Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I C 1107/14 – upr.

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 września 2014 r.

Sąd Rejonowy w Zgorzelcu Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSR Maciej Dubrowski

Protokolant: Justyna Dyka

na rozprawie po rozpoznaniu w dniu 23 września 2014 r. sprawy

z powództwa G. C., A. Z., A. G. wspólników P.U.H. (...) s.c. w T.

przeciwko Z. O.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego Z. O. solidarnie na rzecz powodów G. C., A. Z., A. G. kwotę 2 354,61 zł (dwa tysiące trzysta pięćdziesiąt cztery złote i 61/100 zł) wraz z umownymi odsetkami w wysokości czterokrotnej stopy kredytu lombardowego NBP w skali roku od dnia 21-05-2014 r. do dnia zapłaty,

II.  dalej idące powództwo oddala,

III.  zasądza od pozwanego na rzecz powodów solidarnie kwotę 717 zł tytułem zwrotu kosztów procesu,

IV.  wyrokowi w pkt I nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

Sygn. akt I C 1107/14

UZASADNIENIE

Powodowie G. C. w A. Z. i A. G. w dniu 21-05-2014r. wnieśli do Sądu Rejonowego w Zgorzelec pozew w postępowaniu upominawczym przeciwko Z. O. o zapłatę kwoty 2 564,61 zł z zmiennymi umownymi odsetkami wynoszącymi czterokrotność kredytu lombardowego NBP w skali roku od kwoty 2 354,61 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, oraz o zwrot kosztów procesu. W uzasadnieniu pozwu wskazali, że na podstawie umowy cesji nabyli od J. T. prawa do wierzytelności wobec pozwanego z tytułu niespłaconej pożyczki. Na kwotę dochodzona pozwem składa się z 2 000,16 zł kwoty kapitału pożyczki i 117,60 zł kwoty odsetek kapitałowych, 106,21 zł kwoty odsetek karnych i od zadłużenia przeterminowanego oraz 60,00 zł z tytułu wezwań do zapłaty i 150 tytułem kosztów podejmowanych czynności windykacyjnych, oraz kwota 130,64 zł z tytułu odsetek od zadłużenia przeterminowanego (od niespłaconego kapitału), liczonych od następnego dnia po dacie cesji, tj. 18.12.2013 a skapitalizowanych na dzień przed wniesieniem pozwu, tj. 15.05.2014.

Zarządzeniem z dnia 28-05-2014r stwierdzono brak podstaw do wydania nakazu upominawczego[art. 499 pkt. 2 k.p.c.].

Powodowie w piśmie z dnia 20-06-2014r wyjaśnili, że podstawą dochodzenia od pozwanego kwot wysokości 60 zł i 150 zł jest § 13 umowy łączącej strony przewidującego obowiązek ponoszenia takich opłat w przypadku wysłania do pozwanego wezwań do zapłaty i dokonywania czynności windykacyjnych .

Pozwany na rozprawie w dniu 23-09-2014r. nie stawił się i nie złożył też odpowiedzi na pozew.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny przyjmując za prawdziwe twierdzenia pozwu:

Powodowie G. C., A. Z. i A. G. prowadzą działalność gospodarczą pod nazwą P.U.H. (...) s.c. z siedzibą w T. przy ul. (...). W ramach prowadzonej działalności powodowie zajmują się pośrednictwem kredytowym, udzielaniem kredytów ,tp.

[dowód: kserokopia umowy spółki k.41-46]

Powodowie jako pośrednik pełnomocnik osoby fizycznej w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej zawarli z pozwanym Z. O. umowę pożyczki gotówkowej w dniu 09-01-2013r na kwotę: 2600,00 zł. Zgodnie z umową pozwany zobowiązał się spłacić ją w 12 ratach miesięcznych - płatnych do 10-go każdego miesiąca, począwszy od 10.02.2013. W § 13 umowy strony zapisały zasady postępowanie w przypadku niespłacania rat pożyczki:

„ 1 . W przypadku niezapłacenia przez Pożyczkobiorcę raty pożyczki w terminie określonym w harmonogramie spłaty pożyczki i powstaniu zadłużenia przeterminowanego, Pośrednik w imieniu Pożyczkodawcy po upływie 7 dni od terminu płatności raty pożyczki, wezwie Pożyczkobiorcę do zapłaty zadłużenia przeterminowanego. Koszt wezwania do zapłaty ponosi Pożyczkobiorca.

