Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 października 2014 r.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 października 2014 r. w O.

sprawy z odwołania W. S. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w P.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania W. S. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P.

z dnia 23.08.2013r. znak (...)

orzeka:

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje W. S. (1) prawo do emerytury począwszy od dnia 01.07.2013r.;

2.  stwierdza brak odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji;

3.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P. na rzecz W. S. (1) kwotę 120zł (sto dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego;

4.  oddala odwołanie w pozostałym zakresie.

Sygn. akt III U 1661/13

UZASADNIENIE

W. S. (1) wniósł odwołanie od decyzji (...) w P. z dnia 23.08.2013r., znak (...), którą to decyzją ZUS odmówił mu prawa do emerytury wskazując, że na dzień 01.01.1999r. nie udowodnił wymaganego 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach ani 25 lat ogólnego stażu pracy. W uzasadnieniu wskazał, że wykonywał pracę w szczególnych warunkach w okresach: od 15.11.1975r. do 30.06.1981r., od 11.04.1989r. do 30.06.1998r. i od 01.07.1998r. do 30.11.2001r. Wskazał też, że w okresach od 28.02.1969r. do 17.10.1972r. i od 17.07.1981r. do 31.12.1982r. pracował w gospodarstwie rolnym.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu podniósł, że W. S. (1) na dzień 01.01.1999r. udowodnił okres pracy wynoszący 22 lata i 22 dni okresów składkowych oraz 6 miesięcy i 13 dni okresów nieskładkowych, tj. łącznie 22 lata, 7 miesięcy i 5 dni. Odwołujący nie udokumentował zatem wymaganych 25 lat pracy. W stażu pracy nie uwzględniono okresu od 10.10.1975r. do 14.11.1975r., ponieważ okres od zwolnienia ze służby wojskowej do dnia podjęcia pracy u pracodawcy nie jest wymieniony w ustawie o emeryturach i rentach z FUS, jako okres składkowy łub nieskładkowy. Nie uwzględniono także okresów przebywania na urlopie bezpłatnym w okresach od 08.06.1987r. do 13.06.1987r., od 22.06.1987r. do 30.06.1987r. i od 06.07.1987r. do 30.09.1987r.

Ponadto do ogólnego stażu pracy Oddział ZUS nie uwzględnił okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od 28.05.1969r. do 17.10.1972r, i od 17.07.1981r. do 31.12.1982r., ponieważ na okoliczność tej pracy odwołujący przedstawił jedynie własne oświadczenie. Brak jest zeznań co najmniej dwóch świadków oraz dokumentów potwierdzających, że w okresie objętym zeznaniami rodzice odwołującego posiadali gospodarstwo rolne i o jakiej powierzchni, a także poświadczenia zameldowania odwołującego w miejscowości, w której było gospodarstwo rolne oraz, czy w okresie od 17.07.1981r. do 31.12.1982r. rodzice odwołującego opłacali składki na ubezpieczenie społeczne rolników. Poza tym brak jest informacji, czy odwołujący uczęszczał do szkoły i w jakiej odległości znajdowała się szkoła od miejsca zamieszkania oraz gdzie odwołujący zamieszkiwał w okresie kontynuowania nauki.

Zdaniem ZUS, na dzień 01.01.1999r. odwołujący nie udokumentował żadnego okresu pracy w szczególnych warunkach.

Do pracy w szczególnych warunkach Oddział ZUS nie uwzględnił następujących okresów pracy:

-

od 15.11.1975r. do 30.06.1981r. w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) w W., ponieważ w świadectwie pracy z dnia 01.07.1981r. zakład pracy podał, że odwołujący pracował na stanowisku kierowcy, które nie jest stanowiskiem uprawniającym do nabycia wcześniejszych uprawnień emerytalnych. Oprócz ww. świadectwa odwołujący przedstawił także świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 14.11.2001r. wydane przez Przedsiębiorstwo Produkcyjno- Usługowo- Handlowe (...) S.A. w W., w którym wykazano, że odwołujący w ww. okresie wykonywał prace na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony wymienionym w wykazie A, dziale VIII Transport, poz. 2 zawartym w załączniku do rozporządzenia RM z dnia 07.02.1983r. W świadectwie tym zakład pracy nie powołał się na przepisy resortowe, a poza tym brak jest informacji, czy ww. PPUH (...) S.A. w W. jest następcą prawnym po byłym Przedsiębiorstwie (...) w W.;

-

od 11.04.1989r. do 30.06.1998r. i od 01.07.1998r. do 31.12.1998r. w (...) Sp. z o.o. w O., ponieważ w świadectwach wykonywania prac w szczególnych warunkach (karty 50 i 51 a. e. nr (...) - (...)) brak jest określenia charakteru wykonywanej przez odwołującego pracy na stanowisku obsługa zespołu przenośników pływających od 11.04.1989r. do 30.06.1998r. i na stanowisku obsługa maszyn do robót ziemnych od 01.07.1998r. do 30.11.2001r., ściśle według wykazu, działu i pozycji rozporządzenia RM z dnia 07.02.1983r.

