Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 października 2014 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu – Wydział I Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: S.S.O. Joanna Składowska

Protokolant: sekr. sąd. Joanna Wołczyńska – Kalus

po rozpoznaniu w dniu 16 października 2014 roku w Sieradzu na rozprawie

sprawy z powództwa Ł. P. (1)

przeciwko: Towarzystwu (...) SA w Ł.

o zadośćuczynienie, odszkodowanie, rentę i ustalenie odpowiedzialności na przyszłość

1.  zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) SA w Ł. na rzecz powódki Ł. P. (1):

a.  kwotę 118 500 (sto osiemnaście tysięcy pięćset) złotych z tytułu zadośćuczynienia, z ustawowymi odsetkami:

- od kwoty 28 500 złotych od dnia 29 grudnia 2011r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 40 000 złotych od dnia 07 maja 2012r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 50 000 złotych od dnia 28 listopada 2012r. do dnia zapłaty;

b. rentę z tytułu zwiększonych potrzeb za okres od lipca 2012r. do października 2014r. w łącznej kwocie 45 360 (czterdzieści pięć tysięcy trzysta sześćdziesiąt) złotych, z ustawowymi odsetkami:

- od kwoty 8 100 złotych od dnia 28 listopada 2012r. do dnia zapłaty,

- od 23 kwot po 1 620 złotych od 11 dnia każdego kolejnego miesiąca do dnia zapłaty, poczynając od 11 grudnia 2012r.;

c. rentę z tytułu zwiększonych potrzeb na przyszłość, tj. od listopada 2014r. w kwotach po 1 620 (tysiąc sześćset dwadzieścia) złotych miesięcznie, płatną do 10 dnia każdego miesiąca, z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności;

d. kwotę 24 326,95 (dwadzieścia cztery tysiące trzysta dwadzieścia sześć i 95/100) złotych z tytułu utraconego dochodu, z ustawowymi odsetkami:

- od kwoty 16 455,50 złotych od dnia 28 maja 2012r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 7 871,45 złotych od dnia 28 listopada 2012r. do dnia zapłaty;

e. kwotę 8 623,79 (osiem tysięcy sześćset dwadzieścia trzy i 79/100) złotych z tytułu zwrotu kosztu dojazdów do placówek medycznych, z ustawowymi odsetkami:

- od kwoty 3 026,80 złotych od dnia 28 maja 2012r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 5 596,99 złotych od dnia 28 listopada 2012r. do dnia zapłaty;

2.  ustala odpowiedzialność pozwanego za skutki wypadku powódki z dnia 13 sierpnia 2011r., które ujawnią się w przyszłości;

3.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

4.  nakazuje zwrócić pozwanemu niewykorzystaną zaliczkę zaksięgowaną pod poz. 14/2013 w kwocie 500 (pięćset) złotych;

5.  nakazuje pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 8 545,00 (osiem tysięcy pięćset czterdzieści pięć) złotych z tytułu opłaty sądowej oraz 3 636,99 (trzy tysiące sześćset trzydzieści sześć i 99/100) złotych z tytułu zwrotu wydatków;

6.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki 8 009,33 (osiem tysięcy dziewięć i 33/100) złotych z tytułu zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 288/12

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 19 listopada 2012r. (data wpływu) Ł. P. (1) wniosła o zasądzenie na jej rzecz od Towarzystwa (...) SA w Ł.:

- kwoty 168 500 złotych z tytułu zadośćuczynienia, z ustawowymi odsetkami od dnia 29 grudnia 2011r. do dnia zapłaty,

- renty z tytułu zwiększonych potrzeb za okres od lipca 2012r. w kwotach po 1 620 złotych miesięcznie, płatnej do 10 dnia każdego miesiąca, z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności,

- kwoty 34 170,50 złotych z tytułu utraconego dochodu za okres do 31 marca 2012r., z ustawowymi odsetkami od dnia 28 maja 2012r. do dnia zapłaty,

- kwoty 8 623,79 złotych z tytułu zwrotu kosztu dojazdów do placówek medycznych, z ustawowymi odsetkami od dnia 28 maja 2012r. do dnia zapłaty,

a także ustalenie odpowiedzialności strony pozwanej za skutki będące następstwem zdarzenia z dnia 13 sierpnia 2011r., które ujawnią się przyszłości oraz zasądzenie kosztów procesu – wg zestawienia złożonego na rozprawie poprzedzającej wydanie wyroku w wysokości 10 112,63 złotych.

Pozwany powództwa nie uznał i wniósł o jego oddalenie oraz o zasądzenie od powódki kosztów procesu wg norm przepisanych.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 13 sierpnia 2011r. w miejscowości C. 27 letnia Ł. P. (1) pomagała swoim rodzicom w pracach polowych, uczestnicząc przy zbiorze ziemniaków. Ojciec powódki Z. P. prowadził ciągnik rolniczy U. nr rej. (...) z maszyną do kopania ziemniaków, natomiast Ł. P. (1) wybierała z taśmy odpady w postaci kamieni i uszkodzonych ziemniaków. W pewnym momencie powódka zauważyła kamień na dolnej taśmie. Krzyknęła do ojca aby zatrzymał maszynę. Z. P. zatrzymał pracę kombajnu, nie gasząc silnika. Powódka weszła pod maszynę, aby wyciągnąć kamień. Sądząc, że córka już zakończyła te czynności, Z. P. włączył wałek przekaźnika mocy. Powódka nie zdążyła jednak jeszcze wówczas wydostać się spod wałka i dostała się do niego chustka, którą miała na głowie wraz z włosami. Doszło do oderwania skóry owłosionej głowy - oskalpowania oraz lewej małżowiny usznej.

(zeznania świadków: Z. P. – k. 255-256, W. P. – k. 256, zeznania powódki – nagranie z rozprawy z 26 czerwca 2014r. – k. 380 – 00.09.22-00.41)

Zostało powiadomione pogotowie ratunkowe i powódka został przetransportowana helikopterem do szpitala w S., gdzie była hospitalizowana w oddziale chirurgicznym i przeszła nieudany zabieg operacyjny przyszycia skalpu. Następnie 16 sierpnia 2011r. została przeniesiona do szpitala im. B. w Ł. i do 02 września 2011r. hospitalizowana w oddziale klinicznym chirurgii plastycznej, gdzie przeszła zabieg operacyjny usunięcia martwego skalpu z okolicy czołowej, ciemieniowej i potylicznej wraz z częścią skóry lewego policzka, usunięcia 2/3 nekrotycznej lewej małżowiny usznej i wszycia chrząstki lewej małżowiny usznej pod skórę podbrzusza oraz zabieg operacyjny nawiercania kości czaszki.

Ponowne przyjęcie do wskazanej palcówki miało miejsce 09 listopada 2011r.

W czasie pobytu w okresie do 21 listopada 2011r. powódka przeszła zabieg oczyszczenia rany oraz pokrycia ubytku skóry głowy wolnymi przeszczepami skóry pobranymi z obu ud. Dalsze leczenie przebiegało w warunkach ambulatoryjnych.

(opinia biegłego z zakresu chirurgii plastycznej C. D. – k. 276-279, karty informacyjne leczenia szpitalnego – k. 51-52, 55, 94)

Co drugi dzień odwiedzali powódkę w szpitalu rodzice. Odległość z miejsca ich zamieszkania do S. wynosi 12 km, natomiast do (...) km. Jeździli własnym samochodem. Wizyty były konieczne z uwagi na bardzo zły stan psychiczny i fizyczny powódki. Matka Ł. P. (2) karmiła ją. W szpitalu w S. rodzice powódki byli 5 razy, następnie przewieźli córkę do szpitala do Ł.. W szpitalu im. B. odwiedzili ją 16 razy. Po hospitalizacji Ł. P. (1) odbyła także 19 wizyty w celu zmiany opatrunku. Podczas kolejnego pobytu w szpitalu w Ł. rodzina powódki odwiedziła ją 10 razy. Po przeszczepach powódka nie mogła chodzić i była bardzo osłabiona

(zeznania świadków Z. P. – k. 255-256, W. P. – k. 256 , zeznania powódki – nagranie z rozprawy z 26 czerwca 2014r. – k. 380 – 00.09.22-00.41 , oświadczenie o dojazdach do placówek medycznych – k. 207-209)

Przed wypadkiem powódka pracowała w Wielkiej Brytanii jako pracownik produkcji. Jej zarobki wynosiły 285,57 funtów brytyjskich netto tygodniowo.

Po wypadku całkowita niezdolność Ł. P. (1) do pracy trwała do grudnia 2011r., tj. do pełnego wygojenia się wolnych przeszczepów skóry.

(opinia uzupełniająca biegłego z zakresu chirurgii plastycznej C. P. – Drew – k. 383)

Do chwili obecnej jednak powódka jest częściowo niezdolna do pracy z uwagi na zaburzenia adaptacyjne. Poprawa stanu psychicznego wymaga leczenia farmakologicznego i psychoterapii przez minimum 6 miesięcy.

(opinia uzupełniająca biegłej z zakresu psychiatrii J. K. – k. 392)

Do lutego 2012r. Ł. P. (1) przebywała na zwolnieniu lekarskim. Następnie została uznana za osobę niezdolną do pracy i przyznano jej z tego tytułu zasiłek.

Łącznie w okresie od 19 sierpnia 2011r. do 31 marca 2012r. powódka otrzymała z tytułu wynagrodzenia i zasiłku 4 459,98 funtów brytyjskich netto.

(zestawienie wypłat – k. 231 – 236)

W dniu 11 kwietnia 2012r. powódka zleciła firmie (...) w W. wykonanie systemu włosów typu W. Q. z bazą silikonową. Zabieg montażu i stylizacji wykonano 13 lipca 2012r. Całkowity koszt usługi wyniósł 11 tysięcy złotych. Koszt niezbędnych dodatkowych akcesoriów (klej, głowa stylizacyjna, kosmetyki) wynosi 414 złotych. Zapas preparatów średnio wystarcza na trzy miesiące użytkowania. Cena comiesięcznych wizyt w celu pielęgnacji, odświeżenia koloru i stylizacji peruki to 300 złotych. Po okresie roku użytkowania wymagana jest wymiana peruki na nową.

(informacja – k. 205, zeznania powódki – nagranie z rozprawy z 26 czerwca 2014r. – k. 380 – 00.09.22-00.41 , opinia biegłego z zakresu chirurgii plastycznej C. D. – k. 276-279)

Powódka nie wymieniła dotąd peruki i nie jeździ na zabiegi pielęgnacyjne z uwagi na brak środków.

(zeznania powódki – nagranie z rozprawy z 26 czerwca 2014r. – k. 380 – 00.09.22-00.41)

Trwałe skutki wypadku to blizny pourazowo-pooperacyjne głowy (okolicy skroniowo-czołowej prawej dochodząca do pasma skóry owłosionej o szerokości od 40 mm - na swych krańcach - tylnym, w okolicy skroniowo-potylicznej i przednim, w okolicy skroniowo-czołowej do 97 mm - w odcinku środkowym, skroniowym; kikut dolnego bieguna amputowanej małżowiny-płatka, skrawka i przeciw-skrawka bliznowato zdeformowany, „guzkowaty” o średnicy 27 mm) oraz obu kończyn dolnych w obrębie ud powstałe po pobraniu przeszczepów (na przednio - bocznych powierzchniach obu ud na całej ich długości rozległe, pasmowate blizny pooperacyjne, płaszczyznowe, prostokątne, o przebarwieniu brunatno – różowo - sinym, wypukłe (przerostowe), o wymiarach 280 x 230 mm na udzie prawym i 280 x 85 mm na udzie lewym).

Blizny i amputacja lewej małżowiny usznej stanowią znacznego stopnia, nieodwracalne oszpecenie wyglądu powódki.

Z punktu widzenia chirurgii plastycznej trwały uszczerbek na zdrowiu powódki, na podstawie obowiązujących przepisów załącznika do Rozporządzenia Min. Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002r. (Dz. U. Nr 234, poz.1974) wynosi łącznie 60 %:

- oskalpowanie skóry głowy - 25%,

- amputacja lewej małżowiny usznej - 15%,

- blizny uda prawego - 10%,

- blizny uda lewego - 10%.

( opinia biegłego z zakresu chirurgii plastycznej C. D. – k. 276-279)

Ponadto powódka cierpi na brak czucia na głowie, nie podnosi lewej brwi, odczuwa świąd skóry od noszonej peruki. Niepodnoszenie brwi, przy pełnej ruchomości i wydolności lewej powieki, nie stanowi oddzielnego uszczerbku na zdrowiu, gdyż nie tworzy ani asymetrii twarzy, ani nie zawęża pola widzenia. Nie wiąże się z uszkodzeniem nerwu lecz mięśnia uszkodzonego przy oskalpowaniu i wynika z oskalpowania i bliznowacenia całej powierzchni głowy.

(opnie biegłego z zakresu neurochirurgii K. S. – k. 303-305, 343-344)

W wyniku zdarzenia z dnia 13 sierpnia 201lr. u powódki wystąpiły zaburzenia adaptacyjne. Ich charakter i natężenie spowodowały znaczne zaburzenia funkcjonowania społecznego. Z punktu widzenia psychiatrii trwały uszczerbek na zdrowiu powódki wynosi 5%.

(opinia biegłej z zakresu psychiatrii J. K. – k. 312-314)

Ł. P. (1) bardzo zmieniła się po wypadku. Utrata włosów i trwałe oszpecenie są dla niej dramatem. Stała się drażliwa, nerwowa. Unika kontaktów towarzyskich. Swoją aktywność życiową ogranicza do rodziny. Każde wspomnienie zdarzenia wywołuje u niej płacz.

Skóra na głowie jest bardzo cienka i noszenie peruki powoduje dyskomfort.

W domu zatem powódka jej nie zakłada.

Po okresie leczenia powódka powróciła do Wielkiej Brytanii, gdzie zamieszkuje wraz ze swoim partnerem. W 2013r. urodziła dziecko.

( zeznania powódki – nagranie z rozprawy z 26 czerwca 2014r. – k. 380 – 00.09.22-00.41, zeznania świadków: S. T. – k. 257, E. P. – k. 256verte, Z. P. – k. 255-256, W. P. – k. 256)

Ciągnik rolniczy U. nr rej. (...) był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w pozwanym towarzystwie ubezpieczeniowym.

Powódka zgłosiła zaistnienie wypadku i powstanie uszkodzeń ciała w placówce pozwanego zakładu ubezpieczeń w dniu 23 listopada 2011r. Pismem, które wpłynęło do ubezpieczyciela 28 listopada 2011r. określiła wysokość żądanego zadośćuczynienia tymczasowo na 60 000 złotych.

Decyzją z 13 grudnia 2011r. przyznano powódce zadośćuczynienie w wysokości 31 500 złotych oraz zwrot kosztów opieki i leczenia w wysokości – odpowiednio – 1 058,40 i 93,75 złotych, przy przyjęciu 30 % przyczynienia się powódki do powstania szkody.

Pismem z dnia 30 marca 2012r. pełnomocnik powódki domagał się tytułem zadośćuczynienia dodatkowo kwoty 68 500,00 złotych.

(akta szkody U/259928/2011)

Pismem z 20 kwietnia 2012r. natomiast zwrócił się o zwrot kosztów dojazdu do placówek medycznych w wysokości 3 026,80 złotych oraz utraconego wynagrodzenia za okres do 02 lutego 2012r. w wysokości 3 211,37 funtów brytyjskich .

(pismo – k. 37-44)

Decyzją z 26 czerwca 2012r. przyznano powódce dodatkowo z tytułu zwrotu kosztów leczenia kwotę 1 274,84 złotych, odmawiając wypłaty dalszych świadczeń.

(niesporne, akta szkody)

Sąd zważył :

Zgodnie z art. 822 kc przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający. Jak stanowi art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia.

W przedmiotowej sprawie nie kwestionowane były przez zakład ubezpieczeń sprawstwo ubezpieczonego w zakresie zaistniałego zdarzenia oraz jego odpowiedzialność na zasadzie art. 436 § 1 kc, a w konsekwencji również odpowiedzialność ubezpieczyciela. Poza sporem pozostawało również zaistnienie u powódki obrażeń ciała, których skutkiem było powstanie roszczeń określonych w art. 444 i następnych Kodeksu cywilnego.

W pierwszym rzędzie zatem natomiast należało odnieść się do podniesionego przez pozwanego zarzutu przyczynienia się powódki do powstania szkody.

Przyczynieniem się poszkodowanego do powstania szkody jest każde jego zachowanie pozostające w normalnym związku przyczynowym ze szkodą, za którą ponosi odpowiedzialność inna osoba. W piśmiennictwie wyrażono pogląd, że przyczynienie się występuje, gdy w wyniku badania stanu faktycznego sprawy dojść trzeba do wniosku, że bez udziału poszkodowanego szkoda hipotetycznie nie powstałaby lub nie przybrałaby rozmiarów, które ostatecznie w rzeczywistości osiągnęła.

W sprawie przedmiotowej bezpośrednią przyczyną wypadku było obiektywnie nieprawidłowe postępowanie ubezpieczonego – kierowcy ciągnika, który uruchomił maszynę zanim upewnił się, że powódka wydostała się spod niej po usunięciu kamienia. W czasie wypadku Ł. P. (1) miała na głowie chustkę. Żaden ze świadków zdarzenia nie widział jaki był mechanizm powstania uszkodzenia ciała powódki. Twierdzenia strony pozwanej (k. 216 akt), że włosy powódki nie były w całości schowane pod chustką są całkowicie gołosłowne. Należy z cała mocą podkreślić, że powódka nie weszła pod wałek kombajnu ziemniaczanego w czasie jego pracy, a tylko w takiej sytuacji konieczne byłoby rozważenie prawidłowości tego zachowania i zabezpieczenia głowy w kontekście zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, co postulował pozwany, domagając się dopuszczenia dowodu z opinii biegłego o tej specjalności.

Zauważenia wymaga także, że stwierdzenie przyczynienia, pomimo że jest konieczne do obniżenia odszkodowania, to nie jest do tego wystarczające, tzn. nie prowadzi do niego automatycznie. Tak więc obowiązkiem sądu, który stwierdził przyczynienie poszkodowanego, nie jest zmniejszenie odszkodowania, lecz dokonanie analizy okoliczności sprawy pod kątem zbadania zasadności i skali ewentualnego obniżenia odszkodowania (por. wyrok SN z dnia 29 października 2008 r., IV CSK 228/08, Biul. SN 2009, nr 1, s. 12, M. Praw. 2009, nr 19, s. 1060; P. Granecki, Wybrane zagadnienia wykładni art. 362 k.c. – na marginesie wypowiedzi Profesora Tomasza Pajora, Palestra 2005, z. 1-2, poz. 103; Z. Banaszczyk (w:) Kodeks..., s. 733 i cyt. tam autorzy oraz orzecznictwo; tenże: Glosa do wyroku SN z dnia 15 kwietnia 1999r.).

W tym kontekście niebagatelne znaczenie ma okoliczność, iż prace polowe odbywały się pod kierownictwem Z. P., a zatem to przede wszystkim również na nim spoczywał obowiązek zapewnienia właściwych, tzn. bezpiecznych warunków wykonywania poszczególnych czynności. To ojciec powódki prowadził gospodarstwo rolne i czerpał z niego dochody, natomiast powódka jako członek najbliższej rodziny świadczyła jedynie zwyczajową pomoc. Mając na uwadze powyższe, z uwagi na rażąco niewłaściwe postępowanie Z. P., Sąd doszedł do przekonania, iż w sprawie niniejszej brak byłoby podstaw do zmniejszenia odszkodowania i zadośćuczynienia na podstawie art. 362 kc, nawet przy stwierdzeniu naruszenia przez Ł. P. (1) zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Stąd przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z tego zakresu uznał za zbędne.

Zgodnie z art. 444 § 1 i 445 § 1 kc, w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Sąd może przyznać również poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Pojecie „krzywdy” nie zostało ustawowo zdefiniowane, w związku z czym należy je rozumieć potocznie jako cierpienia fizyczne i psychiczne. Zadośćuczynienie winno stanowić rekompensatę pieniężną mającą na celu złagodzenie tych cierpień. Zadanie Sądu w postępowaniu cywilnym zaś sprowadza się do ustalenia jego wysokości. Przepisy Kodeksu cywilnego nie zawierają kryteriów, jakie należy uwzględniać przy takowym ustalaniu. Ich katalog (oczywiście niepełny, albowiem zawsze należy brać pod uwagę okoliczności konkretnej sprawy) wypracowała judykatura. Niewątpliwie są to: stopień i czas trwania cierpień fizycznych i psychicznych, trwałość skutków czynu niedozwolonego, prognozy na przyszłość, a także przyczynienie się poszkodowanego do powstania lub zwiększenia szkody.

Nie można również zapominać, iż choć oczywiście zadośćuczynienie musi ze względu na swój charakter kompensacyjny przedstawiać ekonomicznie odczuwalną wartość, to jednak jego wysokość winna być utrzymana w rozsądnych granicach dostosowanych do aktualnych stosunków majątkowych społeczeństwa (por. wyrok SN z dnia 24 czerwca 1965 r., I PR 203/65, OSPiKA 1966, poz.92, wyrok SN z dnia 22 marca 1978 r., IV CR 79/78, nie publikowany).

Łączny trwały procentowy uszczerbek na zdrowiu Ł. P. (1) wynosi 65 %.

Jak wynika z opinii biegłych z zakresu chirurgii plastycznej i neurochirurgii, cierpienia fizyczne powódki związane z zerwaniem skalpu i z oderwaniem małżowiny usznej określić należy jako bolesność najwyższego stopnia (stopień piąty w skali (...)).Także liczne zabiegi operacyjne, które powódka przebyła związane były z silną bolesnością pooperacyjną.

Najistotniejsze znaczenie mają jednak skutki wypadku w postaci trwałego oszpecenia wyglądu Ł. P. (1), które (co potwierdza opinia biegłej z zakresu psychiatrii) wpływa i nadal będzie wpływać na jej aktywność życiową, ograniczać ją w wielu sytuacjach. Wygląd zewnętrzny dla młodej kobiety jest jednym z głównych kryteriów oceny własnej atrakcyjności w szeroko pojętych relacjach społecznych. Blizny są dla powódki krępujące, powodują znaczne ograniczenia w utrzymywaniu kontaktów interpersonalnych, mogąc stanowić tym samym ograniczenie w podjęciu pracy zawodowej. Pomimo że od wypadku minęły prawie 2 lata, emocje towarzyszące wydarzeniu i jego skutki są nadal gwałtowne. Powódka nie jest w stanie pogodzić się z nieodwracalnością oszpecenia. Rokowanie w zakresie stanu psychicznego jest niekorzystne.

Z drugiej strony należało jednak zauważyć, że powódka zachowała w zasadzie pełną sprawność fizyczną. Ułożyło się również jej życie rodzinne. Pozostaje w związku partnerskim, urodziła dziecko.

Przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności sprawy, Sąd ocenił stopień krzywdy powódki jako wysoki, natomiast właściwą wysokość zadośćuczynienia na poziomie 150 000 złotych, co przy uwzględnieniu kwoty już wypłaconej przez ubezpieczyciela, daję kwotę 118 500 złotych. W pozostałym zakresie żądanie w zakresie zadośćuczynienia podlegało natomiast oddaleniu.

Zgodnie z art. 444 § 2 kc, jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty.

Nie budzi wątpliwości, iż powódka po wypadku była niezdolna do pracy przez okres zwolnienia, tj. do końca lutego 2012r. Potwierdza to opinii biegłego z zakresu chirurgii plastycznej. Następnie jednak utrzymywały się zaburzenia adaptacyjne, które uniemożliwiały powódce powrót do pracy, którą wykonywała przed wypadkiem.

Gdyby nie wypadek powódka mógłby kontynuować dotychczasowe zatrudnienie.

Wskazując na możliwe do osiągnięcia w okresie do 31 marca 2012r. zarobki, Ł. P. (1) powołała się na wynagrodzenie swojej siostry, która nadal świadczy pracę, którą wcześniej wykonywała Ł. P. (1) w tym samym przedsiębiorstwie. Uzasadniając swoje żądanie obejmujące różnicę między dochodem osiągniętym przez nią – 13 298,88 funtów brytyjskich a A. P. – 19 870,13 funtów brytyjskich, powódka odwołała się do dokumentów – k. 150 – 153, z których nie wynika jaki okres obejmują (brak daty początkowej), a ponadto brak wskazania, czy chodzi o kwoty brutto, czy też netto. Ma to natomiast istotne znaczenie, bowiem ewentualne odszkodowanie z tytułu utraconego dochodu, czy też renta z tego tytułu nie podlega opodatkowaniu. Stąd dla czynionych obliczeń miarodajne są wartości netto.

Z tej przyczyny Sąd oparł się na zestawieniu rzeczywistych wypłat wynagrodzenia bezpośrednio przed wypadkiem, z którego wynika, iż tygodniowo wypłacano Ł. P. (1) 285,84 funty brytyjskie (k. 235). Za okres od 14 sierpnia 2011r. do 31 marca 2012r. – 32 tygodnie daje to kwotę 9 138,24 funtów. Różnica między tym wynagrodzeniem, które powódka hipotetycznie osiągnęłaby, gdyby nie doznała uszkodzenia ciała a świadczeniami rzeczywiście wypłaconym w tym okresie – 4 459,98 funtów wynosi zatem 4 678,26 funtów, co przy przyjęciu kursu z daty złożenia pozwu – 5,2 złotych, daje kwotę 24 326,95 złotych, która podlegała zasądzeniu. Dalej idące żądanie ze wskazanych wyżej przyczyn Sąd oddalił.

Niewątpliwie zwiększyły się także potrzeby powódki. Jak wynika z opinii biegłego z zakresu chirurgii plastycznej C. D., dożywotnim skutkiem wypadku jest konieczność stałego, częstego i systematycznego natłuszczania blizn głowy maściami witaminowymi (linomag, dermosan, balsamy witaminowe, oliwki itp.), co jest jedyną profilaktyką powstawania w obrębie tych blizn odleżyn i owrzodzeń troficznych (ran otwartych przewlekle niegojących się), będącą bezwzględnym zaleceniem leczniczym (wskazaniem lekarskim zdrowotnym), wynikającym z całkowitego braku gruczołów skóry właściwej w obrębie blizny po wgojonych przeszczepach skóry, pokrywających całe sklepienie czaszki powódki. Również dożywotnio zasadne i celowe będzie noszenie przez powódkę peruki maskującej (z długimi włosami, zakrywającymi brak małżowiny usznej lewej). Choć bowiem u powódki chrząstka tej małżowiny została pobrana ze skalpu i wszyta pod skórę brzucha, jako rutynowe w takich przypadkach postępowanie, pozwalające w dowolnie późniejszym terminie wykorzystać ją do procedury chirurgicznej rekonstrukcji małżowiny usznej, to u Ł. P. (1) taka rekonstrukcja nigdy nie będzie możliwa, ponieważ ponowne wszczepienie chrząstki wymaga skóry zdrowej, pełnej grubości, a w okolicy kikuta tej małżowiny u powódki znajduje się jedynie ścieńczała blizna, która nie stanowi żadnego, wartościowego materiału do rekonstrukcji skóry odtwarzanej małżowiny). Ponadto, z uwagi na charakter morfologiczny blizn głowy u powódki (ściągające, ścieńczałe i wysychające) wymagane jest noszenie przez powódkę peruki na siatce silikonowej, nawilżającej (przeciwodleżynowej), a żywotność, czyli okres utrzymywania przez perukę silikonową tych niezbędnych właściwości nie przekracza 12 miesięcy.

Coroczne wydatki z tego tytułu to 11 000 złotych (koszt wykonania peruki) + 414 złotych x 3 (preparaty n. (...) miesiące użytkowania) + 12 x 300 złotych (comiesięczne wizyty w celu pielęgnacji), a zatem 15 842 złotych, czyli 1 320 złotych miesięcznie. Wyliczenie to nie zawiera kosztów dojazdów na comiesięczne wizyty pielęgnacyjne sztucznych włosów oraz zakupu maści witaminowych. Przy uwzględnieniu także tych wydatków i zastosowaniu art. 322 kpc, uznać zatem należy za uzasadnione żądanie w tym zakresie obejmujące 1 620 złotych miesięcznie. Stąd zasądzenie kwoty skapitalizowanej zaległej renty za okres do wydania wyroku w wysokości 45 360 złotych oraz renty w kwocie 1 620 złotych miesięcznie na przyszłość.

Powszechnie w doktrynie prawa cywilnego i judykaturze uznaje się, że w skład kosztów wynikłych z powodu uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, o których mówi art. 444 § 1 kc, wchodzą nie tylko koszty leczenia w ścisłym tego słowa znaczeniu, lecz także wydatki związane z odwiedzinami chorego w szpitalu przez osoby bliskie. Odwiedziny te są bowiem niezbędne zarówno dla poprawy samopoczucia chorego i przyspieszenia w ten sposób leczenia, jak i dla kontaktu rodziny z lekarzami w celu uzyskania informacji i wskazówek o zdrowiu chorego i jego potrzebach.

Łącznie w celu transportu powódki do i z placówek medycznych, odwiedzin i wizyt lekarskich konieczne było przejechanie samochodem osobowym 10 318 km, co przy przyjęciu stawki 0,8358 złotych uzasadnia żądaną sumę 8 623,79 złotych.

Zgodnie z żądaniem Sąd ustalił również odpowiedzialności pozwanego za skutki wypadku mogące ujawnić się w przyszłości.

Odnośnie rozstrzygnięcia w zakresie odsetek stwierdzić należało, iż roszczenia z tytułu zadośćuczynienia i odszkodowania nie są roszczeniami pieniężnymi sensu stricto (patrz art. 363 § 1 kc), a stają się takimi dopiero po skonkretyzowaniu jako żądań zapłaty określonej sumy pieniężnej. Opóźnienie w zapłacie po takim wezwaniu rodzi zatem roszczenie o zasądzenie odsetek ustawowych, zgodnie z art. 481 § 1 kc.

Wobec ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej mają także zastosowanie: art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych oraz art. 817 § kc stanowiące, iż zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie.

W przedmiotowej sprawie powódka zawiadamiając ubezpieczyciela o wypadku, sprecyzowała swoje żądania przed wytoczeniem powództwa jedynie pewnym zakresie. Pismo z 21 listopada 2011r. obejmowało żądanie zadośćuczynienia w kwocie 60 000 złotych (wypłacono 31 500 złotych). W piśmie datowanym na 30 marca 2012r. wnosiła o dopłatę zadośćuczynienia w kwocie 68 500 złotych, natomiast z dnia 20 kwietnia 2012r. o zwrot utraconego dochodu w wysokości 3 211,37 funtów brytyjskich, co przy ówczesnym średnim kursie - 5,1242 złotych stanowiło 16 455,50 złotych. Pozostałe żądania zgłoszone zostały dopiero w pozwie.

Po doliczeniu 7 dniowego terminu na doręczenie korespondencji, zgodnie z postulatem strony powodowej, daty wymagalności w odniesieniu do zadośćuczynienia w kwocie 28 500 złotych to 28 grudnia 2011r., dalszej kwoty 40 000 złotych – 07 maja 2012r., do części utraconego zarobku w wysokości 16 455,50 – 27 maja 2012r., natomiast co do świadczeń w dalszym zakresie znaczenie ma data doręczenia pozwu – 27 listopada 2012r. Stąd zasądzenie odsetek od dni następnych po dniach wymagalności w odniesieniu do poszczególnych kwot w zależności od chwili ich zgłoszenia.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 100 zdanie drugie kpc, obciążając nimi pozwanego w całości. Stąd Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda zwrot poniesionych kosztów procesu, na które złożyło się wynagrodzenia pełnomocnika – adwokata w kwocie 7 200,00 złotych, obliczone zgodnie z § 6 pkt 7 i § 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie ...” z dnia 28 września 2002r. wraz z opłatą od pełnomocnictwa – 17 złotych oraz koszty dojazdu pełnomocnika własnym samochodem z W. na trzy rozprawy (158 km x 2 x 3 x 0,8358 złotych = 792,33 złote). W odniesieniu do żądania w tym zakresie zgłoszonego w spisie kosztów, Sąd nie uwzględnił podanych kosztów tłumaczeń przysięgłych z języka angielskiego wykonanych przed wszczęciem postępowania w sprawie. Zgodnie z art. 98 § 3 kpc, do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się jego wydatki, lecz chodzi to o wydatki konieczne poniesione w toku procesu.

Z uwagi na zwolnienie powódki od kosztów sądowych poniósł je tymczasowo Skarb Państwa. Opłata sądowa od uwzględnionej części powództwa wyniosła 8 545 złotych, a wynagrodzenia biegłych 3 636,99 złotych. Kosztami tymi Sąd obciążył pozwanego na podstawie art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.