Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 września 2014 r.

Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w W. VI Wydział Rodzinny i Nieletnich

w składzie następującym:

Przewodniczący SSR Barbara Ciwińska

Protokolant Izabela Katryńska

po rozpoznaniu w dniu 25 września 2014 r. w Warszawie

na rozprawie sprawy z powództwa małoletniej A. K.

reprezentowanej przez ojca K. K. (2)

przeciwko M. W. (1)

o alimenty

1.  zasądza alimenty od pozwanej M. W. (1) na rzecz jej wnuczki A. W. K. ur. (...) w kwocie po 200 (dwieście) złotych miesięcznie poczynając od dnia 01 września 2014 roku płatne do rąk ojca małoletniej K. K. (2) do dnia 10-tego każdego miesiąca z góry z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat ,

2.  w pozostałym zakresie powództwo oddala,

3.  oddala wniosek powoda o zwrot kosztów zastępstwa procesowego

4.  nakazuje pobrać od pozwanej M. W. (1) kwotę 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem nieuiszczonej opłaty sądowej,

5.  wyrokowi w punkcie 1 nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

UZASADNIENIE

K. K. (2) działając w imieniu swojej małoletniej córki A. K. wniósł o zasądzenie alimentów na jej rzecz do babki macierzystej M. W. (1) w kwocie po 450 złotych miesięcznie płatnych do jego rąk do dnia 10-go każdego miesiąca z góry z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat. Wniósł również o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwana M. W. (1) wniosła o oddalenie powództwa w całości.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

A. K. urodzona (...) (16 lat) jest dzieckiem ze związku małżeńskiego K. K. (2) i J. K. z domu W. (odpis skrócony aktu urodzenia k. 5). Wyrokiem Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 8 czerwca 2004 roku w sprawie o sygn. akt XVIII RC 1903/03 orzeczony został rozwód związku małżeńskiego K. K. (2) i J. K.. Władza rodzicielska nad małoletnią A. K. została powierzona J. K..

Postanowieniem z dnia 30 czerwca 2006 roku wydanym w sprawie o sygn. akt III Nsm 311/05 Sąd Rejonowy w Mysłowicach zmienił wyrok Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 8 czerwca 2004 roku w ten sposób, że wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnią A. K. powierzył K. K. (2) zapewniając J. K. prawo współdecydowania w istotnych sprawach dziecka (postanowienie z dnia 30 czerwca 2006 roku k. 91 akt o sygn. III Nsm 311/05).

W dniu 21 maja 2009 roku przed Sądem Rejonowym Katowice – Zachód w Katowicach w sprawie o sygn. akt V RC 267/09/z K. K. (2) i J. K. zawarli ugodę na mocy w której J. K. zobowiązała się łożyć na rzecz małoletniej A. alimenty w kwocie po 150 złotych miesięcznie płatne z góry, do rąk ojca małoletniej powódki K. K. (2) do 10-go każdego miesiąca, począwszy od dnia 1 maja 2009 roku wraz z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia w płatności którejkolwiek z rat (ugoda zawarta pomiędzy stronami akta sprawy o sygn. V RC 267/09/z).

W 2012 roku toczyła się w tutejszym Sądzie pod sygn. akt VI RC 412/12 sprawa z powództwa małoletniej A. K. reprezentowanej przez przedstawiciela ustawowego K. K. (2) przeciwko J. K. o podwyższenie alimentów. Roszczenie to zostało prawomocnie oddalone (postanowienie z dnia 6 grudnia 2012 r. k. 47 akt o sygn. VI RC 412/12).

J. K. mieszka w M.. Alimenty ustalone w ugodzie płaci, z alimentów, które otrzymuje w kwocie 300 złotych na swojego syna K. P. od jego ojca A. P.. K. chodzi do szkoły podstawowej, jest na jej utrzymaniu. J. K. nie pracuje, otrzymuje alimenty na K. 300 złotych, zasiłek rodzinny w kwocie 106 złotych (k.28 akt o sygn. VI RC 412/12 ) oraz dodatek mieszkaniowy 300 złotych – przelewany na konto spółdzielni mieszkaniowej za lokal przy ul. (...) (k.26 akt o sygn. VI RC 412/12) w którym mieszka z rodziną. J. K. korzysta z pomocy finansowej swojej matki oraz obecnego partnera – ojca jej drugiego syna P. G. ur. (...) , który ma 5 lat. P. ma stwierdzoną astmę oskrzelową. Wymaga stałej arcozoloterapii i częstej antybiotykoterapii. Jest pod opieką pulmonologa i pediatry (zaświadczenia k. 29 akt o sygn.VI RC 412/12). Matka dziecka z powodu konieczności leczenia go i opieki nad nim nie może podjąć pracy. Za rok 2011 wykazała przed Urzędem Skarbowym dochód 4.026 złotych (k.30 akt o sygn. VI RC 412/12).