2. W przypadku nieuregulowania przez Pożyczkobiorcę drugiej kolejnej pełnej raty pożyczki w terminie 7 dni od dnia wystawienia wezwania do zapłaty, o którym mowa w ust. 1, Pośrednik w imieniu Pożyczkodawcy wszczyna postępowanie windykacyjne i przystępuje do czynności windykacyjnych, rozumianych jako wizyty przedstawiciela Pośrednika w miejscu zamieszkania lub pracy Pożyczkobiorcy, na które Pożyczkobiorca wyraża zgodę. Koszty postępowania windykacyjnego ponosi Pożyczkobiorca.

3. W sytuacji niespłacenia przez Pożyczkobiorcę drugiej kolejnej raty pożyczki w terminie określonym w harmonogramie spłaty pożyczki, Pośrednik w imieniu Pożyczkodawcy po terminie 7 dni od terminu płatności drugiej, zaległej raty pożyczki, wezwie ostatecznie Pożyczkobiorcę do zapłaty zadłużenia przeterminowanego - pod rygorem wypowiedzenia umowy. Koszt ostatecznego wezwania do zapłaty ponosi Pożyczkobiorca.

4. Koszty związane z niewykonaniem przez Pożyczkobiorcę zobowiązania wynoszą:

- za każde wezwanie do zapłaty: 20.00,- zł,

- za ostateczne wezwanie do zapłaty: 20.00,- zł,

- za czynności windykacyjne podejmowane po wezwaniu do zapłaty: 150.00,- zł.

5. Pożyczkodawca ma prawo do powiększenia kwoty najbliższej raty o wszelkie należne opłaty za czynności windykacyjne oraz inne związane z obsługą pożyczki. Podejmowane przez Pośrednika czynności windykacyjne mają na celu zapewnienie dobrowolnego uregulowania zaległości przez Pożyczkobiorcę.

6. W przypadku niewykonania przez Pożyczkobiorcę zobowiązań wynikających z niniejszej umowy pożyczki, Pożyczkobiorca zobowiązany będzie do poniesienia kosztów postępowania sądowego i postępowania egzekucyjnego określonych w:

- ustawie z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. nr 167, poz. 1398), -ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 roku o Komornikach sądowych i egzekucji (Dz. U. nr 133, poz. 882 z późn. zmianami),

- ustawie z dnia 17 listopada 1964 roku Kodeks Postępowania Cywilnego (Dz. U. z 1964 r., Nr 43, poz. 296 z późn. zmianami),

- Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców.

Umowa dla pozwanego przewidywała status konsumenta zgodnie z § 15 umowy.

[dowód: umowa pożyczki gotówkowej 11-12 ]

Pozwany z pożyczki nie spłacił kwoty 2000,16 zł. W związku z brakiem spłaty kolejnych rat pozwany był wielokrotnie wzywany do zapłaty, pod rygorem podjęcia dalszych czynności windykacyjnych oraz wypowiedzenia umowy pożyczki, jednak wezwania te pozostały bezskuteczne. W związku z brakiem spłaty w/w pożyczki w wyznaczonym terminie zostały podjęte działania windykacyjne przez Pośrednika - firmę P.U.H. (...) s.c, które jednak nie przyniosły pojadanego rezultatu. W związku z bezskutecznością podjętych działań wobec pozwanego pismem z dnia 19.08.2013 dokonano wypowiedzenia warunków umowy pożyczki z zachowaniem 30-dniowego terminu. Wypowiedzenie to nie zostało odebrane - przesyłkę poleconą awizowano powtórnie w dniu 29.08.2013. W okresie wypowiedzenia pozwany nie dokonał spłaty zobowiązania, dlatego w dniu 29.09.2013 pożyczka stała się w pełni wymagalna

[dowód: wezwania do zapłaty, protokół czynności windykacyjnych, wypowiedzenie umowy, twierdzenia powodów ]

Pozwany z tytułu wypowiedzianej umowy pożyczki wzywany był do zapłaty

-kwoty 2000,16 zł z tytułu niespłaconego kapitału pożyczki

-kwoty 117,60 zł z tytułu niespłaconych odsetek kapitałowych, skapitalizowanych na ostatni dzień wypowiedzenia umowy pożyczki, czyli na 28.09.2013

-kwoty 37,82 zł z tytułu odsetek karnych od niespłaconych rat, naliczonych na ostatni dzień wypowiedzenia umowy pożyczki, czyli na 28.09.2013

-kwoty 68,39 zł z tytułu odsetek od zadłużenia przeterminowanego (od niespłaconego kapitału), liczonych od dnia wymagalności całej pożyczki, tj. 29.09.2013 a skapitalizowanych na dzień cesji, tj. 17.12.2013,

-kwoty 60,00 zł z tytułu wezwań do zapłaty

-kwoty 150,00 zł z tytułu podejmowanych czynności windykacyjnych,

oraz kwoty 130,64 zł z tytułu odsetek od zadłużenia przeterminowanego (od niespłaconego kapitału), liczonych od następnego dnia po dacie cesji, tj. 18.12.2013 a skapitalizowanych na dzień przed wniesieniem pozwu, tj. 15.05.2014

[dowód: twierdzenia powoda.]

