiedla zlokalizowana jest nieruchomość pozwanej. W § 3 umowy strony uzgodniły, iż koszty zużycia wody i odprowadzania ścieków pokrywać będzie pozwana na rzecz powódki odpowiednio do wskazań podlicznika, na zasadzie zwrotnego fakturowania przez powódkę, które to koszty w całości pokrywa powódka na rzecz dostawcy mediów. W § 4 umowy wskazano, że fakturowanie będzie odbywało się sukcesywnie po obciążeniu powódki przez (...), a w § 5, iż powódka, nie będąca dostawcą mediów nie ponosi odpowiedzialności za ich jakość, zgodność z wymaganymi normami i przerwy w dostawie.

Z kolei w § 6 uzgodniono, iż w przypadku wystąpienia awarii, uszkodzeń w sieci wodno – kanalizacyjnej, koszty usunięcia awarii i uszkodzeń będą rozliczane proporcjonalnie jako koszty powierzchni użytkowej wszystkich budynków.

Analogicznej treści umowy powódka zawarła z innymi wspólnotami mieszkaniowymi oraz właścicielami domów jednorodzinnych zlokalizowanymi na ww. Osiedlu.

Powódka jest jedynym podmiotem, który posiada zawartą z Zakładem (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w S. (zwanym dalej (...)) umowę o dostawę wody i odprowadzanie ścieków na terenie Osiedla (...) w S..

W lipcu 2012 r. powódka stwierdziła różnicę pomiędzy poniesionymi przez siebie w pierwszym półroczu 2012 r. na rzecz (...) kosztami z tytułu zużycia wody i odprowadzania ścieków, wynikającymi ze wskazań licznika głównego, a uzyskanymi od bezpośrednich użytkowników i rozliczonymi wg wskazań podliczników w kwocie 27.131,20 zł. Różnicę tą powódka rozliczyła proporcjonalnie pomiędzy 8 wspólnot mieszkaniowych i 3 właścicieli domów jednorodzinnych, z uwzględnieniem faktycznego i średniego zużycia wody za I półrocze 2012 r.

Część użytkowników uregulowała tak rozliczone należności.

Powódka z powyższego tytułu wystawiła pozwanej fakturę VAT nr (...) w dniu 31 sierpnia 2012 r. na kwotę 3.910,16 zł z terminem płatności 15 września 2012 r. Pozwana odmówiła zapłaty tej kwoty.

W ww. okresie nie odnotowano awarii sieci wodociągowej Osiedla.

Powódka wystąpiła do pozwanej z propozycją zawarcia z dniem 30 sierpnia 2012 r. aneksu do umowy z dnia 1 lutego 2007 r. przewidującego rozliczenie nieokreślonych strat na wodzie we wszystkich nieruchomościach Osiedla wg średniego zużycia za okres, w którym nastąpiła strata. Pozwana odmówiła podpisania aneksu.

Oceniając tak ustalony stan faktyczny Sąd Rejonowy powództwo uznał za nieuzasadnione, gdyż brak było podstaw do przyjęcia, iż kwota równa spornej stracie winna być pokryta przez pozwaną na zasadach określonych w art. 742 k.c. Sąd I instancji uznał, iż przyjęcie konstrukcji, iż był to wydatek niezbędny do tego, by (...) nie dokonał wypowiedzenia zawartej z powódką umowy o dostawę wody, a tym samym nie pozbawił pozwanej zaopatrzenia w wodę, nie odpowiada celowi zawartej przez strony umowy, jaką było jedynie określenie zasad partycypowania w kosztach ponoszonych przez powódkę na dostawę wody i odprowadzanie ścieków i kosztach ew. awarii i uszkodzeń sieci wodno - kanalizacyjnej. Powódka wielokrotnie akcentowała, iż nie jest dostawcą powyższych mediów do pozwanej Wspólnoty, co znajduje odzwierciedlenie w § 5 umowy z dnia 1 lutego 2007 r.

Apelację od powyższego wyroku złożył powód żądając jego uchylenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu. Powód zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił naruszenie prawa materialnego w postaci art. 742 k.c. poprzez jego niezastosowanie, podnosząc, iż kwoty dochodzone w niniejszym postępowaniu z nieustalonych przyczyn nie znalazły pokrycia w dokonanych na podstawie umowy rozliczeniach. W momencie ponoszenia wydatków były to jednak wydatki celowe i niezbędne do realizacji celu umowy. Powód podkreślił, iż fakt zwiększonego zużycia wody odnotowany liczniku głównym nie znalazł odzwierciedlenia we wskazaniach podliczników, w tym podlicznika należącego do pozwanej. Nie można było ustalić przyczyn takiego stanu rzeczy umożliwiającego zasto­sowanie metody rozliczenia określonej w § 6 zawartej umowy. W ocenie powódki w takiej sytuacji znaleźć winien zastosowanie art. 742 k.c., do którego odesła­nie znajduje się w § 8 zawartej umowy. Wydatek poniesiony przez powódkę w posta­ci zapłaty za fakturę za dostawę wody jest koniecznym wydatkiem poniesionym w celu realizacji zlecenia z pozwaną jak i z innymi podmiotami korzystającymi z wody na terenie osiedla. Poniesienie tego wydatku poprzedzało rozliczenie ze wspólnotami, Powódka ponosząc je nie wiedziała że nie znajdą one pokrycia we wskazaniach liczni­ków wspólnot. Skoro umowa między stronami reguluje rozliczenie wydatków związanych z wykonywa­niem umowy jedynie częściowo, nie obejmując kosztów pozostałych np. w wyniku kradzieży wody, ubytków naturalnych, to nie ma przeszkód aby uznać poniesiony przez powódkę wydatek za wydatek z art. 742 k.c.

