Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 9 lipca 2014r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie następującym:

Przewodniczący- Sędzia SO Anna Kuczyńska

Sędzia SO Dorota Stawicka-Moryc (spr.) Sędzia SO Katarzyna Wręczycka

Protokolant: Elżbieta Biała

po rozpoznaniu w dniu 2 lipca 2014r. we Wrocławiu na rozprawie

sprawy z wniosku D. Ż. (1)

przy udziale D. Ż. (2)

o podział majątku wspólnego

na skutek apelacji wnioskodawcy

od postanowienia Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej we Wrocławiu z dnia 15 lipca 2013r.

sygn. akt XIV Ns 116/12

postanawia:

oddalić apelację.

Sygn. akt II Ca 554/14

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Fabrycznej w punkcie I - ustalił, że w skład majątku wspólnego byłych małżonków D. Ż. (2) i D. Ż. (1) wchodzą następujące składniki majątkowe: 1) Nieruchomość stanowiąca odrębny lokal mieszkalny nr (...) w budynku przy ulicy (...) we W. wraz ze związanymi z jego własnością udziałami w gruncie i częściach wspólnych budynku, objęty księgą wieczystą (...) Sądu Rejonowego dla Wrocławia Krzyków we Wrocławiu, o wartości 256 272 zł; 2) Nieruchomość stanowiąca odrębny lokal mieszkalny nr (...) w budynku przy ulicy (...) we W. wraz ze związanymi z jego własnością udziałami we współużytkowaniu wieczystym gruntu i częściach wspólnych budynku, objęty księgą wieczystą (...) Sądu Rejonowego dla Wrocławia Krzyków we Wrocławiu, obciążona ujawnioną w dziale IV tej księgi hipoteką umowną kaucyjną do kwoty 268 000 zł wpisaną na rzecz (...) SA Oddział w P.– przy uwzględnieniu obciążenia nie przedstawiająca wartości; 3) Nieruchomość stanowiąca odrębny lokal mieszkalny nr (...) w budynku przy ulicy (...) we W. wraz ze związanymi z jego własnością udziałami w współużytkowaniu wieczystym gruntu i częściach wspólnych budynku, objęty księgą wieczystą (...) Sądu Rejonowego dla Wrocławia Krzyków we Wrocławiu, o wartości 100000 zł; 4) Nieruchomość stanowiąca odrębny lokal mieszkalny nr (...) w budynku przy ulicy (...) we W. wraz ze związanymi z jego własnością udziałami w współużytkowaniu wieczystym gruntu i częściach wspólnych budynku, objęty księgą wieczystą (...) Sądu Rejonowego dla Wrocławia Krzyków we Wrocławiu, obciążona ujawnionymi w dziale IV tej księgi hipotekami umowną zwykłą w kwocie 11832,74 franków szwajcarskich i umowną kaucyjną do kwoty 6400 franków szwajcarskich wpisanymi na rzecz Banku (...) SA – przy uwzględnieniu obciążenia przedstawiająca wartość 43639,99 zł; 5) Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) w budynku przy ulicy (...) we W. w Spółdzielni Mieszkaniowej (...) we W., objęte księgą wieczystą (...) Sądu Rejonowego dla Wrocławia Krzyków we Wrocławiu, o wartości 225932 zł; 6) Równowartość oszczędności pobranych przez wnioskodawcę z rachunku bankowego byłych małżonków w (...) BANK SA w kwocie 30 000 zł; 7) Samochód D. (...) wartości 3000 zł zarejestrowany pod nr (...); 8) Równowartość samochodu T. (...) sprzedanego przez wnioskodawcę wynosząca 4000 zł. W punkcie II – ustalił, że udziały byłych małżonków D. i D. Ż. (1) w majątku wspólnym są równe. W punkcie III – dokonał podziału majątku wspólnego byłych małżonków D. i D. Ż. (1) w ten sposób, że: A) Nieruchomości wymienione w punktach I.1, I.2, I.4 niniejszego postanowienia oraz samochód wymieniony w punkcie I.7 niniejszego postanowienia przyznał na wyłączną własność D. Ż. (2), B) Nieruchomość wymienioną w punkcie I. 3 niniejszego postanowienia przyznał na wyłączną własność wnioskodawcy D. Ż. (1) oraz wyłącznie na rzecz wnioskodawcy przyznał prawo wymienione w punkcie I.5 niniejszego postanowienia oraz wyłącznie na rzecz wnioskodawcy przyznał równowartości składników majątku którymi rozporządził wnioskodawca określone w punktach I.6 i I.8 niniejszego postanowienia. W punkcie IV - tytułem wyrównania udziałów w majątku wspólnym zasądził od wnioskodawcy D. Ż. (1) na rzecz uczestniczki postępowania D. Ż. (2) kwotę 28510 (dwadzieścia osiem tysięcy pięćset dziesięć) złotych płatną w terminie 4 miesięcy licząc od końca miesiąca, w którym nastąpi uprawomocnienie się niniejszego postanowienia z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności. W punkcie V - tytułem rozliczenia nakładów dokonanych przez D. Ż. (2) po ustaniu wspólności ustawowej małżeńskiej na majątek nią objęty zasądzić od D. Ż. (1) na rzecz D. Ż. (2) 3971,60 (trzy tysiące dziewięćset siedemdziesiąt jeden zł 60/100) płatną w terminie miesiąca od uprawomocnieni a się niniejszego postanowienia z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności. W punkcie VI - oddalił dalej idące żądania wnioskodawcy i uczestniczki postępowania w zakresie rozliczenia wydatków i nakładów poczynionych na majątek wspólny oraz rozliczenia pożytków z majątku wspólnego. W punkcie VII – nakazał wnioskodawcy wydanie uczestniczce postępowania lokalu mieszkalnego wymienionego w punkcie I.4 niniejszego postanowienia w terminie 4 miesięcy licząc od końca miesiąca, w którym nastąpi uprawomocnienie się niniejszego postanowienia. W punkcie VIII – nakazał uczestniczce postępowania wydanie wnioskodawcy lokalu mieszkalnego wymienionego w punkcie I.3 niniejszego postanowienia w terminie 4 miesięcy licząc od końca miesiąca, w którym nastąpi uprawomocnienie się niniejszego postanowienia. W punkcie IX - zasądził od uczestniczki postępowania na rzecz wnioskodawcy 500 zł tytułem częściowego zwrotu kosztów postępowania.