W dniu 17-12-2013 r. J. T. zawarła z powodami umowę sprzedaży wierzytelności, na podstawie której przejęli oni prawo do wierzytelności wobec pozwanego wynikającej z umowy pożyczki gotówkowej z dnia 09-01-2013r.

[ dowód: kserokopia umowa sprzedaży wierzytelności, k. 35-36,].

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo powoda podlegało uwzględnieniu stosownie do art. 339 § 1 i 2 k.p.c. Wyrokiem Zaocznym częściowo tj w zakresie roszczenia głównego i dochodzonym od niego odsetek zarówno kapitałowych jak i karnych określanych przez powodów także jak odsetki od kapitału przeterminowanego, uznając twierdzenia pozwu w tym zakresie za prawdziwe .

W przypadku nie podjęcia obrony przez pozwanego stosownie do art. 339 § 2 k.p.c. w którym określono podstawę formalną wyroku zaocznego, sąd- jeżeli nie ma uzasadnionych wątpliwości- zobligowany jest do uznania podanej przez powoda podstawy faktycznej (tj. twierdzeń powoda o okolicznościach faktycznych) za zgodną z prawdą bez przeprowadzania postępowania dowodowego. Niezależnie od ustalenia podstawy faktycznej sąd zawsze jest zobowiązany rozważyć, czy żądanie pozwu jest zasadne w świetle norm prawa materialnego. Negatywny wynik takiej analizy powoduje wydanie wyroku zaocznego oddalającego powództwo (por. m.in. wyrok SN z dnia 7 czerwca 1972 r., III CRN 30/72, LEX nr 7094).

W przedmiotowej sprawie wątpliwości sądu wzbudziła argumentacja pozwu związana z dochodzonymi roszczeniami w kwotach wysokości 60 zł i 150 zł wskazująca, że podstawą dochodzenia nich od pozwanego jest § 13 umowy łączącej strony przewidującego obowiązek ponoszenia takich opłat w przypadku wysłania do pozwanego wezwań do zapłaty i podjęcia czynności windykacyjnych. Kontrola umowy pod kątem funkcjonowania ich w jej treści może być przeprowadzona incydentalnie, w konkretnej sprawie (por. Cz. Żóławska w: G. Bieniek [red.], Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga trzecia. Zobowiązania. Tom 1, Warszawa 2005, str. 144-145).

