Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 października 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Ewa Naze

Sędziowie: SSA Mirosław Godlewski

SSO del. Joanna Kasicka (spr.)

Protokolant: st.sekr.sądowy Kamila Tomasik

po rozpoznaniu w dniu 2 października 2014 r. w Łodzi

sprawy Z. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddziałowi w Ł.

o emeryturę,

na skutek apelacji wnioskodawcy

od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi

z dnia 4 listopada 2013 r., sygn. akt: VIII U 147/13,

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 2629/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 12 grudnia 2012 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił Z. W. prawa do emerytury. Decyzją z dnia 9 kwietnia 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. zmienił decyzję z dnia 12 grudnia 2012 roku i odmówił Z. W. prawa do emerytury. Decyzją z dnia 14 czerwca 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. zmienił decyzję z dnia 12 grudnia 2012 roku i odmówił Z. W. prawa do emerytury.

Z. W. od powyższych decyzji złożył odwołania. Skarżący wniósł m.in. o uwzględnienie do stażu pracy okresu 3 lat pobierania nauki na stanowisku mechanika pojazdów, zatrudnienia w Niemczech od 4 listopada 1975 r. do 30 kwietnia 1976 r., okresu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej od 1 września 1989 roku do 4 kwietnia 1998 roku.

W odpowiedzi na odwołania organ rentowy wniósł o ich oddalenie podnosząc, że odmówiono wnioskodawcy prawa do emerytury, gdyż nie udowodnił 25-letniego okresu składkowego i nieskładkowego oraz 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych. Organ rentowy wskazał, że świadectwo ukończenia szkoły nie stanowi dowodu odbycia w okresie nauki praktycznej nauki zawodu lub przyuczenia do zawodu, nie zaliczono wskazanego okresu zatrudnienia w byłej NRD, gdyż potwierdzono ubezpieczenie niemieckie wyłącznie za okres od 9 sierpnia 1971r. do 15 października 1975 r .

Wnioskodawca sprecyzował odwołanie w ten sposób, że wniósł o zaliczenie do ogólnego stażu pracy 3 letniego okresu odbywania nauki w Szkole Zawodowej, okresu zatrudnienia w Niemczech od 4 listopada 1975 r. do 30 kwietnia 1976 r. oraz okresu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej przez cały okres od 1 września 1989 roku do 4 kwietnia 1998 roku.

Pismem procesowym z dnia 8 października 2013 roku wnioskodawca sprecyzował żądania w ten sposób, że wniósł o zaliczenie do ogólnego stażu pracy 3letniego okresu odbywania nauki w Szkole Zawodowej, okresu zatrudnienia w Niemczech od 4 listopada 1975 r. do 30 kwietnia 1976 r. oraz wniósł o zaliczenie do ogólnego stażu pracy, okresu pracy w gospodarstwie rolnym teścia, w przerwach prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej. Dodatkowo wniósł o uznanie do stażu pracy okresu pobierania przez wnioskodawcę renty od 5 kwietnia 1998 roku. Ostatecznie wnioskodawca wniósł o zaliczenie do ogólnego stażu pracy: 3-letniego okresu odbywania nauki w Szkole Zawodowej, okresu zatrudnienia w Niemczech od 4 listopada 1975 r. do 30 kwietnia 1976 r.; okresu pracy w gospodarstwie rolnym teścia. Wnioskodawca „przypomniał sobie”, że jednak miał przerwy w prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej, ale przerywał jej prowadzenie, żeby pomagać teściowi w gospodarstwie rolnym, wskazał dodatkowo, że nie był właścicielem gospodarstwa rolnego ani nie był zgłoszony do ubezpieczeń społecznych jako domownik, czy rolnik i nie odprowadzano od niego składek, w związku z tym wniósł o uwzględnienie tego okresu, jako okresu nieskładkowego, okresu pobierania renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 5 kwietnia 1998 roku do 31 grudnia 1998 roku.

Wyrokiem z dnia 4 listopada 2014 roku w sprawie VIII U 147/13 Sąd Okręgowy w Łodzi oddalił odwołania.

Powyższe rozstrzygniecie zapadło w oparciu o następujące ustalenia faktyczne.

