Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 października 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie - Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 9 października 2014 r. w Szczecinie

sprawy M. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o przyznanie renty

na skutek apelacji organu rentowego

od wyroku Sądu Okręgowego w Gorzowie Wlkp. VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 4 grudnia 2013 r. sygn. akt VI U 1223/12

oddala apelację.

SSO del. Beata Górska SSA Barbara Białecka SSA Jolanta Hawryszko

Sygn. akt III AUa 78/14

UZASADNIENIE

Ubezpieczony M. K. wniósł odwołanie od decyzji organu rentowego z dnia 14 stycznia 2011r. odmawiającej mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Podniósł, że od 1993r. odczuwa silne bóle kręgosłupa, które związane są z wypadnięciem jądra miażdżystego C4-C5, C5-C6. Rehabilitacja odnosi skutek jedynie na krótki okres czasu. Od 2003r. choruje na nadciśnienie tętnicze i dusznicę bolesną, a także ma chorobę niedokrwienną serca. Stwierdzono u niego miażdżycę tętnic wieńcowych. Stan zdrowia nie uległ poprawie mimo zażywanych leków i prowadzonej rehabilitacji. Wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji.

Pozwany - Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział wG.. wniósł o oddalenie odwołania, powołując się na orzeczenie Komisji Lekarskiej w Z. z dnia 27 grudnia 2010r. ustalające brak niezdolności do pracy.

Wyrokiem z dnia 30 stycznia 2012r. Sąd Okręgowy w Gorzowie Wlkp. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał M. K. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres od 16 sierpnia 2010r. do dnia 31 grudnia 2011 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie, po rozpoznaniu apelacji pozwanego, wyrokiem z dnia 19 lipca 2012 r. w sprawie III AUa 201/12 uchylił powyższy wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. Sąd Apelacyjny zalecił przeprowadzić dowód z przesłuchania M. K. i ustalić jego kwalifikacje formalne i rzeczywiste oraz czy ubezpieczony prowadzi działalność gospodarczą sam, osobiście, czy też przy pomocy innych osób i od kiedy, jakiego rodzaju prace ubezpieczony wykonywał, w jakich warunkach pracował, a także dopuścić dowód z opinii biegłych z zakresu kardiologii, neurologii i ortopedii na okoliczność czy ubezpieczony był częściowo lub całkowicie niezdolny do pracy zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami (formalnymi i rzeczywistymi) z uwzględnieniem daty, na jaką biegli mają ocenić stan zdrowia ubezpieczonego.

Wyrokiem z dnia 4 grudnia 2013 r. Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w G. z dnia 14 stycznia 2011 roku znak (...) w ten sposób, że przyznał M. K. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 16 sierpnia 2010 do 31 grudnia 2013 roku.

Podstawę rozstrzygnięcia stanowiły przyjęte przez Sąd Okręgowy, następujące ustalenia faktyczne i ocena prawna:

M. K. urodził się (...) Ma wykształcenie zawodowe – kierowca mechanik. Pracował jako kierowca, magazynier części samochodowych, sprzedawca. Prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą od 17.04.2002 r. Przedmiotem działalności jest sklep mięsny. Działalność prowadzi wspólnie z małżonką. W sklepie zatrudnia 2 pracowników - sprzedawców oraz 2 uczniów. Wnioskodawca w działalności zajmował się jeżdżeniem po towar, załadunkiem i wyładunkiem skrzynek z mięsem, składaniem zamówień, rozliczał kasę, nadzorował pracowników.

Pobierał zasiłek chorobowy do dnia 15 sierpnia 2010 r. przez okres 180 dni. Wniosek o rentę złożył w dniu 16 sierpnia 2010 r. Na dzień złożenia wniosku udokumentował okres ubezpieczenia wynoszący łącznie 30 lat, 08 miesięcy i 08 dni, zaś w ostatnim dziesięcioleciu przed złożeniem wniosku 07 lat i 05 dni. Komisja Lekarska ZUS w Z. orzeczeniem z dnia 27 grudnia 2010 r. ustaliła, iż M. K. jest zdolny do pracy. Decyzją z dnia 14 stycznia 2011 r. organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do renty.

U ubezpieczonego rozpoznano przewlekłą chorobę niedokrwienną serca. postać wielonaczyniową, stan po PCI 60 z implantacją stentu 2003, stan po PCI PTW z implantacją stentu 2006, stan po kontrolnej koronarografii 2009 bez objawów restenozy i zwężeń w pozostałych naczyniach wieńcowych, stan po angiotomografii komputerowej /21.03.2011 r./ - GPZ zwężanie do 40% GTZ zwężenie istotne, dławicę piersiową wysiłkową, nadciśnienie tętnicze, stan po operacji krążków międzykręgowych C4- C5 i C5- C6 ze spondylozą trzonów C4- C6 /1993r./, stenozę kanału kręgowego C4- C5 i C6- C7, mielopatię szyjną C4- C5, wypukliny krążków międzykręgowych C3- C4 i C6- C7, przewlekły zespól bólowy szyjny, niewielkiego stopnia czterokończynowy niedowład z cechami niedowładu spastycznego w kończynach dolnych, wielopoziomową dyskopatię lędźwiową z rwą kulszową prawostronną.

Wnioskodawca jest częściowo niezdolny do pracy od 16 sierpnia 2010 r. do końca 2013 r. Niezdolność do pracy jest skutkiem udokumentowanej, aktywnej choroby niedokrwiennej serca leczonej w przeszłości inwazyjnie oraz utrzymywanie się z jednej strony niedowładu czterech kończyn, z drugiej zespołu korzeniowego z odcinka L-S kręgosłupa. Skutki tych zmian w sposób istotny ograniczają zdolność do pracy w charakterze kierowcy i mechanika samochodowego, magazyniera części samochodowych i do prowadzenia dotychczasowej działalności gospodarczej.

W tak ustalonym stanie faktycznym, Sąd Okręgowy stwierdził, że odwołanie ubezpieczonego w świetle art. 57 ust. 1 i 2 oraz art. 58 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) okazało się zasadne i jako takie zasługiwało na uwzględnienie.
W ocenie Sądu pierwszej instancji w sprawie istotnym było ustalenie, czy ubezpieczony jest niezdolny do pracy, gdyż posiadanie koniecznego okresu ubezpieczenia nie było sporne. Poziom kwalifikacji ubezpieczonego należało ocenić jako kierowcy-mechanika z racji wyuczonego zawodu oraz z racji wykonywanych zawodów jako magazyniera części samochodowych oraz osoby prowadzącej działalność gospodarczą z koniecznością kierowania pojazdem, dźwigania ciężarów.

Zdaniem Sądu Okręgowego zaniechanie, z powodu stanu zdrowia, wykonywania pewnych czynności (dźwigania, praca w wymuszonej pozycji ciała) nie powoduje, iż ubezpieczony nabył kwalifikacje do wykonywania wyłącznie prac zarządczych. Tym samym kwalifikacje należy odnieść do zakresu normalnie wykonywanej w działalności pracy , a nie obecnie wykonywanego ograniczonego zakresu pracy.

Sąd pierwszej instancji wskazał, że powołani w sprawie biegli zgodnie uznali, iż ubezpieczony jest niezdolny do pracy odpowiadającej kwalifikacjom ubezpieczonego od miesiąca złożenia wniosku do końca 2013 r. zaś wnioski w tym zakresie były jasne i przekonywujące. Nie było tym samym powodów by odmówić opinii przymiotu wiarygodności. Nadto biegli w opiniach uzupełniających odnieśli się do zastrzeżeń pozwanego. Zdaniem Sądu Okręgowego brak rozpoznania czterokończynowego niedowładu niewielkiego stopnia w Oddziale Kardiologicznym w sierpniu 2012r. nie może być dowodem na brak jego istnienia w badaniu przedmiotowym z 13.03.2013r. Kardiologiczna częściowa niezdolność do pracy nie była przez pozwanego kwestionowana już po opinii biegłego J. B.. Przewodniczący Komisji Lekarskiej pozwanego w stanowisku z 24.05.2011 r. wskazał, iż zgadza się z opinią kardiologa biegłego sądowego z dnia 06.05.2011 uznającą ubezpieczonego za nadal częściowo niezdolnego do pracy do końca grudnia 2011r. Podnosił jedynie, iż opinia biegłego sądowego została wystawiona w oparciu o nowe badanie diagnostyczne z dnia 21.03.2011 wykonane już po badaniu przez KL ZUS, które odbyło się w dniu 27.12.2010r.- tomografia komputerowa stwierdzająca istotne zmiany w naczyniach wieńcowych, co stanowi nową okoliczność w sprawie. Pogląd co do zachodzenia nowych okoliczności w rozumieniu art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c. nie został zaś zaakceptowany przez Sąd Apelacyjny.

Z powyższym orzeczeniem nie zgodził się organ rentowy, zaskarżając je w całości. Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił:

- niewyjaśnienie wszystkich okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy wskutek oddalenia wniosku pozwanego o przeprowadzenie dowodu z opinii nowego zespołu biegłych, na okolicz­ność ustalenia stanu zdrowia ubezpieczonego, a w szczególności oceny jej zdolności do wykonywania pracy w ramach prowadzonej działalności gospodarczej,

- sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z zebranym w sprawie materiałem dowodowym przez przyję­cie, że ubezpieczony pomimo sprzecznych wyjaśnień co do czynności jakie wykonuje w ramach działalności gospodarczej, jest osobą częściowo niezdolną do pracy.

Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania, ewentualnie zaś o zmianę wyroku w całości i oddalenie odwołania ubezpieczonego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

W ocenie Sądu odwoławczego – wbrew zgłoszonym zarzutom apelacji –w przedmiotowej sprawie Sąd pierwszej instancji przy ponownym rozpoznaniu sprawy, prawidłowo przeprowadził postępowanie dowodowe, w żaden sposób nie uchybiając przepisom prawa procesowego, jak również dokonał wszechstronnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, w konsekwencji prawidłowo ustalając stan faktyczny. Sąd Apelacyjny ustalenia oraz rozważania prawne Sądu I instancji uznał i przyjął za własne, rezygnując jednocześnie z ich ponownego szczegółowego przytaczania.

W sprawie sporne było jedynie to, czy ubezpieczony spełniania przesłankę uprawniającą do uzyskania renty z tytułu niezdolności do pracy, opisaną w art. 57 ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, tj. czy jego stan zdrowia, czyni go faktycznie niezdolnym do pracy. Stan ten, został zdefiniowany w art. 12 ust. 3 ustawy, zgodnie z którym częściowa niezdolność do pracy polega na utracie w znacznym stopniu zdolności do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Ustalenia w tym zakresie wymagają znajomości przez sąd wiadomości specjalnych, stąd też celowym pozostaje dopuszczenie dowodu z opinii biegłych.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd pierwszej instancji przeprowadził postępowanie dowodowe w sposób prawidłowy, powołując biegłych sądowych o specjalnościach adekwatnych do schorzeń zdiagnozowanych jak i zgłaszanych przez ubezpieczonego. W tym miejscu podkreślić należy, że dowód z opinii biegłych jest specyficznym środkiem dowodowym, którego ocena przebiega według odmiennych, właściwych tylko dla tego rodzaju środka dowodowego, kryteriów. Ewaluacja ta, dokonywana jest przede wszystkim z punktu widzenia fachowości i doświadczenia osób, które sporządziły opinię, sposobu i dokładności przeprowadzonych badań oraz trafności uzasadnienia w powiązaniu z wynikami tych badań, w kontekście zasad logiki i doświadczenia życiowego. W ocenie Sądu Apelacyjnego, wbrew twierdzeniom skarżącego, dokonanie przez Sąd Okręgowy ustaleń stanu faktycznego w oparciu o sporządzone w sprawie opinie biegłych przede wszystkim z dnia 13 marca 2013 r., 15 maja 2013 r. jak i 3 lipca 2013 r., w których w sposób zgodny i stanowczy uznali oni ubezpieczonego za częściowo niezdolnego do pracy, było prawidłowe. Wynikające z tych opinii wnioski pozostają logicznie umotywowane, wątpliwości nie budzi również przyjęta metoda badawcza. Biegli w sposób przekonywujący wyjaśnili przyczynę rozpoznanej niezdolności upatrując jej przede wszystkim w schorzeniach kardiologicznych mających wpływ na zdolności wysiłkowe organizmu, jak i neurologicznych, ograniczających jego ruchomość. Tak ustalony stan zdrowia ubezpieczonego, poddali następnie prawidłowo motywowanej weryfikacji z uwagi na wykonywane przez niego czynności jak i jego kwalifikacje, wyjaśniając tym samym przyczynę jak i okres powstałej niezdolności.