Sąd Rejonowy powyższe rozstrzygnięcie oparł na następujących ustaleniach faktycznych:

D. Ż. (1) i D. T. zawarli małżeństwo w dniu 3 sierpnia 1985 roku w O.. Małżeństwo to rozwiązano przez rozwód wyrokiem Sądu Okręgowego we Wrocławiu z 27 października 2010 r. prawomocnym z dniem 18 listopada 2010 r. Wnioskodawca od urodzenia nosił nazwisko swoich rodziców - Ż., nie było ono zmieniane. Następnie przez szereg lat wnioskodawca, a w ślad za nim uczestniczka postępowania, posługiwali się nazwiskiem Ż./Ż.. W takim też brzmieniu nazwisko stron określono w orzeczeniu rozwodowym wymienionym powyżej wydanym w sprawie XIII RC 180/10 Sądu Okręgowego we Wrocławiu i w aktach tej sprawy znajduje się odpis aktu małżeństwa o cechach wymienionych wyżej, zawierający nazwisko małżonków w brzmieniu Ż.. W czasie trwania związku małżeńskiego D. i D. Ż. (3) nie zawierali małżeńskich umów majątkowych ani nie zniesiono orzeczeniem Sądu wspólności ustawowej. Po rozwodzie nie dokonano podziału majątku. W czasie trwania małżeństwa małżonkowie nabyli, pozostające nadal ich własnością w dacie uprawomocnienia się orzeczenia rozwodowego, samochody D. (...), nr rej (...) (wartości 3000 zł) oraz T. (...) nr rej (...), który wnioskodawca po rozwodzie zbył za 4000 złotych odpowiadające jego wartości. D. i D. Ż. (3) nabyli w czasie małżeństwa (3.2.2000r.) lokal mieszkalny nr (...) przy ul. (...) we W., stanowiący odrębną nieruchomość objętą księgą wieczystą (...). Prawo własności lokalu nie jest obecnie obciążone hipoteką ani innymi ograniczonymi prawami rzeczowymi. Lokal mieszkalny przy ul. (...) we W. ma obecnie wartość 256272 zł. Lokal przy ul. (...) był zajmowany wspólnie przez byłych małżonków przez pewien okres trwania małżeństwa. Wnioskodawca opuścił ten lokal przed rozwodem, od tego czasu mieszka tam uczestniczka. W dniu 30 sierpnia 2002 roku małżonkowie Ż. kupili spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego przy ulicy (...) we W., w Spółdzielni Mieszkaniowej (...) we W.. Dla prawa tego prowadzona jest księga wieczysta (...) w Sądzie Rejonowym dla Wrocławia-Krzyków, prawo to nie jest obecnie obciążone hipoteką ani innymi ograniczonymi prawami rzeczowymi. Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego przy ulicy (...) we W. przedstawia rynkową wartość 225932 zł. W dniu 12 marca 2004 roku strony kupiły będący przedmiotem odrębnej własności lokal mieszkalny nr (...) w budynku przy ulicy (...). Dla lokalu tego prowadzona jest księga wieczysta nr (...). W związku z zakupem tej nieruchomości małżonkowie Ż. zaciągnęli kredyt hipoteczny zabezpieczony hipoteką umowna w kwocie 8937,72 CHF, a także hipoteka kaucyjną w kwocie 5237,50 CHF na rzecz Banku (...) SA. Kredyt ten został w całości spłacony w dniuu 12 kwietnia 2007 roku, a w dniu 16 kwietnia 2007 roku bank ten złożył oświadczenie o zgodzie na wykreślenie obciążających nieruchomość hipotek. Celem dokonania spłaty kredytu, uczestniczka postępowania zaciągnęła pożyczkę u pracodawcy (w zarządzie obsługi jednostek miejskich we W.) z Zakładowego Funduszu Świadczeń Mieszkalnych – w kwocie 15 000 zł na podstawie umowy z 16 stycznia 2007 roku. Pożyczka spłacana była w ratach miesięcznych, po 256 zł z wyjątkiem pierwszej