Z. W. urodził się w dniu (...). W dniu 12 listopada 2012 roku złożył wniosek o emeryturę.

Wnioskodawca we wrześniu 1968 roku rozpoczął naukę w trzyletniej (...) Szkole Zawodowej w S. w zawodzie mechanik pojazdów samochodowych, którą ukończył (...) roku. W ramach nauki odbywał zajęcia z przedmiotu zajęcia warsztatowe. W pierwszym roku w wymiarze 3 dni zajęć teoretycznych i 3 dni zajęć praktycznych, zaś w II i III klasie 2 dni zajęć teoretycznych i 4 dni zajęć praktycznych. Praktyki odbywał w wymiarze 6-7 godzin. W trakcie zajęć praktycznych uczniowie chodzili na warsztaty szkolne. Wnioskodawca nie podpisywał żadnej umowy odnośnie odbywania praktyk, zajęcia warsztatowe odbywały się tylko w warsztatach szkolnych, zaś klasa, do której uczęszczał wnioskodawca nie była klasą przyzakładową.

W okresie od 9 sierpnia 1971 roku do 15 października 1975 roku Z. W. był zatrudniony w Kopalni (...) w S. P. w NRD na podstawie skierowania z Urzędu Wojewódzkiego. Ten okres zatrudnienia miał potwierdzony zarówno przez polski organ ubezpieczeniowy, jak i przez firmę niemiecką. Powyższy okres został zaliczony przez organ rentowy do stażu pracy wnioskodawcy.

Z. W. zawarł w dniu 3 listopada 1975 roku umowę o pracę dorywczą z (...) C. z NRD, na okres od dnia 4 listopada 1975 roku do dnia 30 kwietnia 1976 roku. Do tej pracy wnioskodawca nie był skierowany przez polski Urząd. Ten okres zatrudnienia nie został skarżącemu potwierdzony przez polski organ ubezpieczeniowy, jak i przez firmę niemiecką. Powyższy okres nie został zaliczony przez organ rentowy do stażu pracy wnioskodawcy.

Wnioskodawca prowadził pozarolniczą działalność gospodarczą od dnia 1 września 1989 roku. W okresach od 1 lutego 1996 roku do 30 kwietnia 1996 roku, od 10 czerwca 1996 roku do 30 czerwca 1996 roku, od 1 marca 1997 roku do 31 sierpnia 1997 roku zgłaszał zawieszenia prowadzenia działalności gospodarczej, wyrejestrowywał się z ubezpieczeń i nie płacił składek za wskazane okresy.

W okresie od dnia 5 kwietnia 1998 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku wnioskodawca pobierał rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy .

Wnioskodawcy na dzień l stycznia 1999 roku organ rentowy uznał 10 lat, 8 miesięcy i 4 dni pracy w warunkach szczególnych. Organ rentowy uznał, że na dzień l stycznia 1999 roku wnioskodawca udokumentował 23 lata, 9 miesięcy i 17 dni okresów składkowych.

Sąd Okręgowy oddalił wnioski dowodowe wnioskodawcy o dopuszczenie dowodu z zeznań świadków oraz lekarza medycyny pracy na okoliczność świadczenia przez wnioskodawcę pracy w warunkach szczególnych. Z uwagi na niespełnienie przesłanki ogólnego stażu pracy zbędnym było ustalanie w jakich okresach, oprócz uznanych przez organ rentowy, skarżący wykonywał pracę w warunkach szczególnych. Sąd pierwszej instancji uznał, że zgromadzony materiał dowodowy jest wystarczający do ustalenia wszystkich istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności faktycznych i jej merytorycznego rozpoznania.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy czyniąc rozważania prawne przytoczył treść art. 184 ust. 1 , art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 z późn. z.) odnosząc je do treści § 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 z późn.zm.) .

Sąd Okręgowy podkreślił, że bezspornym jest to, że zgromadzone w postępowaniu przed organem rentowym dokumenty potwierdziły 23 lata, 9 miesięcy i 17 dni okresów składkowych i nieskładkowych zaś w rozpoznawanej sprawie kwestią sporną było m.in. posiadanie przez odwołującego się wymaganego ww. przepisem art. 27 pracowniczego stażu emerytalnego.

W toku postępowania wnioskodawca wnosił o zaliczenie do stażu pracy okresu nauki w szkole zawodowej, z uwagi na wykonywanie tam praktyk w warsztatach. Podnoszone w pismach procesowych pełnomocnika wnioskodawcy orzecznictwo sugerowało, że według wnioskodawcy w ramach nauki, świadczył on pracę na podstawie umowy o praktyczną naukę zawodu w okresie od 1 września 1968 roku do 23 czerwca 1971 roku.

