Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 września 2014 r.

Sąd Okręgowy w Świdnicy II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Anatol Gul

Sędziowie: SO Alicja Chrzan SO Piotr Rajczakowski

Protokolant: Alicja Marciniak     

po rozpoznaniu w dniu 30 września 2014 r. w Świdnicy

na rozprawie

sprawy ze skargi interwenienta ubocznego Gminy S. o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego

w Wałbrzychu

z dnia 24 września 2013r. sygn. akt I C 627/13

z powództwa Agencji (...)we W.

przeciwko T. M., Ł. M. i M. M.

o eksmisję

na skutek apelacji interwenienta ubocznego

od wyroku Sądu Rejonowego w Wałbrzychu

z dnia 11 kwietnia 2014 r., sygn. akt I C 117/14

I oddala apelację;

II zasądza od interwenienta ubocznego na rzecz strony powodowej 120zł kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt II Ca 562/14

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem oddalono skargę interwenienta ubocznego o wznowienia postępowania, opierając rozstrzygnięcie o następujące ustalenia i oceny: - Agencja (...)wniosła pozew, w którym zażądała nakazania B. M., T. M., Ł. M., M. M. i M. M. (1), aby opróżnili i opuścili lokal mieszkalny nr (...) położony w S. przy ulicy (...).

- wyrokiem zaocznym Sądu Rejonowego w Wałbrzychu z dnia 24 września 2013 r. nakazano pozwanym, aby opróżnili, opuścili i wydali stronie powodowej lokal mieszkalny, a także orzeczono o uprawnieniu pozwanych Ł. M., M. M. i T. M. do otrzymania lokalu socjalnego (pkt II), orzeczono o braku uprawnienia pozwanych B. M. i M. M. (1) do lokalu socjalnego (pkt III) , nakazano wstrzymanie wykonania wyroku w pkt I do czasu złożenia pozwanym wskazanym w pkt II oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego przez Gminę S. (pkt IV) .;

- sąd nie zawiadomił o procesie Gminy S., na terenie której położony jest lokal, którego dotyczył pozew;

- stronę powodową łączyła z B. M. umowa najmu lokalu mieszkalnego, w lokalu tym zamieszkiwali również żona B. T. M. oraz jego dzieci Ł. M., M. M. i M. M. (1), najemcy lokalu nie płacili regularnie czynszu, czego następstwem było powstanie zadłużenia z tego tytułu;

- pismem z dnia 22 stycznia 2010 r. strona powodowa wezwała B. M., aby zapłacił zadłużenie z tytułu najmu wskazanego wyżej lokalu w wysokości 6.196,35 zł w terminie miesięcznym pod rygorem rozwiązania umowy najmu tegoż lokalu, a pismo to doręczone zostało w dniu 28 stycznia 2010 r. ;

- kolejnym pismem z dnia 4 maja 2010 r. Agencja (...) Skarbu Państwa wypowiedziała B. M. łączącą ich umowę najmu lokalu;

- T. M. utrzymuje się ze świadczeń z opieki społecznej, od 1 kwietnia 2014 r. pracuje na (...) etatu w firmie sprzątającej z wynagrodzeniem w wysokości 1000 zł brutto;

- M. M. jest osobą bezrobotną, jest zarejestrowany w urzędzie pracy, od marca wykonuje czynności w ramach umowy zlecenia w supermarkecie, a ego wynagrodzenie za ten miesiąc wyniosło 200 zł;

- Ł. M. utrzymuje się z prac dorywczych, z wynagrodzeniem od 300 do 600 zł miesięcznie.

Na wstępie rozważań wskazać należy, że jako podstawę skargi o wznowienie postępowania Gmina S. podniosła fakt, że w toku procesu w sprawie I C 627/13 nie została zawiadomiona o tymże postępowaniu, co uniemożliwiło jej złożenie oświadczenia o wstąpieniu do sprawy w charakterze interwenienta ubocznego. Zarzut ten należy rozpatrywać w świetle podstawy wznowienia postępowania stypizowanej w art. 401 pkt 2 k.p.c. ,zgodnie z którym można żądać wznowienia postępowania z powodu nieważności, jeżeli wskutek naruszenia przepisów prawa strona była pozbawiona możności działania.

