Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 października 2014 r.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 października 2014 r. w O.

sprawy z odwołania E. F.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w P.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania E. F.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P.

z dnia 22 kwietnia 2014r. znak (...)

orzeka:

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje E. F. prawo do emerytury od 1 kwietnia 2014r.;

2.  stwierdza brak odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

UZASADNIENIE

E. F. wniósł odwołania od decyzji (...) w P. z dnia 22.04.2014r. i 15.05.2014r., znak (...), którymi ZUS odmówił mu prawa do emerytury.

W odpowiedzi na odwołania Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu podniósł, że E. F. na dzień 01.01.1999r. udowodnił okres pracy wynoszący 24 lata, 4 miesiące i 21 dni okresów składkowych oraz 2 miesiące okresów nieskładkowych, tj. łącznie 24 lata, 6 miesięcy i 21 dni. Odwołujący nie udokumentował zatem wymaganych 25 lat pracy. ZUS uznał, że w okresach: od 02.08.1971r. do 31.12.1972r. E. F. zatrudniony był w (...) w P. na stanowisku układacz izolacji, od 01.01.1973r. do 24.05.1985r. w (...) w W. jako blacharz, od 21.06.1985r. do 31.03.1987r. w Budowlanej Spółdzielni Pracy w O. jako blacharz-dekarz, od 06.10.1987r. do 30.04.1990r. w Przedsiębiorstwie (...) w W. na stanowisku blacharz, jednakże świadectwa pracy z w/w zakładów nie spełniają wymogów świadectw wykonywania pracy w szczególnych warunkach, bowiem nie określają, że praca na ww. stanowiskach była szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Decyzją z dnia 22.04.2014r. odmówiono E. F. prawa do wcześniejszej emerytury. Z powyższą decyzją ubezpieczony nie zgodził się i wniósł odwołanie do Sądu Okręgowego w Ostrołęce. Do odwołania dołączył własne oświadczenie oraz zeznania świadków na okoliczność pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od 15.01.1970r. do 02.08.1971r., celem uwzględnienia tego okresu w stażu pracy. Po dokonaniu analizy przedstawionych dokumentów, Oddział ZUS uznał odwołującemu okres pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od 16.01.1970r. do 01.08.1971r. i uwzględnił okres tej pracy w stażu pracy w zakresie niezbędnym do uzupełnienia go do 25- lat pracy. W konsekwencji odwołujący na dzień 01.01.1999r. legitymuje się wymaganym 25 letnim okresem pracy, jednak nadal nie posiada 15- lat pracy w szczególnych warunkach.

Wobec powyższego Oddział ZUS decyzją z dnia 15.05.2014r. ponownie odmówił odwołującemu E. F. prawa do wcześniejszej emerytury.

Od w/w obu decyzji ubezpieczony wniósł odwołania do tutejszego Sądu.

Od decyzji z dnia 15.05.2014r. odwołanie E. F. zostało zarejestrowane pod sygnaturą III U 506/14, zaś od decyzji z dnia 22.04.2014r. – III U 462/14.

Postanowieniem z dnia 09.07.2014r. sprawy zostały połączone do wspólnego prowadzenia i rozpoznania pod sygnaturą III U 462/14 (rozprawa z dnia 09.07.2014r., adnotacja 00:00:37, k. 13 a.s.).

Sąd Okręgowy w Ostrołęce Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych ustalił

i zważył, co następuje:

Odwołanie E. F. jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie.

Przedmiotem sporu była decyzja ZUS z dnia 22.04.2014r. W decyzji tej nie uwzględniono jeszcze do ogólnego stażu okresu pracy w gospodarstwie rolnym, co uwzględniono w decyzji z dnia 15.05.2014r.

E. F. urodził się w dniu (...), zatem podstawą ubiegania się o prawo do emerytury jest ustawa z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j.Dz.U.2013.1440) . Zgodnie z art. 24 ust 1b pkt 20 tej ustawy wiek emerytalny ubezpieczonych urodzonych po dniu 30.09.1953r. wynosi co najmniej 67 lat.

Zgodnie z literalnym brzmieniem art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w brzmieniu obowiązującym na dzień 01.01.2013r. w zw. z §4 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U.1983.8.43) świadczenie emerytalne przysługuje ubezpieczonemu, urodzonemu po dniu 31.12.1948r., który łącznie spełnił następujące warunki:

1.  osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn,

2.  nie przystąpił do Otwartego Funduszu Emerytalnego lub złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na dochody budżetu państwa,

3.  w dniu wejścia w życie ustawy (tj. 01.01.1999r.) udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat dla mężczyzn w tym co najmniej 15 lat okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, obwiązującym na danym stanowisku pracy.