K. K. (2) w listopadzie 2011 roku przeprowadził się wraz z córką do W., do mieszkania swojej obecnej partnerki ( pow. ok.60 mkw). Własnego mieszkania nie posiada, dokłada się do kosztów utrzymania mieszkania partnerki, z którego korzysta wraz z córką. Wspólnie z partnerką prowadzi gospodarstwo domowe.

Partnerka ojca małoletniej powódki pracuje zarabiając miesięcznie łącznie około 4.400 złotych, ma na swoim utrzymaniu 7-letniego syna.

Obecnie K. K. (2) jest w trakcie poszukiwania pracy, ostatnio pracował jako listonosz (świadectwo pracy k. 85), gdzie zarabiał 1.390 złotych. Oprócz tego nie miał innych dochodów. Nie jest zarejestrowany jako bezrobotny w Urzędzie Pracy (zeznania K. K. (2) k. 87 – 89). W 2012 roku K. K. (2) osiągnął dochód w wysokości 3.979,12 złotych (zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu w roku podatkowym 2012 k. 8 – 10). W 2013 roku natomiast K. K. (2) osiągnął dochód w wysokości 30.568,78 złotych (zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu w roku podatkowym 2013 k. 79 – 82).

Małoletnia A. K. uczęszcza do klasy 3 gimnazjum Niepublicznej Szkoły Gimnazjum (...) , za co jej ojciec płaci średnio około 1.400 złotych miesięcznie. Wybór tej szkoły podyktowany był obniżonymi możliwościami edukacyjnymi A., deficytami rozwojowymi, problemami z pamięcią i koncentracją uwagi (zeznania świadka A. J. k. 89 – 93; opinia wychowawcy k. 7).

Obecnie na zaspokojenie usprawiedliwionych potrzeb małoletniej A. (bez kosztów szkoły prywatnej ) potrzeba miesięcznie co najmniej 1.000 złotych, w tym 500 złotych na wyżywienie i drugie 500 złotych na pozostałe jej potrzeby : ubranie, koszty związane z edukacją, część kosztów mieszkaniowych, i inne (zeznania K. K. (2) k. 87 – 89). A. K. w przyszłości chciałaby być instruktorką tańca bądź ratownikiem na basenie, ale na chwilę obecną nie ma możliwości zdobywania nauki zawodu z uwagi na brak dostatecznych środków finansowych.

M. W. (1) jest matką J. K. i biologiczną babcią małoletniej A.. Opiekuje się ona swoim 40 letnim synem M. W. (2), który jest chory na schizofrenię i padaczkę (karta informacyjna leczenia szpitalnego k. 48 – 49; orzeczenie lekarza orzecznika ZUS k. 50; opinia psychologiczno – psychaitryczna k. 51 – 53, zaświadczenie k. 47). M. W. (2) otrzymuje rentę w wysokości 680 złotych, z której pokrywa alimenty na swojego syna (informacja z ZUS k. 64. Renta ta nie wystarcza na jego utrzymanie.

