Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 października 2014 r.

Sąd Okręgowy w Krakowie Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący : SSR del. Wojciech Żukowski

Protokolant: starszy protokolant Marzena Stępkowska

po rozpoznaniu w dniu 1 października 2014 r. w Krakowie

na rozprawie

sprawy z powództwa Z. J. (1)

przeciwko Bank (...) Spółce Akcyjnej w K.

o zapłatę i o zakazanie

I.  powództwo oddala,

II.  zasądza od powoda Z. J. (1) na rzecz strony pozwanej Banku (...) Spółki Akcyjnej w K. kwotę 3617 zł (słownie: trzy tysiące sześćset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

UZASADNIENIE

W pkt 2 pisma z dnia 6 maja 2013 r. (złożonego w dniu 11 maja 2013 r. na dzienniku podawczym Sądu Rejonowego w Sosnowcu) powód Z. J. (1) zawarł żądanie zasądzenie od strony pozwanej Banku (...) S.A. w K. kwoty 100.000 zł. tytułem zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych powoda i popełnienie czynów zabronionych opisanych w art. 286 k.k. i art. 190a § 1 k.k. zaś w pkt 3 wniósł o sądowy zakaz zbliżania się jakichkolwiek przedstawicieli i pracowników Banku (...) S.A. jak również jakichkolwiek przedstawicieli i pracowników Centrum Usług (...) sp. z o.o. oraz jakichkolwiek innych osób działających w imieniu Banku (...) S.A.

Na uzasadnienie żądania powołał, że strona pozwana z dniem 2 grudnia 2010 r. zbyła na rzecz D. N. S. F. I. Z. w. W. wierzytelność stwierdzoną bankowym tytułem egzekucyjnym z dnia 27 listopada 2008 r. a pomimo tego nie złożyła wniosku o umorzenie postępowania egzekucyjnego, podczas gdy była zobowiązana do zawiadomienia o tym komornika i wycofania wniosku o egzekucję. Doszło zatem do próby wyłudzenia należności i bezprawnego wzbogacenia się, a zatem popełnienia czynu zabronionego z art. 286 k.k. Oprócz tego pozwana zleciła firmie windykacyjnej Centrum Usług (...) sp. z o.o. która miała windykować już sprzedany dług, co stanowi czyn zabroniony z art. 286 k.k. Nadto strona pozwana poprzez swoich pracowników T. B. i A. R. (1) nachodziła i nękała powoda i osoby trzecie. Telefonowano wielokrotnie do powoda, mimo informacji że powód nie jest dostępny pod numerem telefonu oraz nachodzono rodzinę powoda usiłując wymusić informacje o miejscu zamieszkania powoda, dążąc do wyłudzenia nieprzysługującej stronie powodowej należności gdyż od dnia 2 grudnia 2008 r. strona pozwana nie posiadała wierzytelności. Nosiło to znamiona czynu zabronionego w postaci „stalkingu” opisanego w art. 190a § 1 k.k. Działaniem tym wywołano u powoda poczucie zagrożenia i istotnie naruszono prywatność i dobra osobiste w postaci prawa od spokoju i nietykalności miejsca zamieszkania. Z tego tytułu powód domaga się zadośćuczynienia w kwocie 100.000 zł.

Żądanie zakazu zbliżania się powód uzasadnił obawą o życie i zdrowie i z uwagi na duże prawdopodobieństwo skorzystania przez osoby wymienione w żądaniu środków niedozwolonych celem wymuszenia spłaty należnego stronie pozwanej roszczenia.

W piśmie z dnia 17 maja 2013 r. powód podtrzymał oba żądania zawarte w pkt 2 i 3 pisma z dnia 6 maja 2013 r.