Na gruncie niniejszej sprawy rozważyć należało w pierwszej kolejności, czy pojęciem „strony” w rozumieniu przywołanego wyżej przepisu objęci są jedynie powód i pozwany, czy również podmiot publicznoprawny, który w przypadku zawiadomienia go o toczącym się postępowaniu mógłby złożyć oświadczenie o wstąpieniu do sprawy w charakterze interwenienta ubocznego. Zgodnie z art. 15 ust.2 ustawy z dnia z dnia z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (tekst jednolity Dz.U.2005.31.266, ze zm.), zwanej dalej ustawą z dnia 21 czerwca 2001 r., w sprawie o opróżnienie lokalu sąd z urzędu zawiadamia gminę właściwą ze względu na miejsce położenia lokalu podlegającego opróżnieniu w celu umożliwienia jej wstąpienia do sprawy. Redakcja przywołanego wyżej przepisu wskazuje jednoznacznie, że chodzi w nim o obowiązek, nie zaś uprawnienie, sądu zawiadomienia gminy o toczącym się postępowaniu. Realizacja przez sąd tego obowiązku umożliwia gminie złożenie oświadczenia o wstąpieniu do sprawy w charakterze interwenienta ubocznego. Brak takiego działania sądu może pozbawić gminę możności obrony jej ustawowych praw (jak choćby składania wniosków dowodowych, czy też składania środków zaskarżenia) i prowadzić do nieważności postępowania. Pogląd ten znajduje oparcie w orzecznictwie (vide: uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 25 lutego 2011 r. , I A Ca 928/10). W tej sytuacji, skoro Sąd nie zawiadomił gminy o toczącym się postępowaniu, a w wyroku z dnia 24 września 2013 r. zawarł rozstrzygnięcie w przedmiocie uprawnienia pozwanych do lokalu socjalnego, przyjąć należało, że ziściły się przesłanki podstawy skargi o wznowienie postępowania, stypizowanej w art. 401 pkt 2 k.p.c.

W dalszej kolejności należało zbadać, czy skarżąca gmina zachowała termin do wniesienia skargi o wznowienie postępowania, o jakim mowa w art. 407 § 1 k.p.c. Stanowi on, że skargę o wznowienie postępowania wnosi się w terminie trzymiesięcznym od dnia, w którym o wyroku dowiedziała się strona. Analiza akt I C 627/13 wskazuje, iż w toku tego postępowania nie zawiadomiono Gminy o postępowaniu. Wyrok kończący postępowanie w tej sprawie zapadł w dniu 24 września 2013 r. Przed tym dniem Gmina nie wiedziała o toczącym się postępowaniu. Skarga o wznowienie postępowania wniesiona została skutecznie w dniu 6 grudnia 2013 r. W tej sytuacji należało przyjąć, że termin do wniesienia skargi został zachowany, zaś postępowanie podlegało wznowieniu. Sąd wydał w tym przedmiocie odrębne postanowienie. Co prawda kpc konieczność wydania orzeczenia o wznowieniu przewiduje jedynie w przypadku stypizowanym w art. 412 § 4 k.p.c., to jest gdy do rozstrzygnięcia o wznowieniu właściwy jest Sąd Najwyższy, lecz właściwe wydaje się wydanie takiego orzeczenia w każdej sprawie o wznowienie postępowania. Umożliwi to bowiem stronom uzyskanie wiedzy, że Sąd stwierdził, iż ziściły się przesłanki wznowienia postępowania i przechodzi on do etapu badania jej merytorycznej zasadności.

W następstwie zgłoszenia interwencji przez skarżącą nastąpiło jej przystąpienie do sprawy po stronie powodowej (art. 15 ust. 4 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r.) . Po przeprowadzeniu ponownego postępowania dowodowego Sąd uznał, że zaistnienie przywołanej wyżej podstawy wznowienia postępowania nie pociąga za sobą zmiany wyroku z dnia 24 września 2013 r. Bezsporne jest, że pozwani są lokatorami w rozumieniu ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. i że strona powodowa skutecznie wypowiedziała umowę najmu dotyczącą przedmiotowego lokalu. Najemcy posiadali zadłużenie czynszowe i pomimo wyznaczenia im dodatkowego terminu spłaty zadłużenia nie wywiązali się z tego obowiązku, choć byli pouczeni o skutkach takiego zachowania.

W oparciu o zeznania pozwanych Sąd ustalił, że T. M. utrzymuje się ze świadczeń z opieki społecznej i od 1 kwietnia 2014 r. pracuje na (...) etatu w firmie sprzątającej z wynagrodzeniem w wysokości 1000 zł brutto. M. M. jest zarejestrowany jako bezrobotny w urzędzie pracy. Od marca wykonuje czynności w ramach umowy zlecenia w supermarkecie. Jego wynagrodzenie za ten miesiąc wyniosło 200 zł. Ł. M. utrzymuje się z prac dorywczych, z wynagrodzeniem od 300 do 600 zł miesięcznie. Przyjąć zatem trzeba, że osoby te znajdują się w szczególnie ciężkiej sytuacji materialnej. Nie ujawniły się też okoliczności wskazujące, by dotychczasowy sposób korzystania przez nie z lokalu, którego dotyczy pozew, przemawiał za orzeczeniem braku ich uprawnienia do lokalu socjalnego. W tej sytuacji uznać należało, że wskazanym wyżej trojgu pozwanym przysługuje uprawnienie do lokalu socjalnego. Skarga o wznowienie postępowania podlegała zatem oddaleniu, ponieważ zgłoszona w niej podstawa wznowienia nie miała wpływu na treść wydanego uprzednio wyroku (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 września 1998 r., I CKN 475/98, niepubl.).