Wskazując na treść art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 z późn zm.) Sad Okręgowy podniósł, że za okresy składkowe uważa się również przypadające przed dniem 15 listopada 1991 r. okresy, za które została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne albo za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne m.in. zatrudnienia po ukończeniu 15 lat życia na obszarze Państwa Polskiego - w wymiarze nie niższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy, jeżeli w tych okresach pracownik pobierał wynagrodzenie lub zasiłki z ubezpieczenia społecznego: chorobowy, macierzyński lub opiekuńczy albo rentę chorobową, jak również okresy zatrudnienia młodocianych na obszarze Państwa Polskiego na warunkach określonych w przepisach obowiązujących przed dniem l stycznia 1975 r.

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwolił Sądowi Okręgowemu na potwierdzenie, że wnioskodawca w ramach nauki odbywał zajęcia z przedmiotu zajęcia warsztatowe, co zostało potwierdzone przez szkołę. W toku nauki w pierwszym roku nauki uczniowie mieli 3 dni zajęć teoretycznych i 3 dni zajęć praktycznych, zaś w II i III klasie mieli 2 dni zajęć teoretycznych i 4 dni zajęć praktycznych. Praktyki odbywały się w wymiarze ok. 6-7 godzin. Wnioskodawca nie podpisywał żadnej umowy odnośnie odbywania praktyk, zaś zajęcia warsztatowe odbywały się tylko w warsztatach szkolnych, gdyż klasa, do której uczęszczał nie była przyzakładową. W okresie pobierania nauki przez wnioskodawcę połączonej z praktyką zawodową obowiązywała ustawa z dnia 28 marca 1933 r. o ubezpieczeniu społecznym (Dz. U. z 1933 r, nr 51, poz. 396, ze zm.). Wedle przepisu art. 2 ust. 1 tej ustawy obowiązkowi ubezpieczenia podlegały (z zastrzeżeniem wyjątków) wszystkie osoby bez różnicy płci i wieku, pozostające w stosunku pracy najemnej lub w stosunku służbowym. W ocenie Sądu Okręgowego wnioskodawca w żaden sposób nie wykazał, aby we wskazanym okresie pozostawał w jakimkolwiek stosunku pracy najemnej lub w stosunku służbowym. Nie odbywał praktyk na podstawie umowy o praktyczną naukę zawodu, czy też w oparciu o jakąkolwiek inna umowę łączącą skarżącego z zakładem pracy. Skarżący nie wykazał w jakich okresach miał świadczyć te praktyki, czy był za nie wynagradzany.

Odnośnie zaliczenia do stażu pracy okresu prowadzenia przez skarżącego działalności gospodarczej Sąd Okręgowy wskazał, że początkowo ubezpieczony twierdził, że się nie miał żadnych przerw w jej prowadzeniu, nie zawieszał tej działalności za wszystkie okresy odprowadzał należne składki. Następnie wnioskodawcy „przypomniało się”, że jednak zawieszał działalność gospodarczą i nie opłacał składek, a zatem okresy te przestały być sporne. Pozostałe okresy prowadzenia działalności gospodarczej zostały przez organ rentowy zaliczone do stażu pracy. Wobec powyższego wnioskodawca wniósł o zaliczenie okresów od 1 lutego 1996 roku do 30 kwietnia 1996 roku, od 10 czerwca 1996 roku do 30 czerwca 1996 roku, od 1 marca 1997 roku do 31 sierpnia 1997 roku, w których zawieszał prowadzenie działalności gospodarczej, do okresu składkowego, jako okresów, w których pracował w gospodarstwie rolnym swojego teścia. Podnosił, że zawieszał on prowadzenie działalności gospodarczej po to, aby pomagać teściowi w pracy w gospodarstwie rolnym. Na rozprawie w dniu 21 października 2013 roku wnioskodawca oświadczył, że we wskazanych wyżej okresach nie był zgłoszony do ubezpieczeń ani jako rolnik, ani jako domownik i nie były od niego odprowadzane składki, dlatego wniósł o zaliczenie tego okresu do okresów nieskładkowych.

