Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 27 listopada 2013 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi, II Wydział Cywilny w sprawie o sygnaturze akt II C 640/13 z powództwa Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo – Kredytowej im. F. S. z siedzibą w G. przeciwko A. C. o zapłatę: 1. zasądził od A. C. na rzecz Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej im. F. S. z siedzibą w G. kwotę 17.077,31 złotych wraz z umownymi odsetkami w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego od dnia 5 lutego 2013 roku do dnia zapłaty; 2. zasądził od A. C. na rzecz Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej im. F. S. z siedzibą w G. kwotę 214 złotych tytułem częściowego zwrotu kosztów procesu; 3. nie obciążył A. C. kosztami procesu w pozostałym zakresie.

W uzasadnieniu rozstrzygnięcia Sąd Rejonowy wskazał, że na zasądzoną kwotę składa się zadłużenie z tytułu pożyczki, obejmujące kapitał w kwocie 15 900,96 zł oraz odsetki w kwocie 1 176,63 zł., których wysokości pozwana nie kwestionowała.

Apelację od powyższego orzeczenia wywiodła pozwana, podnosząc, iż się z nim nie zgadza i uważa je za krzywdzące. Skarżąca argumentowała, iż powódka doskonale znała jej sytuację materialną, przez co miała świadomość, iż nie będzie w stanie spłacić zaciągniętego zobowiązania a mimo to udzieliła jej pożyczki. Ponadto apelująca wniosła o rozłożenie na raty zasądzonej od niej na rzecz powódki kwoty, a także o nieobciążanie jej obowiązkiem zwrotu kosztów postępowania poniesionych przez powódkę. / apelacja – 98-99/

W odpowiedzi na apelację powódka wniosła o jej oddalenie oraz zasądzenie na jej rzecz od pozwanej kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. / odpowiedz na apelację – k. 126-127/

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Apelacja pozwanej nie jest zasadna i jako taka podlega oddaleniu.

Zaskarżone orzeczenie zostało wydane w wyniku prawidłowo ustalonego stanu faktycznego, który nie był kwestionowany przez skarżącą, co pozwoliło Sądowi Okręgowemu uznać je za własne. Wobec faktu, że nie jest rzeczą Sądu Odwoławczego, powielanie wywodu, trafnie przytoczonego już przez Sąd I Instancji, w ramach niniejszego uzasadnienia poprzestać należy jedynie na odniesieniu się do zarzutów podniesionych w apelacji.

Zamierzonego przez skarżącą skutku nie może odnieść podniesiona przez nią argumentacją, iż powódka wiedziała, że pozwana nie będzie wstanie spłacić zaciągniętego zobowiązania, ze względu na jej sytuację majątkową, a mimo to udzieliła pozwanej pożyczki. Powyższe rozumowania apelującej jest nie do przyjęcia, gdyż zmierza ono w istocie do uchylenia się przez pozwaną od poniesienia kosztów związanych z zaciągnięciem zobowiązania i tym samym oznacza obciążenie strony powodowej odpowiedzialnością za udzielenie pożyczki. Czyniąc rozważania w zakreślonym kierunku wyjść należy od wskazania, iż w interesie każdego podmiotu zajmującego się zawodowo udzielaniem pożyczek, jest sprawdzenie czy osoba, która chce zaciągnąć pożyczkę będzie wstanie ją spłacić. Powyższa teza znalazła swoje normatywne odzwierciedlenie w treści art. 9 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim (Dz.U. z 2011 r., nr 126, poz. 715 ze zm.), zgodnie z którym kredytodawca przed zawarciem umowy o kredyt konsumencki jest zobowiązany do dokonania oceny zdolności kredytowej konsumenta na podstawie informacji uzyskanych od konsumenta lub na podstawie informacji zawartych w bazie danych (zewnętrzna baza danych) lub w zbiorze danych kredytodawcy (wewnętrzna baza danych). Bez wątpienia wskazana ustawa o kredycie konsumenckim (dalej: ustawa) znajduje zastosowanie w niniejszej sprawie, co wynika wprost z jej art. 3 ust. 1 i ust. 2 pkt 1. Ocena ryzyka kredytowego została zdefiniowana przez ustawodawcę jako dokonywana przez kredytodawcę ocena zdolności konsumenta do spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami, w terminach określonych w umowie o kredyt konsumencki (art. 5 pkt 16 ustawy). Konsument jest zobowiązany do przedstawienia, na żądanie kredytodawcy, dokumentów i informacji niezbędnych do dokonania oceny ryzyka kredytowego (art. 9 ust. 2 i ust. 3 ustawy), gdyż z oczywistych względów osobą, która posiada najpełniejszą wiedzę o możliwości spłaty pożyczki, czy kredytu jest sam kredytobiorca, ma on bowiem świadomość wysokości uzyskiwanych dochodów, posiadanego majątku oraz zaciągniętych przez siebie zobowiązań. Jeżeli kredytodawcą jest bank, albo inna instytucja ustawowo upoważniona do udzielania kredytów, ocena ryzyka kredytowego dokonywana jest zgodnie z art. 9 ust. 1, 2 i 3 ustawy, przy uwzględnieniu art. 70 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Prawo bankowe (tekst jednolity Dz. U. z 2012 r., poz. 1376 ze zm. - art. 9 ust. 4 ustawy). Należy zatem zgodzić się z apelującą wyłącznie co do tego, że powódka jest zobowiązana do badania zdolności kredytowej. Nieprawidłowa ocena zdolności kredytowej nie może jednak prowadzić do zwolnienia pozwanej z obowiązku spłaty zaciągniętego długu, gdyż takie stanowisko nie znajduje oparcia w obowiązujących przepisach prawnych. Pozwana jest osobą dorosłą, która powinna mieć świadomość konsekwencji związanych z zawarciem umowy pożyczki. Pozwana podjęła decyzję o zawarciu umowy pożyczki wiedząc, jaki jest stan jej majątku, a zwłaszcza, jakie uzyskuje dochody i jakie ryzyko wiąże się z zaciągnięciem pożyczki. Pozwana uzyskała od powódki kwotę pożyczki, a zatem niewątpliwie powinna ją spłacić.

Odnosząc się do wniosku apelującej o rozłożenie na raty zasądzonego od niej na rzecz powódki świadczenia Sąd Odwoławczy zważył, iż wniosek ten nie zasługuje na uwzględnienie. Wskazać należy, iż możliwość rozłożenia zasadzonego świadczenia na raty na podstawie art. 320 k.p.c. jest wyjątkiem od zasady zasądzenia w całości dochodzonego roszczenia w przypadku, gdy jest ono uzasadnione. Wykładnia omawianego przepisu musi być zatem restryktywna, a w żadnym wypadku rozszerzająca. Uprawnienie przyznane sądowi na podstawie art. 320 k.p.c. nie może być nadużywane. Każdorazowo możliwość zastosowania rozłożenia na raty pozostawiona została do oceny sądu orzekającego w danej sprawie z uwzględnieniem jej okoliczności. W tym zakresie zaakcentować należy, że brak jest podstaw do stwierdzenia, że w przypadku rozłożenia należności na raty, raty te skarżąca by uiszczała. Nadto uwzględnieniu podlega też uzasadniony interes powódki wyrażający się w miarę sprawnym i niezwłocznym otrzymaniu należnego jej świadczenia.

Mając powyższe na uwadze, wobec bezzasadności zarzutów sformułowanych w apelacji oraz nieujawnienia okoliczności, które winny być uwzględnione w toku postępowania drugoinstancyjnego z urzędu, Sąd Okręgowy oddalił apelację w oparciu o art. 385 k.p.c., jako bezzasadną.

Orzekając o kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy uznał, iż
z uwagi na trudną sytuację materialną i życiową pozwanej zasadne jest zastosowanie w stosunku do niej dobrodziejstwa wynikającego z art. 102 in fine k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. i odstąpienie od obciążania obowiązkiem zwrotu przeciwnikowi kosztów postępowania apelacyjnego. Sąd Odwoławczy wziął pod uwagę, iż skarżąca prowadzi wspólne gospodarstwo domowe wraz ze swoim mężem oraz niepełnosprawną córką, osiąga miesięcznie dochód w wysokości 1.738 złotych netto. Córce pozwanej przysługuje renta socjalna w wymiarze 550 złotych netto. Mąż skarżącej uległ wypadkowi, jest bezrobotny bez prawa do zasiłku. W dniu 28 lutego 2014 roku pozwana zgromadziła na koncie bankowym zaledwie kwotę 298,45 złotych.