w kwocie 277 zł, do końca pożyczkę spłacono w całości w marcu 2012 roku. Obecna wartość lokalu przy ul. (...) to 100 000 złotych. W dniu 4 stycznia 2008 roku małżonkowie Ż. kupili odrębny lokal mieszkalny nr (...) w budynku przy ul. (...) we W.. Lokal ten stanowi odrębną nieruchomość, dla której prowadzona jest księga wieczysta (...) w Sądzie Rejonowym dla Wrocławia Krzyków we Wrocławiu. W dziale IV przedmiotowej księgi ujawniona jest hipoteka umowna kaucyjna do kwoty 268 000 zł na rzecz (...) SA spółka akcyjna Oddział w Polsce, na zabezpieczenie roszczeń z umowy kredytu z 27 grudnia 2007 roku. W dniu 27 grudnia 2007 roku małżonkowie Ż. zawarli z (...) SA spółka akcyjna Oddział w Polsce umowę o kredyt hipoteczny, zabezpieczeniem roszczeń z której była hipoteka, ujawniona obecnie w dziale IV księgi (...). Do dyspozycji kredytobiorców zobowiązano się postawić kwotę 134 000 zł, przy czym kredyt indeksowany jest do waluty obcej (...). W wyniku przekształceń po stronie wierzyciela, obecnym wierzycielem małżonków Ż. z umowy kredytu z 27 grudnia 2007 roku jest (...) Bank (...) SA. Wg najbliższej terminowi rozprawy znanej informacji banku, do spłaty pozostaje - z kwot zabezpieczonych przez hipotekę na przdmiotowej nieruchomości – 53790,67 CHF. Bez uwzględnienia obciążenia hipotecznego, wartość rynkowa lokalu przy ulicy (...) to 170 000 zł. Wg tabeli opublikowanej przez NBP (...) średni kurs (...) w dniu 1 lipca 2013 wyniósł 3,5125 zł. W dniu 4 kwietnia 2006 roku małżonkowie Ż. nabyli lokal mieszkalny nr (...) w budynku przy ul. (...) we W., dla którego prowadzona jest księga wieczysta (...) w Sądzie Rejonowym dla Wrocławia Krzyków. W dziale IV tej księgi ujawniona jest hipoteka zabezpieczająca spłatę kredytu udzielonego małżonkom Ż. na podstawie umowy kredytu z 27 marca 2006 roku, umowna zwykła w kwocie 11832,74 CHF i umowna kaucyjna do kwoty 6400 CHF. W dniu 27 marca 2006 roku małżonkowie Ż. zawarli umowę kredytu z Bankiem (...) SA z przeznaczeniem na zakup lokalu przy ul. (...) we W., jest to kredyt udzielony we frankach szwajcarskich. Kwota kredytu wyniosła 11832,74 CHF. Aktualny znany przed zamknięciem rozprawy stan wierzytelności Banku (...) SA będącego w zakresie umowy kredytowej z 27 marca 2006 roku następcą Banku (...) SA z tej umowy kredytowej w stosunku do byłych małżonków Ż., zabezpieczonej hipoteką na nieruchomości lokalowej przy ulicy (...) we W. wynosi7504,63 CHF. Faktyczna separacja małżeństwa D. i D. Ż. (1) nastąpiła w lipcu 2009 roku. W toku postępowania rozwodowego miały miejsce uzgodnienia co do przyszłego podziału majątku, po wydaniu wyroku rozwodowego jednak zmienione. Krótko po rozwodzie – w listopadzie 2010 roku małżonkowie uzgodnili, iż wnioskodawczyni będzie w posiadaniu lokali mieszkalnych przy ulicy (...) i będzie je wynajmowała, zaś z uzyskiwanych pożytków będzie spłacać kredyt zaciągnięty w związku z zakupem lokalu przy Żelaznej oraz pożyczkę związaną ze spłatą kredytu zaciągniętego na zakup mieszkania przy ul. (...) oraz pokrywać opłaty związane z korzystaniem z tych lokali. Odpowiednio wnioskodawca od listopada 2010 roku na podstawie dokonanych przez strony uzgodnień był we władaniu lokalu przy ulicy (...) i stosownie do tych uzgodnień miał te lokale wynajmować, pobierać z nich pożytki oraz ponosić koszty związane z ich utrzymaniem, jak również spłacać kredyt związany z mieszkaniem przy ulicy (...). Stosownie do uzgodnień stron uczestniczka zamieszkiwała nadal w dotychczas wspólnym mieszkaniu przy ulicy (...). Uczestniczka postępowania od 2010 roku wynajmowała lokale mieszkalne przy ulicy (...) 