W złożonej w dniu 20 listopada 2013 r. odpowiedzi na pozew strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na rzecz strony pozwanej zwrotu kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew przyznała, że wierzytelność stwierdzona bankowym tytułem egzekucyjnym z dnia 27 listopada 2008 r. która została zbyta na rzecz D. N. S. F. I. Z. w. W. umową z dnia 2 grudnia 2010 r. o czym powoda powiadomiono w dniu 30 grudnia 2010 r. Na dzień dzisiejszy strona powodowa domaga się od powoda roszczeń z tytułu umowy kredytu z dnia 3 marca 2006 r. na zakup pojazdu, która została wypowiedziana pismem z dnia 2 czerwca 2009 r. a która została stwierdzona prawomocnym nakazem zapłaty z dnia 22 listopada 2010 r. W związku z brakiem spłaty należności w listopadzie 2012 r. zleciła Centrum Usług (...) sp. z o.o. w K. prowadzenie postępowania windykacyjnego i A. R. (1) i T. B. podejmowali próby kontaktu z powodem, zarówno telefonicznie jak i w miejscu jego zamieszkania. Kontakty te nie prowadziły do naruszenia dóbr osobistych powoda a ich częstotliwość wynikała z unikania kontaktu przez powoda. Powód, pomimo obowiązku umownego, nie powiadomił banku o zmianie adresu. Umorzenie postępowania egzekucyjnego nastąpiło na wniosek strony powodowej a powód nie skorzystał z przysługujących mu środków w postaci wniosku o umorzenia postępowania egzekucyjnego. Postępowanie strony powodowej nie wypełniało zatem znamion z art. 286 k.k. Natomiast do naruszenia dóbr osobistych powoda nie doszło ponieważ działania podjęte przez bank i jego pracowników nie przekroczyły dopuszczalnych granic. Bank próbował jedynie ustalić adres zamieszkania powoda, powiadomić go o stanie zadłużenia i przedstawić możliwości jego spłaty. Czynności strony pozwanej nie były bezprawne ale służyły realizacji przysługującego jej prawa podmiotowego. Powód w § 14 umowy kredytu zgodził się na telefoniczny kontakt bez uprzedniego powiadamiania o takim zamiarze. Nadto dochodzona tytułem zadośćuczynienia kwota jest rażąco wygórowana.

Co do żądania zakazu strona pozwana zarzuciła, że nie zachodzi przesłanka bezprawności działania a nadto powód nie sprecyzowała swojego żądania, gdyż nie wskazał kto ma zaniechać zbliżania się do powoda i jak taki zakaz miałyby być realizowany.

W piśmie z dnia 29 stycznia 2014 r. powód zarzucił, że strona pozwana nie nabyła wierzytelności od (...) gdyż art. 492 § 1 k.s.h. nie ma zastosowania.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W bankowym tytule egzekucyjnym z dnia 27 listopada 2008 r. stwierdzono, że Bankowi (...) S.A. przysługuje przeciwko Z. J. (1) wierzytelność wynikająca z umowy kompleksowej Pakietu (...) z dnia 10 sierpnia 2005 r. Postanowieniem z dnia 17 grudnia 2008 r. nadano klauzulę wykonalności temu tytułowi.

Wnioskiem z dnia 26 marca 2009 r. Bank (...) S.A. wniósł do komornika J. S. o wszczęcie egzekucji przeciwko Z. J. (1), zaś postanowieniem z dnia 8 kwietnia 2010 r. komornik J. S. przekazał sprawę komornikowi M. M..

Pismem z dnia 16 grudnia 2010 r. Bank (...) S.A. zawiadomił Z. J. (1) o przelewie wierzytelność wynikającej z umowy kompleksowej Pakietu (...) z dnia 10 sierpnia 2005 r. na podstawie umowy sprzedaży wierzytelności z dnia 2 grudnia 2010 r.

Pismem z dnia 12 maja 2011 r. Bank (...) powiadomił Z. J. (2), że wierzytelność wynikająca z umowy kompleksowej Pakietu (...) z dnia 10 sierpnia 2005 r. została objęta pakietem sprzedażowym na podstawie umowy sprzedaży wierzytelności z dnia 2 grudnia 2010 r.

Pismem z dnia 8 kwietnia 2013 r. Z. J. (1) zażądał od komornika M. M. wyjaśnienia dlaczego nie umorzył egzekucji prowadzonych wobec powoda, których wierzyciele nie złożyli żadnych nowych wniosków egzekucyjnych a egzekucja jest bezskuteczna.

Postanowieniem z dnia 23 kwietnia 2013 r. Komornik M. M. umorzył postępowanie egzekucyjne z wniosku Banku (...) S.A. przeciwko Z. J. (1) sygn. akt KM (...)wobec złożenia przez wierzyciela oświadczenia, na podstawie którego ustalono, że w dniu 2 grudnia 2010 r. dokonał sprzedaży wierzytelności na rzecz D. N. S. F. I. Z. w. W.

