Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5.11.2014r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu w IV Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący SSO Dariusz Śliwiński

Sędziowie: SSO Małgorzata Ziołecka

SSO Leszek Matuszewski (spr)

Protokolant: st. prot. sąd. M. K.

przy udziale D. M. (1) Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Poznaniu, po rozpoznaniu w dniu 5.11.2014r. sprawy Ł. H. oskarżonego o popełnienie przestępstw z art. 279§ 1kk i inne, na skutek apelacji wniesionej przez oskarżonego od wyroku Sądu Rejonowego w Szamotułach z dnia 18.06.2014r., sygn. akt IIK 244/14

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

a)  przyjmuje, że czyny przypisane oskarżonemu w punkcie 2 i 3 stanowią jedno przestępstwo opisane w art. 226§ 1kk w zw. z art. 222§ 1kk i art. 157§ 2kk i art. 64§ 1kk art. 11§2kk i za to na podstawie art. 222§ 1 kk w zw. z art. 11§ 3kk wymierza karę 7 (siedmiu) miesięcy pozbawienia wolności,

b)  uchyla punkt 4,

c)  na podstawie art. 91§ 2kk wymierza karę łączną 3 (trzech) lat pozbawienia wolności,

d)  w punkcie 5 przyjmuje, że dokonane tam zaliczenie tymczasowego aresztowania na poczet kary pozbawienia wolności dotyczy kary łącznej orzeczonej niniejszym wyrokiem w punkcie I c,

II.  zwalnia oskarżonego od obowiązku zwrotu Skarbowi Państwa wyłożonych kosztów postępowania odwoławczego i od obowiązku uiszczenia opłaty za II instancję.

L. M. D. M. (2) Z.

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Szamotułach, wyrokiem z dnia 18 czerwca 2014 roku, sygn. akt II K 244/14 uznał oskarżonego Ł. H. za winnego tego, że działając w krótkich odstępach czasu i w podobny sposób:

⚫

w nocy na dzień 21 stycznia 2014 roku przy ul. (...) w M. woj. (...), działając w warunkach recydywy określonej w art. 64 § 1 k.k., czyli w ciągu 5 lat po odbyciu 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej przez Sąd Okręgowy w Poznaniu z dnia 8 lutego 2010 roku w sprawie III K 7/08, odbytej po połączeniu wyrokiem łącznym Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 18 kwietnia 2011 roku w sprawie IIII K 303/10 w wymiarze 5 lat, popełnił umyślne przestępstwo podobne do przestępstwa za które już był skazanym w ten sposób, że po uprzednim wybiciu szyby w drzwiach wejściowych, włamał się do wnętrza sklepu odzieżowego, a następnie zabrał w celu przywłaszczenia odzież damską w postaci tunik i bluzek ogólnej wartości około 714 złotych, czym działał na szkodę E. M.

⚫

w nocy na dzień 21 stycznia 2014 roku przy ul. (...) w M. woj. (...), działając w warunkach recydywy określonej w art. 64 §1 k.k. czyli w ciągu 5 lat po odbyciu 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej przez Sąd Okręgowy w Poznaniu z dnia 8 lutego 2010 roku w sprawie III K 7/08, odbytej po połączeniu wyrokiem łącznym Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 18 kwietnia 2011 roku w sprawie IIII K 303/10 w wymiarze 5 lat popełnił umyślne przestępstwo podobne do przestępstwa za które już był skazanym w ten sposób, że po uprzednim wybiciu szyby w drzwiach wejściowych, włamał się do wnętrza sklepu odzieżowego, a następnie zabrał w celu przywłaszczenia odzież męską w postaci bluz z kapturami, spodni, koszulek z krótkim rękawem, spodni seansowych oraz bezrękawnika ogólnej wartości około 2.500 złotych, czym działał na szkodę F. M. tj. ciągu przestępstw z art. 279 § 1 k.k. i art. 91 §1 k.k. i art. 64 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 279 §1 k.k. wymierzył mu karę 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności.

W tym samym wyroku uznano podsądnego za winnego tego, że:

⚫

w dniu 21 stycznia 2014 roku w mieszkaniu przy ul. (...) w M., woj. (...), działając w warunkach recydywy określonym w art. 64 §1 k.k. czyli w ciągu 5 lat po odbyciu kary 8 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego Poznań-Grunwald-J. w P., sygn. akt III K 334/09 z dnia 24 września 2009 roku, która odbył w okresie od 25 marca 2013 roku do dnia 25 listopada 2013 roku, popełnił umyślne przestępstwo podobne za które był już skazany w ten sposób, że znieważył funkcjonariuszy Policji asp. szt. J. W. (1) i st. asp. D. P. podczas i w związku z pełnieniem przez nich obowiązków służbowych używając wobec nich słów wulgarnych i powszechnie uznanych za obelżywe tj. przestępstwa z art. 226 § 1 k.k. w związku z art. 64 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 226 § 1 k.k. wymierzył mu karę 3 miesięcy pozbawienia wolności

⚫

w dniu 21 stycznia 2014 roku w mieszkaniu przy ul. (...) w M., woj. (...), działając w warunkach recydywy określonym w art. 64 § 1 k.k. czyli w ciągu 5 lat po odbyciu kary 2 lat i 3 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego w Szamotułach z dnia 31 maja 2010 roku w sprawie II K 519/09 odbytej po połączeniu wyrokiem łącznym Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 18 kwietnia 2011 roku w sprawie III K 303/10 w wymiarze 5 lat pozbawienia wolności, popełnił umyślne przestępstwo podobne do przestępstwa za które był już skazany w ten sposób, że naruszył nietykalność cielesną funkcjonariusza Policji asp. szt. J. W. (2) podczas i w związku z pełnieniem przez niego obowiązków służbowych i uderzył go dwukrotnie pięścią w twarz oraz kilkukrotnie kopnął nogą w okolice brzucha, czym spowodował u pokrzywdzonego obrażenia ciała w postaci stłuczenia powłok w okolicy nadoczodołowej i jarzmowej lewej, które to obrażenia spowodowały naruszenie narządu ciała trwające nie dłużej niż 7 dni tj. przestępstwa z art. 222 §1 k.k. w związku z art.157 § 2 k.k. w związku z art. 11 §2 k.k. w związku z art. 64 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 222 §1 k.k. w związku z art. 11 § 3 k.k. wymierzył mu karę 6 miesięcy pozbawienia wolności.

Na podstawie art. 85 k.k., art. 86 § 1 k.k. połączono wyżej orzeczone kary pozbawienia wolności i wymierzono podsądnemu karę łączną 3 lat pozbawienia wolności.

Sąd I instancji na podstawie art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonej w punkcie 4 kary łącznej pozbawienia wolności zaliczył oskarżonemu okres tymczasowego aresztowania od dnia 21 stycznia 2014 roku do dnia 18 czerwca 2014 roku ( 149 dni) uznając karę wykonaną co do 149 dni.

W ostatnim punkcie wyroku, na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. i art. 17 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych zwolniono oskarżonego z obowiązku ponoszenia kosztów sądowych obciążając nimi Skarb Państwa i nie wymierzono mu opłaty.

Z powyższym wyrokiem nie zgodził się oskarżony Ł. H. , składając apelację od całości wyroku. W uzasadnieniu apelacji, skarżący oświadczył, że nie zgadza się z zapadłym wobec niego wyrokiem Sądu I instancji.

Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i skierowanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd Rejonowy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja oskarżonego Ł. H. okazała się konieczna, prowadząc do kontroli odwoławczej, skutkującej zmianą zaskarżonego wyroku poprzez przyjęcie przez Sąd Okręgowy, że czyny zabronione przypisane podsądnemu w punktach 2 i 3 zaskarżonego wyroku stanowią jedno przestępstwo, wymierzenie oskarżonemu za nie kary jednostkowej oraz ukształtowanie nowej kary łącznej.

Na wstępie należy zauważyć, że postępowanie dowodowe w niniejszej sprawie zostało przeprowadzone prawidłowo. Sąd I instancji rozważył wszystkie dowody i okoliczności ujawnione w toku rozprawy, na ich podstawie poczynił zasadniczo prawidłowe ustalenia faktyczne oraz należycie wykazał winę oskarżonego w zakresie przypisanych mu przestępstw. Ocena materiału dowodowego, dokonana przez Sąd I instancji nie wykazuje żadnych błędów logicznych, utrzymując się w granicach swobodnej oceny dowodów chronionej art. 7 k.p.k.. Przedmiotem rozważań Sądu były dowody zarówno na korzyść obu oskarżonego, jak i wszelkie dowody im przeciwne. Wszystkie te dowody zostały ocenione zgodnie z zasadami logicznego rozumowania, wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego z uwzględnieniem zasad wynikających z art.2, 4 k.p.k. i 5 § 2 k.p.k. Uzasadnienie wyroku odpowiada zaś wymogom art. 424 k.p.k. i w pełni pozwala na kontrolę prawidłowości rozstrzygnięcia. Zastrzeżenia Sądu odwoławczego wzbudza uznanie, że zachowania przestępcze podjęte na szkodę interweniujących policjantów stanowią odrębne występki, o czym szerzej w dalszej części uzasadnienia wyroku.

Z lakonicznej apelacji oskarżonego wynika, że kwestionuje on całość orzeczenia ( k.276). Zdaniem Sądu odwoławczego, wina jak i sprawstwo podsądnego nie budzą żadnych wątpliwości. Oskarżony nie przeciwstawił rozumowaniu Sądu Rejonowego dosłownie żadnego racjonalnego kontrargumentu. Organ wyrokujący w sprawie wykazał winę podsądnego Ł. H. ponad wszelką wątpliwość. Na to, że oskarżony swoim zachowaniem wypełnił znamiona przestępstw z art. 279 § 1 k.k., art. 222 § 1 k.k., art. 226 § 1 k.k. i art. 157 § 2 k.k. wskazują opinia eksperta Laboratorium Kryminalistycznego KWP w P.-HE-5480— (...) ( k.146-151), relacje procesowe funkcjonariuszy Policji, J. W. (1) ( k.258-259) oraz D. P. ( k.259-260). Ocena wszystkich ujawnionych dowodów w pełni odpowiada kryteriom sądowej swobody oceny dowodów.

Błędem Sądu Rejonowego, wymagającym ingerencji Sądu II instancji, było uznanie, że zachowania przestępcze wymierzone w J. W. (1) oraz D. P., podczas i w związku z pełnieniem przez nich obowiązków służbowych, stanowią dwa przestępstwa. Zdaniem Sądu odwoławczego, oskarżony działając na ich szkodę dopuścił się jednego czynu zabronionego , wypełniającego znamiona przestępstw z art. 222 §1 k.k., art. 226 § 1 k.k. i art. 157 § 2 k.k. Sąd odwoławczy przypomina, że o jedności czynu decydują takie kryteria jak: jedność czasu i miejsca, nastawienie sprawcy zmierzające do osiągnięcia tego samego relewantnego z punktu widzenia prawa karnego celu, wyodrębnienie zintegrowanych zespołów jego aktywności [zob. wyrok SA w Katowicach z dnia 3 czerwca 2005 r., II AKa 161/05, KZS 2005, z. 12, poz. 39]. Zachowanie podsądnego stanowiące przejaw jednego impulsu woli stanowi tylko jeden czyn, niezależnie od liczby skutków tego zachowania (…) ( wyr. SA w Białymstoku z 10.2.2000 r., II AKa 212/99, OSA 2000, Nr 11-12, poz. 81, wyr. SA w Łodzi z 26.7.2000 r., II AKa 109/00, Prok. i Pr. 2001, Nr 5, poz. 19 oraz wyr. SA w Katowicach z 30.6.2005 r., II AKa 161/05, Biul. SA w K. 2005, Nr 3, poz. 5.) Zachowanie podjęte na szkodę policjantów J. W. (1) oraz D. P. odpowiada powyższym kryteriom. Stanowiło ono zwartą czasowo intensywną akcję przestępczą wymierzoną przeciwko interweniującym policjantom. Podsądny stosował przemoc fizyczną wobec J. W. (1) i lżył obu interweniujących policjantów w zasadzie w tym samym przedziale czasowym. Oskarżony stosując przemoc wobec jednego z policjantów i wypowiadając pod adresem obu funkcjonariuszy inwektywy, miał na celu udaremnienie im wykonania obowiązków służbowych i opuszczenie przez nich mieszkania, w którym przebywał. Nie budzi wątpliwości, że zachowania osądzone w punktach 2 i 3 kwestionowanego wyroku, stanowią przejaw jednej woli przestępczej. Wszystkie te okoliczności wskazują na to, że mamy do czynienia z jednym aktem przestępczej agresji polegającym na intensywnej przemocy fizycznej i wypowiadaniu wulgaryzmów pod adresem obu policjantów.

Sąd odwoławczy wymierzył za powyższe przestępstwo sankcję karną w postaci 7 miesięcy pozbawienia wolności. Zdaniem Sądu Okręgowego, kara pozbawienia wolności w tym wymiarze stanowi sprawiedliwą odpłatę za wyrządzone zło. Akcja przestępcza podjęta przez podsądnego na szkodę policjantów ma znaczny ładunek społecznej szkodliwości. Ł. H. wypełnił znamiona trzech przestępstw, godząc w różne dobra prawne jak zdrowie, czy prawidłowe funkcjonowaniu organów państwowych. Oskarżony zastosował wobec jednego z policjantów brutalną przemoc, a nadto obu lżył, za nic mając to, że wykonują w granicach prawa czynności służbowe. Ł. H. nie miał żadnego powodu, aby poczuć się sprowokowanym przez policjantów. Świadczy to o jego wyjątkowej zuchwałości i poczuciu bezkarności . Podsądny doskonale zdawał sobie sprawę ze znaczenia i konsekwencji swojego zachowania.

Co więcej, karta karna oskarżonego razi swoją obfitością, zważywszy na jego młody wiek. Oskarżony był kilkakrotnie skazany i odbywającym kary pozbawienia wolności za popełnienie stosunkowo groźnych przestępstw. Oskarżony działał nadto w warunkach recydywy podstawowej.

Mając na uwadze niekorzystny dla obu podsądnych bilans okoliczności łagodzących i obciążających, szczególny nacisk należało położyć na dyrektywę prewencji indywidualnej w jej aspekcie represyjnym. Także względy prewencji generalnej przemawiają za zdecydowanym sankcjonowaniem zachowań przestępczych wymierzonych przeciwko funkcjonariuszom Policji w trakcie pełnionych przez nich zadań, godzących w powagę działania organów władzy publicznej. Niestety agresja wobec policjantów wzrasta i przybiera często postać napaści fizycznych Z tego powodu, organy wymiaru sprawiedliwości muszą tak kształtować rodzaj i wymiar kary, aby dać społeczeństwu sygnał o braku pobłażliwości dla tego rodzaju przestępczości.

Z uwagi na zmianę kary jednostkowej, orzeczenie o karze łącznej, zawarte w punkcie 4 kwestionowanego wyroku, musiało ulec rozwiązaniu. Sąd Okręgowy wymierzył podsądnemu nowa karą łączną. Zgodnie z dyrektywą wymiaru kary łącznej z art. 86 § 1 k.k., granicami tej kary był przedział od 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności ( najwyższa sankcja izolacyjna) do 3 lat i 1 miesiąca pozbawienia wolności ( suma kar orzeczonych wobec podsądnego).

Sąd II instancji ukształtował powyższe sankcje na zasadzie częściowej absorpcji.

W świetle realiów niniejszej sprawy, nie ma racjonalnych podstaw, aby ukształtować wymiar kary łącznej wedle systemu pełnej absorpcji lub kumulacji. Trzeba przypomnieć, że zasada absorpcji przy wymierzaniu kary łącznej może być zastosowana, gdy pomiędzy poszczególnymi przestępstwami zachodzi bliski związek przedmiotowy i podmiotowy, a przesłanka prognostyczna pozwala na stwierdzenie, że kara łączna w wysokości najwyższej z wymierzonych kar jednostkowych jest wystarczającą oceną zachowania się sprawcy ( vide: wyrok SA w Gdańsku w wyrok z 3 I 1997 r., II Aka 321/96, Orz. Prok. i Pr. 1997, nr 7-8). Całkowitą zasadę absorpcji stosować należy wyjątkowo albo wtedy gdy wszystkie czyny wykazują bardzo bliską więź podmiotową i przedmiotową, albo orzeczone za niektóre czyny kary są tak minimalne, że w żadnym stopniu nie mogłyby rzutować na karę łączną, albo też istnieją jakieś szczególne okoliczności dotyczące osoby oskarżonego. Kluczowe znaczenie przy wymiarze kary łącznej ma również prewencyjne oddziaływanie kary, w znaczeniu prewencji indywidualnej i ogólnej. Zasada absorpcji przy wymierzaniu kary łącznej może być zastosowana, gdy pomiędzy poszczególnymi przestępstwami zachodzi bliski związek przedmiotowy i podmiotowy, a przesłanka prognostyczna pozwala na stwierdzenie, że kara łączna w wysokości najwyższej z wymierzonych kar jednostkowych jest wystarczającą oceną zachowania się sprawcy ( vide: wyrok SA w Gdańsku w wyrok z 3 I 1997 r., II Aka 321/96, Orz. Prok. i Pr. 1997, nr 7-8). Sąd odwoławczy kształtując sprawiedliwy wymiar kary łącznej uwzględnił więź czasową pomiędzy przestępstwami popełnionymi przez sprawcę. Ja również to, że dopuścił się on przestępstw w krótkim przedziale czasowym na szkodę różnych pokrzywdzonych godząc w różne dobra prawne jak mienie, zdrowie, czy prawidłowe działanie instytucji państwowych. Więź sytuacyjna między poszczególnymi przestępstwami, których dopuścił się Ł. H., nie jest zatem szczególnie ścisła i nie różni się w sposób istotny od więzi między czynami wielu innych sprawców którzy w danym okresie swojego życia często wchodzili w konflikt z prawem. Naruszenie przez sprawcę określonych dóbr chronionych w różnym czasie i miejscu oraz na szkodę różnych osób stanowi natomiast okoliczność przemawiającą przeciwko zastosowaniu przy wymiarze kary łącznej pełnej absorpcji ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 czerwca 1987 r., sygn. akt IV KR 55/86, OSP 1988/5/111). Ł. H. był nadto skazywany za popełnianie przestępstw i odbywał w zakładzie karnym kary pozbawienia wolności. Co więcej, w stosunkowo krótkim czasie po opuszczeniu zakładu karnego, Ł. H. zdecydował się na popełnienie kolejnych groźnych przestępstw. Podsądny jawi się jako osoba zdemoralizowana , która z popełnienia przestępstw uczyniła sobie sposób na życie i nie wyciągnął żadnych konstruktywnych wniosków z uprzednich skazań i pobytu w zakładzie karnym. Z tych powodów, kara łączna wymierzona oskarżonemu musi być odpowiednio surowa, aby uzmysłowić mu nieopłacalność ponawiania zachowań przestępczych.

Za sprawiedliwą i uwzględniającą dyrektywy wymiaru kary łącznej należy przeto uznać karę łączną 3 lat pozbawienia wolności.

Sąd odwoławczy przyjął, że zaliczenie tymczasowego aresztowania wskazane w punkcie 5 kwestionowanego wyroku na poczet kary pozbawienia wolności dotyczy kary łącznej orzeczonej niniejszym wyrokiem w punkcie I c.

Sąd Okręgowy z uwagi na trudną sytuację majątkową oskarżonego, na podstawie art. 626 k.p.k. art. 636 k.p.k., zwolnił oskarżonego od obowiązku zwrotu Skarbowi Państwa wyłożonych kosztów postępowania odwoławczego i od obowiązku uiszczenia opłaty za II instancję.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy:

I.  zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

a)  przyjął, że czyny przypisane oskarżonemu w punktach 2 i 3 stanowią jedno przestępstwo opisane w art. 226 §1 k.k. w związku z art. 222 § 1 k.k. .i art. 157 § 2 k.k. i art. 64 § 1 k.k. , art. 11 § 2 k.k. i za to na podstawie art. 222 §1 k.k. w związku z art. 11 § 3 k.k. wymierzył mu karę 7 miesięcy pozbawienia wolności,

b)  uchylił punkt 4,

c)  na podstawie art. 91 § 2 k.k. wymierzył karę łączną 3 lat pozbawienia wolności,

d)  w punkcie 5 przyjął, że dokonane tam zaliczenie tymczasowego aresztowania na poczet kary pozbawienia wolności dotyczy kary łącznej orzeczonej niniejszym wyrokiem w punkcie I c,

II.  zwolnił oskarżonego od obowiązku zwrotu Skarbowi Państwa wyłożonych kosztów postępowania odwoławczego i od obowiązku uiszczenia opłaty za II instancję,

SSO Leszek Matuszewski SSO Dariusz Śliwiński SSO Małgorzata Ziołecka