32/346 osiągając z tego pożytki i ponosząc koszty ich utrzymania, a także dokonywała spłaty kredytu zaciągniętego na zakup lokalu przy ulicy (...). Wnioskodawca również udostępniał lokale przy ulicy (...) do odpłatnego korzystania przez inne osoby. W dniu 18 maja 2009 roku z rachunku bankowego prowadzonego wspólnie dla małżonków Ż. w (...) (marka handlowa (...) BANK SA) wnioskodawca dokonał przelewu jednorazowo kwoty 30 000 zł na założony wyłącznie na swoją rzecz rachunek w (...) Bank (...) SA. Wnioskodawca dokonywał transakcji na tym rachunku do stycznia 2010 roku. W tym okresie wnioskodawca dodatkowo przelał ze wspólnego rachunku w MBank kwotę 14371,33 zł na rachunek w (...) Bank (...) SA. Z rachunki w (...) Bank (...) SA przelał wnioskodawca na rachunek w (...) łącznie 5741,79 zł. Pozostałą kwotę, jaka znajdowała się na tym rachunku, wnioskodawca przelał na swój rachunek w (...) SA. Kwota 30 000 zł, a następnie kwota 27500 zł była przechowywana na rachunku lokaty terminowej. Wspólny rachunek bankowy „ekonto” prowadzony wspólnie dla stron w (...) był zasilany wynagrodzeniem wnioskodawczyni do lipca 2009 roku oraz wynagrodzeniem uczestnika do stycznia 2010 roku. Nadto w dniu 19 lipca 2009 roku na rachunek ten 500 zł wpłacił D. Ż. (4) – syn stron. Innych wpływów na rachunek zasadniczo nie było poza dwoma przelewami związanymi ze zwrotem nadpłaty podatku z Urzędu Skarbowego W.. Na rachunku tym dokonywano w okresie do rozwiązania małżeństwa przez rozwód różnych operacji, przy czym nie jest możliwe zidentyfikowanie wszystkich tych operacji co do osób, które ich dokonały. Dokonywano z niego spłaty rat kilku kredytów, opłat za telefon, przelewów na rachunki bankowe D. Ż. (1) (wymieniony wyżej) i D. Ż. (2), transakcji kartami we W. (gdzie mieszkała uczestniczka) i w K. (gdzie mieszkał wnioskodawca). Co do zasady daty transakcji polegających na rozdysponowaniu środków z rachunku zbieżne były z datami wpływu tych środków (zarówno transakcje związane z przelewami na rachunek wnioskodawcy, jak i te które polegały na wypłatach gotówki w bankomatach lub przelewach na rachunek uczestniczki). W roku 2009 w różnych okresach strony miały lokaty bankowe w (...), wszystkie jednak zlikwidowano przed rozwodem i pieniądze przelano na rachunek „ekonto”. W roku 2011 wnioskodawca, zaprzestał uiszczania zgodnie z dotychczasowymi uzgodnieniami rat kredytu na rzecz banku (...) SA związanego z zakupem będącego w jego władaniu mieszkania przy ulicy (...). Kredyt ten spłacała uczestniczka. Z tego tytułu uczestniczka zapłaciła w okresie od uprawomocnienia się orzeczenia rozwodowego kwotę 1141 zł. Od daty prawomocności orzeczenia rozwodowego uczestniczka ponosiła też obciążające właściciela opłaty na rzecz wspólnoty mieszkaniowej związane z lokalem mieszkalnym przy ul. (...) w łącznej kwocie 5661,20 zł.

