Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 grudnia 2014 r.

Sąd Rejonowy w Głogowie III Wydział Rodzinny i Nieletnich

w składzie następującym

Przewodniczący SSR Katarzyna Dąbrówny

Ławnicy

Protokolant sekr. sądowy Joanna Tarnowska

po rozpoznaniu w dniu 01 grudnia 2014 r. w Głogowie

sprawy z powództwa A. B. (1)

przeciwko W. B.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanej W. B. na rzecz powoda A. B. (1) kwotę 1650 zł (jeden tysiąc sześćset pięćdziesiąt) wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 28 czerwca 2013 r. do dnia zapłaty;

II.  w pozostałym zakresie powództwo oddala;

III.  zasądza od pozwanej W. B. na rzecz powoda A. B. (1) kwotę 90 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Sygn. akt III RC 605/12

UZASADNIENIE

Powód A. B. (1) wniósł o zasądzenie od pozwanej W. B. kwoty 3.600,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi za okres od dnia 16.01.2010 r. do dnia zapłaty, tytułem zwrotu poniesionych przez niego świadczeń związanych z utrzymaniem mał. A. B. (2) w okresie od stycznia 2010 r. do czerwca 2010 r.

W uzasadnieniu wskazał, iż oświadczeniem z dnia 15 stycznia 2010 r. pozwana, w związku z wyjazdem za granicę, przekazała w okresie od stycznia do czerwca 2010 r. pod jego opiekę córkę, nie przyczyniając się w tym czasie do jej utrzymania.

Strona pozwana na rozprawie w dniu 15.07.2013 r. (vide: k. 61 akt) wniosła o oddalenie powództwa w całości argumentując swoje stanowisko tym, iż małoletnia podczas pobytu matki za granicą faktycznie przebywała pod opieką matki powoda i to babcia dziecka, a nie ojciec, ponosiła wszystkie koszty utrzymania A. B. (2).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Małoletnia A. B. (2), ur. (...) w G. jest dzieckiem stron pochodzącym ze związku małżeńskiego A. B. (1) i W. B..

dowód: - bezsporne -

Pierwszym chronologicznie rozstrzygnięciem ustalającym alimenty od powoda na rzecz córki była ugoda zawarta przed Sądem Rejonowym w Głogowie w dniu 11.09.2008 r. w sprawie o sygn. akt III RC 534/08, w wyniku której A. B. (1) zobowiązał się łożyć na utrzymanie córki do rąk jej przedstawicielki ustawowej – W. B. alimenty w wysokości po 600,00 zł miesięcznie.

dowód: - bezsporne -

Wyrokiem z dnia 26 lutego 2009 r. Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział Cywilny Rodzinny, w sprawie o sygn. akt XIII RC 3605/08 powierzył wykonywanie władzy rodzicielskiej na małoletnią A. B. (2), urodzoną (...) w G. - pozwanej W. B., ograniczając uprawnienia powoda do ogólnego wglądu w wychowanie i wykształcenie oraz osobistych kontaktów z małoletnią w sposób ustalony przez strony.

Jednocześnie pozwany został zobowiązany do łożenia na rzecz córki alimentów w kwocie po 650,00 zł miesięcznie, do rąk przedstawicielki ustawowej – pozwanej W. B., w miejsce alimentów po 600,00 zł miesięcznie ustalonych ugodą zawartą przed Sądem Rejonowym w Głogowie w dniu 11.09.2008 r. w sprawie o sygn. akt III RC 534/08, zaś pozwana zobowiązana została do ponoszenia pozostałych kosztów utrzymania i wychowania małoletniej córki stron.

dowód: - wyrok Sądu Okręgowego we Wrocławiu w sprawie sygn. akt XIII RC

(...) - k. 65 akt.

W dniu 15 stycznia 2010 r. W. B. (1) oraz A. B. (1) zawarli przed Notariuszem A. R. (Repertorium A numer (...)) porozumienie dotyczące przekazania małoletniej A. B. (2) pod opiekę jej ojca w związku z wyjazdem matki dziecka za granicę. W. B. (1) zobowiązała się jednocześnie do nieegzekwowania w tym czasie alimentów od powoda.

dowód: - oświadczenie W. B. z dnia 15.01.2010 r. - k. 7-9 akt.

Małoletnia A. B. (2) po wyjeździe jej matki do Wielkiej Brytanii, pozostała w Polsce pod opieką ojca. Z uwagi charakter pracy powoda związany z częstymi wyjazdami, przekazał on faktyczną pieczę nad córką swojej matce – Ł. B., zam. w G. przy ul. (...).

Małoletnia przebywała pod opieką ojca i babci od dnia 15 stycznia 2010 r. do 30 czerwca 2010 r. Kontynuowała naukę w SP (...)w G. w 4 klasie.

Powód A. B. (1) przekazywał swojej matce, z tytułu opieki nad A., miesięcznie po 600,00 zł na utrzymanie córki. Ponadto w czasie odwiedzin u córki ponosił dodatkowe koszty związane z jej utrzymaniem z tytułu np. zakupów czy wyjść do kina. Był w tym czasie zatrudniony w firmie (...) sp. z o.o. na stanowisku inżyniera budowlanego za wynagrodzeniem około 5.000,00 zł brutto miesięcznie. Wynajmował mieszkanie we W., w związku z czym ponosił z tego tytułu koszty w wysokości 1.300,00 zł. Spłacał też ratę kredytu w kwocie 500,00-600,00 zł miesięcznie.

dowód: - zaświadczenie o zarobkach – k. 163 akt,

- zeznanie świadka Ł. B. – k. 100 v. – 101 akt,

- wyjaśnienia A. B. (1) – k. 61v. – 62 akt, k. 101 v. akt, k. 151 v. akt.

W okresie pobytu małoletniej pod opieką Ł. B., ojciec A. łożył na jej utrzymanie, do rąk babci kwotę 600,00 zł miesięcznie. Pozwana nie przekazywała Ł. B., ani jej ojcu żadnych pieniędzy na pokrycie kosztów utrzymania córki.

Otrzymywana przez Ł. B. kwota 600,00 zł miesięcznie wystarczała jej na zaspokojenie wszystkich potrzeb małoletniej. W tym czasie powód regularnie, nieomal co tydzień, przyjeżdżał do córki, zaś pozwana utrzymywała z nią kontakt telefoniczny.

dowód: - zeznanie świadka Ł. B. – k. 100 v. – 101 akt,

- wyjaśnienia A. B. (1) – k. 61v. – 62 akt, 151 v. akt.

Podczas pobytu mał. A. B. (2) pod opieką Ł. B. dziewczynka utrzymywała również kontakty z rodziną matki. Spędzała u rodziców pozwanej - M. i W. S. i jej siostry część weekendów. Dziadkowie ze strony matki przekazywali małoletniej pieniądze od pozwanej, nie mniej dziewczynka nie informowała Ł. B. i swojego ojca jakie kwoty otrzymuje, jak również nie przekazywała im żadnych pieniędzy od matki. Zdarzyło się też, iż zgubiła 50 funtów, przekazanych jej od W. B. (2) na zakup zdjęć szkolnych.

Ostatecznie w lipcu 2010 r. W. B. (1) zabrała dziecko ze sobą do Wielkiej Brytanii za zgodą ojca dziewczynki, przy czym A. B. (1) wyraził zgodę na wyjazd córki za granicę w zamian za obietnicę rezygnacji przez W. B. z zasądzonych alimentów na rzecz małoletniej.

dowód: - zeznanie świadka E. K. – k. 101 v. – 102 akt,

- zeznanie świadka Ł. B. – k. 100 v. – 101 akt,

- wyjaśnienia A. B. (1) – k. 61v. – 62 akt, 151 v. akt.

We wniosku egzekucyjnym z dnia 12 kwietnia 2012 r. W. B. (1) wszczęła postępowanie egzekucyjne przeciwko powodowi A. B. (1) w celu wyegzekwowania zaległych alimentów za okres od czerwca 2010 r. oraz bieżących, w oparciu o tytuł wykonawczy – ugodę zawartą przed tut. Sądem w dniu 11 września 2008 r. w sprawie o sygn. akt III RC 534/08.

Postępowanie egzekucyjne trwa do chwili obecnej.

dowód: - akta sprawy komorniczej – sygn. akt KMP 1/12.

Prawomocnym wyrokiem z dnia 20 maja 2013 r. w sprawie o sygn. akt III RC 451/12 Sąd Rejonowy w Głogowie pozbawił wykonalności tytuł wykonawczy – ugodę zawartą przed Sądem Rejonowym w Głogowie w dniu 11 września 2008 r. w sprawie III RC 534/08 w części dotyczącej alimentów na rzecz mał. A. B. (2) za okres od dnia 01 maja 2010 r. do dnia 30 czerwca 2010 r.

dowód: - wyrok zaoczny z dnia 20.05.2013 r. – k. 134 akt - sprawy tut. Sądu – sygn.

akt III RC 451/12.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługuje na częściowe uwzględnienie.

Ustalenia faktyczne Sąd oparł o przedstawione przez powoda dokumenty oraz wyjaśnienia A. B. (1) i świadków Ł. B. oraz E. K.. W sprawie bezsprzeczna pozostaje okoliczność, iż mał. A. B. (2) w okresie od 15 stycznia 2010 r. do 30 czerwca 2010 r. przebywała pod opieką matki powoda – Ł. B.. To Ł. B. poprzez swoje osobiste starania sprawowała faktyczną, bieżącą i nieprzerwaną opiekę nad wnuczką. Oceny tej okoliczności nie zmienia fakt, że mogła liczyć na częściową pomoc w tej opiece w czasie weekendów ze strony powoda oraz rodziny pozwanej. Nie ulega też wątpliwości Sądu, iż w czasie pobytu małoletniej w Polsce, jej matka nie przyczyniała się do jej utrzymania. Nie sprawowała osobistej pieczy nad córką, nie przekazywała jej ojcu, ani babci Ł. B. żadnych środków na utrzymanie dziecka. Z zeznań E. K. wynika co prawda, iż przesyłała swoim rodzicom środki na córkę, ale M. i W. S. również nie przekazywali pieniędzy na potrzeby dziecka jej opiekunce lub ojcu, ograniczali się jedynie do przekazywania jakiś kwot dziecku, przy czym pieniądze te nigdy nie trafiały do rąk babci czy ojca małoletniej.

Sąd uznał także za udowodnioną okoliczność, iż powód A. B. (1) przekazywał na utrzymanie córki kwotę 600,00 zł miesięcznie do rąk babci dziecka – Ł. B.. Czyniąc tak, Sąd oparł się przede wszystkim na wyjaśnieniach powoda, które w ocenie Sądu są przekonywujące w świetle jego ówczesnej dobrej sytuacji materialnej (osiągał wynagrodzenie rzędu 5.000,00 zł brutto miesięcznie) oraz znajdują potwierdzenie w zeznaniach świadka Ł. B., która podała, że decydując się na sprawowanie opieki nad wnuczką od razu zastrzegła w rozmowie z jej rodzicami, iż oczekuje finansowego wsparcia z ich strony. Pomoc finansową otrzymała jednakże tylko od jednego z rodziców – A. B. (1).

Zgodnie z dyspozycją art. 140 § 1 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego ( dalej: k.r.i.o.) osoba, która dostarcza drugiemu środków utrzymania lub wychowania nie będąc do tego zobowiązana albo będąc zobowiązana z tego powodu, że uzyskanie na czas świadczeń alimentacyjnych od osoby zobowiązanej w bliższej lub tej samej kolejności byłoby dla uprawnionego niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami, może żądać zwrotu od osoby, która powinna była te świadczenia spełnić.