Sąd Okręgowy podkreślił, że ustawa o emeryturach i rentach z FUS, w sposób jasny reguluje kwestie, jakie okresy ustawodawca uznaje za okresy składkowe (art. 6), a jakie uznaje za okresy nieskładkowe (art. 7). Brak jest możliwości uznania wskazanego wyżej okresu za okres nieskładkowy, gdyż nie jest to okres wymieniony wart. 7 Ustawy. Nadto nie jest to także okres wymieniony w treści art. 6 ustawy. Podkreślił, że okresy sporne obejmują lata 1996-1997, a zatem może mieć do nich zastosowanie jedynie przepis art. 10 pkt l Ustawy. Bezspornym jest zaś, że w tych okresach wnioskodawca nie był zgłoszony do ubezpieczenia społecznego jako rolnik ani domownik i nie były za niego również odprowadzane składki z tego tytułu. Sąd Okręgowy podkreślił, że brak jest jakichkolwiek podstaw do zaliczenia okresów od l lutego 1996 roku do 30 kwietnia 1996 roku, od czerwca 1 1996 roku do 30 czerwca 1996 roku, od l marca 1997 roku do 31 sierpnia 1997 roku do stażu pracy wnioskodawcy, czy też jako okresów składkowych czy też jako okresów nieskładkowych.

Odnośnie żądania zaliczenia do stażu pracy okresu pobierania renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, którą wnioskodawca pobierał od dnia 5 kwietnia do dnia 31 grudnia 1998 roku Sąd Okręgowy wskazał na treść art. 7 pkt l 1 2 ustawy i podkreślił, że rentę chorobową wprowadzono do systemu świadczeń ubezpieczeniowych od dnia l stycznia 1975 r. na mocy dodania art. 29a-29b do ustawy z dnia 23 stycznia 1968 r. o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. Nr 3, poz. 6 z późno zm.) w drodze jej nowelizacji art. 56 starej ustawy zasiłkowej. Od dnia l stycznia 1983 r. w miejsce renty chorobowej wprowadzono świadczenie rehabilitacyjne w ramach ubezpieczenia chorobowego. A zatem okres pobierania przez wnioskodawcę renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w 1998 roku niewątpliwie nie jest okresem pobierania renty chorobowej. Brak jest również możliwości zaliczenia wskazanego okresu pobierania renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w oparciu o przepis art. 10 a ustawy, stosownie do którego przy ustalaniu prawa do emerytury na podstawie art. 26b, 27 i 28 osoby, która utraciła prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy z powodu odzyskania zdolności do pracy, uwzględnia się również okresy pobierania tej renty, jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art. 5-7 i 10, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu. Sąd Okręgowy podniósł, że powołany przepis wprowadził do polskiego prawa ubezpieczeń społecznych nowy okres: pobieranie renty z tytułu niezdolności do pracy, uwzględniany wyłącznie przy ustalaniu prawa do emerytury w wieku powszechnym i podzielił pogląd wyrażony w wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 8 lutego 2007 r., III AUa 829/06, że ratio legis omawianego przepisu to umożliwienie spełnienia przesłanki stażowej osobie, która przez długi okres pobierała rentę z FUS, a po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego odzyskała zdolność do pracy, przez co, z powodu wcześniejszego przebywania na rencie, nie spełnia warunku posiadania wymaganej ilości okresów (składkowych i nieskładkowych) i warunku tego nie ma już szans spełnić. Przepis ten nie znajdzie zatem zastosowania w stosunku do osoby, która nie pobierała renty z Funduszu, jak również odzyskała zdolność do pracy przed osiągnięciem wieku emerytalnego 60/65 lat i nie może mieć zastosowania do odwołującego się. Wskazał, że przepisy art. 27 i 28 dotyczą ubezpieczonych urodzonych przed dniem 1 stycznia 1949 roku, a wnioskodawca urodził się w (...) roku, poza tym wymagają one ukończenia przez ubezpieczonego będącego mężczyzną wieku lat co najmniej 65. Zaś przepis art. 26b nie dotyczy skarżącego, gdyż nie tylko nie osiągnął on wieku 65 lat, ale również nie nabywa prawa od emerytury na podstawie tego przepisu. Żaden ze wskazanych przepisów nie ma zastosowania do skarżącego, który występuje o prawo do emerytury nie w oparciu o powołane wart. 10a Ustawy, a w oparciu o art. 184 Ustawy. Tym samym brak jest możliwości zastosowania do wnioskodawcy przepisu art. 10a Ustawy. Reasumując, zdaniem Sądu Okręgowego, brak jest jakiejkolwiek podstawy prawnej do zaliczenia do stażu pracy okresu pobierania przez wnioskodawcę renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w 1998 roku.

Sąd Okręgowy podkreślił, że skarżący wnosił dodatkowo o uwzględnienie do stażu pracy okresu zatrudnienia wnioskodawcy w NRD od 4listopada 1975 roku do 30 kwietnia 1976 roku (tj. 5 miesięcy 27 dni) i okresu pracy w gospodarstwie rolnym teścia od 1 maja 1976 roku do 21 listopada 1976 roku (6 miesięcy 20 dni), czyli łącznie 1 rok i 17 dni. Z uwagi na niezaliczenie do stażu pracy okresów wskazanych we wcześniejszych rozważaniach, nawet gdyby zaliczyć wymienione okresy zatrudnienia wnioskodawcy w NRD od 4 listopada 1975 roku do 30 kwietnia 1976 roku i okres pracy w gospodarstwie rolnym teścia od 1 maja 1976 roku do 21 listopada 1976 roku, nie osiągnąłby on wymaganego przepisami 25 letniego stażu pracy. Po doliczeniu wskazanych okresów tj. 1 rok i 17 dni, do okresów uznanych przez organ rentowy do stażu pracy tj. 23 lata 9 miesięcy i 17 dni, łącznie skarżący hipotetycznie wykazałby jedynie 24 lata 10 miesięcy i 4 dni stażu pracy. A zatem zbędnym było badanie przez Sąd, czy wskazane okresy zatrudnienia wnioskodawcy w NRD i okres pracy w gospodarstwie rolnym teścia w 1976 roku stanowią okresy składkowe bądź nieskładkowe, gdyż nawet po ich ewentualnym zaliczeniu skarżący nie osiągnąłby wymaganych 25 lat stażu pracy.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł wnioskodawca zarzucając naruszenie przepisów postępowania, tj. nierozpoznanie istoty sprawy poprzez nieuprawnione pominięcie dowodów z dokumentów, zeznań świadków, przesłuchania wnioskodawcy oraz z opinii biegłego na okoliczność ustalenia stażu pracy, od którego zależą jego uprawnienia emerytalne;

- art. 233 § 1 kpc poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i przyjęcie, iż odwołujący się nie udowodnił okresu 25 lat stażu pracy, podczas gdy materiał dowodowy prawidłowo oceniony pozwalał na przyjęcie, iż staż pracy wynosi co najmniej 25 lat, a także poprzez nie dokonanie wszechstronnej oceny dowodów i pominięcie zeznań świadka w zakresie świadczenia pracy w warsztacie naprawczym w trakcie odbywania nauki zawodu i otrzymywania za to wynagrodzenia;

- art. 299 kpc poprzez pominięcie dowodu z przesłuchania wnioskodawcy, a przez to nie tylko ograniczenie wnioskodawcy prawa do wypowiada się przed Sądem i przedstawienia informacji o faktach istotnych dla rozstrzygnięcia;

- art. 473 kpc poprzez pominięcie jako środka dowodzącego fakt pracy w czasie odbywania nauki zawodu w (...) Szkole Zawodowej w S. zeznań świadka J. R. oraz przesłuchania wnioskodawcy.

Apelujący zarzuca nadto naruszenia przepisów prawa materialnego, tj.

- art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w związku z § 4 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze poprzez dokonanie błędnej wykładni wskazanych przepisów i przyjęcie, iż brak jest podstaw prawnych do przyznania wnioskodawcy prawa do wcześniejszej emerytury;

- art. 6, art. 7, art. 8 i art. 10 ust. 1 pkt 1 oraz art. 10a ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS poprzez dokonanie ich błędnej wykładni i przyjęcie, iż okres pracy wnioskodawcy w zakładach naprawczych w trakcie nauki zawodu trwającej przez 3 lata w Szkole Zawodowej w S., okres pobierania renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, a także okres pracy w byłej NRD i w gospodarstwie rolnym nie podlegają zaliczeniu do stażu emerytalnego wnioskodawcy w sytuacji, gdy ich zaliczenie skutkowałoby ustaleniem 25 lat pracy;

- art. 32 ust. l, la i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w związku z § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze poprzez dokonanie ich błędnej wykładni i przyjęcie, iż wnioskodawcy nie przysługuje prawo do wcześniejszej emerytury, podczas gdy udowodnił również i staż w szczególnych warunkach;

- art. 32 § 1 Konstytucji RP poprzez nie dokonanie racjonalnej oceny przesłanek uzasadniających przyznanie odwołującemu się prawa do wcześniejszej emerytury na podstawie art. 184ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i w konsekwencji nie zapewnienie odwołującemu się równości wobec prawa.