Apelację od postanowienia wywiódł wnioskodawca.

Zaskarżając postanowienie co do punktu I, III, IV, V, VI, VII i VIII wniósł o jego zmianę poprzez: ustalenie w punkcie I, że w skład majątku wspólnego byłych małżonków wchodzą następujące składniki majątkowe: 1) nieruchomość stanowiąca odrębny lokal mieszkalny nr (...) przy ul. (...) we W. wraz ze związanymi z jego własnością udziałami w gruncie i częściach wspólnych budynku o wartości 256 272 zł; 2) nieruchomość stanowiąca odrębny lokal mieszkalny nr (...) w budynku przy ul. (...) we W. wraz ze związanymi z jego własnością udziałami we współużytkowaniu wieczystym gruntu i częściach wspólnych budynku, obciążona ujawnioną w księdze wiecznej hipoteką umowną kaucyjną do kwoty 268 000 zł wpisaną na rzecz (...) SA, przy uwzględnieniu obciążenia nie przedstawiająca wartości, 3) nieruchomość stanowiąca odrębny lokal mieszkalny nr (...) w budynku przy ul. (...) we W. wraz ze związanymi z jego własnością udziałami w współużytkowaniu wieczystym gruntu i częściach wspólnych budynku, o wartości 100.000 zł; 4) nieruchomość stanowiąca odrębny lokal mieszkalny nr (...) w budynku przy ul. (...) we W. wraz ze związanymi z jego własnością udziałami w współużytkowaniu wieczystym gruntu i częściach wspólnych budynku, obciążona hipoteką umowną zwykłą w kwocie 11.832,74 franków szwajcarskich i umowną kaucyjną do kwoty 6.400 franków szwajcarskich wpisanymi na rzecz Banku (...) SA, przy uwzględnieniu obciążenia przedstawiająca wartość 43.639,99 zł; 5) spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) w budynku przy ul. (...) we W. w Spółdzielni Mieszkaniowej (...) we W., o wartości 225.932 zł; 6) samochodów D. (...) o wartości 3.000 zł; 7) równowartość samochodu T. (...) sprzedanego przez wnioskodawczynię wynosząca 4.000 zł. Wniósł o dokonanie podziału majątku wspólnego byłych małżonków w ten sposób, że nieruchomości wymienione w punkcie 1, 2 i 3 oraz ruchomość z punktu 6 przyznać na wyłączną własność D. Ż. (2), zaś nieruchomość wymienioną w punkcie 4 przyznać na wyłączną własność wnioskodawcy oraz wyłącznie na rzecz wnioskodawcy przyznać prawo wymienione w punkcie 5 oraz wyłącznie na rzecz wnioskodawcy przyznać równowartość składnika majątku którym rozporządził wnioskodawca określonym w punkcie 7. Wniósł również o zmianę w punkcie IV postanowienia poprzez zasądzenie od uczestniczki na rzecz wnioskodawcy tytułem wyrównania udziałów w majątku wspólnym kwoty 42.850 zł płatnej w terminie 4 miesięcy licząc od końca miesiąca, w którym nastąpi uprawomocnienie się postanowienia z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności. Wniósł również o zmianę w punkcie V poprzez zasądzenie tytułem rozliczenia nakładów dokonanych przez strony po ustaniu wspólności ustawowej małżeńskiej na majątek nią objęty i pożytków osiągniętych z tego majątku od D. Ż. (2) rzecz D. Ż. (1) kwoty 10.212,50 zł płatną w terminie miesiąca od uprawomocnienie się postanowienia z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności. Wniósł nadto o uchylenie punktów VII i VIII, a także o zasądzenie od uczestniczki na jego rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego za postępowanie przed sądem II instancji. Jednocześnie wniósł o dopuszczenie dowodu z dokumentów załączonych do apelacji, albowiem potrzeba ich powołania wynikła z treści pisemnego uzasadnienia postanowienia Sądu I instancji.

Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych, polegający na niezasadnym przyjęciu, że po ustaniu wspólności ustawowej strony zawarły umowę zmierzającą do określenia sposobu korzystania ze składników majątku przynoszących lub mogących potencjalnie przynosić pożytki, treścią której było podzielenie lokali należących do majątku do korzystania, z założeniem, że każde z byłych małżonków będzie mogło czerpać pożytki z najmu, pokrywać koszty eksploatacji lokali i że umowa ta została zawarta przy założeniu, że dalszych rozliczeń byli małżonkowie w tym zakresie nie będą mogli się domagać, podczas gdy ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, że umowa ta, o ile w ogóle miała taki kształt jak ustalił Sąd I instancji, z pewnością nie dotyczyła wzajemnych rozliczeń stron w zakresie nadwyżek powstałych po spłaceniu kredytów mieszkaniowych i kosztów eksploatacyjnych, a mogła jedynie dotyczyć tymczasowego sposobu zarządu wspólnymi nieruchomościami. Zarzucił również błąd w ustaleniach faktycznych polegający na ustaleniu, że wnioskodawca wypłacił ze wspólnego konta kwotę 30.000 zł, podczas gdy ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, że środki te zostały przez wnioskodawcę zużyte w trakcie trwania wspólności ustawowej małżeńskiej w związku z zaspokajaniem jego zwykłych potrzeb oraz potrzeb jego rodziny (alimenty na syna oraz spłata wszystkich kredytów mieszkaniowych obciążających strony). Zarzucił też błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, ze wnioskodawca nie daje należytej rękojmi spłacania kredytów bankowych, podczas gdy ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, że osiąga on zdecydowanie wyższe przychody, aniżeli uczestniczka postępowania i ma on możliwość spłacania kredytów bankowych, zaś fakt niespłacenia przez niego kredytu za mieszkanie położone we W. przy ul. (...) wynikał jedynie z nierozliczania się przez uczestniczkę postępowania z dochodów osiąganych z najmu wspólnych nieruchomości.

W odpowiedzi na apelację, uczestniczka postępowania wniosła o jej oddalenie w całości, a nadto o przeprowadzenie dowodów z załączonych do pisma dokumentów.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja wnioskodawcy nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd II instancji mając nie tylko uprawnienie, ale wręcz obowiązek rozważenia na nowo całego zebranego w sprawie materiału dokonał jego własnej, samodzielnej i swobodnej oceny, w następstwie czego nie znalazł podstaw do zakwestionowania wydanego w sprawie rozstrzygnięcia. Sąd Rejonowy poczynił ustalenia faktyczne, które Sąd Odwoławczy akceptuje i przyjmuje za własne, wydał też orzeczenie, które poparł poprawną argumentacją. Przeprowadził przy tym niewadliwie postępowanie dowodowe, a zebrany materiał poddał ocenie z zachowaniem granic swobodnej oceny dowodów, zgodnie z zasadą wyrażoną w przepisie art. 233 § 1 k.p.c.