Mające swoją podstawę prawną w powołanym powyżej przepisie roszczenie regresowe jest wprawdzie samodzielne i powstaje przez sam fakt dostarczenia uprawnionemu środków utrzymania lub wychowania zamiast zobowiązanego, niemniej jednak pozostaje ono w ścisłym związku z zakresem obowiązku alimentacyjnego tego zobowiązanego. Gdyby bowiem osoba żądająca zwrotu dostarczyła uprawnionemu wspomnianych środków w rozmiarze przekraczających możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego do alimentacji, to przysługiwałoby jej względem niego roszczenie regresowe nie w takim zakresie w jakim świadczyła rzeczywiście, lecz w zakresie odpowiadającym rzeczywistym możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego. Tak więc roszczenie regresowe zobowiązanego zależy z jednej strony od istnienia po jego stronie obowiązku alimentacyjnego a z drugiej strony, od zakresu tego obowiązku ( por. orz. SN z dnia 22 kwietnia 1970 r., III CRN 41/70, OSNCP 1971, poz. 7). Możliwości zobowiązanego uczynienia zadość swemu obowiązkowi ocenia się według stanu rzeczy istniejącego w okresie, za który dochodzi się roszczeń regresowych ( por. J. Gwiazdomorski w: System prawa rodzinnego i opiekuńczego, Ossolineum 1985, s.1037).

W procesie regresowym dla powództwa z art. 140 k.r.o. istotny jest ustawowy zakres obowiązku alimentacyjnego nie wywiązującego się z niego rodzica, a nie zakres tego obowiązku ustalony w tytule egzekucyjnym, jeżeli później doszło do zamiany stosunków w rozumieniu art. 138 k.r.o. Wtedy bowiem sąd uwzględnia rzeczywisty zakres obowiązku alimentacyjnego, choćby nie doszło zmiany orzeczenia lub umowy ( por. orzeczenie SN z dnia 13 stycznia 1982 r., III CRN 301/81, opubli. OSNCP 1982, poz. 90). Roszczenie regresowe może przy tym dotyczyć tylko świadczeń alimentacyjnych, które zostały już spełnione, a nie takich świadczeń, które mają być spełnione dopiero w przyszłości.

Jak wynika z ustaleń, postępowanie egzekucyjne w sprawie toczy się na podstawie tytułu wykonawczego – ugody zawartej przed Sądem Rejonowym w Głogowie z dnia 11 września 2008 r. na mocy której A. B. (1) zobowiązał się do łożenia na rzecz córki alimentów do rąk jej matki W. B. w kwocie po 600,00 zł miesięcznie. Następnie Sąd Okręgowy w Legnicy wyrokiem z dnia 26 lutego 2009 r. zasądził od pozwanego na rzecz małoletniej alimenty w kwocie po 650,00 zł miesięcznie. Na taką więc kwotę Sąd ocenił możliwości zarobkowe i majątkowe powoda oraz potrzeby małoletniej uprawnionej do alimentów A. B. (2) biorąc pod uwagę osobistą pieczę matki na dzieckiem i zobowiązując jednocześnie pozwaną do ponoszenia pozostałych kosztów utrzymania i wychowania małoletniej córki stron.

Nie mniej w okresie od 15 stycznia 2010 r. do 30 czerwca 2010 r. zmieniła się sytuacja małoletniej A. oraz osób zobowiązanych do jej utrzymania w pierwszej kolejności, tj. A. B. (1) i W. B.. Dziecko trafiło pod opiekę babci Ł. B., która podała w swoich zeznaniach, iż kwota 600,00 zł przekazywana na utrzymanie dziecka przez jej ojca, była wystarczająca na zaspokojenie potrzeb dziecka. W istocie doszło zatem do zamiany stosunków w rozumieniu art. 138 k.r.o. W tym okresie rzeczywiste potrzeby dziecka zamykały się w kwocie 600,00 zł. Kwotę tą łożył jedynie powód, zaś pozwana w żaden sposób ani poprzez osobistą pieczę, ani przez finasowanie, nie przyczyniała się do zaspokojenia jej potrzeb. Cały obowiązek alimentacyjny spoczął w tej sytuacji na A. B. (1), który mimo zmiany okoliczności nie wystąpił ówcześnie z powództwem o alimenty przeciwko byłej żonie. Nie mniej jednak zgodnie z orzeczeniem SN z dnia 6 marca 1975 r. (III CZP 3/75, NP. 1976, nr12) „ ten z rodziców, który świadczył alimenty na rzecz dziecka w zakresie przekraczającym jego obowiązek, nie traci roszczenia z art. 140 § 1 k.r.o. względem drugiego rodzica, tylko dlatego, że mógł we właściwym czasie bez nadmiernych trudności uzyskać dla dziecka od drugiego z rodziców świadczenia alimentacyjne”. Nie ma tutaj znaczenia okoliczność, iż pozwany był zobowiązany do świadczenia alimentów na córkę w wysokości po 650,00 zł albowiem został zobowiązany do takiego świadczenia w innych okolicznościach, mianowicie kiedy małoletnia mieszkała z matką oraz przy założeniu, iż W. B. (1) będzie również chociażby w drodze osobistych starań o córkę wypełniać swój obowiązek alimentacyjny.