M. W. (1) utrzymuje się z emerytury, którą ma po swoim zmarłym mężu w wysokości 2.715 złotych (informacja z ZUS k. 65).W myśl twierdzeń pozwanej przeznacza ona na utrzymanie syna M. W. (2) comiesięcznie kwotę około 500 złotych, która to kwota jest przeznaczana na leki, leczenie szpitalne, bilety autobusowe, higienę, ubrania i wyżywienie. Pozwana wskazała również, że płaci alimenty na swojego wnuka w wysokości 100 złotych na mocy orzeczenia Sądu Rejonowego w Mysłowicach. Pozwana jest właścicielką działki, która służy do rehabilitacji syna, a koszt jej utrzymania wynosi około 130 złotych (informacja o opłatach k. 63). W 2011 roku pozwana M. W. (1) osiągnęła dochód w kwocie 37.899,40 złotych (roczne obliczenie podatku przez organ rentowy za 2011 k.56), natomiast w 2013 roku osiągnęła dochód w kwocie 40.240,38 złotych (roczne obliczenie podatku przez organ rentowy za 2013 r. k. 57).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dokumenty dołączone do akt Sądu Rejonowego w Mysłowicach o sygn. akt III Nsm 311/5 , o zmianę wyroku rozwodowego, akt Sądu Rejonowego w Katowicach w sprawie o alimenty sygn. akt V Rc 267/09/z , akt tutejszego Sądu w sprawie VI RC 412/12 o podwyższenie alimentów, wyjaśnienia pozwanej zawarte w odpowiedzi na pozew, dowód z przesłuchania świadka A. J., oraz dowód z przesłuchania przedstawiciela ustawowego małoletniej powódki K. K. (2) w trybie art. 299 i 304 Kodeksu postępowania cywilnego.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Żądanie małoletniej powódki zasługiwało na częściowe uwzględnienie, tj., co do kwoty 200 złotych. W pozostałym zakresie powództwo podlegało oddalaniu.

W myśl przepisu art. 128 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo. Rodzice zobowiązani są do utrzymania dziecka, które nie jest się w stanie utrzymać samodzielnie, a zakres ich świadczeń zależy od ich możliwości zarobkowych i majątkowych oraz od usprawiedliwionych potrzeb dziecka. Poza tym przypadkiem do świadczeń alimentacyjnych uprawniony jest tylko ten , kto pozostaje w niedostatku (art. 133 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).

Materialnoprawną podstawę żądania powódki stanowił przepis art. 132 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, zgodnie z którym obowiązek alimentacyjny zobowiązanego do alimentacji w dalszej kolejności powstaje dopiero wtedy, gdy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności, albo gdy osoba ta nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi lub gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami.

Oceniając zasadność żądania małoletniej powódki Sąd badał, czy uzyskanie alimentów od matki małoletniej, a więc od osoby bezpośrednio zobowiązanej do łożenia na jej utrzymanie było niemożliwe lub nadmiernie utrudnione.

Matka dziecka – J. K. mieszka w M. i nie pracuje. Jest obciążona opieką nad dwóją młodszych dzieci, w tym trzyletnim P., który ma stwierdzoną astmę. W tej sytuacji, zdaniem Sądu Rejonowego, J. K. nie ma możliwości zarobkowych aby płacić alimenty wyższe niż dotychczas. Nawet jeśli podjęła by pracę dorywczą to pracując jako salowa czy fryzjerka w M. nie zarobiłaby więcej niż około 1.000 złotych miesięcznie. J. K. nie ma zatem możliwości, aby w większym zakresie niż dotychczas (alimenty w kwocie 150 złotych) partycypować w kosztach utrzymania małoletniej A.. Na uwagę zasługuje również fakt, że zwiększyły się jej obciążenia bowiem 21.11. 2009 roku urodziła kolejne trzecie dziecko – P. G..

Jeżeli jedno z rodziców jest niezdolne do wykonywania ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego – obowiązek ponoszenia w całości ciężarów związanych z utrzymaniem i wychowaniem wspólnych dzieci – spoczywa w zasadzie na pozostałym rodzicu. Dopiero gdy zostanie ustalone, że drugi z rodziców, mimo odpowiedniej staranności i wykorzystania wszystkich możliwości zarobkowych, nie jest w stanie w całości lub w części sprostać swoim obowiązkom względem dziecka i z tego powodu dzieci mogłyby znaleźć się w niedostatku – aktualizuje się subsydiarny obowiązek dalszych krewnych, a w szczególności dziadków dziecka. Ustawodawca nie zdefiniował pojęcia niedostatku. Uczynił to natomiast Sąd Najwyższy w uchwale pełnego składu izby cywilnej i administracyjnej w sprawie wytycznych w zakresie wykładni prawa i praktyki sądowej w sprawach o alimenty z dnia 16 grudnia 1987 r., sygn. akt III CZP 91/86, OSNC 1988/4/42. W uchwale wyjaśnione zostało, że za znajdujące się w niedostatku należy uznać osoby, które nie mogą własnymi siłami zaspokoić usprawiedliwionych potrzeb, nie posiadają własnych środków w postaci wynagrodzenia za pracę, emerytury czy renty, ani też dochodów z własnego majątku.