Apelujący, podważając w istocie wnioski jakie z ustaleń poczynionych w sprawie na podstawie całego zebranego w niej materiału wyprowadził Sąd I instancji, nie wykazał okoliczności prowadzących do przyjęcia wniosków przeciwnych. Ocena mocy i wiarygodności dowodów, przeprowadzona w pisemnym uzasadnieniu orzeczenia, mogłaby być skutecznie podważona w postępowaniu odwoławczym tylko wówczas, gdyby wykazano, że zawiera ona błędy logiczne, wewnętrzne sprzeczności czy jest niepełna. Uchybień takich nie sposób się jednak dopatrzyć w pisemnych motywach zaskarżonego orzeczenia. Apelujący kwestionując poczynione ustalenia faktyczne, nie sformułował zarzutów wskazujących na obrazę prawa procesowego tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dowolną ocenę dowodów lub brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego. W szczególności nie wskazał, które dowody - w jego ocenie - Sąd Rejonowy bezpodstawnie pominął lub nie rozważył w sposób wszechstronny. Polemika z prawidłowymi ustaleniami sądu I instancji i przedstawienie własnej wersji wydarzeń nie stanowi zaś wystarczającej podstawy do uwzględnienia apelacji.

Przy ustalaniu składu majątku wspólnego sporne pomiędzy stronami było, czy należy uwzględnić równowartość oszczędności pobranych przez wnioskodawcę z rachunku bankowego byłych małżonków w wysokości 30.000 zł.

Każdy z małżonków w postępowaniu o podział majątku może żądać rozliczenia z tytułu nieuzasadnionego zbycia i roztrwonienia przez drugiego małżonka składników majątku wspólnego. Roszczenie takie ma charakter odszkodowawczy i swą ogólną podstawę znajduje w art. 415 k.c. Rozliczenie straty przeprowadza się między innymi w ten sposób, że kwoty które małżonek obowiązany jest zwrócić na rzecz majątku wspólnego, dolicza się do wartości tego majątku, a następnie zalicza na udział małżonka zobowiązanego do zwrotu (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 kwietnia 2000 r., V CKN 25/00). Oznacza to, że jeśli przed podziałem majątku wspólnego jedno z małżonków doprowadzi do rozmyślnego zniszczenia lub wyzbycia się określonych składników majątku wspólnego ze szkodą dla rodziny, to przy ustaleniu masy podziału wartość uszczuplonego majątku powinna mieć wpływ na rozliczenie pieniężne między podmiotami tego majątku. Sąd Najwyższy w sprawie o sygn. V CSK 485/08 wyraził pogląd, że każdy z małżonków jest uprawniony do wydawania środków posiadanych na rachunku bankowym na własne potrzeby, jednak wykazanie charakteru tych potrzeb, a więc zasadność zużycia tych środków, obciąża małżonka, który je zużył. Gdy zatem jeden z małżonków zlikwidował konto bankowe, na którym znajdowały się znaczne środki pieniężne stanowiące przedmiot majątku wspólnego, obowiązkiem sądu jest ustalenie i ocena, czy ich wydatkowanie, bez zgody drugiego małżonka, nastąpiło na potrzeby rodziny lub uzasadnione potrzeby zbywcy, czy też nastąpiło ze szkodą dla drugiego współuprawnionego.

Analiza materiału dowodowego zebranego w sprawie, w ocenie Sądu Odwoławczego nie pozwala na ustalenie, aby pobrane przez wnioskodawcę w dniu 18 maja 2009 r. z konta w (...) środki w kwocie 30.000 zł zostały przeznaczone na jego usprawiedliwione potrzeby związane z utrzymaniem. W piśmie procesowym z dnia 20 kwietnia 2012 r. wnioskodawca wskazał, że przelew tych środków nastąpił za zgodą uczestniczki z przeznaczeniem na zakup samochodu, czemu ta konsekwentnie zaprzeczyła. Wskazał też, że ostatecznie w/w środki zostały zużyte na jego utrzymanie, albowiem od sierpnia 2009 r. do listopada 2009 r. uczestniczka wypłacała ze wspólnego konta wszystkie pieniądze, czym uniemożliwiła mu utrzymywanie się z uzyskiwanego wynagrodzenia. Na rozprawie w dniu 18 marca 2013 r. wnioskodawca oświadczył, że pobrane środki zużył przez okres roku na bieżące potrzeby, w tym sfinansował zakup aparatu słuchowego za kwotę 8.000 zł. W apelacji podniósł zaś, że przedmiotowe środki zostały zużyte przez okres 10 miesięcy, co daje 3.000 zł miesięcznie, co nie jest kwotą wygórowaną, tym bardziej, że mieszkał poza domem, a także zmuszony był ponosić opłaty za wspólne nieruchomości, a w szczególności od lutego do października 2010 r. sam spłacał wszystkie kredyty mieszkaniowe oraz płacił alimenty na syna. Zaznaczył też, że był zmuszony zakupić sobie podstawowe składniki wyposażenia mieszkania na dowód czego przedłożył potwierdzenia spłaty rat kredytów hipotecznych w okresie od lutego 2010 r. do października 2010 r., postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia w sprawie XIII RC 180/10 z dnia 2 lutego 2010 r., umowę kredytu z dnia 25 listopada 2009 r. oraz z dnia 13 października 2010 r., a także fakturę VAT nr (...).

