Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 listopada 2014 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 13 listopada 2014r. w Kaliszu

apelacji pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

od wyroku Sądu Rejonowego w Kaliszu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 12 czerwca 2014 r. sygn. akt IV U 23/14

w sprawie z wniosku (...) J. B., P. B.Spółka Jawna w K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

przy udziale zainteresowanej M. L.

o zwrot zasiłku chorobowego

1.  oddala apelację

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. na rzecz odwołującej kwotę 120 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za drugą instancję.

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O., decyzją z dnia 25 listopada 2013r., zobowiązał (...) do zwrotu nienależnie wypłaconego M. L. zasiłku chorobowego za okres od dnia 1 października 2013r. do 21 października 2013r. w kwocie 794,01 zł wraz z ustawowymi odsetkami w kwocie 9,62 zł tj. w łącznej kwocie 818,61 zł.

Jako podstawę prawną decyzji organ rentowy podał przepis art. 12 ustęp 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jednolity Dz. U. z 2010r., nr 77, poz. 512 ze zmianami).

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy podniósł, iż na podstawie złożonej przez płatnika składek czyli (...) dokumentacji wypłacił pracownikowi płatnika – M. L. zasiłek chorobowy za przedmiotowy okres. Zaś w dniu 23 października 2013r. organ rentowy został poinformowany przez płatnika składek, iż na mocy ugody zawartej przed Sądem Rejonowym w Kaliszu w dniu 8 października 2013r. M. L. jest uprawniona do wynagrodzenia w okresie zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy, tj. w okresie od 1 października 2013r. do 31 grudnia 2013r.

Odwołanie od powyższej decyzji złożyła (...) J. B., P. B. spółka jawna z siedzibą w K., działająca przez pełnomocnika procesowego, będącego radcą prawnym żądając zmiany zaskarżonej decyzji poprzez ustalenie, że odwołujący nie jest zobowiązany do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia. Ponadto w odwołaniu został zawarty wniosek o zwrot kosztów procesu według norm przepisanych w potrójnej wysokości.

W uzasadnieniu odwołania odwołujący zarzucił organowi rentowemu naruszenie przepisów kodeksu postępowania administracyjnego. Ponadto podniósł, iż adresatem decyzji powinna być spółka jawna, nie zaś (...), albowiem do przekształcenia zakładu opieki zdrowotnej mającej status spółki cywilnej w spółkę jawną doszło już w dniu 30 sierpnia 2013r.

Odnosząc się do argumentacji organu rentowego zaprezentowanej w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji odwołujący wskazał, iż o treści ugody poinformował ZUS 23 października 2013r. albowiem postanowienie w przedmiocie umorzenia postępowania do tego dnia było nieprawomocne.

Dodatkowo odwołujący powołał się na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 2008r. w sprawie o sygn. I UK 376/07, opubl. OSNP 2009/21-22/ 295, w myśl którego organ rentowy może żądać zwrotu wypłaconych nienależnie świadczeń z ubezpieczenia społecznego od płatnika składek tylko w sytuacji, gdy jest brak podstaw do żądania takiego zwrotu od osoby, której wypłacono świadczenie albowiem nie można uznać, że pobrała je nienależnie.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.decyzją z dnia 17 stycznia 2014r. zobowiązał spółkę jawną (...)- J. B., P. B.do zwrotu zasiłku chorobowego wypłaconego M. L.za okres od 1 października 2013r. do 21 października 2013r. w kwocie 794,01 zł wraz z ustawowymi odsetkami w kwocie 24,60 zł z uzasadnieniem tożsamym co w decyzji z dnia 25 listopada 2013r.

Jedynie w „uwadze” organ rentowy wskazał, iż uchylenie poprzedniej decyzji i wydanie nowej zostało spowodowane przekształceniem z dniem 30 sierpnia 2013r. (...)spółka cywilna w (...)spółka jawna.

Odwołanie od powyższej decyzji złożyła (...) J. B., P. B. spółka jawna działająca przez pełnomocnika procesowego, będącego radcą prawnym zarzucając organowi rentowemu naruszenie dalszych przepisów kodeksu postępowania administracyjnego.

W odpowiedzi na odwołania organ rentowy podtrzymał argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonych decyzji.

Postanowieniem z dnia 13 lutego 2014r. Sąd Rejonowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wezwał do udziału w sprawie w charakterze zainteresowanej M. L..

Zainteresowana M. L. na rozprawie w dniu 10 kwietnia 2014r. wniosła o niezobowiązywanie jej do zwrotu wypłaconego zasiłku chorobowego, albowiem poinformowała pracodawcę, że otrzymała zasiłek chorobowy z ZUS.

Sąd Rejonowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Kaliszu, wyrokiem z dnia 12 czerwca 2014r., zmienił zaskarżone decyzje ZUS Oddział w o.w ten sposób, że ustalił, iż odwołujący (...) spółka jawna nie są zobowiązani do zwrotu zasiłku chorobowego, wypłaconego zainteresowanej M. L.za okres od 1 do 21 października 2013r. w kwocie 794,01 zł wraz z ustawowymi odsetkami w kwocie 24,60 zł, z uzasadnieniem tożsamym co w decyzji z dnia 25 listopada 2013r.

Wyrok powyższy zapadł w oparciu o następujący stan faktyczny:

Zainteresowana M. L.podlegała ubezpieczeniu chorobowemu z tytułu zatrudnienia w (...)sc z siedzibą w K.– poprzednika prawnego odwołującej (...) spółka jawna z siedzibą w K..

Zainteresowanej w dniu 15 lipca 2013r. pracodawca wręczył wypowiedzenie warunków umowy o pracę. Zainteresowana złożyła odwołanie od tegoż wypowiedzenia warunków pracy do Sądu Rejonowego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Kaliszu. Sprawa została zarejestrowana pod sygn. akt IVP 311/13. Strony procesu – powódka M. L.działająca samodzielnie i pozwany – odwołująca (...) spółka jawna z siedzibą w K., działający przez pełnomocnika procesowego, będącego radca prawnym na rozprawie w dniu 8 października 2013r. zawarły ugodę.

Na mocy tej ugody strony uzgodniły, iż „ stosunek pracy łączący strony rozwiązuje się za wypowiedzeniem umowy o pracę przez pracodawcę ze skutkiem na dzień 31 grudnia 2013r.” Ponadto pozwany zwolnił powódkę z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia i zobowiązał się „wypłacić stosowne wynagrodzenie powódce w związku z zatrudnieniem do dnia 31 grudnia 2013r.”.

Zawierając ugodę pozwana spółka miała wiedzę, iż powódka jest niezdolna do pracy z powodu choroby albowiem dostarczyła ona pracodawcy zaświadczenie lekarskie ZUS ZLA obejmujące okres do dnia 12 listopada 2013r.

Zainteresowana zawierając ugodę była przekonana, iż „stosowne wynagrodzenie” to jest to odprawa pieniężna albo jakaś forma odszkodowania związana z rozwiązaniem stosunku pracy. W szczególności, iż zdawała sobie sprawę, że skoro jest uprawniona do zasiłku chorobowego, nie przysługuje jej wynagrodzenie.

Wobec zawarcia ugody Sąd postanowieniem wydanym na tej samej rozprawie umorzył postępowanie. Postanowienie to stało się prawomocne z upływem dnia 15 października 2013r. Prawomocność została stwierdzona zarządzeniem Przewodniczącego z dnia 12 listopada 2013r.

Z tym, że w dniu 11 października 2013r. powódka złożyła wniosek o wykładnię przedmiotowej ugody – w jej ocenie sformułowanie „ stosowne wynagrodzenie” skutkowało tym, iż ugoda nie nadawała się do egzekucji.

Zainteresowana w okresie od 16 lipca 2013r. do 12 listopada 2013r. była niezdolna do pracy z powodu choroby.

Za okres od 16 lipca 2013r. do 29 lipca 2013r. zainteresowanej zostało wypłacone wynagrodzenie za czas choroby, zaś za okres od dnia 30 lipca 2013r. do 21 października 2013r. zasiłek chorobowy.

Zasiłek chorobowy za okres od dnia 1 października 2013r. do 21 października 2013r. został wypłacony zainteresowanej na podstawie zaświadczenia lekarskiego ZUS ZLA, seria (...), w dniu 23 października 2013r. w kwocie 794,01 zł (okoliczności bezsporne).

O treści ugody odwołujący powiadomił organ rentowy pismem z dnia 22 października 2013r., które wpłynęło do organu rentowego w dniu 23 października 2013r.

Zainteresowana zasiłek chorobowy za przedmiotowy okres otrzymała na rachunek bankowy w dniu 24 października 2013r. W tym samym dniu pracodawca przelał na rzecz zainteresowanej kwotę 1166,64 zł ze wskazaniem tytułu płatności „wynagrodzenie październik 2013r.”.

Ponadto odwołujący w dniu 25 listopada 2013r. i w dniu 20 grudnia 2013r. przelał na rachunek bankowy powódki tożsame kwoty ze wskazaniem tytułu płatności odpowiednio „wynagrodzenie listopad 2013r.” i „ wynagrodzenie grudzień 2013r.”

Odpis zaskarżonej odwołaniem decyzji z dnia 17 stycznia 2014r. odwołującemu doręczono w dniu 21 stycznia 2014r.

W oparciu o wyżej poczynione ustalenia Sąd Rejonowy zważył co następuje:

Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydając zaskarżone odwołaniem decyzje powołał się na przepis art. 12 ustęp 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2010r., nr 77, poz. 512 ze zmianami), który stanowi, iż zasiłek chorobowy nie przysługuje za okresy niezdolności do pracy, w których ubezpieczony na podstawie przepisów o wynagradzaniu zachowuje prawo do wynagrodzenia.

W ocenie Sądu I instancji takim przepisem o wynagradzaniu jest przepis art. 92 § 1 k.p.

Tym samym okoliczności niniejszej sprawy nie stanowią wypełnienia dyspozycji wyżej powołanego art. 12 ustęp 1. Do wypłaty świadczenia nazwanego „stosownym wynagrodzeniem” doszło wskutek zawarcia ugody. Do treści ugody należy zastosować przepis art. 65 § 2 k.c.

Jak wykazało przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe zgodnym zamiarem stron umowy była zapłata na rzecz powódki świadczenia stanowiącego formę odszkodowania związanego z wypowiedzeniem warunków pracy celem zakończenia sporu zawisłego przed Sądem i tak należy traktować to „stosowne wynagrodzenie”.

Powyższe oznacza, iż wypłacony zainteresowanej zasiłek chorobowy za okres od dnia 1 października 2013r. do 21 października 2013r. nie stanowi w świetle przepisu art. 84 ustęp 1 i 2 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2007r., nr 11, poz. 74 ze zmianami) nienależne świadczenie.

W tych okolicznościach Sąd na podstawie wyżej powołanych przepisów oraz art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł o zmianie zaskarżonych decyzji.

Ubocznie tylko stwierdził, iż organ rentowy może się domagać ustawowych odsetek wyłącznie od dnia doręczenia odpisu decyzji zobowiązującej do zwrotu nienależnego świadczenia, nie zaś od dnia wydania tej decyzji (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 19 listopada 2013r. w sprawie o sygn. III AUa 198/13, opubl. LEX nr 1400345; wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 18 października 2013r. w sprawie o sygn. III AUa 229/13, LEX nr 1391864).

O kosztach procesu poniesionych przez odwołującą spółkę orzeczono przy zastosowaniu przepisu art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w związku z § 11 ustęp 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. nr 163, poz. 1349 z późniejszymi zmianami).

Powyższy wyrok zaskarżył w całości organ rentowy zarzucając:

- naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez nieprawidłową ocenę materiału dowodowego i dowolne przyjęcie, że kwota wypłacona przez (...) J. B., P. B.sp.j. na mocy ugody M. L.miała formę odszkodowania co doprowadziło do błędnego ustalenia, że zainteresowana nie zachowała prawa do wynagrodzenia za sporny okres i skutkowało naruszeniem art. 12 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa poprzez przyjecie, że ubezpieczonej przysługiwał zasiłek chorobowy za okres 1 – 21. 10.2013r. i tym samym kwota wypłacona z tego tytułu nie stanowi nienależnego świadczenia,

- naruszenie art. 65 k.c. poprzez błędną wykładnię przez przyjęcie, iż między stronami doszło do ustalenia odszkodowania, a nie wynagrodzenia w związku z zatrudnieniem do 31.12.2013r.

W związku z tymi zarzutami wnosił o:

- zmianę zaskarżonego wyroku w całości i oddalenie odwołania.

Odwołujący w odpowiedzi na apelację wnosił o:

1.  oddalenie apelacji organu rentowego oraz zasądzenie od organu rentowego na rzecz odwołującego kosztów postępowania pierwszoinstancyjnego, w tym kosztów zastępstwa wg norm przepisanych,

2.  zasądzenie od organu rentowego na rzecz odwołującego kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych,

3.  przeprowadzenie dowodu z akt innej sprawy zwisłej przed Sądem Rejonowym w Kaliszu – Sądem Pracy i Ubezpieczeń Społecznych o sygn. akt IV P 311/13 tj. z dokumentów na karcie: k.79 83, 88 – na okoliczność daty uprawomocnienia postanowienia o umorzeniu postępowania.

Sad Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest uzasadniona.

Chociaż podniesionym w niej zarzutom naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. poprzez nieprawidłową ocenę materiału dowodowego i dowolne przyjęcie, że kwota wypłacona przez (...) sp. j. na mocy ugody M. L.miała formę odszkodowania jak i zarzutowi naruszenia art. 65 k.c. nie można odmówić słuszności to jednak zaskarżony wyrok nie narusza wskazywanego przez organ rentowy przepisu art. 84 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Sąd I instancji przyjął, że zgodnym zamiarem stron wynikającym z ugody była zapłata na rzecz powódki świadczenia stanowiącego formę odszkodowania związanego z wypowiedzeniem warunków pracy celem zakończenia sporu zawisłego przed Sądem i tak też należy traktować „stosowne wynagrodzenie” o jakim stanowi zawarta przez strony przed sądem pracy ugoda.

Musi to budzić wątpliwości, gdyż w ugodzie strony postanowiły, iż stosunek pracy rozwiązuje się za wypowiedzeniem dokonanym przez pracodawcę ze skutkiem na dzień 31 grudnia 2o13r, przy czym powódka zostaje zwolniona z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia, za który pozwany zobowiązuje się wypłacić powódce stosowne wynagrodzenie.

W odpowiedzi na złożony przez powódkę wniosek w dniu 11 października 2013r. pozwany wyjaśnił, że stosowne wynagrodzenie oznacza wynagrodzenie w wysokości wynikającej z dotychczasowych warunków pracy powódki.

W związku z tym nie budzi wątpliwości, że powódka miała otrzymać wynagrodzenie od pozwanego w związku z trwającym do dnia 31 grudnia 2o13r. stosunkiem pracy, a nie świadczenie będące formą odszkodowania.

Tak też podszedł do tego pozwany odprowadzając od wypłaconego powódce wynagrodzenia stosowne składki na ubezpieczenie społeczne. Wypłacane pracownikom odszkodowania nie stanowią natomiast podstawy wymiaru składek.

Jednakże w ocenie sadu odwoławczego nie można przypisać odwołującemu odpowiedzialności na podstawie art. 84 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z powodu braku możliwości przypisania zawinienia przez odwołującego jeżeli chodzi o brak niezwłocznego powiadomienia organu rentowego.

Zgodnie z przepisem art. 84 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych osoba, która pobrała nienależne świadczenie z ubezpieczeń społecznych, jest obowiązana do jego zwrotu, wraz z odsetkami, w wysokości i na zasadach określonych przepisami prawa cywilnego. Natomiast z ust. 6 wynika, że jeżeli pobranie nienależnych świadczeń zostało spowodowane przekazaniem przez płatnika składek lub inny podmiot nieprawdziwych danych mających wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość, obowiązek zwrotu tych świadczeń wraz z odsetkami, o których mowa w ust. 1, obciąża odpowiednio płatnika składek lub inny podmiot. Natomiast art. 12 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa stanowi, że zasiłek chorobowy nie przysługuje za okresy niezdolności do pracy, w których ubezpieczony na podstawie przepisów o wynagradzaniu zachowuje prawo do wynagrodzenia.

W nawiązaniu do powyższego stwierdzić należy, iż do zawarcia ugody sądowej doszło w dniu 8 października 2013r. Jednocześnie zapadło też postanowienie, wydane tego samego dnia, którym sąd umorzył postępowania w sprawie IV P311/13. Na postanowienie to każda ze stron mogła wnieść zażalenie. Następnie w związku z pismem powódki M. L. z dnia 11 października 2013r. odwołujący został zobowiązany przez sąd do ustosunkowania się do niego w terminie 7 dni i zgodnie z tym zobowiązaniem udzielił odpowiedzi w dniu 21 października 2013r.

Wobec tego odwołujący, który o treści ugody powiadomił organ rentowy pismem z dnia 22 października 2013r., a które wpłynęło do organu rentowego w dniu 23 października 2013r. nie przekazał wbrew twierdzeniom organu rentowego nieprawdziwych danych czy też dokumentów niezgodnych z prawdą, co uzasadniałoby jego odpowiedzialność w świetle przepisu art. 84 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Informację o treści ugody przekazał dopiero organowi rentowemu dopiero w sytuacji, gdy był przekonany o prawomocności postanowienia sądu o umorzeniu postępowania, w którym ugoda została zawarta.

W tej sytuacji nie można odwołującemu przypisać zaniechania niezwłocznego podania prawdziwych danych, co w ocenie organu rentowego jest równoznaczne z przekazaniem przez płatnika nieprawdziwych danych.

Wobec powyższego apelacja jako nieuzasadniona podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.