Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 marca 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 6 marca 2013 r. w Lublinie

sprawy A. K.

przeciwko Zakładowi Emerytalno-Rentowemu Spraw Wewnętrznych
i Administracji

o wysokość emerytury policyjnej

na skutek apelacji wnioskodawczyni A. K.

od wyroku Sądu Okręgowego w Siedlcach

z dnia 5 grudnia 2012 r. sygn. akt IV U 862/12

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 125/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 12 lutego 2010 roku Dyrektor Zakładu Emerytalno – Rentowego MSWiA ponownie ustalił A. K. wysokość policyjnej emerytury na podstawie art. 15b w związku z art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994 roku o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz.U. z 2004 roku, Nr 8, poz. 67).

Odwołanie od tej decyzji złożyła ubezpieczona A. K. wnosząc o jej zmianę i przyznanie jej nieobniżonej emerytury policyjnej, naliczonej w wysokości 40 % podstawy oraz zasądzenie od pozwanego na jej rzecz kosztów procesu .

W uzasadnieniu odwołania podniosła, że w okresie pełnienia służby nie popełniła żadnego przestępstwa, nie pełniła też żadnej istotnej funkcji. Ustawa z dnia 23 stycznia 2009 roku pozbawia ją praw słusznie nabytych i jednocześnie przez drastyczne obniżenie wskaźnika przeliczeniowego emerytury, „wymierza karę” za służbę w legalnych organach ówczesnego Państwa.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o jego oddalenie. W uzasadnieniu swojego stanowiska podniósł, że ustawodawca zobowiązał organ rentowy do wszczynania z urzędu postępowania w przedmiocie ponownego ustalenia prawa do świadczeń i ich wysokości.

Wyrokiem z dnia 5 grudnia 2012 roku Sąd Okręgowy oddalił odwołanie A. K..

Sąd pierwszej instancji ustalił, że A. K. w latach 1977 – 2002 pełniła służbę w organach bezpieczeństwa państwa: pracowała w Referacie paszportów w Ł., Wydziale (...) w S., Wydziale (...)w S., Wydziale (...)w S., Wydziale (...) w S. i w Inspektoracie (...) z/s w R. z m.p.s. w S.. Decyzją z dnia 28 lutego 2002 roku ustalono jej prawo do emerytury policyjnej.

Sąd wskazał, że przepis art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 23 stycznia 2009 roku o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin oraz ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy służb mundurowych stanowi, że w przypadku osób, w stosunku do których z informacji, o której mowa w art. 13a ustawy, o której mowa w art. 2, wynika, że pełniły służbę w latach 1944-1990 w organach bezpieczeństwa państwa, o których mowa w art. 2 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów, i które w dniu wejścia w życie ustawy otrzymują świadczenia przyznane na podstawie ustawy, o której mowa w art. 2, organ emerytalny właściwy według przepisów ustawy, o której mowa w art. 2, wszczyna z urzędu postępowanie w przedmiocie ponownego ustalenia prawa do świadczeń i wysokości świadczeń, przy czym złożenie do sądu odwołania od decyzji organu emerytalnego nie wstrzymuje wykonania decyzji. W przypadku ubezpieczonej, jak wynika z informacji z dnia 18 stycznia 2010 roku Instytutu Pamięci Narodowej o przebiegu jej służby, w okresie od 1 września 1977 roku do 28 lutego 1987 roku pełniła ona służbę w organach bezpieczeństwa państwa, o których mowa w art. 2 ustawy z dnia 18 października 2006 roku o ujawnieniu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944 – 1990 oraz treści tych dokumentów.