Pozwana zażądała oddalenia apelacji i zasądzenia od powódki kosztów postępowania.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja nie była uzasadniona, co prowadziło do konieczności jej oddalenia w trybie art. 385 k.p.c.

Treść apelacji wskazuje na niesporny stan faktyczny i umowną, w ocenie powódki, podstawę jej roszczeń procesowych, których źródła dopatruje się w treści art. 742 k.c. Przepis ten zgodnie z oceną skarżącej winien znaleźć zastosowanie ze względu na treść § 8 umowy z dnia 1 lutego 2007 r. o uczestniczeniu i pokrywaniu kosztów poboru wody i odprowadzania ścieków. Pogląd ten nie jest jednak trafny.

Po pierwsze, jak słusznie zauważył Sąd I instancji przyjęcie zgodnie z intencją powódki, iż kwota opisana pozwem była wydatkiem niezbędnym do tego, by (...) nie dokonał wypowiedzenia zawartej z powódką umowy o dostawę wody, a tym samym nie pozbawił pozwanej zaopatrzenia w wodę, nie odpowiada celowi zawartej przez strony umowy, jaką było określenie zasad partycypowania w kosztach ponoszonych przez powódkę na dostawę wody i odprowadzanie ścieków i kosztach ew. awarii i uszkodzeń sieci wodno - kanalizacyjnej. Już sama powódka wskazała, iż postanowienia umowy z dnia 1 lutego 2007 r. nie przewidywały partycypowania pozwanej w ponoszeniu kosztów poboru wody w rozmiarze innym aniżeli wynikającym ze zużycia wskazanego podlicznikiem, którym opomiarowane zostało ujęcie pozwanej Wspólnoty, czy też w ubytku związanego z wystąpieniem awarii czy uszkodzeń w sieci, jak stanowił § 6 umowy.

Po wtóre, jak słusznie podkreśliła w odpowiedzi na apelację pozwana istotą wydatku opisanego w treści analizowanego przepisu będzie uzyskanie w wyniku jego poczynienia rzeczywistej korzyści przez uprawnionego i jeżeli były one uzasadnione z punktu widzenia interesów dającego zlecenie (zob. Komentarz do Kodeksu Cywilnego, Księga Trzecia Zobowiązania. Tom II WP 1997 str. 253). Gdy tymczasem istota wydatku poczynionego przez powódkę wynikała z różnicy pomiędzy poniesionymi przez nią w pierwszym półroczu 2012 r. na rzecz (...) kosztami z tytułu zużycia wody i odprowadzania ścieków, wynikającymi ze wskazań licznika głównego, a uzyskanymi od bezpośrednich użytkowników i rozliczonymi wg wskazań podliczników. Nie stwierdzono przy tym, aby kwestia tej różnicy leżała po stronie pozwanej, zaś zawnioskowane dowody nie zmierzały do wyjaśnienia przyczyny opisanego przez powódkę stanu rzeczy.

Nadto z treści przytoczonego przez pozwanego uzasadnienia Sądu Najwyższego z dnia 14 października 2009 r. wydanego w sprawie o sygn. akt V CSK 111/09 wynika, iż przy zwrocie nakładów i wydatków istotne jest czy uprawniony uzyskał rzeczywistą korzyść; a nadto, że nakłady zwrotne muszą być użyteczne, zwiększające wartość jego majątku w chwili zwrotu, a nie w innym, dowolnie dobranym momencie (za LEX nr 654430).

Powódka nie wykazała, jaką korzyść materialną odnieść mogła pozwana w wyniku uregulowania przez powódkę należności opisanej pozwem. Przy czym podkreślić należy konieczność wystąpienia adekwatnego związku przyczynowego między ewentualną korzyścią pozwanej a wydatkiem powódki. Kryterium temu umyka twierdzenie, iż korzyścią pozwanej było, iż (...) nie dokonał wypowiedzenia zawartej z powódką umowy o dostawę wody.

Przy przyjęciu, iż istotą odpowiedzialności odszkodowawczej będzie istnienie prawnie uzasadnionej przyczyny, dla której za powódkę do naprawienia szkody będzie zobowiązana pozwana, to powódka na taką przyczynę w pozwie czy w apelacji nie wskazała.

Skoro powódka przegrała postępowanie apelacyjne, to stosownie do treści art. 98 § 1 k.p.c. winna zwrócić pozwanej koszty pomocy prawnej świadczonej jej przez radcę prawnego w kwocie 300 złotych (§ 6 pkt 3 w zw. z § 13 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu).