Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 lutego 2013 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie w IV Wydziale Karnym Odwoławczym
w składzie:

Przewodnicząca: SSO Beata Marzec (spr.)

Sędziowie: SO Agnieszka Bobrowska

del. SR Tomasz Karwacki

Protokolant: Kamila Michalak

przy udziale Prokuratora Prok. Okr. Janiny Rzepińskiej

po rozpoznaniu w dniu 5 lutego 2013 r.

sprawy E. T.

oskarżonej z art. 271 § 3 kk w zb. z art. 273 kk w zb. z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 11
§ 2 kk i innych

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonej

od wyroku Sądu Rejonowego w Kamieniu Pomorskim

z dnia 17 maja 2012 r. sygn. II K 141/10

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

– z opisu wszystkich przypisanych oskarżonej czynów, opisanych w pkt.
I – VI jego części wstępnej eliminuje ustalenia dotyczące uprawnienia oskarżonej do wystawienia dokumentów w postaci miesięcznych rozliczeń
z wykonanej w danym miesiącu pracy terapeutycznej z osobami, które ucierpiały w wyniku pożaru budynku socjalnego, zwroty odnoszące się do wystawienia tych dokumentów zastępuje zwrotami o sporządzeniu ich przez oskarżoną, a zwroty dotyczące poświadczenia nieprawdy w tych dokumentach zastępuje zwrotami o podaniu w nich nieprawdy,

– z kwalifikacji prawnej tych czynów eliminuje art. 271 § 3 kk w zb. z art. 273 kk i art. 11 § 2 kk, a z podstawy prawnej wymiaru kary za ciąg przestępstw art. 11 § 3 kk, zaś karę tę obniża do 1 (jednego) roku i 3 (trzech) miesięcy pozbawienia wolności,

II. w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy,

III. zasądza od oskarżonej na rzecz Skarbu Państwa wydatki za postępowanie odwoławcze i wymierza jej 300 (trzysta) złotych opłaty za obie instancje.

Sygn. akt IV Ka 1085/12

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Kamieniu Pomorskim wyrokiem z dnia 17 maja 2012 r.
(II K 141/10) uznał oskarżoną E. T. za winną tego, że:

I.  najwcześniej w dniu 28 maja 2009 r., a najpóźniej w dniu 16 czerwca 2009 r., daty bliżej nieustalonej w K., w celu osiągnięcia korzyści majątkowej - będąc uprawnioną na podstawie zawartej z (...) (...)w K.w dniu 13 kwietnia 2009 r. umowy zlecenia-do wystawienia dokumentu w postaci miesięcznego rozliczenia z wykonanej
w danym miesiącu pracy terapeutycznej z osobami, które ucierpiały w wyniku pożaru budynku socjalnego, poświadczyła w pisemnym rozliczeniu z wykonanej przez nią w kwietniu i maju 2009r. pracy nieprawdę co do faktu i czasu przeprowadzenia spotkań terapeutycznych, które w rzeczywistości nie miały miejsca lub trwały krócej niż pisemnie to przedstawiła, mianowicie niezgodnie
z prawdą wykazała pracę terapeutyczną w wymiarze 13 godzin z R. D. (1), która nie miała miejsca, pracę terapeutyczną w wymiarze 8,5 godziny z P. J., która nie miała miejsca, pracę terapeutyczną z rodziną P.w wymiarze 3 godzin, która nie miała miejsca, pracę terapeutyczną
z rodziną K.w wymiarze 3 godzin, która nie miała miejsca, pracę terapeutyczną w maju 2009r w wymiarze 4 godzin z D. K., która
nie miała miejsca oraz prace terapeutyczne w dniu 13 i 14 kwietnia 2009 r.
z D. K., których czas każdorazowo w karcie pracy zawyżała o jedną godzinę w stosunku do pracy faktycznie wykonanej, prace terapeutyczne w dniu 5,13 i 28 maja 2009 r. z M. W., których czas w karcie pracy zawyżyła – za pracę w dniu 5 maja 2009 r. o dwie godziny, a w pozostałych dniach o jedną godzinę w stosunku do czasu pracy faktycznie przez siebie wykonanej, a następnie, najpóźniej w dniu 16 czerwca 2009 r. dokumentu tego użyła, przedkładając go w Ośrodku Pomocy (...)w K., w następstwie czego doprowadziła ten ośrodek w dniu 16 czerwca 2009 r.
w K.w celu osiągnięcia korzyści majątkowej
do niekorzystnego rozporządzenia mieniem – pieniędzmi w kwocie 3.750 zł, stanowiącej cenę jej pracy terapeutycznej z wyżej wskazanymi osobami,
za pomocą wprowadzenia tego ośrodka w błąd co do odbycia przez nią
w kwietniu i maju 2009 r. terapii psychologicznych z tymi osobami, które to terapie nie miały miejsca lub trwały krócej niż to pisemnie przedstawiła, na którą to kwotę złożyła się kwota 1300 zł za pracę terapeutyczną z R. D. (1), kwota 850 zł za pracę terapeutyczną z P. J., kwota 300 zł za prace terapeutyczne z rodziną P., kwota 300 zł za prace terapeutyczną z rodziną K., kwota 600 zł za pracę terapeutyczną
w maju 2009 r. z D. K., kwota 400 zł za prace terapeutyczne
z M. W., czym działała na szkodę (...) (...)w K.,

tj. czynu z art. 271 § 3 kk w zb. z art. 273 kk w zb. z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk;

II.  w dniu 30 czerwca 2009 r. w K. w celu osiągnięcia korzyści majątkowej - będąc uprawnioną na podstawie zawartej z Ośrodkiem Pomocy (...) w K. w dniu 13 kwietnia 2009 r. umowy zlecenia
- do wystawienia dokumentu w postaci miesięcznego rozliczenia z wykonanej
w danym miesiącu pracy terapeutycznej z osobami, które ucierpiały w wyniku pożaru budynku socjalnego, poświadczyła w pisemnym rozliczeniu z wykonanej przez nią w czerwcu 2009 r. pracy nieprawdę co do faktu i czasu przeprowadzenia spotkań terapeutycznych, które w rzeczywistości nie miały miejsca lub trwały krócej niż pisemnie to przedstawiła, mianowicie niezgodnie
z prawdą wykazała pracę terapeutyczną w wymiarze 9,5 godziny z R. D. (1), która nie miała miejsca, pracę terapeutyczną w wymiarze 12 godziny z D. K., która nie miała miejsca, pracę terapeutyczną w wymiarze
10 godzin z P. J., która nie miała miejsca, oraz za prace terapeutyczne w dniu 3,5,9,18,23,26 czerwca 2009r., ze S. J., których czas w karcie pracy zawyżała – za prace w dniu 3,5,9,18,26 czerwca 2009 r. o jedną godzinę, a w dniu 26 czerwca 2009 r. o pół godziny w stosunku do czasu pracy faktycznie przez siebie wykonanej, a następnie najpóźniej
w dniu 1 lipca 2009 r. dokumentu tego użyła przedkładając go w Ośrodku Pomocy (...) w K., w następstwie czego doprowadziła ten ośrodek w dniu 1 lipca 2009r. w K. w celu osiągnięcia korzyści majątkowej do niekorzystnego rozporządzenia mieniem – pieniędzmi w kwocie 3700 zł, stanowiącej cenę jej pracy terapeutycznej z wyżej wskazanymi osobami, za pomocą wprowadzenia tego ośrodka w błąd co do odbycia przez siebie
w czerwcu 2009 r. terapii psychologicznych z tymi osobami, które to terapie
nie miały miejsca lub trwały krócej niż to pisemnie przedstawiła, na którą to kwotę złożyła się kwota 950 zł za pracę terapeutyczną z R. D. (1), kwota 1200 zł za pracę terapeutyczną z D. K., kwota 1000 zł za pracę terapeutyczną z P. J. oraz kwota 550 zł za pracę terapeutyczną ze S. J., czym działała na szkodę Ośrodka Pomocy (...)
w K.,

tj. czynu z art. 271 § 3 kk w zb. z art. 273 kk w zb. z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk;