Powyższe okoliczności nie pozwalają uznać, że pobrana ze wspólnego rachunku bankowego kwota została wydatkowana na uzasadnione potrzeby wnioskodawcy, w szczególności, iż wnioskodawca pobierał miesięczne uposażenie w wysokości ponad 5.000 zł oraz miał zapewnione mieszkanie służbowe. Przede wszystkim zwrócić należy uwagę na rozbieżności co do okresu oraz przedmiotów na jaki środki te miały zostać rozdysponowane. W żadnym razie o zasadność ich zużycia nie świadczą dołączone do apelacji dowody zakupu laptopa w kwocie 4.250 zł (z dnia 25 listopada 2009 r.), zestawu kina domowego w kwocie 1.090 zł (z dnia 13 października 2010 r.) i kolejnego laptopa w kwocie 1.400 zł (z dnia 14 maja 2010 r.), a więc przedmiotów nie mających charakteru podstawowego (koniecznego) dla utrzymania. Złożona do akt sprawy historia operacji na rachunku bankowym w (...) nie potwierdza przy tym, aby wnioskodawca został pozbawiony dostępu do zgromadzonych na nim środków, przy czym od stycznia 2010 r. uposażenie wnioskodawcy przestało zasilać wspólne konto i pozostawało w jego wyłącznej dyspozycji. Twierdzenie, że „w okresie od lipca 2009 r. do stycznia 2010 r. wnioskodawca był faktycznie pozbawiony dostępu do swoich zarobków, albowiem uczestniczka postępowania wypłaciła ze wspólnego konta kwotę 15.219,08 zł (k. 227)” należy ocenić jako błędne, skoro we wskazanym okresie z tytułu samego uposażenia wnioskodawcy na konto wpłynęła kwota co najmniej 35.000 zł. Dodatkowo, wnioskodawca wskazując na konieczność zużycia 30.000 zł w okresie 10-12 miesięcy od chwili ich pobrania, podnosił okoliczności świadczące o ponoszeniu wydatków (na alimenty i spłatę kredytów) w późniejszym okresie, bo dopiero od lutego 2010 r. Z uwagi na powyższe, utrzymywanie przez apelującego, że pobranie kwoty 30.000 zł było konieczne z uwagi na jego podstawowe potrzeby wydaje się świadczyć o zupełnym niezrozumieniu czym są podstawowe koszty utrzymania. Brak uzasadnienia dla finansowania wydatków innych niż konieczne ze wspólnie zgromadzonych oszczędności, zdecydował zatem o obowiązku ich rozliczenia.

Apelacja wnioskodawcy nie zasługiwała na uwzględnienie również w pozostałym zakresie. Dokonany przez Sąd Rejonowy sposób podziału majątku odpowiada prawu oraz ma uzasadnienie w okolicznościach faktycznych sprawy. W ocenie Sądu Odwoławczego daje też rękojmie należytego wykonywania zobowiązań kredytowych, a także nie implikuje powstania wysokich spłat po którejkolwiek ze stron. Przy podziale majątku, zasadne jest takie rozdysponowanie poszczególnymi składnikami, aby maksymalnie zbliżyć ich wartość do wysokości posiadanego udziału w majątku, co w pełni Sądowi Rejonowemu udało się osiągnąć. Apelujący, wnoszą o przyznanie mu na wyłączną własność lokalu przy ul. (...) w zamian za lokal o numerze (...) nie podniósł takich argumentów, które przeważałyby nad motywami jakimi kierował się Sąd Rejonowy.

Sąd Odwoławczy za prawidłowe uznał również rozstrzygnięcie w przedmiocie zgłoszonego przez wnioskodawcę żądania rozliczenia nakładów które poniósł na majątek wspólny po ustaniu wspólności majątkowej oraz pożytków cywilnych jakie uzyskała uczestniczka z wynajmu dwóch lokali. Przepis art. 206 k.c. - który znajduje zastosowanie po ustaniu wspólności majątkowej - ma charakter dyspozytywny, wobec czego współwłaściciele mogą w umowie ustalić inny sposób korzystania z rzeczy wspólnych, w szczególności mogą w drodze podziału quoad usum wyodrębnić określone przedmioty majątkowe do wyłącznego korzystania przez poszczególnych współwłaścicieli, co oznacza, że stają się wyłącznie zobowiązani do ponoszenia związanych z nimi ciężarów i uprawnieni do pobierania wygenerowanych pożytków.

