Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 września 2014 roku

Sąd Okręgowy w Tarnowie – Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:SSR del. Jacek Liszka

Protokolant: st. sekr. sądowy Małgorzata Houda

po rozpoznaniu w dniu 10 września 2014 roku w Tarnowie na rozprawie

sprawy z odwołania P. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 31 stycznia 2014 roku nr (...)

w sprawie P. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o umorzenie należności z tytułu składek

oddala odwołanie.

Sygn. akt IV U 380/14

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Okręgowego z dnia 10 września 2014 r.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. decyzją z dnia 31 stycznia 2014 r., nr (...) po rozpatrzeniu wniosku płatnika składek – P. M. w sprawie umorzenia należności z tytułu składek określił, iż według stanu na dzień 4.12.2013 r. umorzeniu będą podlegały należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne za okresy: 4/2006–7/2008, 9/2008-2/2009, na ubezpieczenie zdrowotne za okresy: 3/2007, 8/2007, 1/2008-2/2008, 4/2008-7/2008, 9/2008-2/2009 i na Fundusz Pracy za okresy: 4/2006–7/2008, 9/2008-2/2009. W punkcie II decyzji zamieszczono informację, iż warunkiem umorzenia powyższych należności jest spłata kwot niepodlegających umorzeniu, to jest: nieopłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne za miesiąc 8/2008 (które nie podlegają umorzeniu w oparciu o przepisy tzw. ustawy abolicyjnej, z uwagi na brak wypełnienia przesłanek ustawowych – braku zadłużenia za ten miesiąc na ubezpieczenie społeczne), nieopłaconych składek w części dotyczącej ubezpieczonych niebędących jednocześnie płatnikami (za pracowników), gdyż również nie podlegają one umorzeniu w oparciu o przepisy tej ustawy oraz należności z tytułu nieopłaconych składek m.in. na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, Fundusz Pracy i FGŚP za okresy nie podlegające umorzeniu w oparciu o przepisy ustawy abolicyjnej, z uwagi na fakt, iż przekraczają jej zakres przedmiotowy.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł P. M. domagając się uchylenia zaskarżonej decyzji względnie jej zmiany poprzez umorzenie całości swoich zaległości składkowych wobec ZUS. Jak podniesiono w odwołaniu organ rentowy powinien był w zaskarżonej decyzji określić jakie kwoty należności z tytułu nieumorzonych składek nie uwzględnia oraz podać podstawę prawną takiego działania. Zatem zdaniem odwołującego decyzja ZUS nie spełnia kryteriów ustawowych, a wnioskodawca spełnił wszystkie przesłanki do umorzenia przedmiotowych należności.

W odpowiedzi na odwołanie ZUS podtrzymał argumentację z zaskarżonej decyzji podnosząc, iż przedmiotowa ustawa z dnia 9.11.2012 r. o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność (ustawa abolicyjna) nie uzasadnia umorzenia składek zarówno na ubezpieczenie społeczne, jak i zdrowotne poza wymienionym w niej okresem od 1.01.1999 r. do 28.02.2009 r., ponadto nie zawiera regulacji prawnej upoważniającej do samodzielnego umarzania składek na ubezpieczenie zdrowotne, ani też umożliwiającej umorzenie składek za pracowników.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 4.12.2013 r. P. M. złożył w ZUS wniosek o umorzenie należności z tytułu nieopłaconych składek jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność na podstawie przepisów ustawy z dnia 9.11.2012 r. o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność (tzw. ustawy abolicyjnej; Dz.U. z 2012 r. poz. 1551).

Dowód: - akta ZUS

Pomimo, iż P. M. otrzymał w ZUS zaświadczenie z dnia 5.11.2008 r. o niezaleganiu w opłacaniu składek, to jednak z uwagi na późniejsze złożenie korekty deklaracji ZUS DRA za okresy: 4/2006-12/2006, 1/2007-4/2007, 11/2007-4/2008 w dniu 7.01.2014 r., a za okres 5/2007-10/2007 w dniu 30.11.2013 r. powstały zaległości na koncie płatnika dotyczące miesięcy sprzed daty 5.11.2008 roku.

Odwołujący na dzień złożenia wniosku o umorzenie zaległości w ZUS posiadał zadłużenie z tytułu nieopłaconych składek za siebie jako ich płatnik i za pracowników na: Fundusz Ubezpieczeń Społecznych za okresy od 4/2006 do 7/2008 i od 9/2008 do 4/2010 za siebie, a za pracowników od 10/2008 do 10/2009, ubezpieczenie zdrowotne za okresy 3/2007, 8/2007, od 1/2008 do 2/2008, od 4/2008 do 4/2010 za siebie a za pracowników 08/2008, od 10/2008 do 10/2009 oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okresy od 4/2006 do 7/2008, od 9/2008 do 4/2010 za siebie, a za pracowników 07/2006, 09/2006, 01/2007, 03/2007, od 10/2008 do 10/2009.