W zakresie podniesionych przez skarżącego zarzutów formułowanych w kierunku prawidłowości sporządzenia opinii przez biegłych, wskazać należy, że ubezpieczony istotnie na rozprawie w dniu 30 stycznia 2013 r. zeznał, że aktualnie ze względu na stan zdrowia, jego czynności ograniczają się przede wszystkim do nadzoru nad pracownikami. Wskazał jednakże, że w okresie kiedy schorzenia na które cierpi nie występowały, bądź też występowały w mniejszym nasileniu, wykonywał w ramach prowadzonej działalności gospodarczej prace fizyczne związane z noszeniem różnego rodzaju elementów, jak też prace kierowcy – dostawcy (e-protokół z dnia 30 stycznia 2014 r. czas 00:04:00). W ocenie Sądu Apelacyjnego, zeznania te korespondują w pełni z pismem ubezpieczonego z dnia 8 kwietnia 2014 r., w którym w sposób niemal identyczny motywuje on swoją niezdolność do pracy. Oznacza to, że biegli dokonując subsumcji zdiagnozowanych u ubezpieczonego schorzeń w relacji do posiadanych przez niego kwalifikacji, jak i faktycznie wykonywanej dotychczas pracy, w sposób prawidłowy przyjęli zakres czynności ubezpieczonego, polegający na wykonywaniu zadań kierowcy – dostawcy jak i innych prac fizycznych, związanych z noszeniem. Wskazać w tym miejscu należy, że w pryzmacie art. 57 ust. 1 pkt 1 ustawy ubezpieczeniowej, istotne pozostaje to, jakie kwalifikacje posiada ubezpieczony zarówno w znaczeniu formalnym jak i rzeczywiście posiadanych umiejętności. Przy czym do oceny tych ostatnich należy brać pod uwagę przede wszystkim czynności jakie faktycznie wykonywał ubezpieczony i mógłby wykonywać nadal, gdyby nie powstały stan niezdolności do pracy zgodnej z tymi umiejętnościami. Oznacza to, że uprawniony do świadczeń z FUS może być uznany za częściowo niezdolnego do pracy, gdy może on wykonywać jakąkolwiek pracę, tyle tylko, że utracił w znacznym stopniu zdolność do pracy, do której posiada kwalifikacje. Podkreślania wymaga, że biegli w sposób konsekwentny i przekonywujący wyjaśniali, że ze względu na rozpoznane schorzenia jest on niezdolny do pracy fizycznej jak i pracy kierowcy, a więc do wykonywania zadań jakimi zajmował się w zakresie prowadzonej działalności, przed powstaniem stanu niezdolności. Podniesiona zatem w apelacji krytyka w tym zakresie ma charakter wybiórczy i jest zupełnie nietrafna.

W zakresie drugiego ze sformułowanych zarzutów wskazać należy, że niezdolność do pracy ubezpieczonego z uwagi na jej przyczyny ma złożony charakter o tyle, że wynika zarówno ze schorzeń kardiologicznych jak i ortopedyczno-neurologicznych. Na uwagę zasługuje, jak wynika z opinii biegłych powołanych przy pierwszym rozpoznaniu sprawy, że już same dolegliwości kardiologiczne zdiagnozowane w 2011 r. przemawiały za uznaniem ubezpieczonego za częściowo niezdolnego do pracy, co potwierdza również orzecznik ZUS w piśmie z dnia 24 maja 2011 r. Niezdolność do pracy, wynikająca ze schorzeń kardiologicznych utrzymywała się zaś przez cały okres tej niezdolności, jaki oznaczyli biegli w kolejno formułowanych opiniach. Okoliczności związane z czterokończynowym niedowładem niewielkiego stopnia, nie stanowiły zatem warunku koniecznego dla ustalenia stanu niezdolności, o tyle, że jedynie stan ten pogłębiały. W związku z tym, brak było przesłanek, aby skorzystać z kolejnego dowodu z opinii zespołu biegłych, albowiem okoliczności jakich ustalenia domaga się skarżący, tj. początkowej daty powstania wyłącznie schorzeń neurologicznych, pozostawały bez wpływu na prawidłowo przyjęty kierunek rozstrzygnięcia.

Ubezpieczony posiada wykształcenie zawodowe o profilu kierowcy - mechanika, taką też pracę jako kierowca ale też i dostawca, wykonywał prowadząc działalność gospodarczą. Zawód ten, wymaga nie tylko określonej sprawności fizycznej, o czym przekonywali biegli, ale także konkretnych umiejętności oraz zdolności wytrzymałościowych organizmu. Oznacza to, że wykonywanie przez ubezpieczonego innego zajęcia, wobec braku posiadania innego wyuczonego zawodu, należy poczytywać za pracę poniżej jego kwalifikacji. Nie można zatem twierdzić jak imputuje skarżący, że fakt, iż w chwili obecnej ubezpieczony wykonuje czynności nadzoru nad prowadzoną działalnością, nie czyni go niezdolnym do pracy. Z uwagi również na wiek i wykształcenie ubezpieczonego jak i fakt, iż przez prawie całe dorosłe życie pracował jako kierowca i wykonywał prac związane z dźwiganiem, brak jest podstaw do uznania, że może on się z łatwością przekwalifikować.

Tak argumentując, na podstawie przepisu art. 385 k.p.c., Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji.

SSO del. Beata Górska SSA Barbara Białecka SSA Jolanta Hawryszko