Wskazując na powyższe zarzuty apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez przyznanie odwołującemu się prawa do wcześniejszej emerytury na zasadach z art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS w zw. z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze z uwzględnieniem, iż świadczenie winno być wypłacane od miesiąca, w którym ubezpieczony złożył wniosek (12 listopada 2012 r.), a to na podstawie art. 133 ust. 1 pkt 2 ustawy o

Dodatkowo wniósł o zasądzenie na rzecz odwołującego się kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z przepisem art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Zgodnie z przepisem art. 32 ust. 1 powyższej ustawy oraz § 1 - 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz. U. 1983 Nr 8, poz. 43 ze zm.), mężczyzna, będący pracownikiem, może przejść na emeryturę, jeżeli osiągnął wiek 60 lat, ma wymagany „okres zatrudnienia” 25 lat i przepracował co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Istota sporu sprowadza się przede wszystkim do rozstrzygnięcia, czy wnioskodawca legitymuje się 25 letnim okresem pracy na dzień 1 stycznia 1999 roku.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, wbrew zarzutom apelacji ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd Okręgowy są prawidłowe i kompletne, a wyprowadzone z nich wnioski nie budzą zastrzeżeń. Ustalenia te Sąd Odwoławczy podziela i przyjmuje za własne.

Przechodząc do oceny zarzutów naruszenia przepisów postępowania, Sąd Apelacyjny nie znalazł podstaw do uwzględnienia zarzutu skarżącego wskazującego na naruszenie art. 233 § 1 kpc poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i przyjęcie, iż odwołujący się nie udowodnił okresu 25 lat stażu pracy, podczas gdy materiał dowodowy prawidłowo oceniony pozwalał na przyjęcie, iż staż pracy wynosi co najmniej 25 lat, a także poprzez nie dokonanie wszechstronnej oceny dowodów i pominięcie zeznań świadka w zakresie świadczenia pracy w warsztacie naprawczym w trakcie odbywania nauki zawodu i otrzymywania za to wynagrodzenia. Trudno zarzucić Sądowi Okręgowemu dowolną interpretację zebranego materiału dowodowego oraz jakąkolwiek sprzeczność ustaleń faktycznych poczynionych przez Sąd pierwszej instancji w oparciu o zebrany w toku postępowania materiał dowodowy. Zarzuty tak sformułowane są bezzasadne w badanej sprawie. Nie można mówić o przekroczeniu przez Sąd Okręgowy zasady swobodnej oceny dowodów określonej w art. 233 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy, wbrew twierdzeniom apelacji, przekonywująco uzasadnił przyczyny, dla których uznał, że ubezpieczony nie legitymuje się 25 letnim okresem stażowym. Co do zasady Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału, dokonując wyboru określonych środków dowodowych. Jak trafnie przyjmuje się przy tym w orzecznictwie sądowym, jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena Sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Wyłącznie w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub, gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej, albo wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo - skutkowych, to przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona. Po tych ogólnych rozważaniach co do reguł oceny dowodów przechodząc do zarzutu apelującego stwierdzić należy, iż Sąd Okręgowy poprawnie zebrał i rozważył wszystkie dowody oraz ocenił je w sposób nie naruszający swobodnej oceny dowodów, uwzględniając w ramach tejże oceny zasady logiki i wskazania doświadczenia życiowego. Wobec tego nie sposób jest podważać adekwatności dokonanych przez Sąd Okręgowy ustaleń do treści przeprowadzonych dowodów z dokumentów . Zarzut apelacji tak sformułowany jest bezzasadny w badanej sprawie. Nie można bowiem mówić o przekroczeniu przez Sąd Okręgowy zasady swobodnej oceny dowodów określonej w art. 233 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy gromadząc i oceniając zebrany w sprawie materiał dowodowy nie uchybił zasadom procedury cywilnej. Wbrew stanowisku skarżącego Sąd ten dokonał, na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, prawidłowych ustaleń faktycznych i trafnie określił ich konsekwencje prawne stwierdzając, iż nie zaistniały podstawy do uwzględnienia odwołania.