Transponując powyższe rozważania w realia niniejszej sprawy należy zauważyć, iż uwzględniając faktyczne okoliczności, które zaistniały w okresie od 15 stycznia 2010 r. do 30 czerwca 2010 r., choć nie doszło do zmiany orzeczenia alimentacyjnego po stronie powoda, to jednakże nie był on, w ocenie Sądu, jedyną osobą najbliższą zobowiązaną do łożenia na utrzymanie córki. Także na drugim z rodziców – W. B. ciążył obowiązek alimentacyjny wobec dziecka, który nie był wykonywany. W tej sytuacji skoro w ocenie babci małoletniej całkowity koszt utrzymania A. B. (2) zamykał się kwotą 600,00 zł miesięcznie, pozwana winna zwrócić ojcu dziecka połowę poniesionych przez niego kosztów. Stąd też Sąd zasądził od pozwanej na rzecz A. B. (1) kwotę 1650,00 zł (po 300 zł za okres 5,5 miesiąca) od dnia 28 czerwca 2013 r., mając na uwadze iż odpis pozwu pozwana otrzymała w dniu 21 czerwca 2013 r. (vide: k. 66 akt). W ocenie Sądu rodzice winni byli ponosić te koszty w jednakowej części uwzględniając ich możliwości zarobkowe. Co prawda wobec niestawiennictwa pozwanej na rozprawach oraz na przesłuchanie do Konsulatu, Sąd ostatecznie pominął dowód z jej przesłuchania, nie mniej jednak kierując się zasadami doświadczenia życiowego uznał, iż kwota po 300,00 zł miesięcznie w okresie od 15 stycznia 2010 r. do 30 czerwca 2010 r. znajdowała się w zasięgu możliwości finansowych W. B., mającej aktualnie 37 lat, z zawodu krawcowej, jako że udała się ona do Wielkiej Brytami zapewne min. w celach zarobkowych. Pozwana ostatecznie nie wykazała jakie kwoty i kiedy przekazywała na rzecz mał. A. B. (2), albowiem ogólnikowe zeznania świadka E. K. w tym zakresie w relacji z wyjaśnieniami powoda i zeznaniami Ł. B., nie pozwoliły na uznanie iż łożyła ona na utrzymanie córki w rozumienia świadczenia na jej rzecz obowiązku alimentacyjnego.

Reasumując, jak już wyżej wskazano, przekazywanie przez zobowiązanego alimentów w pełnej wysokości nie wyklucza możliwości powstania roszczenia regresowego w sytuacji gdy drugi z rodziców, w określonym przedziale czasu nie świadczył na rzecz dziecka żadnej kwoty alimentów, nawet mimo braku po stronie takiego rodzica orzeczenia ustalającego wysokość alimentów.

W tej sytuacji w oparciu o treść art. 140 k.r.o. Sąd orzekł jak w sentencji postanowienia, oddalając dalej idące powództwo jako wygórowane.

Sąd orzekł o kosztach postepowania w oparciu o przepis art. 98 § 1 k.r.o. mając na uwadze, iż uwzględnił żądanie pozwu prawie w połowie.