Dowód: - akta ZUS,

- zaświadczenie o niezaleganiu w opłacaniu składek – k. 20,

- dokumenty dołączone do pisma ZUS z dnia 9.07.2014 r. – k. 23-33.

ZUS decyzją z dnia 31.01.2014 r., nr (...) określił, iż według stanu na dzień 4.12.2013 r. umorzeniu będą podlegały należności ubezpieczonego z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne za okresy: 4/2006–7/2008, 9/2008-2/2009, na ubezpieczenie zdrowotne za okresy: 3/2007, 8/2007, 1/2008-2/2008, 4/2008-7/2008, 9/2008-2/2009 i na Fundusz Pracy za okresy: 4/2006–7/2008, 9/2008-2/2009. Jednocześnie ZUS odmówił umorzenia nieopłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne za miesiąc 8/2008 z uwagi na brak wypełnienia przesłanek ustawowych – braku zadłużenia za ten miesiąc na ubezpieczenie społeczne. Ponadto odmówił umorzenia zaległości w części dotyczącej ubezpieczonych niebędących jednocześnie płatnikami składek (za pracowników) na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne za okres 10/2008-2/2009, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okresy 7/2006, 9/2009, 1/2007, 3/2007, 10/2008- 2/2009 oraz należności z tytułu opłaty dodatkowej. Odmówiono także umorzenia zaległości z tytułu składek na ubezpieczenie, społeczne, zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres po 2/2009, związane z nimi należności z tytułu kosztów upomnienia oraz opłaty dodatkowej z uzasadnieniem, iż nie podlegają one umorzeniu w oparciu o przepisy ustawy przedmiotowej ustawy, gdyż okresy te przekraczają zakres przedmiotowy ustawy.

Od tej decyzji ubezpieczony złożył odwołanie.

Dowód: - akta ZUS,

- dokumenty dołączone do pisma ZUS z dnia 9.07.2014 r. – k. 23-33.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy oraz w aktach organu rentowego. Ich treść i forma nie budziły zastrzeżeń i wątpliwości uczestników postępowania, nie ujawniły się też takie okoliczności, które należałoby brać pod uwagę z urzędu, a które podważałyby wiarygodność tej kategorii dowodów i godziły w ich moc dowodową od strony materialnej czy formalnej. Dokumenty urzędowe stanowiły zatem dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone (art. 244 k.p.c.), a dokumenty prywatne, że osoba która je podpisała złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie (art. 245 kpc).

Sąd Okręgowy rozważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 listopada 2012 r. o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność (tzw. ustawy abolicyjnej; Dz.U. z 2012 r. poz. 1551) na wniosek osoby podlegającej w okresie od dnia 1 stycznia 1999 r. do dnia 28 lutego 2009 r. obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności w rozumieniu art. 8 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r. poz. 1442, z późn. zm.):

1)która przed dniem 1 września 2012 r. zakończyła prowadzenie pozarolniczej działalności i nie prowadzi jej w dniu wydania decyzji, o której mowa w ust. 8,

2)innej niż wymieniona w pkt 1

- umarza się nieopłacone składki na te ubezpieczenia za okres od dnia 1 stycznia 1999 r. do dnia 28 lutego 2009 r. oraz należne od nich odsetki za zwłokę, opłaty prolongacyjne, koszty upomnienia, opłaty dodatkowe, a także koszty egzekucyjne naliczone przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego.

Z kolei po myśli ust. 6 tego artykułu umorzenie należności, o których mowa w ust. 1, skutkuje umorzeniem nieopłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne i na Fundusz Pracy za ten sam okres oraz należnych od nich, za ten sam okres, odsetek za zwłokę, opłat prolongacyjnych, kosztów upomnienia, opłat dodatkowych, a także kosztów egzekucyjnych naliczonych przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego.

Warunkiem umorzenia należności, o których mowa w ust. 1 i 6, jest zgodnie z ust. 10 przedmiotowego art. 1 ustawy nieposiadanie na dzień wydania decyzji o ich umorzeniu, należności niepodlegających umorzeniu. Zatem należności niepodlegające umorzeniu na podstawie przepisów ustawy abolicyjnej są wymagalne i podlegają spłacie w terminie 12 miesięcy od dnia w którym wydana decyzja stała się ostateczna.

Jak wynika z omawianego stanu faktycznego odwołujący na dzień złożenia wniosku o umorzenie posiadał zadłużenie z tytułu nieopłaconych składek za siebie i za pracowników na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych za okresy od 4/2006 do 7/2008 i od 9/2008 do 4/2010 za siebie, a za pracowników od 10/2008 do 10/2009, ubezpieczenie zdrowotne za okresy 3/2007, 8/2007, od 1/2008 do 2/2008, od 4/2008 do 4/2010 za siebie a za pracowników 08/2008, od 10/2008 do 10/2009 oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okresy od 4/2006 do 7/2008, od 9/2008 do 4/2010 za siebie, a za pracowników 07/2006, 09/2006, 01/2007, 03/2007, od 10/2008 do 10/2009.

Wymaga podkreślenia, iż przedmiotowa ustawa, jak wynika z cytowanego art. 1 ust. 1 dotyczy jedynie okresu od 1.01.1999 r. do 28.02.2009 r., wobec czego brak jest możliwości umorzenia na jej podstawie zaległości powstałych przed dniem 1.01.1999 r. oraz po dniu 28.02.2009 r. Słusznie więc podnosił ZUS, iż z tego względu w rozpatrywanej sprawie należności z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres po 2/2009, związane z nimi należności z tytułu kosztów upomnienia oraz opłaty dodatkowej nie podlegają umorzeniu w oparciu o przepisy ustawy abolicyjnej, gdyż okresy te wykraczają poza zakres przedmiotowy ustawy.

Z kolei należności z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne za miesiąc sierpień 2008 r. nie podlegają umorzeniu w oparciu o przepisy przedmiotowej ustawy, gdyż za ten miesiąc odwołujący nie posiada zaległości z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne. W myśl bowiem powołanego wyżej art. 1 ust. 6 ustawy umorzenie należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, jedynie skutkuje umorzeniem nieopłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne i na Fundusz Pracy za ten sam okres. Powyższy przepis nie może stanowić samodzielnej, odrębnej od całej regulacji podstawy prawnej w zakresie umorzenia składek na ubezpieczenie zdrowotne i Fundusz Pracy. Ustawodawca bowiem nie przewidział możliwości samoistnego umarzania składek na ubezpieczenie zdrowotne czy Fundusz Pracy (bez jednoczesnego umorzenia składek na ubezpieczenie społeczne), stąd też nie określił w tym zakresie żadnych przesłanek.

Słusznie także ZUS odmówił umorzenia zaległości składkowych w części dotyczącej ubezpieczonych niebędących jednocześnie płatnikami składek (za pracowników) na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz należności z tytułu związanej z nimi opłaty dodatkowej. Przepisy ustawy abolicyjne nie stwarzają bowiem możliwości umorzenia zaległości w opłacaniu składek za pracowników.

Należy jeszcze wspomnieć odnosząc się do przedłożonego przez odwołującego w toku procesu zaświadczenia z ZUS o niezaleganiu w opłacaniu składek na dzień 5.11.2008 r., iż takie zaświadczenie ma jedynie potwierdzać stan rzeczy na podstawie posiadanych przez organ rentowy danych. Wraz z ich zmianą zaświadczenie staje się nieaktualne i może być wydane nowe, odpowiadające aktualnemu stanowi prawnemu lub aktualnym faktom. Nie jest ono decyzją, lecz przejawem wiedzy organu rentowego i nie rozstrzyga żadnej kwestii (sprawy) co do jej istoty. Nie tworzy, nie uchyla i nie zmienia istniejących stosunków prawnych (patrz wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 30.01.2013 r., III AUa 1089/12, LEX nr 1280369). Taka sytuacja miała miejsce w omawianym stanie faktycznym. Otóż po wydaniu zaświadczenia o niezaleganiu w opłacaniu składek wskutek przedłożenia przez odwołującego korekty deklaracji ZUS DRA zmieniły się dane z niego wynikające i powstały zaległości na koncie płatnika (korekty DRA złożono na wyższe kwoty z uwagi na brak prawa do opłacania składek na preferencyjnych warunkach określonych w art. 18a ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. Nr 1442 ze zm.). W związku z tym owo zaświadczenie ZUS o niezaleganiu w opłacaniu składek z dnia 5.11.2008 r. zdezaktualizowało się.

Wobec powyższego na podstawie powołanych przepisów oraz art. 477 ¹⁴§1 kpc należało oddalić odwołanie jako bezpodstawne.