III.  w dniu 31 lipca 2009 r. w K.w celu osiągnięcia korzyści majątkowej - będąc uprawnioną na podstawie zawartej z Ośrodkiem Pomocy (...)w K.w dniu 13 kwietnia 2009 r. umowy zlecenia
- do wystawienia dokumentu w postaci miesięcznego rozliczenia z wykonanej
w danym miesiącu pracy terapeutycznej z osobami, które ucierpiały w wyniku pożaru budynku socjalnego, poświadczyła w pisemnym rozliczeniu z wykonanej przez nią w lipcu 2009 r. pracy nieprawdę co do faktu i czasu przeprowadzenia spotkań terapeutycznych, które w rzeczywistości nie miały miejsca lub trwały krócej niż pisemnie to przedstawiła, mianowicie niezgodnie z prawdą wykazała pracę terapeutyczną w wymiarze 6 godzin z R. D. (1), która
nie miała miejsca, w wymiarze 10,5 godziny z D. K., która nie miała miejsca, w wymiarze 4 godzin z P. J., która nie miała miejsca, oraz za prace terapeutyczne w czterech dniach lipca 2009 r., ze S. J., z których tylko spotkanie w jednym z tych dni się odbyło i jego czas został w karcie pracy zawyżony o pół godziny w stosunku do pracy faktycznie wykonanej oraz prace terapeutyczne w pięciu dniach lipca 2009 r.
z M. W., z których tylko spotkanie w jednym z tych dni się odbyło i jego czas został w karcie pracy zawyżony o pół godziny w stosunku
do pracy faktycznie wykonanej, a następnie najpóźniej w dniu 5 sierpnia 2009 r. dokumentu tego użyła przedkładając go w (...) (...)
w K., w następstwie czego doprowadziła ten ośrodek w dniu 5 sierpnia 2009 r. w K.w celu osiągnięcia korzyści majątkowej
do niekorzystnego rozporządzenia mieniem – pieniędzmi w kwocie 3 500 zł, stanowiącej cenę jej pracy terapeutycznej z wyżej wskazanymi osobami,
za pomocą wprowadzenia tego ośrodka w błąd co do odbycia przez siebie
w lipcu 2009 r. terapii psychologicznych z tymi osobami, które to terapie
nie miały miejsca lub trwały krócej niż to pisemnie przedstawiła, na którą to kwotę złożyła się kwota 600 zł za pracę terapeutyczną z R. D. (1), kwota 1050 zł za pracę terapeutyczną z D. K., kwota 400 zł za pracę terapeutyczną z P. J.oraz kwota 600 zł za prace terapeutyczne w czterech dniach lipca 2009 r. ze S. J.oraz kwota 850 zł za prace terapeutyczne z M. W., czym działała na szkodę (...) (...)w K.,

tj. czynu z art. 271 § 3 kk w zb.z art. 273 kk w zb. z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk;

IV.  w dniu 28 sierpnia 2009 r. w K.w celu osiągnięcia korzyści majątkowej - będąc uprawnioną na podstawie zawartej z (...) (...)w K.w dniu 13 kwietnia 2009 r. umowy zlecenia
- do wystawienia dokumentu w postaci miesięcznego rozliczenia z wykonanej
w danym miesiącu pracy terapeutycznej z osobami, które ucierpiały w wyniku pożaru budynku socjalnego, poświadczyła w pisemnym rozliczeniu z wykonanej przez nią w sierpniu 2009 r. pracy, nieprawdę co do faktu i czasu przeprowadzenia spotkań terapeutycznych, które w rzeczywistości nie miały miejsca lub trwały krócej niż pisemnie to przedstawiła, mianowicie niezgodnie z prawdą wykazała pracę terapeutyczną w wymiarze 8,5 godzin z R. D. (1), która nie miała miejsca, praca terapeutyczna w wymiarze 10 godziny z P. J., która nie miała miejsca, oraz prace terapeutyczne
w czterech dniach sierpnia 2009 r., z M. W., z których tylko spotkanie w jednym z tych dni się odbyło i jego czas został w karcie pracy zawyżony o jedną godzinę w stosunku do pracy faktycznie wykonanej, za prace terapeutyczne w czterech dniach sierpnia 2009 r. z D. K., z których tylko spotkanie w jednym z tych dni się odbyło i jego czas został w karcie pracy zawyżony o jedną godzinę w stosunku do pracy faktycznie wykonanej, za prace terapeutyczne w pięciu dniach sierpnia 2009 r. ze S. J., z których tylko spotkanie w jednym z tych dni się odbyło i jego czas został na karcie pracy zawyżony o pół godziny w stosunku do pracy faktycznie wykonanej, a następnie najpóźniej w dniu 1 września 2009 r. dokumentu tego użyła przedkładając go
w (...) (...)w K., w następstwie czego doprowadziła ten ośrodek w dniu 1 września 2009 r. w K.w celu osiągnięcia korzyści majątkowej do niekorzystnego rozporządzenia mieniem – pieniędzmi w kwocie 4300 zł, stanowiącej cenę jej pracy terapeutycznej z wyżej wskazanymi osobami, za pomocą wprowadzenia tego ośrodka w błąd
co do odbycia przez siebie w sierpniu 2009 r. terapii psychologicznych z tymi osobami, które to terapie nie miały miejsca lub trwały krócej niż to pisemnie przedstawiła, na którą to kwotę złożyła się kwota 850 zł za pracę terapeutyczną
z R. D. (1), kwota 1000 zł za pracę terapeutyczną z P. J., oraz kwota 750 zł za prace terapeutyczne z M. W., kwota 850 zł za prace terapeutyczne z D. K., kwota 850 zł za prace terapeutyczne ze S. J., czym działała na szkodę (...) (...)w K.,