Zgodnie zaś z art. 10 ust. 1 pkt 3 powołanej ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia się przypadające przed dniem 01.01.1983r. okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia, jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu.

Kwestią sporną, a zarazem mającą istotny wpływ na zasadność odwołania E. F. było ustalenie, czy zgromadził on 15 -letni okres pracy w warunkach szczególnych. Odwołującemu się bowiem do wymaganych ustawowo 25 -lat ogólnego staży pracy organ rentowy uwzględnił okres pracy w gospodarstwie rolnym rodziców, wobec czego kwestią wymagającą rozstrzygnięcia pozostawał tylko okres pracy w szczególnych warunkach. ZUS bowiem nie zaliczył do pracy w szczególnych warunkach żadnego okresu zatrudnienia uznając, że świadectwa pracy z ”I. – I.” w P. (...) w W., Budowlanej Spółdzielni Pracy w oraz Przedsiębiorstwa (...) w W. nie spełniają wymogów świadectw wykonywania pracy w szczególnych warunkach.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego, przed Sądem ubezpieczeń możliwe jest wykazywanie okoliczności, od których zależy nabycie uprawnień o emerytury wszelkimi dowodami (wyrok SN z dnia 06.09.1995r., II URN 23/95, OSNP 1996/5/77, wyrok SN z dnia 02.02.1996r., II URN 3/95, OSNP 1996/16/239), dlatego też Sąd w celu ustalenia charakteru pracy odwołującego się dopuścił dowód z akt osobowych, przesłuchania zawnioskowanych świadków oraz odwołującego się w charakterze strony.

Pierwszy sporny okres zatrudnienia dotyczył pracy E. F. w (...) w P..

W aktach emerytalnych znajduje się świadectwo pracy wystawione w dniu 27.10.2004r. z którego wynika, że E. F. w okresie 02.08.1971r. – 31.12.1972r. pracował w w/w (...) w P. (od 01.01.1994r. – (...) S.A. w P.) na stanowisku układacz izolacji.

Z akt osobowych wynika, że w angażach wpisano stanowiska blacharza, pomoc blacharza, montera blacharza izolacji termicznej, montera izolacji termicznej.

E. F. w dniu 26.04.1974r. rozpoczął odbywanie zasadniczej służby wojskowej. W dniu 27.04.1976r. odwołujący się zawarł z Przedsiębiorstwem (...) w W. umowę o pracę na stanowisku monter izolacji termicznej.

Ze świadectwa pracy z dnia 12.06.1985r. wynika, ze w (...) odwołujący się pracował od 01.01.1973r. do 24.05.1985r. jako blacharz instalacji termicznej.

Świadek W. O. zeznał, że z odwołującym pracowali od 1973r. w firmie (...)”, jako monterzy – blacharze w jednej brygadzie. Brygady były po 6-8 osób, ale pracowali we dwóch, trzech. Firma zatrudniała około tysiąca, zajmowała się remontami kotłów, turbin, wszystkim co było związane z ciepłą wodą. Pracowali w dużych zakładach przemysłowych, elektrowniach. Praca montera- blacharza polegała na tym, że musieli zaizolować konstrukcje. Musieli przygotować dany odcinek rurociągu, zablachować i oddać do użytku. Do tego używali różnych materiałów. Było 5-6 gatunków różnych izolacji i w zależności od potrzeby ich używali. Blachą okładali rury, kotły. Zawsze używali materiałów izolacyjnych. Blachy były ocynkowane lub aluminiowe. Dostawali gotowe wycięte elementy blachy. Remonty polegały na tym, że jak były przegrzania, to usuwali stare wełny, zajmowali się termoizolacją. Robili też prace antykorozyjne i termoizolacyjne. Używali azbestu, owijali wszystkie cienkie rurociągi, na tym polegała szkodliwość tej pracy. Najbardziej szkodliwe było usuwanie spalonej wełny i suche materiały, które unosiły się w powietrzu. Monter izolacji termicznej robi rurociągi, kotły turbiny, a świadek i odwołujący byli blacharzami przemysłowymi. Zawsze to była praca na wysokości i co najmniej 8 godzin dziennie. Świadek nadal pracuje w tym zakładzie (rozprawa z dnia 05.09.2014r., adnotacja 00:02:14, k. 31 a.s.).