Stanowisko to Sąd Apelacyjny ocenia jako trafne i przyjmuje za własne. Zgodnie z art. 328 § 2 k.p.c. uzasadnienie wyroku powinno przede wszystkim zawierać wskazanie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia, a mianowicie: przedstawienie faktów, które sąd uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, przyczyn dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej. Musi tu być wskazany tok rozumowania sądu i to w taki sposób, żeby można było skontrolować słuszność tego rozumowania i jego zgodność z materiałem dowodowym. Powinno ono zawierać wyjaśnienie podstawy prawnej zapadłego w sprawie rozstrzygnięcia z przytoczeniem przepisów prawa i wskazywać dlaczego dany pogląd prawny uznaje za trafny i z jakich powodów, a dlaczego odrzucił inne możliwości zakwalifikowania danego stanu faktycznego w odniesieniu do innego przepisu albo przepisów. Uzasadnienie wyroku ma dać wyczerpującą i logiczną odpowiedź na pytanie dlaczego właśnie taki, a nie inny wyrok został wydany. W ocenie Sądu Apelacyjnego treść uzasadnienia wyroku Sądu pierwszej instancji wskazuje, iż wyżej przedstawione wymogi pozwalające uznać zapadłe orzeczenie za odpowiadające prawu w kontekście podstawy faktycznej roszczenia, w przedmiotowej sprawie zostały spełnione.

Apelacja sprowadza się praktycznie do samej polemiki ze stanowiskiem zajętym przez Sąd pierwszej instancji, nie wskazując na nowe okoliczności, czy też argumenty. Wobec powyższego nie zasługują na uwzględnienie twierdzenia apelującego, że Sąd pierwszej instancji dokonał ustaleń sprzecznych z zebranym w sprawie materiałem dowodowym.

Wnioskodawca wnosił o zaliczenie do stażu pracy okresu nauki w szkole zawodowej, z uwagi na wykonywanie tam praktyk w warsztatach twierdząc, że świadczył on pracę na podstawie umowy o praktyczną naukę zawodu w okresie od 1 września 1968 roku do 23 czerwca 1971 roku. Zasadnie Sąd Okręgowy wskazując na treść art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 z późn zm.) podniósł, że za okresy składkowe uważa się również przypadające przed dniem 15 listopada 1991 r. okresy, za które została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne albo za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne m.in. zatrudnienia po ukończeniu 15 lat życia na obszarze Państwa Polskiego - w wymiarze nie niższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy, jeżeli w tych okresach pracownik pobierał wynagrodzenie lub zasiłki z ubezpieczenia społecznego: chorobowy, macierzyński lub opiekuńczy albo rentę chorobową, jak również okresy zatrudnienia młodocianych na obszarze Państwa Polskiego na warunkach określonych w przepisach obowiązujących przed dniem l stycznia 1975 r. Zgromadzony materiał dowodowy dał podstawę Sądowi Okręgowemu na ustalenie, że wnioskodawca w ramach nauki odbywał zajęcia warsztatowe w szkole, która nie miała statusu szkoły przyzakładowej, nie podpisywał żadnej umowy odnośnie odbywania praktyk, zajęcia warsztatowe odbywały się wyłącznie w warsztatach szkolnych. Obowiązująca wówczas ustawa z dnia 28 marca 1933 r. o ubezpieczeniu społecznym (Dz. U. z 1933 r, nr 51, poz. 396, ze zm.) w art. 2 ust. 1 interpretowała, iż obowiązkowi ubezpieczenia podlegały (z zastrzeżeniem wyjątków) wszystkie osoby bez różnicy płci i wieku, pozostające w stosunku pracy najemnej lub w stosunku służbowym. Sąd Okręgowy prawidłowo i logicznie wywiódł, że we wskazanym okresie skarżący nie pozostawał w jakimkolwiek stosunku pracy najemnej lub w stosunku służbowym. Nie odbywał bowiem praktyk na podstawie umowy o praktyczną naukę zawodu, czy też w oparciu o jakąkolwiek inna umowę łączącą skarżącego z zakładem pracy.

Okres prowadzenia działalności gospodarczej jest ostatecznie nie kwestionowany, odnośnie zaś zaliczenia okresów od l lutego 1996 roku do 30 kwietnia 1996 roku, od czerwca 1 1996 roku do 30 czerwca 1996 roku, od l marca 1997 roku do 31 sierpnia 1997 roku do stażu pracy wnioskodawcy, czy też jako okresów składkowych czy też jako okresów nieskładkowych trafnie Sąd Okręgowy wskazując na treść art. 6 i 7 ustawy emerytalnej podniósł, iż brak jest możliwości uznania wskazanego wyżej okresu za okres składkowy bądź nieskładkowy. Ponieważ okresy sporne obejmują lata 1996-1997, a zatem może mieć do nich zastosowanie jedynie przepis art. 10 ust. 1 pkt l ustawy. Bezspornym jest zaś, że w tych okresach wnioskodawca nie był zgłoszony do ubezpieczenia społecznego jako rolnik ani domownik i nie były za niego również odprowadzane składki z tego tytułu. Brak zatem było podstaw do prowadzenia ustaleń i rozważań na okoliczność pracy w gospodarstwie rolnym.