W niniejszej sprawie zachodzi więc sytuacja, gdy uzyskanie dla uprawnionego na czas potrzebnych świadczeń jest niemożliwe, co powoduje, że powstaje obowiązek alimentacyjny zobowiązanych w dalszej kolejności czyli babci małoletniej A. K. – M. W. (1). Zachodzi również kolejna przesłanka do konkretyzacji obowiązku alimentacyjnego, bowiem uprawniona do świadczeń alimentacyjnych A. K. pozostaje w niedostatku.

W ocenie Sądu Rejonowego ojciec małoletniej powódki A. K. nie jest w stanie sama zaspokoić niezbędnych potrzeb córki, ponieważ nie pozwalają mu na to możliwości majątkowe i zarobkowe. W chwili obecnej nie pracuje, jest na utrzymaniu swojej partnerki. K. K. (2) wskazał, że na utrzymanie córki potrzebna jest kwota około 1000 złotych miesięcznie (bez kosztów szkoły prywatnej). Co do ponoszenia kosztów szkoły prywatnej to powinno być to uzgodnione między rodzicami dziecka z uwzględnieniem czy stać ich na ponoszenie takich kosztów. W tej sprawie decyzję o tym podjął tylko ojciec dziecka – i dlatego to wyłącznie on - zdaniem Sądu Rejonowego musi ponosić jej finansowe następstwa, dlatego tez Sąd nie wliczył kosztów ponoszonych z tego tytułu to usprawiedliwionych potrzeb dziecka. Taki pogląd wyraził zresztą Sąd Rejonowy w sprawie o sygn. VI RC 412/12.Wobec powyższego Sąd Rejonowy uznał, że na utrzymanie małoletniej powódki potrzebna jest kwota około 1000 złotych miesięcznie.

Wobec powyższego, zdaniem Sądu Rejonowego oczywistym jest, że kwota 150 złotych, która obecnie dysponuje ojciec dziecka jest stanowczo za mała, gdyż nie wystarczy nawet na miesięczne wyżywienie , nie mówiąc i innych potrzebach. Tylko z pomocą obecnej partnerki A. J., która nie jest w żaden sposób zobowiązana do łożenia na małoletnią A., udaje się jakoś przeżyć. Tak więc potrzeby małoletniej A. nie są zaspokojone, pozostają w niedostatku. W tej sytuacji w pomoc materialną dla wnuczki w postaci alimentów winna włączyć się babcia w miarę swoich możliwości majątkowych i zarobkowych.

Sytuacja babki macierzystej M. W. (1) nie jest taka zła, posiada ona stały dochód w postaci emerytury po zmarłym mężu w kwocie 2.715 złotych miesięcznie , własne mieszkanie, oraz działkę. Pozwana wskazała co prawda, że opiekuje się swoim 40 letnim synem M. W. (2), który jest chory na schizofrenię i padaczkę i ponosi koszty jego utrzymania, jednakże na uwadze należy mieć fakt, że otrzymuje ona rentę w kwocie 680 złotych, która w pewnym stopniu zaspokaja jego potrzeby. Pozwana podniosła również, że płaci alimenty na swojego wnuka w kwocie 100 złotych zasądzone wyrokiem Sądu w Mysłowicach.

Zdaniem Sądu Rejonowego sytuacja pozwanej jest na tyle dobra, że może ona pomóc swojej wnuczce, przekazując jej na bieżące potrzeby po 200 złotych miesięcznie, która to kwota choć w pewnie sposób poprawi sytuację małoletniej A..

Co do dalej idącego żądania Sąd Rejonowy powództwo oddalił, mając na uwadze możliwości zarobkowe i finansowe pozwanej. Należy pamiętać, że pozwana pobiera jedynie emeryturę i nie ma możliwości zwiększenia swoich dochodów, z uwagi na fakt, że jest opiekunem swojego chorego syna.

Wobec ustawowego zwolnienia od kosztów strony dochodzącej alimentów opłatą sądową w wysokości 5 % od wartości przedmiotu sporu obciążona została pozwana – proporcjonalnie do wysokości zasądzonych alimentów (200x12=2400 x 5% = 120 złotych).

Zgodnie z art. 333 § 1 pkt.1 Kodeksu postępowania cywilnego wyrokowi w pkt 1 nadany został rygor natychmiastowej wykonalności.