Dowód: - odpis pisma, k. 8

- odpis bankowego tytułu egzekucyjnego, k. 94

- odpis postanowienia, k. 95

- odpis wniosku, k. 97

- odpis zawiadomienia, k. 102

- odpis pisma, k. 138

- odpis postanowienia, k .6

W dniu 3 marca 2006 r. pomiędzy (...) Bank S.A. a Z. J. (1) została zawarta umowa kredytu nr (...) na zakup samochodu.

Pismem z dnia 22 lutego 2013 r. Biuro Windykacji (...) sp. z o.o. wezwało Z. J. (1) do zapłaty kwoty 49807,45 zł. z tytułu zadłużenia w Banku (...) S.A. na podstawie umowy kredytowej z dnia 3 marca 2006 r. nr (...).

Umowa kredytu nr (...) została wypowiedziana pismem z dnia 2 czerwca 2009 r.

Nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 22 listopada 2010 r. (I Nc 1530/10) Sąd Rejonowy w Sosnowcu zasądził od Z. J. (1) na rzecz Banku (...) S.A. w K. kwotę 35577,45 zł. z odsetkami ustawowymi z tytułu zadłużenia z umowy kredytu z dnia 3 marca 2006 r. nr (...).

W dniu 2 maja 2013 r. Bank (...) S.A. złożył wniosek do komornika P. P. o wyegzekwowanie należności z tytułu umowy kredytu nr (...).

Dowód: - odpis umowy, k. 108

- odpis wypowiedzenia, k .112

- odpis pozwu, k. 116

- odpis nakazu, k. 121

- odpis wniosku, k. 122

A. R. (1) wykonywał czynności związane z windykacją wierzytelności od powoda w dniach 20 listopada 2012 r. i 26 listopada 2012 r. Nie spotkał osobiście powoda, nie rozmawiał z nim, ani osobiście ani telefonicznie. Przyjechał samochodem celem negocjacji spłaty zadłużenia. Na ul. (...) w S. nie zastał nikogo i zostawił wiadomość z prośbą o kontakt. Kolejna wizyta była u ojca lub ojczyma powoda i uzyskał informację, że powód tam nie mieszka i nie ma z nim kontaktu. Telefonował dwukrotnie pod numer stacjonarnego telefonu podany przez powoda prawdopodobnie w odstępie tygodnia. W obu wypadkach nikt nie odebrał połączenia.

A. R. (1) przedstawił się, że działa w imieniu Banku (...). Nie miał wiedzy aby dług był sprzedany. Podjęcie działań dotyczących tej samej wierzytelności zostało zlecone również T. B..

Dowód: - przesłuchanie świadka A. R., k. 170

- odpis zawiadomienia, k. 15

T. B. jest zatrudniony w Banku (...) i zajmuje się windykacją. Prowadził działania windykacyjne wobec powoda w celu wyegzekwowania należności z tytułu kredytu na zakup samochodu lub przejęcia przewłaszczonego na zabezpieczenie samochodu w styczniu 2013 r. Nigdy nie miał z powodem osobistego kontaktu. Nie zastał powoda ani pod adresem przy ul. (...) ani pod adresem przy ul. (...) w S. i od osób trzecich uzyskał informację, że adresy te są nieaktualne. Nie informował tych osób o celu wizyty. Pozostawił dla Z. J. (1) pismo z prośba o kontakt, na którym wskazana była (...) Banku (...). W styczniu 2013 r. wierzytelność z tego tytułu nie była sprzedana.

Dowód: - przesłuchanie świadka T. B., k. 213

- odpis pisma, k. 16

Przy ustalaniu stanu faktycznego oparł się sąd na dowodach z dokumentów publicznych, które stanowiły dowód na okoliczności urzędowo w nich stwierdzone oraz na dokumentach prywatnych, które stanowiły dowód na okoliczność treści oświadczeń woli w nich stwierdzonych. Oparł się sąd nadto na dowodzie z zeznań świadków, które ocenił jako wiarygodne, albowiem były spójne i konsekwentne i nie popadały we wzajemne sprzeczności ani w sprzeczność z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w niniejszej sprawie.

Sąd zważył co następuje:

Zgodnie z art. 23 k.c. dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach. Zgodnie z art. 24 par. 1 k.c. ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. Zgodnie za art. 448 k.c. w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia.

Powód wywodzi żądanie zadośćuczynienia z faktów, że strona powodowa podejmowała działania w celu wyegzekwowania długu, który jej już nie przysługiwał, albowiem został wcześniej przez stronę pozwaną zbyty oraz z faktu, że pracownicy strony pozwanej mieli nachodzić i nękać powoda oraz osoby trzecie, telefonować wielokrotnie do powoda, mimo informacji że powód nie jest dostępny pod numerem telefonu oraz nachodzić rodzinę powoda usiłując wymusić informacje o miejscu zamieszkania powoda.

Z ustalonego stanu faktycznego wynika, że strona powodowa wszczęła postępowanie egzekucyjne w celu wyegzekwowania wierzytelności do powoda wynikającej z umowy kompleksowej Pakietu (...) z dnia 10 sierpnia 2005 r. a następnie umową sprzedaży z dnia 2 grudnia 2010 r. wierzytelność tę zbyła na rzecz podmiotu trzeciego. Z uzasadnienia postanowienia z dnia 23 kwietnia 2013 r. Komornika M. M. wynika, że wszczęte przez stronę powodową postępowanie egzekucyjne zostało umorzone wobec oświadczenia strony powodowej o zbyciu wierzytelności umową z dnia 2 grudnia 2010 r. Tym niemniej okoliczność, że postępowanie egzekucyjne z wniosku strony pozwanej trwało w okresie od grudnia 2010 r. do kwietnia 2013 r. mimo zbycia egzekwowanej wierzytelności nie stanowi zdarzenia, które samo w sobie skutkowało naruszeniem jakichkolwiek dóbr osobistych powoda w rozumieniu art. 23 k.c. W szczególności powód nie wykazał, ani nie twierdził, aby w okresie tym były w stosunku do niego podejmowane jakiekolwiek czynności egzekucyjne, które mogłyby spowodować naruszenie dóbr osobistych powoda, w szczególności prywatności powoda i dóbr osobistych w postaci prawa od spokoju i nietykalności miejsca zamieszkania. Wręcz przeciwnie, treść pisma powoda z dnia 8 kwietnia 2013 r. zdaje się sugerować, że żadne czynności egzekucyjne nie były w tym okresie podejmowane. Ten stan rzeczy wyklucza dopuszczalność zasądzenia na rzecz powoda zadośćuczynienia, albowiem przesłanką jego zadośćuczynienia jest zgodnie z wyżej cytowanym art. 448 k.c. naruszenie dóbr osobistych powoda.

Brak jest również podstaw do zasądzenia zadośćuczynienia od strony pozwanej w związku z czynnościami podejmowanymi wobec powoda na zlecenie strony pozwanej przez A. R. (1) i T. B.. Z ustalonego stanu faktycznego wynika, że osoby te podejmowały czynności wobec powoda w celu odzyskania innej wierzytelności aniżeli ta, która była przedmiotem umowy sprzedaży z dnia 2 grudnia 2010 r. gdyż była to wierzytelność wynikająca z innego stosunku prawnego – umowy z dnia 3 marca 2006 r. Brak jest zatem podstaw do uznania, że podejmowanie czynności przez te osoby w stosunku do powoda było bezprawne z powodu braku zadłużenia wobec strony powodowej. Dług ten niewątpliwie w stosunku do strony pozwanej istniał, co wynika z nakazu zapłaty w sprawie I Nc 1530/10 prowadzonej przed Sądem Rejonowym w Sosnowcu, gdzie jako wierzyciel – mimo, że umowa kredytu została przez powoda zawarta z (...) Bank S.A. – została wskazana strona powodowa. Orzeczenie to zgodnie z art. 365 § 1 k.p.c. wiąże sąd w niniejszym postępowaniu i sąd nie jest władny sprzecznie z tym orzeczeniem ustalać, czy wobec twierdzonego przez powoda braku przesłanek do przejścia wierzytelności na stronę pozwaną strona pozwana w rzeczywistości miałaby nie być wierzycielem powoda. Z zeznań świadków wynika, że nie posiadali oni wiadomości aby w dacie podejmowania przez nich czynności wierzytelność była zbyta przez stronę pozwaną, a powód nie wskazał kiedy i na podstawie jakiej czynności prawnej miałoby dojść do zbycia tej wierzytelności przez stronę powodową.

Niezależnie od tego działania podejmowane przez osoby działające na zlecenie strony powodowej nie mogą być w realiach niniejszej sprawy potraktowane jako bezprawne naruszenie dóbr osobistych. Z ustalonego stanu faktycznego wynika, że dwukrotnie podjął próbę osobistego spotkania się z powodem i dwukrotnie podjął próbę kontaktu telefonicznego. W każdym wypadku próby te okazały się bezskuteczne. Natomiast T. B. dwukrotnie próbował spotkać się osobiście z powodem, lecz również bezskutecznie. Obaj ujawnili, że działają w imieniu strony pozwanej pozostawiając informację pisemną albo informując członków rodziny powoda, z którymi rozmawiali. Podjęcie tego typu działań nie może być potraktowane jako naruszenie dóbr osobistych powoda. Prawo do prywatności i nietykalności mieszkania nie może być rozumiane w ten sposób, że wyklucza ono dopuszczalność podejmowania prób spotkania osobistego lub rozmowy telefonicznej przez osobę, która ma w tym interes, zaś strona pozwana, jako wierzyciel powoda, niewątpliwie interes w nawiązaniu kontaktu z powodem miała. Dopiero gdyby próby takie przekraczały normy powszechnie obowiązujące w społeczeństwie, np. gdyby przybierały postać podejmowania, pomimo wyraźnego sprzeciwu, częstych wizyt albo częstych prób nawiązania kontaktu telefonicznego, w szczególności w niestosownych porach dnia (np. bardzo wczesnym rankiem lub późnym wieczorem lub w nocy) i przez to noszących znamiona nękania, można by mówić o naruszeniu dóbr osobistych w postaci prawa do prywatności i prawa do nietykalności mieszkania. Przeprowadzone postępowanie dowodowe takich zachowań ze strony osób działających w imieniu strony powodowej nie ujawniło. W tym stanie rzeczy ocenić należy, że osoby te nie dopuściły się naruszenia dóbr osobistych powoda, co oznacza, że na rzecz powoda nie może być na podstawie art. 448 k.c. zasądzone żadne zadośćuczynienie.

Co do żądania sądowego zakazu zbliżania się jakichkolwiek przedstawicieli i pracowników Banku (...) S.A. jak również jakichkolwiek przedstawicieli i pracowników Centrum Usług (...) sp. z o.o. oraz jakichkolwiek innych osób działających w imieniu Banku (...) S.A. należy w pierwszej kolejności zauważyć, że biernie legitymowanym w zakresie takich żądań nie byłaby strona pozwana, ale konkretne osoby fizyczne, do których taki zakaz miałby być adresowany. Samo w sobie stanowi to negatywną przesłankę uwzględnienia powództwa w tym zakresie. Niezależnie od tego wobec okoliczności, że przeprowadzone postępowanie dowodowe nie wykazało aby jakakolwiek osoba, w szczególności T. B. czy A. R. (1) dopuściła się działając w imieniu strony pozwanej do naruszenia dóbr osobistych powoda, powód nie może żądać wydania takiego „zakazu” jako formy żądania zaniechania działań zagrażających naruszeniem dóbr osobistych powoda przewidzianego w art. 23 § 1 k.c. Okoliczności niniejszej sprawy nie wskazują bowiem, aby rzeczywiście istniało realne zagrożenie naruszenia dóbr osobistych powoda. Nie uzasadniają takiej oceny w szczególności wyrażane w pozwie obawy powoda o życie i zdrowie i z uwagi na rzekomo duże prawdopodobieństwo skorzystania przez osoby wymienione w żądaniu środków niedozwolonych w celu wymuszenia spłaty należnego stronie pozwanej roszczenia. Ustalony stan faktyczny nie pozwala bowiem na stwierdzenie aby takie niedozwolone działania rzeczywiście były w stosunku do powoda podejmowane.

Mając powyższe na uwadze powództwo w zakresie obu żądań podlegało oddaleniu o czym orzeczono w pkt I sentencji na podstawie wyżej powołanych przepisów.

Na zasądzone w pkt II sentencji od przegrywającego proces powoda na rzecz wygrywającej proces strony pozwanej na zasadzie art. 98 § 1 k.p.c. koszty postępowania złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika strony pozwanej (3600 zł.) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa (17 zł.).