Co do żądania zaliczenia do stażu pracy okresu pobierania renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, tj. okresu od dnia 5 kwietnia do dnia 31 grudnia 1998 roku Sąd Apelacyjny w całości podziela ustalenia i ocenę dokonaną przez Sąd Okręgowy, który prawidłowo wskazał na treść art. 7 pkt l i 2 ustawy i podkreślił, że okres pobierania przez wnioskodawcę renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w 1998 roku niewątpliwie nie jest okresem pobierania renty chorobowej nadto w świetle art. 10 a ustawy o emeryturach i rentach z FUS brak jest możliwości zaliczenia w/w okresu pobierania renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy do wymaganego okresu składkowego bądź nieskładkowego. Sąd Apelacyjny w całości podziela przytoczony przez Sąd Okręgowy pogląd wyrażony w wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 8 lutego 2007 r., III AUa 829/06. Skutkiem tego brak jest jakiejkolwiek podstawy prawnej do zaliczenia do stażu pracy okresu pobierania przez wnioskodawcę renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w 1998 roku.

Konkludując, logicznie i prawidłowo Sąd Okręgowy uznał, iż zbędnym było badanie, czy wskazane okresy zatrudnienia wnioskodawcy w NRD i okres pracy w gospodarstwie rolnym teścia w 1976 roku stanowią okresy składkowe bądź nieskładkowe, gdyż nawet po ich ewentualnym zaliczeniu skarżący nie osiągnąłby wymaganych 25 lat stażu pracy.

Niezależnie zatem od rodzaju kwalifikacji omawianych zarzutów apelacji Sąd Apelacyjny wskazuje, iż Sąd Okręgowy prawidłowo i wnikliwie przeprowadził postępowanie dowodowe w zakresie wnioskowanym przez strony, zgromadzone dowody poddał wszechstronnej, wnikliwej ocenie, ustalając stan faktyczny sprawy stanowiący podstawę do rozważenia zastosowania norm prawa materialnego. Wyrok Sądu I instancji odpowiada prawu. Poczynione przez Sąd Okręgowy rozważania prawne Sąd Apelacyjny w pełni akceptuje, w związku z czym nie zachodzi konieczność powtarzania tej argumentacji.

Nietrafnym zatem pozostają zarzuty naruszenia prawa materialnego. tj. art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w związku z § 4 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze; art. 6, art. 7, art. 8 i art. 10 ust. 1 pkt 1 oraz art. 10a ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS; art. 32 ust. l, la i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w związku z § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Wbrew twierdzeniom apelacji Sąd Okręgowy dokonał prawidłowej i właściwej wykładni wskazanych norm prawa materialnego i odpowiednio przyjął, iż skarżący nie legitymuje się wymaganym na dzień 1 stycznia 1999 roku 25 letnim okresem składkowym i nieskładkowym, zatem nie spełnia niezbędnej przesłanki wymaganej art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, zatem badanie pozostałych przesłanek było bezprzedmiotowe.

Odnosząc się do ostatniego z zarzutów apelacji tj. art. 32 § 1 Konstytucji RP poprzez nie dokonanie racjonalnej oceny przesłanek uzasadniających przyznanie odwołującemu się prawa do wcześniejszej emerytury na podstawie art. 184ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i w konsekwencji nie zapewnienie odwołującemu się równości wobec prawa należy podnieść, iż zarzut ten jest całkowicie bezpodstawny. Podkreślić należy, iż skarżący domaga się ustalenia prawa do świadczenia wyjątkowego tj. wcześniejszej emerytury, przysługującej w obniżonym wieku emerytalnym tym ubezpieczonym, którzy spełniają ściśle określone w ustawie wymogi. Apelujący nie spełnia ustawowych przesłanek do prawa do tego świadczenia, co prawidłowo ustalił Sąd pierwszej instancji zatem nie naruszono wobec wnioskodawcy zasady równości wobec prawa.

Konkludując, zarzuty podniesione przez apelującego nie były zasadne i biorąc pod uwagę powyższe rozważania Sąd Apelacyjny, podzielając argumentację Sądu I instancji, na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację.