Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 października 2014r.

Sąd Okręgowy w Elblągu Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Tomasz Koronowski

Protokolant: st. sekr. sądowy Anna Tomaszewska

po rozpoznaniu w dniu 8 października 2014r. w Elblągu na rozprawie

sprawy z odwołania J. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E.

z dnia 23 maja 2014r. znak: (...)

o emeryturę

I.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy J. G. prawo do emerytury od dnia 1 marca 2014r.;

II.  stwierdza, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji;

III.  zasądza od pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. na rzecz wnioskodawcy kwotę 60 (sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów
procesu.

Sygn. akt IV U 626/14

UZASADNIENIE

Skarżący J. G. wniósł odwołanie od decyzji pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. z dnia 23 maja 2014r., znak (...), odmawiającej mu prawa do emerytury. Ubezpieczony podniósł, że wykonywał pracę w warunkach szczególnych na stanowisku kierowcy autobusu również w kwestionowanym przez pozwanego okresie od dnia 1 marca 1992r. do dnia 11 listopada 2000r. , na dowód czego zaproponował zeznania świadków i wystąpienie do Urzędu Miasta i Gminy w M. o wydanie zaświadczenia dotyczącego spornego okresu, spełniającego wymogi określone w §2 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 ze zmianami, dalej powoływane jako rozporządzenie RM z 1983r.). Wnioskodawca domagał się ponadto obciążenia pozwanego kosztami procesu.

Pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie po przeprowadzeniu dowodu z akt osobowych skarżącego ze spornego okresu zatrudnienia oraz po przesłuchaniu w charakterze świadka Burmistrza Miasta i Gminy M.. Powołano się m.in. na art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2013r., poz. 1440 ze zmianami, powoływanej dalej jako „ustawa emerytalna”) oraz na rozporządzenie RM z 1983r. Organ rentowy wskazał, że wnioskodawca udokumentował w postępowaniu administracyjnym 10 lat i 10 m-cy pracy w warunkach szczególnych. Spornego okresu (1 marca 1992r. - 31 grudnia 1998r.) nie uwzględniono, gdyż nadal funkcjonujący pracodawca odmówił wydania wnioskodawcy świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach z powołanymi przepisami resortowymi. Kwestionowano wobec tego, że skarżący wykonywał pracę kierowcy autobusu szkolnego w rozpatrywanym okresie stale i w pełnym wymiarze czasu. Nie kwestionowano pozostałych przesłanek wnioskowanego prawa.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Skarżący urodził się w dniu (...), zatem w dniu (...) 2012r. ukończył 60 lat.

(bezsporne)

W okresie od dnia 1 maja 1970r. do dnia 31 października 1973r. ubezpieczony pracował jako mechanik samochodowy w Spółdzielni (...) Oddział w Ż.. W okresie tego zatrudnienia odbył zasadniczą służbę wojskową w dniach od 27 października 1970r. do 17 października 1973r.

Następnie, tj. od dnia 5 listopada 1973r. do dnia 30 kwietnia 1974r. ubezpieczony był zatrudniony jako kierowca samochodu osobowego w (...) Spółdzielni (...)
w Ż..

W okresie od dnia 3 maja 1974r. do dnia 31 maja 1977r. wnioskodawca pracował jako kierowca samochodu dostawczego w (...) w D..

W dniach od 16 czerwca 1977r. do 31 marca 1978r. ubezpieczony był kierowcą autobusu w Oddziale (...) w M..

W okresie od dnia 13 kwietnia 1978r. do 30 kwietnia 1981r. wnioskodawca pracował jako kierowca w Spółdzielni (...) w P., a w dniach od 1 maja 1981r. do 29 lutego 1984r. jako kierowca samochodu ciężarowego powyżej 3,5t w Wojewódzkim Zakładzie (...) w E. Oddział P..

W okresie od dnia 1 marca 1984r. do dnia 29 lutego 1992r. ubezpieczony był kierowcą autobusu szkolnego o liczbie miejsc powyżej 15 w Zespole (...) w M..

(bezsporne, ponadto świadectwa pracy i wyciąg z książeczki wojskowej w aktach rentowych, świadectwa pracy w warunkach szczególnych w aktach emerytalnych)

Takie samo stanowisko zajmował w Urzędzie Miasta i Gminy w M. od dnia 1 marca 1992r. do dnia 11 listopada 2000r.

(dowód: dokumenty w aktach osobowych koperta k.24, zeznania świadków z rozprawy w dniu 8 października 2014r. J. B., E. L., W. R. i R. Z.)

Wnioskodawca nie miał innych okresów ubezpieczenia przed dniem 1 stycznia 1999r.

Sąd zważył, co następuje:

W ocenie Sądu odwołanie skarżącego zasługiwało na uwzględnienie, przy czym należy zaznaczyć, że wobec okoliczności, które można było ustalić dopiero w toku postępowania sądowego.

Wstępnie należy przybliżyć podstawę prawną wniosku, co pozwoli ograniczyć omówienie okoliczności faktycznych tylko do tych, które były istotne dla rozstrzygnięcia. Wobec tego trzeba wyjaśnić, że z art. 184 ustawy emerytalnej wynika, iż ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy, a więc w dniu 1 stycznia 1999r., osiągnęli po pierwsze okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz po drugie okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27, tj. w niniejszej sprawie wynoszący 25 lat. Przy tym emerytura taka przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie na dochody budżetu państwa środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu. Stosownie do §4 rozporządzenia RM z 1983r. pracownik, który wykonywał pracę w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn oraz ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Zgodnie z §2 ust. 1 tego rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.

Skarżący bezspornie spełnia kryterium wymaganego okresu 25 lat ubezpieczenia, skończył 60 lat i nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

Wprawdzie wnioskodawca nie przedłożył prawidłowego świadectwa wykonywania prac w warunkach szczególnych w Urzędzie Miasta i Gminy w P. (odmówiono wskazania przepisów resortowych), a zgodnie z §2 ust. 2 rozporządzenia RM z 1983r. okresy pracy m.in. w szczególnych warunkach stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach, jednak świadectwo pracy z adnotacją o wykonywaniu pracy w szczególnych warunkach, bądź bez niej, nie jest bezwzględną przesłanką do zaliczenia danej pracy jako wykonywanej w szczególnych warunkach. Świadectwo nie jest wiążące dla organu rentowego i może podlegać weryfikacji. Decydujące znaczenie ma zawsze fakt rzeczywistego wykonywania pracy w szczególnych warunkach, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Dopiero w sądowym postępowaniu odwoławczym możliwe jest ustalenie okresów pracy w warunkach szczególnych także w oparciu o inne dowody niż zaświadczenie z zakładu pracy, nawet jeśli pracownik nie posiada świadectwa w określonej w przepisie formie, albo jego treść budzi wątpliwości, które uzasadniały kwestionowanie tego zaświadczenia przez organ rentowy w fazie administracyjnej postępowania.

Wniosek skarżącego o zobowiązanie Urzędu Miasta i Gminy w M. do wydania jako dowodu zaświadczenia zgodnego z §2 ust. 2 rozporządzenia RM z 1983r. oddalono jako nieznajdujący oparcia w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego. Żaden przepis tego Kodeksu nie uprawnia Sądu do żądania jako dowodu dokumentu określonej treści. Podstawą postanowienia w tej kwestii jest art. 248§1 kpc a contrario.

Odnośnie przeprowadzonych dowodów należy wyjaśnić, że świadkowie zgodnie zeznali, iż praca wnioskodawcy w Zespole (...) w M. w żaden sposób nie różniła się od późniejszej pracy w Urzędzie Miasta i Gminy w M., który przejął obowiązki (...), tj. że wnioskodawca w obu tych zakładach pracował wyłącznie jako kierowca autobusu szkolnego o ilości miejsc powyżej 15 i pracę tę wykonywał w pełnym wymiarze, a zmiana pracodawcy miała charakter tylko organizacyjny. Jak zeznał świadek R. Z., jedyną przyczyną odmowy wydania świadectwa pracy w warunkach szczególnych ze wskazaniem przepisów resortowych było to, że przepisy te już nie obowiązują. W ocenie Sądu nie ujawniły się żadne przesłanki, które mogłyby skutkować odmową przyznania waloru wiarygodności zarówno zeznaniom świadków, jak i spójnych z nimi dokumentom zgromadzonym w aktach osobowych.

Trzeba wobec tego wyjaśnić, że art. 184 ust. 1 ustawy emerytalnej odwołuje się do przepisów dotychczasowych. Obowiązujące w tym zakresie i przywoływane wyżej rozporządzenie RM z 1983r. wydane zostało w oparciu o delegację z art. 55 ustawy z dnia 14 grudnia 1982r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U. Nr 40, poz. 267 ze zmianami), w którym Radzie Ministrów powierzono w szczególności określenie rodzaju prac lub stanowisk pracy oraz warunków, na podstawie których osobom m.in. zatrudnionym w szczególnych warunkach przysługuje prawo do emerytury w niższym wieku. Z art. 53 ust. 2 tej samej ustawy wynikało, że za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników stale zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia – jest to regulacja tożsama z zawartą w obecnie obowiązującym art. 32 ust. 2 ustawy emerytalnej. W wykazie A,
stanowiącym załącznik do wspomnianego rozporządzenia, w dziale VIII „W transporcie i łączności” wymienia się pod poz. 2 prace m.in. kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony i kierowców autobusów o liczbie miejsc powyżej 15. Praca świadczona przez skarżącego w okresie od przynajmniej dnia 1 maja 1981r. ściśle odpowiada tym właśnie rodzajom pracy w warunkach szczególnych. Przy tym nie ujawniono w toku postępowania żadnych dokumentów, z których mogłoby wynikać, że wnioskodawca pracował w istotnym dla rozstrzygnięcia okresie tj. do dnia 31 grudnia 1998r., w niepełnym wymiarze czasu pracy.

Udowodnienie przez wnioskodawcę – należy podkreślić, że dopiero na etapie postępowania sądowego, gdyż przy pomocy dokumentów z akt osobowych, uprzednio po części nieznanych pozwanemu i spójnych z nimi wyjaśnień ubezpieczonego i zeznań świadków – iż zachodzą wszystkie przesłanki przyznania mu wnioskowanej emerytury, skutkowało po pierwsze zmianą zaskarżonej decyzji na podstawie art. 477 ¹⁴§2 kpc i przyznaniem prawa do tejże emerytury od 1. dnia miesiąca, w którym złożono wniosek o świadczenie (art. 129 ust.1 ustawy emerytalnej, punkt I. wyroku) oraz stwierdzeniem na podstawie art. 118 ust. 1a a contrario, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji (punkt II. wyroku).

O kosztach orzeczono w oparciu o art. 98 ust. 1 i 3 kpc, art. 108 ust. 1 kpc oraz §11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. z 2013r., poz. 461; pkt III wyroku). Zasądzona na rzecz powoda kwota 60 zł to stawka minimalna wynagrodzenia adwokata.