Świadek E. P. zeznał, że pracował z odwołującym się w Przedsiębiorstwie (...) w W.. To był duży zakład zajmował się izolacją i antykorozją, wykonywał remonty na kotle, rurociągach, na gorących piecach. Świadek pracował od 1973r. do do 1990r. w innym mieście, ale razem byli w delegacjach. Zdarzało się też, że pracowali razem, np. w O. na Elektrowni. Stanowisko świadka to murarz kotłów przemysłowych, a odwołujący izolował rury i zakładał na nie blachę. Robili prace izolacyjne, używano końcówek szkła mielonego, szlaki, azbestu. Szkodliwość była duża, bo opiłek szkła mógł wpaść do oka, a nadto wełna unosiła się w powietrzu. Blacharz to znaczy to samo co izolarz instalacji ciepłochronnych. W przedsiębiorstwie był wykaz stanowisk z wyszczególnieniem stanowisk w warunkach szczególnych. E. F. pracował po 12 godzin i w niedziele po 8-10 godzin. Przedsiębiorstwo przekształciło się w spółkę i nie wystawiano świadectw pracy (rozprawa z dnia 05.09.2014r., adnotacja 00:12:52, k. 31 odwr. a.s..)

Przesłuchiwany na okoliczność swego zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w W. odwołujący się zeznał, że (...) powstał z (...). Firma zajmowała się ochroną antykorozyjną, czyszczono rurociągi, kotły, malowano je, izolowano i następnie oblachowano, żeby wełna nie została zniszczona. Kiedy odwołujący się był w szkole zawodowej, przyszli przedstawiciele z (...) i złożyli ofertę pracy. Od 01.08.1971. zaczął pracować na stanowisku izolarz, praca polegała na izolowaniu rurociągów, kotłów, zabezpieczeniu ich przed zniszczeniem. Izolowane rurociągi były na wysokości 6-12 metrów. Cały czas pracował na wysokości z wełną mineralną, podkładkami z azbestu, cienkie rurki były izolowane tylko azbestem, żeby zabezpieczyć je przed utratą ciepła. Na tym stanowisku pracował do 31.12.1972r. w (...). Od 01.01.1973r. z (...) powastał (...). Zmieniła się nazwa pracodawcy i stanowiska na izolarz blacharz, ale obowiązki były te same. W trakcie zatrudnienia w (...) w 1974r. poszedł do wojska ze stanowiska izolarz - blacharz i na te stanowisko powrócił. Tam pracował do 24.05.1985r. (rozprawa z dnia 24.10.2014r., adnotacja 00:16:30, k. 48 a.s.).

Powyższe dowody pozwalają na uznanie, że praca E. F. w okresie 02.08.1971r. – 31.12.1972r. w (...) oraz od 01.01.1973r. do 24.05.1985r. w (...) – była pracą wskazaną w Wykazie A Dziale IV „W chemii” poz. 38 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U.1983.8.43) – tj. były to prace antykorozyjne i termoizolacyjne urządzeń i instalacji technologicznych. Na takie ustalenie pozwalają zebrane w sprawie dowody, w tym osobowe. Sąd uznał, że zeznania świadków są spójne, logiczne, wzajemnie powiązane. Świadkowie pracowali z odwołującym się w jednym zakładzie, mają więc wiedzę, jakie czynności wykonywał. Zarówno W. O. jak i E. P. wskazywali, że E. F. zajmował się izolacją konstrukcji: przygotowywał odcinek rurociągu, stosował 5-6 gatunków różnych izolacji, blachą ocynkowaną lub aluminiową okładał rury czy kotły. Usuwali też stare wełny, używali azbestu, końcówek szkła mielonego. Odwołujący się wskazywał, że pracował na wysokości 6-12 metrów, miał do czynienia z wełną mineralną, azbestem. W trakcie zatrudnienia odbył zasadniczą służbę wojskową, po czym powrócił na poprzednio zajmowane stanowisko izolarza. Należy tu wskazać, że służbę wojskową zalicza się do okresu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, jeśli pracownik po powrocie zajmował to samo stanowisko (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 01.08.2012r., III AUa 612/12, Uchwała Sądu Najwyższego 7 sędziów z dnia 16.10.2013r., II UZP 6/13). Z uwzględnieniem zasadniczej służby wojskowej odwołujący się posiada 13 lat, 8 miesięcy i 24 dni stażu pracy.

Kolejny sporny okres dotyczył zatrudnienia E. F. w Przedsiębiorstwie (...) w W..

W aktach ZUS znajduje się (...) wystawione w dniu 07.02.1995r. przez Ministerstwo Gospodarki i Pracy, z którego wynika, że odwołujący się od 06.10.1987r. do 30.04.1990r. pracował na stanowisku blacharza w Przedsiębiorstwie (...) w W. (a. kap. pocz., k. 27).

W aktach osobowych uzyskanych z Ministerstwa Gospodarki znajduje się umowa o pracę z dnia 06.10.1897r. Wynika z niej, że odwołującego zatrudniono na stanowisku blacharz – izolarz. Stanowiska wskazywane w angażach to monter rurociągów przemysłowych, blacharz – izolarz.

Świadectwo pracy wystawione w dniu 07.05.1990r. przez Przedsiębiorstwo (...) w W. wskazuje, że w w/w okresie odwołujący się zajmował stanowisko blacharza.