tj. czynu z art. 271 § 3 kk w zb. z art. 273 kk w zb. z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk;

V.  w dniu 2 października 2009 r. w K.w celu osiągnięcia korzyści majątkowej - będąc uprawnioną na podstawie zawartej z (...) (...)w K.w dniu 13 kwietnia 2009 r. umowy zlecenia - do wystawienia dokumentu w postaci miesięcznego rozliczenia
z wykonanej w danym miesiącu pracy terapeutycznej z osobami, które ucierpiały w wyniku pożaru budynku socjalnego, poświadczyła w pisemnym rozliczeniu
z wykonanej przez nią we wrześniu 2009 r. pracy nieprawdę co do faktu i czasu przeprowadzenia spotkań terapeutycznych, które w rzeczywistości nie miały miejsca lub trwały krócej niż pisemnie to przedstawiła, mianowicie niezgodnie
z prawdą wykazała pracę terapeutyczną w wymiarze 9 godzin z R. D. (1), która nie miała miejsca, pracę terapeutyczną w wymiarze 9 godziny
z D. K., która nie miała miejsca, pracę terapeutyczną w wymiarze
10 godzin z P. J., która nie miała miejsca, pracę terapeutyczna w wymiarze 8 godzin z M. W., która nie miała miejsca,
prace terapeutyczne w sześciu dniach września 2009 r., ze S. J., których tylko spotkanie w jednym z tych dni się odbyło i jego czas został
w karcie pracy zawyżony o pół godziny w stosunku do pracy faktycznie wykonanej, a następnie najpóźniej w dniu 5 października 2009 r. dokumentu tego użyła, przekładając go w (...) (...)w K., w następstwie czego doprowadziła ten ośrodek w dniu 1 września 2009 r. w K., w celu osiągnięcia korzyści majątkowej,
do niekorzystnego rozporządzenia mieniem – pieniędzmi w kwocie 4600 zł, stanowiącej cenę jej pracy terapeutycznej z wyżej wskazanymi osobami,
za pomocą wprowadzenia tego ośrodka w błąd co do odbycia przez siebie
we wrześniu 2009 r. terapii psychologicznych z tymi osobami, które to terapie nie miały miejsca lub trwały krócej niż to pisemnie przedstawiła na którą to kwotę złożyła się kwota 900 zł za pracę terapeutyczną z R. D. (1), kwota 900 zł za pracę terapeutyczną z D. K., kwota 1000 zł za pracę terapeutyczną z P. J., kwota 800 zł za pracę terapeutyczną
z M. W., kwota 1000 zł za pracę terapeutyczną ze S. J., czym działała na szkodę (...) (...)w K.,

tj. czynu z art. 271 § 3 kk w zb. z art. 273 kk w zb. z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk;

VI.  w dniu 29 października 2009 r. w K.w celu osiągnięcia korzyści majątkowej - będąc uprawnioną na podstawie zawartej z (...) (...)w K.w dniu 13 kwietnia 2009 r. umowy zlecenia - do wystawienia dokumentu w postaci miesięcznego rozliczenia
z wykonanej w danym miesiącu pracy terapeutycznej z osobami, które ucierpiały w wyniku pożaru budynku socjalnego, poświadczyła w pisemnym rozliczeniu
z wykonanej przez siebie w październiku 2009 r. pracy nieprawdę co do faktu przeprowadzenia spotkań terapeutycznych z M. W.,
D. K., R. D. (1), S. J., P. J., które to spotkania w rzeczywistości nie miały miejsca a następnie dokumentu tego użyła przedkładając go w (...) (...)
w K., przy czym działała w ten sposób w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, w zamiarze doprowadzenia tego ośrodka
do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w postaci pieniędzy w kwocie
3550 zł, stanowiącej cenę jej pracy terapeutycznej z tymi osobami w tym okresie, za pomocą wprowadzenia ośrodka w błąd co do faktu odbycia w tym czasie tych terapii psychologicznych, przy czym wypłata tej kwoty pieniędzy
nie nastąpiła, albowiem ośrodek uzyskał wiedzę o nieodbyciu się tych terapii, czym działała na szkodę (...) (...)w K.,

tj. czynu z art. 271 § 3 kk w zb. z art. 273 kk w zb. z art. 13 § 1 kk w zb. z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk,

i przyjmując, że czyny te stanowią ciąg przestępstw z art. 91 §1 kk na podstawie
art. 286 §1 kk w zw. z art. 11 §3 kk i art. 91 §1 kk wymierzył jej karę 1 roku
i 6 miesięcy pozbawienia wolności, warunkowo zawieszając jej wykonanie w oparciu
o art. 69 §1 i 2 kk, art. 70 §1 pkt 1 kk na 3 lata próby.

Na podstawie art. 415 §1 kpk zasądził od oskarżonej na rzecz (...) (...)w K.kwotę 19.850,00 zł z ustawowymi odsetkami
od 07.04.2010 r. tytułem naprawienia szkody w całości.

Obciążył ją kosztami postępowania.

Wyrok powyższy w całości zaskarżyła obrońca oskarżonej zarzucając mu:

a)  naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na treść wydanego orzeczenia tj.:

-

art. 7 kpk poprzez niewłaściwą ocenę dowodów w postaci zeznań świadków B.i A. K. (1), R. D. (1), P. J., S. J., M. P., E. S., E. D., A. K. (2)vel K.i J. P.polegającą na dowolnej, a czasem wręcz kreatywnej ich interpretacji przez wybieranie poszczególnych fragmentów oderwanych od całości bez zachowania zasad prawidłowego rozumowania,
w wyniku czego sąd mimo nadania tym zeznaniom przymiotu wiarygodności wyciągnął z nich nielogiczne i nie znajdujące w nich oparcia wnioski,

-

art. 5 §2 kpk przez rozstrzygnięcie nieusuwalnych wątpliwości dotyczących samej istoty oskarżenia, a zwłaszcza tego, czy określony czyn przestępny miał
w ogóle miejsce na niekorzyść oskarżonej polegające na przyjęciu,
że u pokrzywdzonych nie występował syndrom wyparcia mimo kategorycznego stwierdzenia biegłej, iż bez dodatkowego badania i szczegółowego wywiadu psychologicznego nie jest możliwe dokonanie takiej oceny, a co za tym idzie przyjęcie, że zapamiętali i prawidłowo odtwarzają i podają ilość i długość spotkań terapeutycznych,

-

art. 4 kpk i art. 170 § 3 kpk poprzez nieuwzględnienie opinii biegłej psycholog D. D. w części dotyczącej niemożności określenia, u których
z poszkodowanych wystąpił i jakie miał skutki syndrom wyparcia w związku
z odmową z ich strony poddania się badaniu, a tym samym brak badania okoliczności przemawiających na korzyść oskarżonej oraz faktyczne oddalenie wniosku dowodowego o dopuszczenie dowodów z bilingów z (...) dotyczących numeru telefonów jakie posiadała oskarżona bez wydania w tym zakresie postanowienia, co uniemożliwiło oskarżonej odwołanie od tej decyzji,
co wskazuje na naruszenie zasady bezstronności,

-

art. 167 i art. 366 § 1 kpk przez zaniechanie przeprowadzenia dopuszczalnego, dostępnego i dającego się przeprowadzić dowodu z analizy bilingów niezbędnego do wyjaśnienia okoliczności sprawy;

b)  błąd w ustaleniach faktycznych będący następstwem przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów oraz nieprzestrzegania dyrektyw oceny dowodów
(art. 7), a mający wpływ na treść orzeczenia polegający na przyjęciu, że ujęta
w wykazach terapia nie miała miejsca lub miała miejsce w mniejszym rozmiarze.

W oparciu o nie apelująca wnosiła o zmianę wyroku przez uniewinnienie oskarżonej, ewentualnie uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja wniesiona przez obrońcę oskarżonej była bezzasadna, jednak umożliwiła ona zmianę wyroku na korzyść E. T. w zakresie kwalifikacji prawnej jej czynów, a w konsekwencji i wymierzonej jej kary, czego Sąd odwoławczy dokonał z urzędu poza granicami podniesionych nią zarzutów (art. 433 §1 in fine kpk
w zw. z art. 440 kpk w zw. z art. 438 pkt 1 kpk).

Rozpoczynając od ich omówienia, jako, że apelacja zmierzała do dalej idącej zmiany, a mianowicie do uniewinnienia oskarżonej, ewentualnie wywołania skutku
o charakterze kasatoryjnym, stwierdzić należy, że żaden z zarzutów ani wniosków apelacji nie zasługiwał na uwzględnienie.

Jeśli chodzi o fazę postępowania przed Sądem I instancji, polegającą
na gromadzeniu materiału dowodowego odbyła się ona w sposób prawidłowy
i nie uchybiający przepisom procedury karnej, a zwłaszcza w stopniu mogącym mieć wpływ na treść wyroku; w rezultacie doszło do skompletowania wszystkich dowodów mających znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy.

Zaniechanie przez Sąd Rejonowy przeprowadzenia dowodu z bilingów połączeń telefonicznych przeprowadzonych przez oskarżoną z (...) Centrum Pomocy (...) w K. z pokrzywdzonymi – co wyraziło się w oddaleniu
na rozprawie dnia 15 maja 2012 r. (k. 531 t. III) takiego wniosku dowodowego obrońcy (k. 387), było postąpieniem uzasadnionym. Aczkolwiek Sąd I instancji uznał tenże wniosek dowodowy za zmierzający w sposób oczywisty do przedłużenia postępowania (podstawę prawną postanowienia sądu oddalającego ów wniosek, takowe bowiem zapadło i było ono niezaskarżalne, stanowił art. 170 §1 pkt 5 kpk), to w gruncie rzeczy chodziło o przeprowadzenie dowodu nieprzydatnego (w rozumieniu art. 170 §1 pkt 3 kpk) dla stwierdzenia, czy i w jakim wymiarze czasu oskarżona udzielała wsparcia psychologiczno-terapeutycznego osobom wskazanym w zarzutach aktu oskarżenia (poza tym słuszne i prawdziwe było twierdzenie Sądu I instancji przywołane
w uzasadnieniu jego postanowienia, że oskarżona nie wskazywała nigdy na telefoniczny sposób udzielania przez siebie takiego wsparcia). Większość z tych osób,
jak prawidłowo ustalił Sąd I instancji, była powiązana z (...) Centrum Pomocy (...) w K., gdzie zatrudniona była oskarżona i kontaktowała się z nią lub ona z nimi w zupełnie innych sprawach, także osobiście, przychodząc
do miejsca jej pracy. Dowód z bilingu nie byłby więc przydatny do stwierdzenia,
jaka była treść ewentualnych rozmów telefonicznych oskarżonej z tymiż osobami,
co ma tu zasadnicze znaczenie.

Dlatego podstawową rolę pełniły w sprawie zeznania świadków, które stały w opozycji do wyjaśnień nie przyznającej się do winy oskarżonej i wbrew twierdzeniom obrońcy, ocena ich zeznań przez Sąd I instancji nie nosi cech wybiórczości czy dowolności,
ale okazała się wszechstronną, logiczną i respektującą zasady doświadczenia życiowego jako dyrektywy określone w art. 7 kpk i art. 410 kpk.

Próba zdyskredytowania ich zeznań przez odwołanie się do opinii biegłej psycholog w części dotyczącej niemożności określenia, czy i u których z nich mógł wystąpić tzw. syndrom wyparcia – jest po prostu zdana na niepowodzenie, a przy tym wręcz obliczona na naiwność Sądu II instancji, który miałby ulec sprzecznej
z zasadami logiki i doświadczenia życiowego sugestii obrońcy, że tak liczna grupa świadków obciążających oskarżoną będących w różnym wieku, o różnych właściwościach i predyspozycjach psychicznych, a więc i różnej podatności na stres miałaby doznać niepamięci co do faktu i czasu udzielania im pomocy psychologicznej przez oskarżoną.

Zrozumiałe jest natomiast, że upływ czasu od daty pożaru do pierwszych ich zeznań
(i oświadczeń na piśmie sporządzonych na prośbę kierownika (...) (...)w K.) oraz między pierwszymi ich przesłuchaniami
w tym charakterze, a zeznaniami składanymi w sądzie mógł wpłynąć na zacieranie się
w ich pamięci kwestii szczegółowych, mniejszą ich stanowczość, labilność (zwłaszcza w przypadku osób starszych); wiarygodności żadnego z tych świadków, których zeznania deprecjonuje się w środku odwoławczym nie podważał jednak dowód z opinii psychologicznej.

Słusznie unaocznił Sąd I instancji brak interesu osób, wobec których oskarżona
miała prowadzić terapię, w składaniu niekorzystnych dla niej zeznań, skoro ani
nie pozostawały one z nią w sytuacjach konfliktowych ani to nie one, ale (...) (...)w K.; ze swoich środków finansował wszak umowę zlecenia zawartą z oskarżoną i tenże ośrodek, a nie te osoby ma status pokrzywdzonego w sprawie.

Zeznania świadków przychylnie do oskarżonej niewątpliwie nastawionych z racji wspólnego zatrudnienia (E. D., A. K. (2) vel K.,
E. S.), czy z racji stosunków osobistych z oskarżoną (konkubin J. P.)
nie były w stanie z uwagi na ich treść i zawartość informacyjną, nawet zasadniczo obdarzone przez Sąd I instancji wiarygodnością, podważyć siły i wymowy zobiektywizowanych źródeł dowodowych ją obciążających – mowa o świadkach, których zeznania stały się podstawą ustaleń faktycznych.

Uznając za chybione zarzuty naruszenia art. 7 kpk, a tym samym art. 5 §2 kpk wobec nieujawnienia wątpliwości, o jakich w ostatnim z przepisów tych mowa, Sąd Okręgowy nie podzielił także stanowiska apelującej w przedmiocie błędnych ustaleń faktycznych, jakie lec miały u podstaw zaskarżonego orzeczenia.

Nie oznaczało to jednak, że wyrok Sądu I instancji można było w całości
i bez zastrzeżeń zaakceptować, gdyż ocena prawna zachowania oskarżonej E. T., powielona przez ten sąd z aktu oskarżenia, narusza prawo materialne w zakresie, w jakim w przypadku każdego z sześciu zarzutów przypisano jej, oprócz oszustwa
(bądź usiłowania oszustwa), nadto sprawstwo pozostających w kumulatywnym z nim zbiegu czynów z art. 271 §3 kk i z art. 273 kk.

Przestępstwo poświadczenia nieprawdy z art. 271 kk ma charakter przestępstwa indywidualnego, które może popełnić wyłącznie funkcjonariusz publiczny lub inna osoba uprawniona do wystawienia dokumentu.

Pojęcie „innej osoby uprawnionej do wystawienia dokumentu” w rozumieniu wspomnianego przepisu interpretuje się wąsko, obejmując nim wyłącznie te osoby, które na mocy szczególnej regulacji otrzymują prawo do sporządzenia dokumentu, któremu podobnie jak w przypadku dokumentów sporządzonych przez funkcjonariuszy, przysługuje cecha zaufania publicznego. Źródłem uprawnienia może być norma prawna o charakterze generalnym, wyrok sądowy lub inna decyzja organu władzy państwowej. Sprawcą przestępstwa z art. 271 kk może być także osoba wystawiająca dokument
w imieniu innego podmiotu, który otrzymał taką kompetencję na mocy przepisu prawnego (np. zakład pracy). Nie należy uprawnienia, o którym mowa w art. 271 kk utożsamiać z pojęciem upoważnienia, które ma szerszy zakres znaczeniowy i obejmuje wszelkie umocowanie do wystawienia dokumentu, przy czym źródłem owego umocowania jest kompetencja samego mocodawcy, bez względu na publicznoprawny, czy też cywilnoprawny charakter owego umocowania.

Nie ma charakteru „uprawnienia” w rozumieniu art. 271 kk obowiązek sporządzania określonych dokumentów wyłącznie na mocy stosunku prawnego łączącego strony umowy. Przyjmuje się, że jeśli np. w ramach stosunku pracy pracownik umocowany jest do wystawienia określonych dokumentów, na podstawie których otrzymuje
od pracodawcy określone świadczenia (rozliczenie podróży służbowej, karta drogowa), dokument taki nie ma charakteru dokumentu publicznoprawnego, a poświadczenie
w nim nieprawdy nie może prowadzić do odpowiedzialności karnej z art. 271 §1-3 kk.

W takim przypadku w grę może wchodzić odpowiedzialność karna za dokonane
lub usiłowane oszustwo.

Takie jest, zgodne stanowisko doktryny, jak i Sądu Najwyższego, który w wyroku
z dnia 23.02.2012 r. III KK 375/11 stwierdził, iż nie można utożsamiać „sporządzenia” dokumentu z jego „wystawieniem” oraz, że uprawnienie „innej osoby” do wystawienia dokumentu, o którym mowa w art. 271 §1 kk winno stanowić uzupełnienie kompetencji funkcjonariusza publicznego i nie może być utożsamiane z ogólną kompetencją
do udziału w obrocie prawnym, nadto dokument przez tę osobę wystawiony winien zawierać w swojej treści poświadczenie, któremu przysługuje cecha zaufania publicznego, a w związku z tym domniemanie prawdziwości.

Bezspornie E. T. nie była funkcjonariuszem publicznym (wg definicji tego pojęcia określonej w art. 115 §13 kk, ale nie była też „inną osobą uprawnioną
do wystawienia dokumentu” w znaczeniu art. 271 §1 kk, którego znamiona recypuje §3 tego przepisu, stanowiący jego typ kwalifikowany poprzez cel osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej).

Źródła jej „uprawnienia” zarówno prokurator w akcie oskarżenia, a za nim
Sąd I instancji niesłusznie upatrywali w cywilnoprawnej umowie zlecenia, łączącej oskarżoną z pokrzywdzonym (...) (...), która to umowa w świetle tego co powiedziano powyżej, źródłem owego uprawnienia być nie mogła,
a co najwyżej upoważniała ona oskarżoną do sporządzenia (a nie wystawienia) dokumentów w postaci comiesięcznych rozliczeń z wykonanej pracy terapeutycznej
z osobami, które ucierpiały w wyniku pożaru budynku socjalnego, w których to dokumentach oskarżona podawała (a nie poświadczała) nieprawdę co do faktu bądź czasu trwania spotkań terapeutycznych.

Dlatego właśnie, nie będąc podmiotem przestępstwa z art. 271 kk, oskarżona
nie może ponosić odpowiedzialności z przepisu art. 271 §3 kk, a tym samym
i z art. 273 kk penalizującego użycie dokumentu z art. 271 §1 kk.

Stąd właśnie zmiana przez Sąd odwoławczy opisu wszystkich przypisanych jej czynów przez zastąpienie znamion art. 271 kk odpowiednikami określającymi czynności sprawcze oskarżonej stanowiące jej sposób działania przy popełnieniu przestępstw zakwalifikowanych wyłącznie z art. 286 §1 kk (czyny od I do V) i z art. 13 §1 kk w zw. z art. 286 §1 kk (czyn VI), które należało uznać za popełnione w ciągu przestępstw, eliminując z ich kwalifikacji prawnej art. 271 §3 kk w zb. z art. 273 kk w zw. z art. 11 §2 kk, a z podstawy prawnej wymiaru kary za ciąg przestępstw art. 11 §3 kk, jednocześnie obniżając wymiar kary pozbawienia wolności wobec zmiany kwalifikacji prawnej czynów na łagodniejszą do 1 roku i 3 miesięcy, przy braku podstaw do dalej idącego jej łagodzenia z powodu szeregu okoliczności o obciążającym charakterze prawidłowo wykazanych przez Sąd I instancji w pisemnych motywach jego wyroku.

Poza wyżej omówionymi zmianami, jakim poddane zostało w następstwie kontroli instancyjnej zaskarżone orzeczenie, w pozostałej części należało utrzymać je
w mocy nie znajdując powodów do uwzględnienia apelacji obrońcy.

Podstawę prawną wyroku Sądu Okręgowego stanowił art. 437 §1 i 2 kpk.

O wydatkach za postępowanie odwoławcze oraz opłacie za obie instancje, którymi obciążono oskarżoną, rozstrzygnięto na podstawie art. 636 §1 kpk i art. 10
ust. 1 ustawy z dnia 23.06.1973 r. o opłatach w sprawach karnych (Dz. U.83.49.223
ze zm.).

J.D.

……………………………………… ……………………………. …………………………………..

Agnieszka Bobrowska Beata Marzec Tomasz Karwacki