Sąd podniósł, że zgodnie z przepisami obowiązującymi w chwili obecnej, t.j. art. 15b ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy służb mundurowych w przypadku osoby, która pełniła służbę w organ bezpieczeństwa państwa, o których mowa w art. 2 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów i która pozostawała w służbie przed dniem 2 stycznia 1999 roku emerytura wynosi;

1) 0,7 % podstawy wymiaru - za każdy rok służby w organach bezpieczeństwa państwa w latach 1944-1990; 2) 2,6 % podstawy wymiaru - za każdy rok służby lub okresów równorzędnych ze służbą, o których mowa w art. 13 ust. 1 pkt 1, 1a oraz pkt 2-4.

W ocenie Sądu Okręgowego zaskarżona decyzja jest zatem zgodna z prawem i dlatego odwołanie podlegało oddaleniu na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 kpc.

Apelację od tego wyroku złożyła ubezpieczona A. K.. Zaskarżając wyrok w całości domagała się jego zmiany poprzez ustalenie wysokości emerytury policyjnej w uwzględnieniu 40% podstawy wymiaru emerytury za pierwsze 15 lat służby zgodnie z art. 15 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin i zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

Wyrokowi zarzuciła naruszenie prawa materialnego przez błędną jego wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, w szczególności art. 15 i 15b ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin, poprzez pominięcie art. 15 przy ustalaniu wysokości emerytury policyjnej i zastosowanie wyłącznie art. 15b tej ustawy.

W uzasadnieniu apelacji skarżąca podniosła, że Sąd pierwszej instancji błędnie uznał, że organ rentowy prawidłowo zastosował obowiązujące przepisy. Zdaniem apelującej, przy ponownym ustalaniu emerytury funkcjonariuszy organów bezpieczeństwa państwa w rozumieniu art. 2 ustawy z dnia 18 października 2006 roku o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów, przede wszystkim zastosowanie powinien znajdować art. 15 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy, a dopiero w dalszej kolejności art. 15b tej ustawy.

Skarżąca podkreśliła, że wolą ustawodawcy przy wprowadzaniu zmiany do ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin, było pozostawienie zasady, zgodnie z która po pierwszych 15 latach pracy każdemu funkcjonariuszowi przysługuje emerytura w wysokości 40% podstawy jej wymiaru (Biuletyn nr 1655/VI Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych nr 90 z dnia 17 grudnia 2008 roku, druk 1353-A Sejmu RP VI Kadencji – 32 posiedzenie z dnia 16 grudnia 2008 roku). Dodatkowo skarżąca podniosła, że przepisy ustawy z dnia 23 stycznia 2009 roku o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin oraz ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin budzą poważne wątpliwości co do zgodności tych przepisów z wyrażonymi w Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzonej w Rzymie 4 listopada 1950 roku, ratyfikowanej przez Polskę 19 stycznia 1993 roku (Dz.U. z 1993 roku, Nr 61, poz. 284), t.j. zasadą prawa do rzetelnego procesu wynikającą z art. 6, zasadą zakazu karania bez podstawy prawnej art. 7, prawem do skutecznego środka odwoławczego wynikającą z art. 13, zasadą zakazu dyskryminacji z art. 14 oraz wskazaną w art. 1 Protokołu nr 1 do Konwencji, zasadą ochrony własności.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja podlegała oddaleniu albowiem zgłoszony w niej zarzut naruszenia prawa materialnego okazał się całkowicie nieuzasadniony.

W stanie faktycznym rozpoznawanej sprawy jest niewątpliwe, że ubezpieczona A. K. jest uprawniona do emerytury policyjnej od dnia 16 lutego 2002 roku ustalonej decyzją Dyrektora Zakładu Emerytalno-Rentowego MSWiA z dnia 28 lutego 2002 roku. Zaskarżoną decyzją z dnia 12 lutego 2010 roku ponownie ustalono wysokość emerytury policyjnej na podstawie art. 15b w związku z art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (jednolity tekst: Dz.U. z 2004 r. Nr 8, poz. 67 ze zm.), zwanej dalej ustawą o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy lub ustawą zaopatrzeniową, w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 23 stycznia 2009 r. zmieniającą ustawę zaopatrzeniową (Dz.U. Nr 24, poz. 145, powoływana dalej jako ustawa zmieniająca lub nowelizująca), po uwzględnieniu informacji Instytutu Pamięci Narodowej z dnia 18 stycznia 2010 roku, że wnioskodawczyni w okresie od 1 września 1977 roku do 28 lutego 1987 roku pełniła służbę w organach bezpieczeństwa państwa, o których mowa w art. 2 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów (jednolity tekst: Dz.U. z 2007 r. Nr 63, poz. 425 ze zm.). Wysokość świadczenia po weryfikacji wynosi 2.184,94 zł.