Uwzględniając powyższe okoliczności, na podstawie art. 412 § 2 k.p.c., orzeczono jak na wstępie.

W apelacji interwenient uboczny zarzucił : 1. naruszenie przepisu art. 233 § 1 kpc przez dokonanie swobodnej oceny materiału dowodowego, co doprowadziło do błędnego przekonania, że po stronie pozwanych występuje ciężka sytuacja osobista i majątkowa, niemożliwa do przezwyciężenia, a tym samym uprawniająca do otrzymania lokalu socjalnego, jak również nieuwzględnienie zeznań B. M., wskazujących, że nieuiszczanie opłat za lokal było formą niezadowolenia pozwanych ze stanu technicznego lokalu;

2. naruszenie przepisu art. 5 kc przez brak dokonania oceny żądania eksmisji w świetle zasad współżycia społecznego, skoro trudna sytuacja pozwanych – przy jednoczesnym nienależytym wykonywaniu przez wynajmującego jego obowiązków umownych - powinna skłaniać do oceny żądania jako sprzecznego z tymi zasadami;

3. błędy w ustaleniach faktycznych przez przyjęcie, że pozwani znajdują się w szczególnej sytuacji materialnej i rodzinnej, a orzeczeniu eksmisji nie sprzeciwiają się zasady współżycia społecznego.

Wskazując na powyższe wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez oddalenie powództwa lub jego zmianę przez orzeczenie o braku uprawnienia pozwanych do otrzymania lokalu socjalnego.

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Apelacja nie podlega uwzględnieniu, a podniesione w niej zarzuty nie znajdują potwierdzenia w okolicznościach sprawy. Przyjmując ustalenia sądu pierwszej instancji za swoje, Sąd Okręgowy podziela także ocenę prawną tego stanu faktycznego oraz wyciągnięte z tej oceny wnioski, co zwalnia z potrzeby ponownego przytaczania szeregu powołanych już wcześniej trafnych argumentów.

Tylko dodatkowo odnośnie zarzutów apelacji należy wskazać na następujące kwestie :

- zgodnie z art. 14 ust. 3 ustawy o ochronie praw lokatorów ..., sąd , badając z urzędu, czy zachodzą przesłanki do otrzymania lokalu socjalnego, orzeka o uprawnieniu osób, o których mowa w ust. 1, biorąc pod uwagę dotychczasowy sposób korzystania przez nie z lokalu oraz ich szczególną sytuację materialną i rodzinną, natomiast ust. 4 art. 14 określa krąg osób, wobec których sąd nie może orzec o braku uprawnienia do otrzymania lokalu socjalnego;

- jak wynika z materiału dowodowego sprawy, pozwana T. M. jest osobą niepełnosprawną i utrzymuje się ze świadczeń z opieki społecznej,natomiast pozwany M. M. jest osobą bezrobotną dlatego też w stosunku do nich zastosowanie znajdują pkt. 2 i 5 ust. 4 art. 14 ustawy , stanowiący o obowiązku przyznania tym pozwanym uprawnienia do lokalu socjalnego;

- z kolei pozwany Ł. M. wprawdzie nie pracuje , jednak nie jest osobą posiadającą status bezrobotnego w rozumieniu pkt. 5 ust. 4 art. 14 ustawy, pracuje jedynie dorywczo, za niewielkim wynagrodzeniem, dlatego też sąd pierwszej instancji słusznie uznał, że znajduje się w ciężkiej sytuacji materialnej, co w konsekwencji prowadziło do przyznania także jemu uprawnienia do otrzymania lokalu socjalnego;

- bez znaczenia dla tej oceny była kwestia niepłacenia przez pozwanych czynszu z uwagi na zły stan techniczny zajmowanego lokalu, przy czym stan ten nie był jedyną przyczyną nieuiszczania czynszu, którą głównie była sytuacja materialna najemców, co w konsekwencji doprowadziło do rozwiązania umowy najmu;

- dlatego też zarzut skarżącej gminy o naruszeniu art. 233 § 1 kpc nie jest uprawniony, ponieważ sprowadza się wyłącznie do bezzasadnej polemiki z poglądem sądu pierwszej instancji, a treść zarzutu i jego rozwinięcie świadczą jedynie o przekonaniu skarżącej o innej niż przyjął sąd doniosłości dowodów i ich odmiennej ocenie niż ocena sądu, co nie może odnieść pożądanego przez skarżącą skutku;

- z kolei zarzut naruszenia art. 5 kc nie jest możliwy do oceny, jeśli skarżąca gmina w istocie nie wskazuje nawet, jaka to zasada współżycia społecznego została naruszona, poprzestając na ogólnikowych uwagach w tym zakresie.

Z tych przyczyn apelacja jako pozbawiona uzasadnionych podstaw została oddalona / art. 385 kpc /, natomiast o kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 i 99 kpc w zw. z art. 391 § 1 kpc.