Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 czerwca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Świdnicy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący- Sędzia: SO Krystian Nowocień

Sędziowie: SO Monika Kiwiorska – Pająk, SO Joanna Sawicz

Protokolant: st. sekretarz sądowy Marta Kołodziejczyk

przy udziale ----

po rozpoznaniu w dniu 23 czerwca 2014 r. w Świdnicy

sprawy z powództwa I. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W.

o jednorazowe odszkodowanie z tytuł choroby zawodowej po zmarłym

na skutek apelacji wniesionej przez powódkę

od wyroku Sądu Rejonowego w Świdnicy

z dnia 31 marca 2014 r. sygn. akt IV U 555/13

apelację oddala.

UZASADNIENIE

I. K. wniosła odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w W.z dnia 15.10.2013 r., w której odmówiono jej prawa do jednorazowego odszkodowania z tytułu śmierci męża wobec nie uznania związku przyczynowego pomiędzy jego zgonem a chorobą zawodową.

Strona pozwana Zakład (...) Oddział w W. wniosła o oddalenie odwołania i zasądzenie kosztów procesu z uwagi na orzeczenie (...) , która orzekła brak związku przyczynowego pomiędzy chorobą zawodową a zgonem.

Wyrokiem z dnia 31.03.2014r. Sąd Rejonowy w Świdnicy , Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie i zasądził od powódki na rzecz strony pozwanej kwotę 120 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Rozstrzygnięcie swoje Sąd I-szej Instancji oparł o następująco ustalony stan faktyczny i poczynione rozważania:

A. K. pracował 27 lat jako górnik dołowy w narażeniu na pyły zwłókniające, pozostawał pod kontrolą Poradni (...). W 1978 roku stwierdzono chorobę zawodową drobnoguzkową ograniczoną 1q. Od 1982 roku rozpoznano pylicę drobnoguzkową 2q i przewlekłe zapalenie oskrzeli. Ostatnie orzeczenie z Poradni (...)pochodzi z 1991 roku, gdzie rozpoznano pylicę drobnoguzkową 3 q i zapalenie oskrzeli. Brak jest dokumentacji lekarskiej dotyczącej choroby zawodowej po roku 1991 do 2013. W dniu 2.08.2013r. A. K. został przyjęty na Oddział (...) z podejrzeniem guza płuca, badaniem rozpoznano raka drobnokomórkowego i stwierdzono liczne przerzuty do wątroby . W dniu 22.08.2013r. A. K. zmarł z powodu rozsianego procesu nowotworowego.

Ubezpieczony nie był leczony szpitalnie ani ambulatoryjnie w związku z zaburzeniami układu oddechowego spowodowanymi pylicą. Pobyt w szpitalu w 2013 roku związany był z rakiem płuca, a opis radiogramu klatki piersiowej wykonany w dniu 22.07.2013r. świadczy o braku progresji zmian pylicy płuc. Pylica płuc nie była przyczyną ani współprzyczyną zgonu męża powódki.

W ocenie Sądu I-szej Instancji brak było podstaw do uwzględnienia odwołania.

Zgodnie z art.13 ust.1 ustawy z dnia 30.10.2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych ( DZ. U. nr 199 , poz. 1673 ze zm.) członkom rodziny ubezpieczonego, który zmarł wskutek ( … ) choroby zawodowej, przysługuje jednorazowe odszkodowanie. Odszkodowanie to przysługuje również w razie śmierci wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej rencisty, który był uprawniony do renty z ubezpieczenia wypadkowego. Przesłanką stanowiącą o prawie do przedmiotowego świadczenia jest związek pomiędzy zgonem a chorobą zawodową , a w niniejszej sprawie związku takiego nie stwierdzono. Samo stwierdzenia choroby zawodowej nie stanowi o tym ,że musiała ona być przyczyną lub współprzyczyną zgonu. Mogła ona być – jak w tym przypadku – jedną ze współistniejących chorób nie mających wpływu na okres przeżycia. Sąd w tym zakresie oparł się na ustaleniach opinii bezstronnego biegłego sądowego , która to opinia stanowi wnikliwą analizę zarówno stanu zdrowia męża powódki przed śmiercią , jak i przyczyn , dla których zgon nastąpił. Biegła stwierdziła, iż mąż powódki nie zmarł w następstwie pylicy płuc, nie była ona przyczyną ani współprzyczyną zgonu męża powódki, przebiegała łagodnie, bez progresji zmian radiologicznych . Pylica płuc może prowadzić do zgonu tylko w przypadku zaawansowanych zmian radiologicznych, głownie w przypadku pylicy guzowatej, przebiegającej z narastającą niewydolnością oddechowa prowadzącą do nadciśnienia płucnego i zespołu płucno-sercowego. Tego typu zmian nie stwierdzono. A. K. nie był leczony szpitalnie ani ambulatoryjnie w związku z zaburzeniami układu oddechowego spowodowanymi pylicą płuc, pobyt w szpitalu w 2013 roku związany był z rakiem płuca, a opis radiogramu klatki piersiowej wykonany 22.07.2013r. świadczy o braku progresji zmian pylicy płuc. Pylica płuc nie była przyczyną ani współprzyczyną zgonu męża powód. U ubezpieczonego pylica płuc przebiegała łagodnie, bez progresji zmian radiologicznych i nie była przyczyną ani współprzyczyną zgonu męża powódki.

Opinia biegłych zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, ma na celu ułatwienie sądowi należytej oceny zebranego materiału wtedy, gdy potrzebne są wiadomości specjalne. Podlega jak inne dowody ocenie według art. 233§ 1 k.p.c., lecz odróżniają ją szczególne kryteria oceny, które stanowią zgodność z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, poziom wiedzy biegłego, podstawy teoretyczne opinii, sposób motywowania oraz stopień stanowczości wyrażonych w niej wniosków. Przedmiotem opinii nie jest więc przedstawienie faktów lecz ich ocena na podstawie wiadomości specjalnych. Sąd nie znalazł podstaw aby kwestionować ustalenia i wnioski opinii lub powoływać innego biegłego lub Instytut i uznał opinię oraz wnioski w niej zawarte za w pełni miarodajne. Sąd nie widział potrzeby powoływania innego biegłego uznając obecna opinię za w pełni miarodajną, jasną i w sposób należyty uzasadnioną.

Z tych też względów, Sąd I-szej Instancji w oparciu o art. 47714§1 k.p.c. oddalił odwołanie.

Apelację od powyższego wyroku złożyła powódka I. K., zaskarżając wyrok w całości i zarzucając mu obrazę przepisów: art. 278 §1 k.p.c. i art. 285 §2 k.p.c. w zw. z art. 217 §1 k.p.c. w zw. z art. 224 §1 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. w zw. z art. 232 k.p.c. i art. 233 §1 k.p.c. przez dowolna ocenę materiału dowodowego i bezpodstawne oddalenie wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii łącznej biegłych pulmonologa i onkologa na okoliczność ustalenia związku pomiędzy chorobą zawodową a zgonem męża powódki.

Wskazując na powyższe powódka wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez przyznanie jej prawa do jednorazowego odszkodowania z ubezpieczenia wypadkowego; względnie uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I-szej Instancji oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów procesu za obie instancje według norm przypisanych.

Powódka wniosła także o dopuszczenie dowodu z opinii łącznej biegłych pulmonologa i onkologa na okoliczność ustalenia związku pomiędzy chorobą zawodową pylica płuc, a zgonem jej męża.

W uzasadnieniu apelacji I. K. wskazała, że w niniejszej sprawie opinia biegłej pulmonolog nie jest wystarczająca do podjęcia rozstrzygnięcia w sprawie, są w niej błędy logiczne, a biegła nie zapoznała się z całością materiału dowodowego. Opinia ta jest wadliwa i niewyczerpująca, zaś Sąd I-szej Instancji bezpodstawnie nie uwzględnił wniosku pełnomocnika powódki i w konsekwencji przedwcześnie zamknął rozprawę, mimo że istnieje szereg wątpliwości, których wyjaśnienie jest konieczne do podjęcia prawidłowego rozstrzygnięcia w sprawie.

Sąd II-giej Instancji zważył, co następuje:

Apelacja wniesiona przez powódkę I. K. nie zasługuje na uwzględnienie. Na wstępie niniejszych rozważań należy wskazać, że Sąd Okręgowy po rozpoznaniu sprawy podziela w całości stanowisko Sądu I-szej Instancji, zarówno w zakresie ustaleń faktycznych, jak i oceny prawnej wniesionego odwołania, przyjmując ustalenia i wnioski tego Sądu za własne (tak SN np. w wyroku z dnia 19.05.1998r., II CKN 770/97, Lex nr 82299; wyroku z dnia 8.10.1998r., II CKN 923/97, OSNC 1999, nr 3, poz. 60).

W myśl art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 30.10.2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych ( tekst jedn. Dz.U. z 2009r., nr 167, poz. 1322 ze zm. obowiązującej od 1.01.2003r. ) członkom rodziny ubezpieczonego, który zmarł wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, przysługuje jednorazowe odszkodowanie. Odszkodowanie to przysługuje również w razie śmierci wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej rencisty, który był uprawniony do renty z ubezpieczenia wypadkowego.

Reguły dowodzenia w procesie cywilnym (art. 232 k.p.c.) zobowiązują strony do wskazywania dowodów, z których wywodzą one skutki prawne. Zasada ta znajduje także zastosowanie w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, których przedmiotem są odwołania od decyzji organów rentowych. Oznacza to, że powódka winna wykazać w niniejszym procesie , że zgon jej męża nastąpił wskutek tej choroby zawodowej.

Zarzuty apelacyjne koncentrują się na przywoływaniu przepisów prawa procesowego (art. 278 §1 k.p.c. i art. 285 §2 k.p.c. w zw. z art. 217 §1 k.p.c. w zw. z art. 224 §1 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. w zw. z art. 232 k.p.c. i art. 233 §1 k.p.c.), które w ocenie skarżącej zostały naruszone przez Sąd I-szej Instancji , i skutkowały niezasadnym oddaleniem wniosku o przeprowadzenie dowodu z opinii kolejnych biegłych sądowych .

W niniejszej sprawie spór między stronami koncentrował się wokół ustalenia, czy zgon męża powódki pozostawał w związku przyczynowym ze stwierdzoną u niego chorobą zawodową – pylicą płuc. W szczególności strona pozwana, powołując się na orzeczenia lekarza orzecznika ZUS z dnia 18.09.2013r. i komisji lekarskiej z dnia 9.10.2013r. , wskazywała, że brak jest podstaw medycznych do przyjęcia takiego związku. Powódka natomiast niejako a priori podnosiła, że skoro jej mąż cierpiał na w/w chorobę zawodową , zaś bezpośrednią przyczyną zgonu była niewydolność oddechowo – krążeniowa, to istnieje związek przyczynowy pomiędzy pylicą a śmiercią jej męża.

W opinii biegłego pulmonologa , brak jest jednak podstaw do przyjęcia koncepcji powódki. Biegła wyjaśniła , iż mąż powódki nie zmarł w następstwie pylicy płuc, nie była ona przyczyną ani współprzyczyną zgonu męża powódki, przebiegała łagodnie, bez progresji zmian radiologicznych . Pylica płuc może prowadzić do zgonu tylko w przypadku zaawansowanych zmian radiologicznych, głównie w przypadku pylicy guzowatej, przebiegającej z narastającą niewydolnością oddechowa prowadzącą do nadciśnienia płucnego i zespołu płucno-sercowego. Tego typu zmian nie stwierdzono. A. K. nie był leczony szpitalnie ani ambulatoryjnie w związku z zaburzeniami układu oddechowego spowodowanymi pylicą płuc, pobyt w szpitalu w 2013 roku związany był z rakiem płuca, a opis radiogramu klatki piersiowej wykonany 22.07.2013r. świadczy o braku progresji zmian pylicy płuc. Dodatkowo biegła podała, że niewydolność krążeniowo-oddechowa poprzedza każdy zgon.

W ocenie Sądu II-giej Instancji opinia ta jest logiczna, jednoznaczna, wyczerpująca, oparta o zgromadzoną dokumentację lekarską przedstawioną przez powódkę i zawartą w aktach ZUS; jest miarodajna do rozstrzygnięcia wszystkich istotnych okoliczności sprawy, spójna, szczegółowo uzasadniona w myśl przepisu art. 285 k.p.c. Nie można pominąć również faktu, przy cenie tej opinii, że nawet w karcie zgonu ubezpieczonego, nie wskazano, aby to pylica płuc była przyczyna czy współprzyczyną śmierci męża powódki.

Stąd też uwzględniając zasady logiki i doświadczenia życiowego, należy uznać ją za wiarygodna w myśl art. 233 §1 k.p.c., co prawidłowo przyjął Sąd I-szej Instancji.

Natomiast odnosząc się do zarzutu apelującej odnośnie nieuwzględnienia wniosku o powołanie kolejnych biegłych i tym samym dopuszczenie opinii, należy uznać go za chybiony.

Otóż skuteczne zarzucanie w apelacji uchybienia przez Sąd I-szej Instancji przepisom postępowania dotyczącego oddalenia wniosków dowodowych oraz naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów wyrażoną w przepisie art. 233 §1 k.p.c., musi być poprzedzone zgłoszeniem zarzutów w trybie regulacji zawartej w art. 162 k.p.c. przed tym Sądem. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem zarówno Sądu Najwyższego, jak i sądów powszechnych, dopiero w sytuacji zgłoszenia zastrzeżenia zgodnie z przepisem art. 162 k.p.c. z przedstawieniem odpowiedniej argumentacji prawnej , przy wpisaniu treści tegoż do protokołu rozprawy, możliwym jest skuteczne podnoszenie w apelacji zarzutu niewyjaśnienia wszystkich istotnych okoliczności sprawy. Celem regulacji z art. 162 k.p.c. jest pobudzenie inicjatywy stron w doprowadzeniu do szybkiego usunięcia dostrzeżonych przez nie naruszeń przepisów postępowania i umożliwienie sądowi niezwłocznego naprawienia błędu. Cel art. 162 k.p.c. byłby zatem trudny do osiągnięcia przy założeniu, że strona, która we właściwym czasie nie zgłosiła odpowiedniego zastrzeżenia, może powoływać się na rzekome uchybienia procesowe Sądu I instancji dopiero po raz pierwszy w środku zaskarżenia (tak też SN w wyroku z 6 grudnia 2012 r., III CSK 62/12; LEX nr 1293777). Strona nie może zatem skutecznie zarzucać w apelacji uchybienia przez Sąd I-szej Instancji przepisom postępowania, dotyczącego oddalenia wniosków dowodowych, jeżeli nie zwróciła uwagi Sądu na to uchybienie (uchwała SN z 27 czerwca 2008 r., III CZP 50/08; OSNC 2009/7-8/103; wyrok SN z 7 marca 2012 r., II PK 159/11; OSNP 2013/3-4/32 i wyrok SA w Szczecinie z 12 września 2012 r., I ACa 299/12; LEX nr 1220620).

Dodatkowo należy wskazać, że opinie biegłych podlegają, tak jak inne dowody, ocenie według art. 233 §1 k.p.c., lecz odróżniają je pod tym względem szczególne dla tych dowodów kryteria oceny, które stanowią: poziom wiedzy biegłego, podstawy teoretyczne opinii, sposób motywowania sformułowanego w niej stanowiska oraz stopień stanowczości wyrażonych w niej ocen, a także zgodność z zasadami logiki i wiedzy powszechnej (wyrok SN z 15 listopada 2002 r., V CKN 1354/00, opubl. w LEX nr 77046). W efekcie specyfika oceny dowodu z opinii biegłych wyraża się w tym, że sfera merytoryczna opinii kontrolowana jest przez Sąd, który nie posiada wiadomości specjalnych, w istocie tylko w zakresie zgodności z zasadami logicznego myślenia, doświadczenia życiowego i wiedzy powszechnej. Odwołanie się przez Sąd do tych kryteriów oceny stanowi więc wystarczające i należyte uzasadnienia przyczyn uznania opinii biegłych za przekonujące (wyrok SN z 7 kwietnia 2005 r., II CK 572/04, opubl. w LEX nr 151656). Dlatego też strona kwestionująca opinię , winna wykazać jakie to kryteria oceny naruszył Sąd I-szej Instancji i z jakich przyczyn. Postawienie natomiast zarzutu obrazy art. 233 § 1 k.p.c. nie może polegać na zaprezentowaniu stanu faktycznego ustalonego przez siebie, na podstawie własnej oceny dowodów. Skarżący winien przedstawić argumenty jurydyczne uzasadniające przyjęcie, że w istocie Sąd I-szej Instancji naruszył zasady logiki czy doświadczenia życiowego, dokonując oceny opinii biegłego sądowego.

A zatem, w świetle poczynionych rozważań, należy wskazać, że skarżąca nie zgłosiła żadnych zastrzeżeń w trybie art. 162 k.p.c. Nadto w zarzutach apelacyjnych brak jest argumentów, które by wskazywały na przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów poprzez naruszenie zasad logiki czy zasad doświadczenia życiowego przy ocenie wiarygodności materiału dowodowego, w tym dowodu z opinii biegłego sądowego.

Natomiast odnosząc się do wniosku dowodowego powódki zawartego w apelacji dotyczącego dopuszczenia dowodu z opinii kolejnych biegłych, to podlega on oddaleniu w myśl art. 381 k.p.c. jako spóźniony.

A zatem mając powyższe rozważania na uwadze, apelacja jako bezzasadna podlega oddaleniu w oparciu o art. 385 k.p.c.