Istota sporu w rozpoznawanej sprawie sprowadzała się do wykładni art. 15b wymienionej wyżej ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy. Zdaniem skarżącej określone tym przepisem zasady ustalania wysokości emerytury znajdują zastosowanie dopiero w dalszej kolejności albowiem przede wszystkim zastosowanie znajduje przepis art. 15 ustawy.

W ocenie Sądu Apelacyjnego stanowisko skarżącej jest całkowicie chybione albowiem nie znajduje uzasadnienia w treści wskazanych przepisów.

Przepis art. 15b omawianej ustawy stanowi mianowicie, że „W przypadku osoby, która pełniła służbę w organach bezpieczeństwa państwa, o których mowa w art. 2 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów, i która pozostawała w służbie przed dniem 2 stycznia 1999 r., emerytura wynosi:

1)0,7 % podstawy wymiaru - za każdy rok służby w organach bezpieczeństwa państwa w latach 1944-1990;

2)2,6 % podstawy wymiaru - za każdy rok służby lub okresów równorzędnych ze służbą, o których mowa w art. 13 ust. 1 pkt 1, 1a oraz pkt 2-4.

2. Przepisy art. 14 i 15 stosuje się odpowiednio.

3. Do okresów, o których mowa w art. 13 ust. 1, na żądanie wnioskodawcy, mogą być doliczone w pełnym wymiarze okresy służby w latach 1944-1990 w organach bezpieczeństwa państwa, jeżeli funkcjonariusz udowodni, że przed rokiem 1990, bez wiedzy przełożonych, podjął współpracę i czynnie wspierał osoby lub organizacje działające na rzecz niepodległości Państwa Polskiego.

4. W przypadku, o którym mowa w ust. 3, środkiem dowodowym może być zarówno informacja, o której mowa w art. 13a ust. 1, jak i inne dowody, w szczególności wyrok skazujący, choćby nieprawomocny, za działalność polegającą na podjęciu, bez wiedzy przełożonych, czynnej współpracy z osobami lub organizacjami działającymi na rzecz niepodległości Państwa Polskiego w okresie służby w organach bezpieczeństwa państwa w latach 1944-1990.

Analiza przedmiotowego unormowania w żaden sposób nie uprawnia do akceptacji wyrażonego w apelacji poglądu. Wskazać należy bowiem, że treść cytowanego przepisu była przedmiotem szczegółowych rozważań Sądu Najwyższego w uzasadnieniu uchwały w sprawie II UZP 2/11 z dnia 3 marca 2011 roku (LEX nr 707999), w której Sąd Najwyższy odpowiadając na przedstawione mu pytanie prawne stwierdził, że „za każdy rok pełnienia służby w latach 1944-1990 w organach bezpieczeństwa państwa, o których mowa w art. 2 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów (jednolity tekst: Dz.U. z 2007 r. Nr 63, poz. 425 ze zm.), emerytura wynosi 0,7% podstawy jej wymiaru (art. 15b ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (jednolity tekst: Dz.U. z 2004 r. Nr 8, poz. 67 ze zm.), co oznacza, że wysokość emerytury wyliczanej wyłącznie za okresy pełnienia takiej służby może być niższa od 40% podstawy wymiaru tego świadczenia”. Pogląd wyrażony w cytowanej uchwale Sąd Apelacyjny podziela w całej rozciągłości i z tego też względu nie ma potrzeby dokonywania kolejnej analizy tych przepisów, które w swej istocie sprowadzałaby się do powtórzenia argumentacji zawartej w uzasadnieniu cytowanej uchwały.

Podnieść należy tylko, że Sąd Najwyższy uznał, że „żaden rodzaj, ani sposób wykładni zawartego w art. 15b ust. 2 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy odesłania do art. 15 tej ustawy nie daje osobom, które pełniły w latach 1944-1990 służbę w organach bezpieczeństwa państwa, o których mowa w ustawie lustracyjno-dezubekizacyjnej, możliwości prawnych ani argumentów prawnych lub prawniczych do domagania się ustalenia wysokości należnych im emerytur z zaopatrzenia emerytalnego funkcjonariuszy od innej podstawy wymiaru niż 0,7% za każdy rok pełnienia służby w wymienionych w art. 2 organach bezpieczeństwa państwa. Regulacje zawarte w art. 14 i 15 ustawy zaopatrzeniowej stosuje się tylko w zakresie nieuregulowanym wyraźnie i odmiennie w treści normatywnej art. 15b, a w szczególności w jego ust. 1 pkt 1, który nie pozostawia żadnych wątpliwości co do sposobu wyliczenia wysokości emerytury zaopatrzeniowej funkcjonariuszy zawsze po 0,7% podstawy wymiaru tego świadczenia za każdy rok służby w latach 1944-1990 pełnionej w organach bezpieczeństwa PRL, z wyżej omówionym jedynym wyjątkiem unormowanym art. 15b ust. 3 i 4 tej ustawy. W zakresie ustawowego sposobu wyliczenia emerytury przepisy art. 15b ust. 1 w związku z art. 13 ust. 1 pkt 1a ustawy zaopatrzeniowej mają bowiem naturę szczególną i szczegółową, a przeto niejako "odrębnie" i ze względu na cele zmienionego porządku legislacyjnego samoistnie regulują zasady wyliczania wysokości emerytur osób pełniących w latach 1944-1990 służbę w organach bezpieczeństwa PRL z zastosowaniem wskaźnika 0,7% podstawy wymiaru tego świadczenia, co oznacza, iż nie stosuje się do nich art. 15 ust. 1 in principio ustawy zaopatrzeniowej, z którego wynika, że emerytura funkcjonariusza, który pozostawał w służbie przed dniem 2 stycznia 1999 r. wynosi 40% podstawy jej wymiaru za każdy rok służby. Po istotnej zmianie normatywnej obowiązującego stanu prawnego wynikającej z dodania szczególnego, szczegółowego i odrębnego art. 15b ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy, zawarte w ust. 2 tego przepisu odesłanie do odpowiedniego stosowania art. 14 i 15 tej ustawy oznacza, że przepisy te stosuje się odpowiednio wyłącznie w zakresie, który nie został wyraźnie i odmiennie uregulowany w art. 15b ust. 1”.

Odnosząc się natomiast do zawartych w apelacji wywodów skarżącej w przedmiocie wątpliwości, co do zgodności przepisów ustawy z dnia 23 stycznia 2009 roku o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin oraz ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin, z wyrażonymi w Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzonej w R. 4 listopada 1950 roku zasadami wskazanymi szczegółowo w apelacji, zauważyć należy, iż są wyłącznie wyrazem „luźno” wyrażonego, subiektywnego przekonania skarżącej. Brak jest bowiem zarzutu naruszenia tychże zasad, jak też wskazania na czym ewentualnie naruszenie takie polega. Sprawia to, że Sąd odwoławczy jest zwolniony od szczegółowych rozważań w tym zakresie.

Mając powyższe względy na uwadze i z mocy art. 385 kpc Sąd Apelacyjny orzekł jak w wyroku.