Biorąc powyższe pod uwagę Oddział ZUS stwierdził, że odwołujący W. S. (1) na dzień wydania zaskarżonej decyzji nie spełnił przesłanek do nabycia prawa do emerytury według przepisów art. 184 powołanej ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ponieważ do dnia 01.01.1999r. nie udokumentował 15 lat pracy w szczególnych warunkach wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy oraz nie udokumentował 25 lat ogólnego stażu pracy.

Dlatego też Oddział ZUS decyzją z dnia 23.08.2013r. odmówił odwołującemu prawa do wcześniejszej emerytury.

Z powyższą decyzją W. S. (1) nie zgodził się i wniósł odwołanie do Sądu Okręgowego w Ostrołęce, do którego dołączył kopie dokumentów na okoliczność pracy w gospodarstwie rolnym rodziców, tj. zeznania świadków oraz pismo Starostwa Powiatowego w Ł. z dnia 15.11.2001r. potwierdzające posiadanie przez rodziców odwołującego gospodarstwa rolnego.

W wyniku analizy złożonych dokumentów, Oddział ZUS w dniu 26.09.2013r. poinformował odwołującego, że okres pracy w gospodarstwie rolnym rodziców może zostać ponownie rozpatrzony po dostarczeniu oryginałów dokumentów złożonych przy odwołaniu.

W dniu 07.10.2013r. odwołujący W. S. (1) złożył w Inspektoracie ZUS w O. w oryginale zeznania świadków na okoliczność pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od 28.02.1969r. do 17.10.1972r. oraz pismo Starostwa Powiatowego w Ł. z dnia 15.11.2001r. potwierdzające posiadanie przez rodziców odwołującego gospodarstwa rolnego. Ponadto odwołujący złożył zeznania świadków na okoliczność pracy w gospodarstwie rolnym teściów od 17.07.1981r. do 31.12.1982r.

Po dokonaniu analizy przedłożonych dokumentów, Oddział ZUS nadal nie uwzględnił w ogólnym stażu pracy okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od 28.02.1969r. do 17.10.1972r., ponieważ odwołujący nie przedstawił dokumentu potwierdzającego, że był zameldowany w miejscowości, w której było gospodarstwo rolne. Brak jest także informacji, czy odwołujący w ww. okresie uczęszczał do szkoły i w jakiej odległości znajdowała się szkoła od miejsca zamieszkania oraz gdzie odwołujący zamieszkiwał w okresie kontynuowania nauki. W stażu pracy nie uwzględniono także okresu pracy w gospodarstwie rolnym teściów od 17.07.1981 r. do 31.12.1982r., gdyż brak jest dokumentu potwierdzającego, że teście odwołującego posiadali gospodarstwo rolne i o jakiej powierzchni, a także potwierdzającego opłacanie składek na ubezpieczenie społeczne rolników, brak też dokumentu o zameldowaniu.

W związku z powyższym Oddział ZUS kolejnymi decyzjami z dni 18.10.2013r. i 20.01.2014r. ponownie odmówił odwołującemu W. S. (1) prawa do wcześniejszej emerytury, ponieważ do dnia 01.01.1999r. nie udokumentował 25 lat ogólnego stażu pracy oraz 15 lat pracy wykonywanej w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze.

Od powyższych decyzji W. S. (1) wniósł odwołania do Sądu Okręgowego w Ostrołęce. Sprawa z odwołania od decyzji z dnia: 23.08.2013r. została zarejestrowana pod sygnaturą III U 1661/13, z dnia 18.10.2013r. – III U 1786/13 i 20.01.2014r. – sygn. III U 159/14.

Postanowieniem z dnia 11.12.2013r. sprawy III U 1661/13 i III U 1786/13 zostały połączone do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia i dalszego łącznego prowadzenia pod sygnaturą III U 1661/13.

Zarządzeniem z dnia 07.05.2014r. sprawa III U 159/14 została połączona do dalszego prowadzenia ze sprawą III U 1661/13 i pod tą sygnaturą.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych ustalił

i zważył, co następuje:

W. S. (1) urodził się w dniu (...), zatem podstawą ubiegania się o prawo do emerytury jest ustawa z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Zgodnie z art. 24 ust 1b pkt 17 tej ustawy wiek emerytalny ubezpieczonych urodzonych pomiędzy 01.01.1953r. a 31.03.1953r. wynosi co najmniej 66 lat i 9 miesięcy.

Zgodnie z literalnym brzmieniem art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w brzmieniu obowiązującym na dzień 01.01.2013r. w zw. z §4 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze świadczenie emerytalne przysługuje ubezpieczonemu, urodzonemu po dniu 31.12.1948r., który łącznie spełnił następujące warunki:

1.  osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn,

2.  nie przystąpił do Otwartego Funduszu Emerytalnego lub złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na dochody budżetu państwa,

3.  w dniu wejścia w życie ustawy (tj. 01.01.1999r.) udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat dla mężczyzn w tym co najmniej 15 lat okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, obwiązującym na danym stanowisku pracy.

Zgodnie zaś z art. 10 ust. 1 pkt 3 powołanej ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia się przypadające przed dniem 01.01.1983r. okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia, jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu.

Przepis ten nie precyzuje, na jakich warunkach wykonywanie czynności w gospodarstwie rolnym może zostać uznane za pracę w tym gospodarstwie, jednak zgodnie z utrwalonym w orzecznictwie poglądem (por. wyrok SN z dnia 28.05.1997r., II UKN 96/96, OSNAPiUS 23/1997 poz. 473, wyrok SN z dnia 3.12.1999r., II UKN 235/90 OSNAPiUS 7/2001, poz. 236, wyrok SN z dnia 3.07.2001r. II UKN 466/00, OSNPUSiSP 7/2003 poz. 186) można przyjąć, że warunkiem uznania takich czynności za pracę w gospodarstwie rolnym jest wykonywanie tych czynności przez osobę spełniającą kryteria „domownika” z art. 6 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników - tj. osobę bliską rolnikowi, która ukończyła 16 lat, pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa lub w bliskim sąsiedztwie oraz stale pracuje w tym gospodarstwie oraz w wymiarze nie niższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy (tj. przekraczającym 4 godziny dziennie).

Kwestią sporną, a zarazem mającą istotny wpływ na zasadność odwołania W. S. (1) było ustalenie, czy zgromadził on ogólny 25- letni staż pracy i 15 -letni okres pracy w warunkach szczególnych. Odwołującemu się bowiem do wymaganych ustawowo 25 -lat ogólnego staży pracy zabrakło 2 lata, 4 miesiące i 25 dni.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego, przed Sądem ubezpieczeń możliwe jest wykazywanie okoliczności, od których zależy nabycie uprawnień o emerytury wszelkimi dowodami (wyrok SN z dnia 06.09.1995r., II URN 23/95, OSNP 1996/5/77, wyrok SN z dnia 02.02.1996r., II URN 3/95, OSNP 1996/16/239), dlatego też Sąd w celu ustalenia charakteru pracy odwołującego się dopuścił dowód z akt osobowych, przesłuchania zawnioskowanych świadków oraz odwołującego się w charakterze strony.

Pierwszy sporny okres od 28.05.1969r. do 17.10.1972r. oraz 17.07.1981r. do 31.12.1982r. dotyczył pracy W. S. (1) w gospodarstwie rolnym.

ZUS nie uwzględnił okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od 28.02.1969r. do 17.10.1972r. - ponieważ odwołujący nie przedstawił dokumentu potwierdzającego, że był zameldowany w miejscowości, w której było gospodarstwo. Brak jest także informacji, czy odwołujący w ww. okresie uczęszczał do szkoły i w jakiej odległości znajdowała się szkoła od miejsca zamieszkania oraz gdzie odwołujący zamieszkiwał w okresie kontynuowania nauki.

Nie uwzględniono także okresu pracy w gospodarstwie rolnym teściów od 17.07.1981r. do 31.12.1982r., gdyż brak jest dokumentu potwierdzającego, że teście odwołującego posiadali gospodarstwo rolne i o jakiej powierzchni, a także potwierdzającego opłacanie składek na ubezpieczenie społeczne rolników przez teściów, a ponadto brak jest dokumentu o zameldowaniu.

W omawianej sprawie istotne było więc ustalenie, czy rodzice W. S. (1) posiadali gospodarstwo rolne, a także czy odwołujący się był domownikiem i pracował w gospodarstwie rodziców przed ukończeniem 16 roku życia, tj. przed datą 27.02.1969r. oraz czy teściowie W. S. (1) posiadali gospodarstwo rolne i czy odwołujący się pracował na nim.

W celu ustalenia powyższych okoliczności, Sąd dopuścił dowód z akt emerytalnych, zeznań świadków oraz odwołującego się w charakterze strony.

W aktach emerytalnych nr (...) znajdują się zeznania świadków M. R.i S. P.na okoliczność pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od 28.02.1969r. do 17.10.1972r., pismo Starostwa Powiatowego w Ł.z dnia 15.11.2001r. potwierdzające posiadanie w 1964r. przez odwołującego E.i L. S.gospodarstwa rolnego położonego w W.o powierzchni 5,81 ha oraz świadków M. B.i J. B.na okoliczność pracy w gospodarstwie rolnym teściów od 17.07.1981r. do 31.12.1982r.

Na okoliczność zamieszkiwania w W. odwołujący się złożył do akt uwierzytelnione „Poświadczenie zameldowania” wystawione przez Urząd Gminy w W., z którego wynika, że do dnia 01.11.1976r. mieszkał w W.. (k. 36 a.s.), „Poświadczenia zameldowania” wystawionego przez Urząd Gminy R. wynika, że W. S. (1) zamieszkuje w R. od dnia 17.07.1981r. (k. 37 a.s.)

Z „Zaświadczenia” wystawionego przez Starostwo Powiatowe w M.w dniu 15.03.2005r. wynika, że A.i A. L. (1)posiadali gospodarstwo rolne o powierzchni 3,77 ha we wsi R.w okresie 1945 – 1986r. W 1986r. gospodarstwo przejęła A. L. (1), a od 1997r. – A. S.. (k. 38 a.s.), natomiast ze skróconego odpisu aktu małżeństwa wynika, że w dniu 09.04.1977r. A. L. (2)i W. S. (1)zawarli związek małżeński (k. 57 a.s.).

Świadek M. R. zeznała, że mieszkała w W. na tej samej ulicy co odwołujący się. Chodzili razem do szkoły podstawowej w 1968r. Odwołujący mieszkał z rodzicami i przez pewien czas z młodszą siostrą i starszym rodzeństwem, które potem wybyło z domu. W tym okresie mieszkało tylko dwoje rodzeństwa. Gospodarstwo było średniej wielkości ok. 15 ha, było własnością rodziców odwołującego, którzy pracowali tylko na gospodarstwie. Nie było zmechanizowane, mieli wóz, dwa konie, krowy, kopaczkę konną, podstawowe narzędzia, pługi, brony. Hodowali krowy, świnie, kury, konie, drobny inwentarz. Na tym gospodarstwie pracowały wszystkie dzieci. Ojciec trzymał rygor w rodzinie, nie było taryfy ulgowej. Odwołujący od najmłodszych lat pracował przy wykopkach, pasieniu krów, kopaniu ziemniaków, zaganianiu krów, sianokosach, żniwach, wypasaniu krów na rowach. W sezonie pracował od 7 rano do 7 wieczorem. Po skończeniu szkoły podstawowej już się nie uczył, cały czas był w W.. Zawodowo nie pracował, tylko na gospodarstwie, tak do lat siedemdziesiątych. W jego domu mieszkała także siostra i rodzice, ale siostra później wyjeżdżała, wracała tylko na weekendy (rozprawa z dnia 14.03.2014r., adnotacja 00:04:29, k. 70 odwr. a.s.).

Świadek H. B. zeznała, że zna odwołującego od 1973r., mieszkali w R.. Odwołujący ożenił się i zamieszkał w R. na gospodarstwie u teściów, teściowa miała na imię A.. Świadek widziała, jak odwołujący z żoną sadzili ziemniaki, pracowali przy wykopkach, żniwach, odwołujący kosą kosił, a żona zbierała. Mieli małe gospodarstwo, 3-4 krowy mleczne, trzodę chlewną. Teściowie byli starsi i nie pracowali. Odwołujący pracował od 7-8 rano do wieczora, pracy było więcej niż na 4 godziny dziennie, bo wszystko robiono ręcznie. Odwołujący był głównym gospodarzem, nie miał innego zatrudnienia (rozprawa z dnia 14.03.2014r., adnotacja 00:13:43, k. 70 odwr. – 71 a.s.).

Odwołujący się W. S. (1)przesłuchany w charakterze strony zeznał, że pracował w gospodarstwie z rodzicami L.i E. S.. Gospodarstwo miało więcej niż 8 ha. Mieloi inwentarz, krowy i świnie, wszystko trzeba było ,,obchodzić”. Ojciec dzierżawił jeszcze dodatkowo gospodarstwo. Rodzice nigdzie poza gospodarstwem nie pracowali. Rodzeństwo po ukończeniu szkoły odeszło z domu. Miał młodszą siostrę, ale ona był za mała, żeby pracować na gospodarstwie. Pracował przed wyjściem do szkoły i po powrocie, wracał o godz. 14.00-15.00 i pracował do wieczora, więcej niż 4 godziny. Zimą też oporządzał długo, bo gospodarstwo nie było zmechanizowane. Tak było do 1973r., tj. przed rozpoczęciem zatrudnienia. W okresie nigdzie się nie uczył (rozprawa z dnia 17.09.2014r., adnotacja 00:01:23, k. 123 a.s.).

Zdaniem Sądu, zeznania świadków i odwołującego się zasługują na wiarę. Są one spójne, logiczne i w większości korespondują ze sobą oraz dokumentacją zgromadzoną w aktach sprawy. Świadek M. R.mieszkała po sąsiedzku w W., zaś H. B.w R., mają więc bezpośrednią wiedzę na temat wykonywania przez odwołującego pracy w gospodarstwie rolnym i jej rozmiarów. M. R.zeznała, że rodzice odwołującego się mieli niezmechanizowane gospodarstwo, odwołujący mieszkał z rodzicami i przez pewien czas z młodszą siostrą, starsze rodzeństwo opuściło dom. Hodowali bydło, trzodę chlewną, drób, posiadali podstawowe narzędzia. Odwołujący się od najmłodszych lat pracował w gospodarstwie: przy pracach polowych. Po ukończeniu podstawówki do lat 70 -tych nie pracował zawodowo, tylko w gospodarstwie. Powyższe zeznania potwierdza pismo Starostwa Powiatowego w Ł.o posiadaniu przez E.i L. S.gospodarstwa rolnego położonego w W.oraz (...)o zameldowaniu W. S. (1)w W.do dnia 01.11.1976r.

W. S. (1)16 lat ukończył w dniu (...) Sporny okres pracy w gospodarstwie rolnym rodziców przypada więc na okres po ukończeniu szkoły podstawowej. Odwołujący się nie kontynuował nauki w szkole średniej, pozostał na gospodarstwie rolnym aż do czasu rozpoczęcia pracy. Powyższe wskazuje, że w spornym okresie pracował w gospodarstwie rolnym co najmniej 4 godziny dziennie, co pozwala na doliczenie okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od 28.02.1969r. do 17.10.1972r. – 3 lata, 7 miesięcy i 17 dni do ogólnego stażu pracy.

Kolejny okres zatrudnienia dotyczył pracy w gospodarstwie rolnym teściów w okresie 17.07.1981r. do 31.12.1982r. Na okoliczność powyższego zeznawała świadek H. B., która pamiętała, że odwołujący się ożenił się i zamieszkał u teściów w R.. Wraz z żoną pracował w polu, mieli bydło, trzodę chlewną. Teściowie z uwagi na wiek nie zajmowali się gospodarstwem. Wszystko robiono ręcznie, więc pracy było dużo, było to jedyne źródło utrzymania. Zeznania świadka potwierdza „Zaświadczenie” o posiadaniu przez A.i A. L. (1)gospodarstwa rolnego, skrócony odpis aktu małżeństwa o zawarciu w dniu 09.04.1977r. związku małżeńskiego z A. L. (2), oraz „Poświadczenie” o zameldowaniu odwołującego się w R.od dnia 17.07.1981r. Zdaniem Sądu, do ogólnego stażu pracy należy uwzględnić okres pracy w gospodarstwie rolnym teściów od 17.07.1981r. do 31.12.1982r. – tj. 1 rok, 5 miesięcy i 15 dni.

Taki wymiar czasu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od 28.02.1969r. do 17.10.1972r. – 3 lata, 7 miesięcy i 17 dni zaliczony do ogólnego stażu pracy oraz teściów od 17.07.1981r. do 31.12.1982r. – tj. 1 rok, 5 miesięcy i 15 dni - pozwala na ustalenie, że W. S. (1) spełnia ustawową przesłankę posiadania 25- lat stażu pracy konieczną do uzyskania prawa do emerytury na podstawie art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Kolejna przesłanka niezbędna do uzyskania prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym to udokumentowanie 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. ZUS nie zaliczył do pracy w szczególnych warunkach żadnego okresu zatrudnienia.

Odwołujący się W. S. (1) wywodził, że w okresie od 15.11.1975r. do 30.06.1981r. zatrudniony był w Przedsiębiorstwie Produkcyjno – Usługowo – Handlowym (...) S.A.

W aktach emerytalnych znajduje się świadectwo pracy w szczególnych warunkach wystawione w dniu 14.11.2001r., z którego wynika, że W. S. (1) w okresie 14.03.1973r. – 30.06.1981r. pracował w w/w zakładzie, zaś w okresie od 15.11.1975r. – 30.06.1981r. zajmował stanowisko kierowcy samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony wymienionym w wykazie A, dziale VIII, poz. 2 rozporządzenia z 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (k. 52 a.e.).

ZUS uznał, że brak danych, czy (...) jest następcą prawnym po byłym Przedsiębiorstwie (...) w W.. Świadectwo pracy z dnia 14.11.2001r. zostało zakwestionowane, gdyż w ogólnym świadectwie pracy wystawionym w dniu 01.07.1981r. przez Miejskie Przedsiębiorstwo (...) w W. podano, że odwołujący w okresie 14.03.1973r. – 30.06.1981r. pracował na stanowisku kierowcy.

W celu ustalenia charakteru pracy odwołującego się w okresie 15.11.1975r. – 30.06.1981r. Sąd przeprowadził dowód z akt pracowniczych, zeznań świadka i odwołującego się w charakterze strony.

Z akt osobowych uzyskanych z Archiwum (...) Sp z o.o. w S. wynika, że w dniu 15.11.1975r. pomiędzy Miejskim Przedsiębiorstwem (...) w W. a W. S. (1) zawarto umowę o pracę na stanowisku kierowcy, co potwierdzają angaże.

Świadek K. S. zeznał, że z odwołującym pracowali w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) w W., które świadczyło usługi transportowe dla budownictwa. Świadek w latach 1973 -1974r. Byli kierowcami samochodów ciężarowych powyżej 3,5 tony. Przewozili materiały budowlane. Pracowali minimum 8 godzin dziennie, a także w większym wymiarze do 14 godzin dziennie (rozprawa z dnia 07.05.2014r., adnotacja 00:04:13, k. 79 odwr. a.s.).

Przesłuchiwany na okoliczność swego zatrudnienia w Miejskim Przedsiębiorstwie (...)w W.odwołujący się zeznał, że był tam kierowcą w latach 1973 – 1981. Jeździł samochodem ciężarowym (...)ton, (...) ton i z przyczepą, woził po 20 ton, pracował w pełnym wymiarze czasu pracy, co najmniej 8 godzin dziennie, a zdarzało się, że pracował całą noc. Woził żwir, cegłę i inne materiały budowlane, czasem jeździł z ładowaczem (rozprawa z dnia 17.09.2014r., adnotacja 00:07:05, k. 123 odwr. a.s.).

Powyższe dowody pozwalają na uznanie, że praca W. S. (1) w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) w W. w okresie 15.11.1975r. – 30.06.1981r. – tj. 5 lat, 7 miesięcy i 16 dni - była pracą na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego. Co prawda w ogólnym świadectwie pracy wskazano stanowisko kierowcy, jednakże zarówno świadek K. S., jak i odwołujący się zgodnie zeznali, że była to praca na stanowisku kierowcy samochodu ciężkiego. Odwołujący woził materiały budowlane, a jego zakład pracy zajmował się transportem i zatrudniał głównie kierowców samochodów ciężarowych. Z treści wykazu A Działu VIII, poz. 2 stanowiącego załącznik Nr 1 do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wynika, że prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony są pracami w szczególnych warunkach rozumieniu tegoż Rozporządzenia.

Kolejny sporny okres dotyczył zatrudnienia W. S. (1) od 11.04.1989r. do 30.06.1998r. i od 01.07.1998r. do 31.12.1998r. w (...) Sp. z o.o. w O..

W aktach ZUS znajduje się świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach wystawione przez (...) Sp. z o.o. w O. (k. 50 a.e.), z którego wynika, że W. S. (1) w okresie od 11.04.1989r. do 30.06.1998r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę obsługi zespołów przenośników pływających na stanowisku operatora zespołu przenośników pływających wymienionym w Wykazie A dziale VIII poz. 5 pkt 13 stanowiącym załącznik nr 1 do Zarządzenia nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1.08.1983 r. w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz do wzrostu emerytury lub renty (Dz.Urz.MB.1983.3.6).

Z drugiego świadectwa wystawionego przez Kopalnię (k. 51 a.e.) wynika, że w okresie od 01.07.1998r. do 30.11.2001r. W. S. (1) stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę obsługi maszyn do robót ziemnych na stanowisku maszynisty koparki wymienionym w Wykazie A dziale V, poz. 3 pkt 1 stanowiącym załącznik nr 1 do Zarządzenia nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 01.08.1983r. w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz do wzrostu emerytury lub renty (Dz.Urz.MB.1983.3.6).

ZUS uznał, że w w/w świadectwach pracy nie określono charakteru wykonywanej przez odwołującego pracy na stanowisku obsługa zespołu przenośników pływających i obsługa maszyn do robót ziemnych ściśle według wykazu, działu i pozycji rozporządzenia RM z dnia 07.02.1983r.

W aktach osobowych uzyskanych z (...) Sp. z o.o. w O. znajduje się umowa o pracę z dnia 10.04.1989r. Wynika z niej, że odwołującego zatrudniono od dnia 11.04.1989r. na stanowisku operatora zespołów przenośników (ląd).

Ze świadectwa pracy z dnia 30.11.2001r., wynika, że w okresie od 11.04.1989r. – 30.11.2001r. W. S. (1) zatrudniony był jako operator zespołu przenośników pływających, maszynista koparki jednonaczyniowej. Pracę w szczególnych warunkach wykonywał od 11.04.1989r. do 30.06.1998r. jako operator zespołu przenośników pływających oraz od 01.07.1998r. do 30.11.2001r. jako maszynista koparki.

Stanowisko wskazywane w angażach i zaświadczeniach o szkoleniach to operator zespołu przenośników, maszynista koparki.

Z akt pracowniczych wynika także, że W. S. (1) w dniu 23.06.1998r. uzyskał „Uprawnienia maszynisty ciężkich maszyn budowlanych i drogowych”, rodzaj pogłębiarki jednoczerpalne, zaś w dniu 12.01.2001r. – uprawnienia na koparki jednonaczyniowe.

Świadek G. J. zeznała, że z odwołującym pracowali w (...) Kopalniach (...). Świadek jako magazynier, sprzątaczka i kadrowa w latach 1978 – 2001, zaś W. S. (1) pracował od 11.04.1989r. do 30.11.2001r. jako operator przenośników pływających i operator - maszynista koparki. Zakład zajmował się wydobyciem piasku, żwiru. W. S. (1) pracował w pełnym wymiarze czasu pracy, cały czas był operatorem, innych czynności nie wykonywał. Zakład zlikwidowano z powodu braku surowców do wydobycia, a pracownicy dostali grupowe zwolnienia (rozprawa z dnia 07.05.2014r., adnotacja 00:10:59, k. 79 odwr. a.s.).

Przesłuchiwany na okoliczność swego zatrudnienia w (...) Kopalni (...) odwołujący się zeznał, że rozpoczął pracę w 1989r. i pracował tam 11-12 lat. Firma ta zajmowała się wydobywaniem żwiru. Odwołujący się był operatorem przenośników wodnych, a czasami pracował jako operator na lądzie. Był operatorem sprzętu ciężkiego. Pracował na tych przenośnikach co najmniej 8 godz. dziennie - w pełnym wymiarze czasu pracy. Przenośniki to sprzęt ciężki, który stoi na wodzie, na pontonach. To był kompleks składający się z pięciu części, każda miała po 30 metrów. Taśma była metrowa i dodatkowo były chodnie do chodzenia, łącznie stanowiło to ponad 2 metry. Było pięć takich elementów. Jeden z elementów ważył od 15 do 20 ton. Były to jednostki pływające, umocowane na pontonach. Pierwsza część była przymocowana do przenośnika, a ostatnia część była przymocowana do koparki. Pogłębiarka to była koparka. Pontony były przedłużeniem pogłębiarki. Można powiedzieć, że był operatorem pływającej pogłębiarki – koparki głębinowej. Na początku pracował na przenośnikach taśmowych, taśma była z gumy o szerokości metra. Koparka ładowała żwir na taśmy. Inny operator na innym sprzęcie nakładał żwir na kosz, a z kosza na taśmy. Potem szło to na ląd. Odwołujący się obsługiwał taśmy. Potem przeszedł na koparkę głębinową i pobierał żwir z dna, wkładał go do kosza i szło to na przenośniki. Sprzęt ważył ze 200 ton - sam chwytak miał 5 ton. W celu zdobycia uprawnień zakład wysłał go na szkolenie do M., gdzie zdobył uprawnienia maszynisty ciężkich maszyn budowlanych i drogowych, w tym do pogłębiarek jednoczerpakowych pływających. Był operatorem pogłębiarki jednoczerpakowej pływającej. Miał uprawnienia do 1,5 metra głębokości, ale ta, którą obsługiwał - była do 2,5 metra. Skończył też kurs na operatora przenośników w 1989r. (rozprawa z dnia 17.09.2014r., adnotacja 00:09:50, k. 123 odwr. a.s.).

Zeznania świadka G. J. i odwołującego się są spójne, logiczne oraz zgodne z danymi z akt osobowych. G. J. zeznała, że odwołujący pracował jako operator w Zakładzie (...), zajmującym się wydobyciem piasku i żwiru. W okresie od 11.04.1989r. do 30.11.2001r. był on operatorem przenośników pływających i operatorem - maszynistą koparki. Odwołujący się potwierdził powyższe zeznania i sprecyzował, że na przenośnikach wodnych pracował zanim zdobył uprawnienia do koparki. Z akt osobowych zaś wynika, że uprawnienia na pogłębiarki jednoczerpalne odwołujący się zdobył w dniu 23.06.1998r.

Powyższe pozwala na uznanie, że świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach wystawione przez (...) Sp. z o.o.w O.(k. 50 i 51 a.e.), prawidłowo stwierdzają, że W. S. (1)stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w okresie od 11.04.1989r. do 30. 112001r. – wykonywał prace na stanowiskach: operatora pływającej pogłębiarki i operatora przenośników taśmowych wymienionych w Zarządzeniu nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12.08.1983r. w sprawie określenia stanowisk pracy w resorcie górnictwa i energetyki, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach, Dziale I pt. „W górnictwie”, poz. 2 pt. „Wydobywanie odkrywkowe węgla brunatnego i piasku posadzkowego” - ppkt 22 i 23. Także z treści wykazu A Działu I pt. „W górnictwie”, poz. 2 stanowiącego załącznik Nr 1 do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wynika, że prace polegające na wydobywaniu odkrywkowym piasku podsadzkowego są pracami w szczególnych warunkach.

Reasumując, Sąd w oparciu o złożone zeznania i dokumentację osobową odwołującego się W. S. (1) uznał, że w spornych okresach wykonywał on pracę w warunkach szczególnych:

- od 15.11.1975r. do 30.06.1981r. – tj. 5 lat, 7 miesięcy i 16 dni - na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony;

- od 11.04.1989r. do 30.06.1998r. i od 01 .07.1998r. do 31.12.1998r. – tj. łącznie 23 lata, 1 miesiąc i 16 dni - na stanowiskach: operatora pływającej pogłębiarki i operatora przenośników taśmowych.

Z uwagi na powyższe Sąd ustalił, że na dzień 01.01.1999r. W. S. (1) zgromadził zarówno ogólny 25 – letni staż pracy jak i 15 - letni okres pracy w szczególnych warunkach.

Mając na względzie poczynione ustalenia Sąd uznał, że W. S. (2) spełnia wszystkie wymagane prawem warunki nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym i na podstawie art. 477 ¹⁴§2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał odwołującemu prawo do emerytury począwszy od dnia 01.07.2013r. Zgodnie bowiem z art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek.

Stosownie do treści art. 118 ust. 1 a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – Sąd, orzekając o prawie do emerytury, ma obowiązek stwierdzenia, czy organ rentowy ponosi lub nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji i przyznanie tego prawa na etapie postępowania administracyjnego. Sąd uznał, że w przedmiotowej sprawie ZUS nie ponosi takiej odpowiedzialności. Dopiero przeprowadzenie szerszego postępowania dowodowego, uzyskanie akt osobowych i przesłuchanie świadków przed Sądem umożliwiło stwierdzenie, że w spornych okresach odwołujący pracował w szczególnych warunkach i że posiada 25 -letni ogólny staż pracy. Zgromadzony na etapie postępowania przed organem rentowym materiał dowodowy nie pozwalał jednoznacznie na ustalenie, czy odwołujący spełnił wszelkie wymagane prawem warunki uprawniające do prawa do emerytury. Z uwagi na powyższe Sąd orzekł jak w punkcie 2 wyroku.

W punkcie 3 orzeczono o kosztach zastępstwa prawnego, udzielonego odwołującemu się przez radcę prawnego zasądzając od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P. kwotę 120,00 zł. Pełnomocnik wykazał się bowiem dużą starannością, co uzasadnia przyznanie kosztów w podwójnej stawce. Orzeczenie to wydano na podstawie art. 98 k.p.c. oraz § 11 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U.2013.490 j.t.). Należy wskazać, że, zdaniem Sądu – wkład pracy pełnomocnika procesowego nie uzasadnia przyznania mu trzykrotnej stawki wynagrodzenia, wobec czego odwołanie w tym zakresie zostało oddalone.

Mając powyższe na względzie orzeczono jak w wyroku.