Apelujący kwestionując poprawność ustaleń w zakresie sposobu zarządu majątkiem wspólnym, nie podważył w sposób przekonywujących wiarygodności ani prawdziwości dowodów na jakich oparł się w tym zakresie Sąd Rejonowy. Sam fakt zgłaszania przez uczestniczkę (w części bezzasadnych) roszczeń o rozliczenie nakładów nie zaprzecza zawarciu porozumienia w przedmiocie zarządu majątkiem w szczególności, że o istnieniu uzgodnień świadczy sposób wykonywania władztwa nad nieruchomościami. Z przesłuchania wnioskodawcy wynika, iż nie wykazywał on zainteresowania lokalami przy ul. (...), co niejako potwierdza ustalenia o pozostawieniu ich w wyłącznej dyspozycji uczestniczki. W szczególności wnioskodawca nie wykazał, aby strony na bieżąco przekazywały sobie jakiekolwiek wyliczenia umożliwiające wzajemną kontrole i weryfikację ponoszonych ciężarów i uzyskiwanych przychodów, lub aby chociaż kierowały do siebie prośby o takie informację. Ich brak wymownie wskazuje na wolę samodzielnego i wyłącznego korzystania i gospodarowania podzielonymi pomiędzy siebie lokalami. Wnioskodawca nie udowodnił przy tym, aby zachodziły jakiekolwiek dysproporcje pomiędzy kosztami lub możliwościami uzyskiwania pożytków z lokali będących w ich posiadaniu, a tym samym nie zaoferował materiału dowodowego pozwalającego na poczynienie odmiennych ustaleń. Skoro zatem doszło pomiędzy stronami do umownego podziału majątku do korzystania w ten sposób, że wnioskodawca mógł czerpać pożytki i miał ponosić ciężary związane z lokalami przy ul (...), zaś uczestniczka z lokalami przy ul. (...) - brak było podstaw do rozliczania poniesionych przez każdego z małżonków nakładów i uzyskanych własnym staraniem pożytków z tytułu czynszu najmu. Niezależnie od powyższego, Sąd Odwoławczy zauważa, iż wnioskodawca rozszerzając w piśmie procesowym z dnia 22 lutego 2013 r. wniosek o podział korzyści, które uczestniczka postępowania osiągnęła na skutek wynajmu wspólnych nieruchomości, po uwzględnieniu kosztów spłacanego przez nią kredytu, do dnia wydania postanowienia w przedmiocie podziału majątku - nie sprecyzował kwotowo swojego żądania pomimo, że ma ono charakter żądania o zasądzenie konkretnej sumy pieniężnej. Poprzestanie na rodzajowym jedynie wskazaniu tego roszczenia, wobec trudności sprecyzowaniu wysokości przez zgłaszającego żądanie, nie czyni zadość wymogom takiego wniosku. W ocenie Sądu Okręgowego, okoliczności faktyczne niniejszej sprawy przemawiały nadto za uznaniem żądania wnioskodawcy rozliczenia pożytków uzyskanych pracą i wysiłkiem uczestniczki postępowania za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Wnioskodawca pomimo objęcia w posiadania dwóch lokali mieszkalnych zaniedbał swoje obowiązki bezzasadnie rezygnując z zawierania umów najmu i pobierania z tego tytułu czynszu, a zatem korzystał ze swego prawa w sposób sprzeczny z jego społeczno-gospodarczym przeznaczeniem. Dodatkowo, co przyznał na rozprawie w dniu 18 marca 2013 r., namawiał również uczestniczkę do zaprzestania wynajmowania lokali. Podzielić w tym zakresie należy pogląd Sądu Apelacyjnego w Gdańsku (wyrok z dnia 15 lutego 2012 r., V ACa 125/12), że żądanie rozliczenie pożytków stosownie do wysokości posiadanego udziału przez współwłaściciela nieruchomości, który korzysta ze swego prawa w sposób sprzeczny z jego społeczno-gospodarczym przeznaczeniem i zasadami współżycia społecznego, stanowi nadużycie prawa podmiotowego i nie korzysta z ochrony. Odnosząc się zaś do żądania rozliczenia poniesionych przez wnioskodawcę nakładów na majątek wspólny w wysokości 8.948,09 zł – gdyby nawet hipotetycznie uznać, że nie doszło pomiędzy stronami do uzgodnień w przedmiocie zarządu majątkiem – to takiemu żądaniu należałoby przeciwstawić tożsame żądanie uczestniczki, przy czym poniesione przez nią nakłady znacznie przewyższały nakłady wnioskodawcy, gdyż wynosiły co najmniej (jak zostało wskazane w apelacji) 42.018,26 zł.

W kontekście powyższych rozważań, w ocenie Sądu Okręgowego, skarżący nie wykazał naruszeń, których dopuścić się miał Sąd Rejonowy. Stwierdziwszy to Sąd Odwoławczy nie miał obowiązku ponownego, szczegółowego przytaczania argumentów na rzecz logicznego i zgodnego z zasadami doświadczenia życiowego rozumowania, które było udziałem Sądu Rejonowego, a które Sąd Odwoławczy akceptuje. W tym stanie rzeczy przyjąć należy, iż brak jest wadliwości przy czynieniu ustaleń faktycznych przez Sąd I instancji mogących skutkować nieprawidłową subsumcją prawną. Tym samym polemika z wyrażonym w uzasadnieniu stanowiskiem tego Sądu oraz przedstawione zarzuty apelacji, w ocenie Sądu Okręgowego nie dają podstaw do uwzględnienia zawartych w nich wniosków.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji.