Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W I M I E N I U

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 grudnia 2014 roku

Sąd Okręgowy w Poznaniu w IV Wydziale Karnym - Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Ziołecka

Protokolant: prot. sąd. M. W.

przy udziale-

po rozpoznaniu w dniu 8 grudnia 2014

sprawy T. M.

obwinionej z art. 97 k.w.

z powodu apelacji wniesionej przez obrońcę obwinionej

od wyroku Sądu Rejonowego Poznań – Stare Miasto w P. z dnia 21 maja 2014 roku, sygnatura akt VIII W 3294/13

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę niniejszą przekazuje Sądowi Rejonowemu Poznań – Stare Miasto w P. do ponownego rozpoznania

/-/M. Z.

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 21 maja 2014 roku, Sąd Rejonowy Poznań – Stare Miasto w P. uznał T. M. za winną tego, że w dniu 30 września 2013 roku, około godziny 18, w P., ulica (...), parking niestrzeżony, nie zachowując należytej ostrożności podczas manewrowania samochodem B. (...) numer rejestracyjny (...), doprowadziła do kolizji z zaparkowanym pojazdem marki N. (...) numer rejestracyjny (...), to jest za winną popełnienia wykroczenia z art. 97 k.w. i za to, na podstawie art. 97 k.w., Sąd Rejonowy wymierzył obwinionej karę 300 złotych grzywny.

Orzekając natomiast o kosztach, Sąd Rejonowy, na podstawie art. 627 k.p.k. w związku z art. 118 § 1 k.p.s.w. w związku z § 1 punkt Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 10 października 2011 roku w sprawie wysokości zryczałtowanych wydatkowo (…) oraz art. 1 i art. 3 ustęp 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych, zasądził od obwinionej na rzecz Skarbu Państwa kwotę 100 złotych oraz wymierzył jej opłatę w wysokości 30 złotych.

Powyższy wyrok w całości i na korzyć obwinionej zaskarżył obrońca T. M., zarzucając:

1) rażącą obrazę przepisów postępowania, to jest:

- art. 35 k.p.s.w. w związku z § 88 Regulamin Urzędowania Sądów Powszechnych poprzez nie sporządzenie uzasadnienia wyroku w sytuacji, gdy uniemożliwia to obwinionej zapoznanie się z tokiem rozumowana Sądu I instancji oraz odniesieniem się do ustaleń stanu faktycznego sprawy, a w szczególności uniemożliwia ustalenie, z jakich powodów odmówiono wiarygodności twierdzeniom obwinionej i świadka S. M.,

- art. 193 § 1 k.k., która miała wpływ na treść orzeczenia poprzez zaniechane przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego z dziedziny rekonstrukcji kolizji, wypadków, zdarzeń drogowych, która pozwoliłaby ustalić, czy uszkodzenia samochodu pokrzywdzonej odpowiadają ewentualnym uszkodzeniom w pojeździe obwinionej w sytuacji, gdy dla stwierdzenia przedmiotowej okoliczności konieczne było posiadane wiadomości specjalnych, a nadto miało to fundamentalne znaczenie dla rozstrzygnięcia odpowiedzialności obwinionej.

2) błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku i mający wpływ na jego treść, a polegający na przyjęciu, że obwiniona podczas manewrowania swoim samochodem doprowadziła do kolizji z zaparkowanym pojazdem w sytuacji, gdy z całokształtu okoliczności sprawy, a przede wszystkim z uwagi na spójne i konsekwentne wyjaśnienia obwinionej oraz świadka S. M. wynika, że obwiniona nie popełniła wykroczenia.

Wskazując na powyższe skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie obwinionej od przypisanego jej czynu, a ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu celem ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Wniesiona apelacja oraz jej wniosek końcowy o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy T. M. do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu Poznań –Stare Miasto w P. w pełni zasługiwała na uwzględnienie.

Na wstępie niniejszych rozważań prawnych koniecznym jest przypomnienie, iż zgodnie z treścią art. 423 § 1 k.p.k., w pełni recypowanym przez przepisy ustawy Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia mocą art. 82 § 1 k.p.s.w., w przypadku złożenia przez uprawnioną osobę wniosku, w terminie 14 dni powinno zostać sporządzone pisemne uzasadnienie wydanego wyroku.

Dokument sprawozdawczy, jakim jest pisemne uzasadnienie wydanego wyroku jest sprawozdaniem z wyników z narady i winno wskazywać proces myślowy, który doprowadził do prezentowanych w nim ustaleń. Dokument taki pełni przy tym dwojakiego rodzaju rolę. Po pierwsze, pozwala na poznanie toku rozumowania Sądu I instancji i to w taki sposób, żeby można było skontrolować słuszność tego rozumowania i jego zgodność z materiałem dowodowym przez sąd odwoławczy. Po wtóre natomiast, sporządzenie uzasadnienia zapadłego rozstrzygnięcia jest także istotnym składnikiem prawa do rzetelnego procesu karnego.

Uzasadnienie wymusza, zatem nie tylko samokontrolę sądu, który musi wykazać, że orzeczenie jest materialnie i formalnie prawidłowe oraz odpowiada wymogom sprawiedliwości, nadto dokumentuje argumenty przemawiające za przyjętym rozstrzygnięciem, ale jest także podstawą kontroli zewnętrznej przez organy wyższych instancji, służy indywidualnej akceptacji orzeczenia, umacnia zaufanie społeczne i demokratyczną kontrolę wymiaru sprawiedliwości, a więc wzmacnia bezpieczeństwo prawne. Podkreślić przy tym należy, że sąd odwoławczy nie może zastąpić sądu pierwszej instancji w dokonywaniu ustaleń faktycznych, ani domyślać się faktów będących podstawą rozstrzygnięcia. Ustaleń tych faktów powinien dokonać sąd pierwszej instancji, by strony mogły ustalenia poznać i sformułować przeciw nim zarzuty, a sąd odwoławczy mógł je sprawdzić – tak między innymi Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku wydanym w dniu 11 grudnia 2013 roku w sprawie o sygnaturze akt II AKa 185/13.

Odnosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy, Sąd II instancji zauważa, iż w dniu 27 maja 2014 roku, w przepisanym do tego terminie, obwiniona T. M. złożyła wniosek o sporządzenie na piśmie i doręczenie jej uzasadnienia wyroku wydanego dniu 21 maja 2014 roku (k. 57 akt). Pomimo złożenia tego rodzaju wniosku, w sprawie prowadzonej przez Sąd Rejonowy Poznań – Stare Miasto w P. pod sygnaturą akt VIII W 3294/13 nie został w ogóle sporządzony tego rodzaju dokument sprawozdawczy. Na karcie 60 akt znajduje się notatka (wzmianka) sporządzona w dniu 10 września 2014 roku w trybie art. 88 ustęp 2 Regulaminu urzędowania sądów powszechnych przez Przewodniczącą Wydziału SSR Martę Michałek – Dutkiewicz, z której wynika, że z uwagi na długotrwałe zwolnienie lekarskie sędziego sprawozdawcy i brak możliwości ustalenia przypuszczalnego terminu jego powrotu do pracy sporządzenie uzasadnienia wyroku z dnia 21 maja 2014 roku nie jest możliwe.

W niniejszej sprawie brak jest zatem pisemnego uzasadnienia zaskarżonego wyroku. Oznacza to, że w istocie przeprowadzenie kontroli instancyjnej wydanego w dniu 21 maja 2014 roku orzeczenia nie jest możliwe. Brak dokumentu sprawozdawczego uniemożliwia bowiem poznanie procesu rozumowania Sądu I instancji, który doprowadził ów sąd do wydania tego właśnie orzeczenia, zwłaszcza zaś w kontekście podniesionych we wniesionej apelacji zarzutów. Sąd II instancji nie mógł więc ustalić jakie fakty organ niższej instancji uznał za udowodnione lub nieudowodnione oraz na jakich w tej mierze oparł się dowodach i dlaczego nie uznał dowodów przeciwnych; co było przyczyną przyjęcia przezeń tej, a nie innej podstawy prawnej wyroku oraz, jakie okoliczności miał na względzie organ orzekający przy wymiarze kary. Sąd Odwoławczy, chcąc skontrolować pierwszoinstancyjny wyrok, musiałby wszystkie te okoliczności wydedukować, a w konsekwencji, zamiast poddać kontroli rozważania i wnioski organu kontrolowanego, kontrolowałby de facto swe własne wyobrażenie o tych rozważaniach i wnioskach.

Reasumując, brak możliwości poznania stanowiska Sądu I instancji spowodował niemożność przeprowadzenia weryfikacji zarzutów wywiedzionych w środku odwoławczym. Z tego powodu Sąd II instancji uchylił zaskarżony wyrok, zaś sprawę niniejszą przekazał Sądowi Rejonowemu Poznań – Stare Miasto w P. do ponownego rozpoznania.

Rozpoznając ponownie sprawę Sąd Rejonowy winien jeszcze raz przeprowadzić postępowanie dowodowe. W trakcie zaś czynienia tegoż Sąd I instancji winien rozważyć, czy w świetle utrwalonych w sprawie dowodów rzeczywiście koniecznym byłoby zasięgnięcie wiadomości specjalnych na okoliczność przebiegu wydarzenia, objętego wnioskiem o ukaranie.

Wreszcie, w przypadku, gdyby doszłoby do sporządzania uzasadnienia orzeczenia końcowego, Sąd Rejonowy winien pamiętać, aby dopełnić tej czynności z dochowaniem należytej w tym zakresie staranności, wymaganej przepisami procedury karnej (art. 424 k.p.k. w związku z art. 82 § 1 k.p.k.).

/M. Z./