Świadek W. B. zeznał, że z odwołującym pracował w Budowlanej Spółdzielni Pracy i w (...). Świadek w okresie 1984r. - 1990r. w (...). (...) to była firma chemiczna. Odwołujący się był blacharzem – izolarzem i blacharzem. Praca odwołującego - jako blacharza - była powiązana z pracą izolarza. To była cały czas termoizolacja urządzeń. Pracowali np. na trenie (...), robili izolację termiczną przy użyciu wełny szklanej, mineralnej i blachy. Pracowali na remontach rurociągów na wysokości 12 m. Była to praca termoizolacyjna urządzeń. W obydwu zakładach ich czynności zostały takie same. Pracowali w pełnym wymiarze czasu pracy, co najmniej 8 godzin dziennie. Było dużo pracy. Świadek nie starał się o wydanie świadectwa pracy, cały czas pracuje. Pan F. pracował też do rozwiązania (...) (rozprawa z dnia 24.10.2014r., adnotacja 00:01:56, k. 46 - 47a.s.).

Świadek K. F. zeznał, że z odwołującym się pracowali w (...). Świadek w latach 1987-1989 na stanowisku montera izolacji - blacharza. Odwołujący pracował w tym samym okresie jako monter izolacji - blacharz. Praca polegała na montowaniu na wysokości 1,5 metra izolacji i założeniu płaszcza z blachy. Pracowali przy użyciu wełny mineralnej. Monter izolacji termicznej był również blacharzem, bo musiał zdemontować starą blachę i założyć nową. Pracowali co najmniej po 8 godzin dziennie. Pracował m.in. na terenie (...) i na wodociągach, które szły do zakładów mięsnych i proszkowni mleka (rozprawa z dnia 24.10.2014r., adnotacja 00:10:06, k. 47a.s.).

Przesłuchiwany na okoliczność swego zatrudnienia w (...) odwołujący się zeznał, że w 1987r. przeszedł do tego pracodawcy z Zakładu (...) we W. na mocy porozumienia międzyzakładowego. Pracował na stanowisku izolarz blacharz do kwietnia 1990r., kiedy rozwiązał się (...). Firma (...) zajmowała się tym samym co (...), także pracowali na (...) w O. - dokonując remontów (rozprawa z dnia 24.10.2014r., adnotacja 00:16:30, k. 48 a.s.)

Powyższe pozwala na uznanie, że podczas zatrudnienia odwołującego się od 06.10.1987r. do 30.04.1990r. – tj. 2 lata, 4 miesiące i 12 dni w Przedsiębiorstwie (...) w W. wykonywał on prace antykorozyjne i termoizolacyjne urządzeń i instalacji technologicznych, które w Wykazie A Dziale IV „W chemii” poz. 38 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U.1983.8.43) są pracami w szczególnych warunkach. Zeznania świadków W. B. i K. F. oraz odwołującego się są spójne, logiczne oraz zgodne z danymi z akt osobowych. Wszystkie przesłuchiwane w sprawie osoby zeznały, że E. F. się był blacharzem – izolarzem, a jego praca polegała na termoizolacji urządzeń przy użyciu wełny szklanej, mineralnej i blachy. Była to praca na wysokości, w pełnym wymiarze czasu pracy.

Z uwagi na powyższe Sąd ustalił, że na dzień 01.01.1999r. E. F. zgromadził zarówno ogólny 25 – letni staż pracy jak i 15 - letni okres pracy w szczególnych warunkach.

Mając na względzie poczynione ustalenia Sąd uznał, że E. F. spełnia wszystkie wymagane prawem warunki nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym i na podstawie art. 477 ¹⁴§2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał odwołującemu prawo do emerytury począwszy od dnia 01.04.2014r. Zgodnie bowiem z art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek.

Stosownie do treści art. 118 ust. 1 a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – Sąd, orzekając o prawie do emerytury, ma obowiązek stwierdzenia, czy organ rentowy ponosi lub nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji i przyznanie tego prawa na etapie postępowania administracyjnego. Sąd uznał, że w przedmiotowej sprawie ZUS nie ponosi takiej odpowiedzialności. Dopiero przeprowadzenie szerszego postępowania dowodowego, uzyskanie akt osobowych i przesłuchanie świadków przed Sądem umożliwiło stwierdzenie, że w spornych okresach odwołujący pracował w szczególnych warunkach. Zgromadzony na etapie postępowania przed organem rentowym materiał dowodowy nie pozwalał jednoznacznie na ustalenie, czy odwołujący spełnił wszelkie wymagane prawem warunki uprawniające do prawa do emerytury.

Mając powyższe na względzie orzeczono jak w wyroku.