Oceniając zapisy § 13 umowy łączącej strony [powodów jako następców prawnych zbywcy]stwierdzić w pierwszej kolejności należy, że pozwanemu w sprawie przysługiwał status konsumenta (jako osobie fizycznej dokonującej czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową dodatkowo stwierdzić należy, iż przedmiotowe postanowienie opiera się na zasadzie obciążenia dłużnika kosztami windykacji za dochodzenie wymagalnych wierzytelności wobec pożyczkodawcy w związku z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem umowy. Stanowi ono o przyjęciu odpowiedzialności odszkodowawczej dłużnika za jego opóźnienie w zapłacie należności. Przesłankami odpowiedzialności są uregulowane w przepisach art. 361 i 471 k.c. Zauważyć należy jednak, iż opóźnienie w zapłacie należności nie zawsze rodzi jednak odpowiedzialność odszkodowawczą. Zobowiązany do odszkodowania odpowiada bowiem tylko za normalne następstwa swego działania lub zaniechania, a którego wynikła szkoda. Nieodzowne jest również wystąpienie normalnego związku przyczynowego. Zatem należy najpierw zbadać, czy w ogóle pomiędzy kolejnymi faktami istnieją obiektywne powiązania. W szczególności wyjaśnić należy, czy dany fakt (przyczyna) był koniecznym warunkiem wystąpienia drugiego z nich (skutku), czyli czy bez niego skutek wystąpiłby. Następnie należy zbadać, czy owo powiązanie można traktować jako „normalne” , tzn. typowe lub oczekiwane w zwykłej kolejności rzeczy. W warunkach więc niniejszej sprawy nie znajduje uzasadnienia przyjmowanie odpowiedzialności odszkodowawczej konsumenta za skutki nienależytego wykonania umowy, w tym takie jak poniesienie opłaty za czynności windykacji w wysokości 150 złotych czy kosztów wezwań 20 zł za każde z nich. Podkreślenia wymaga, że brak jest jakiejkolwiek normy prawnej upoważniającej stronę powodową do prowadzenia postępowania windykacyjnego, co oznacza, że może ona dochodzić swoich roszczeń na zasadach ogólnych, tj. na drodze sądowej. Jest to zarazem jedyny i prawnie dopuszczalny sposób dochodzenia roszczeń, któremu strona powodowa jest obowiązana się podporządkować. Z kolei koszty dochodzenia roszczeń na drodze postępowania sądowego są kompensowane zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy wyrażoną w art. 98 k.p.c. z którego to przepisu wynika, że strona przegrywająca sprawę w całości obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw. Podejmowanie natomiast przez wierzyciela innych czynności w celu odzyskania długu odbywa się na jego koszt i ryzyko. Egzekwowanie należnych od klientów spłat na drodze postępowania windykacyjnego jest zatem wyłącznie kwestią wyboru wierzyciela, nie jest bowiem podstawową, normalną formą egzekwowania świadczeń od dłużników. Tak więc skoro wierzyciel w przypadku nieterminowej spłaty zobowiązań swoich klientów decyduje się na prowadzenie procedury windykacyjnej to obowiązana jest również do pokrycia ich kosztów. Obciążanie natomiast dłużnika tymi kosztami jest sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco narusza interesy konsumentów, gdyż nie są to czynności niezbędne, a koszty monitu mieszczą się w ramach obowiązku współdziałania przy wykonaniu zobowiązania przez wierzyciela zgodnie z art. 354 § 2 k.p.c. Nie budzi wątpliwości Sądu, że konsumenci nie mieli wpływu na jego treść, a zatem należało uznać, że nie było ono z nimi uzgadniane indywidualnie. Strona powodowa nie przedstawiła żadnego twierdzenia na okoliczność, że konsument miał możliwość prowadzenia negocjacji lub też innego wpływu na treść postanowień przedmiotowej umowy. Zapisy § 13na pewno nie były wynikiem negocjacji, lecz jednym z elementów wzorca umowy. Ustawa wprost uznaje postanowienia przejęte z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi za nie uzgodnione indywidualnie - art. 385 1 § 3 zdanie 2 k.c.

Identyczne zapisy umowne uznawane już były przez Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów za klauzule abuzywne. Klauzule wpisane do rejestru w przypadku pojawienia się we wzorcu umowy zawartej z konsumentem prowadzi do bezwzględnej nieważności czynności prawnej na podstawie art. 58 k.c. (zob. uchwałę SN z dnia 13 lipca 2006 r., III SZP 3/06, Lex nr 197804).

Zgodnie zaś z art. 385 ( 1) § 1 k.c., postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nie uzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (przy czym nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny). W myśl art. 720 § 1 k.c., przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Przepis ten określa – w sposób wyczerpujący – główne świadczenia stron umowy pożyczki. Pozostałe postanowienia umowy (w tym np. dotyczące ewentualnego wynagrodzenia dającego pożyczkę [por. J. Gudowski w: G. Bieniek [red.], Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga trzecia. Zobowiązania. Tom 2, Warszawa 2005, str. 349] Postanowienia z § 13 niewątpliwie nie mają charakteru postanowień przedmiotowo istotnych i tym samym nie mogą określać rudymentarnych dla kształtu takiej umowy obowiązków jej stron.

Nie są wiążące dla konsumenta te postanowienia umowy, które kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy [klauzule abuzywne]. Wprowadzone do umowy klauzule abuzywne nie wiążą konsumenta; strony pozostają natomiast związane umową w pozostałym zakresie (art. 385 1 § 1 i 2 kc). Niedozwolone postanowienia umowne usuwane są z umowy automatycznie z takim skutkiem, jak gdyby nigdy nie zostały zastrzeżone (nie są wiążące od początku [ex tunc] – por. A. Olejniczak w: A. Kidyba [red.], Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania - część ogólna, LEX, 2010, komentarz do art.385 1 kodeksu cywilnego). Zapisy uznane za abuzywne sąd bierze pod uwagę z urzędu stosownie do art. 479 43 k.p.c. Identyczne zapisy umowne stosowane przez inne podmioty zostały uznane za abuzywne orzeczeniami w sprawach z dnia 20 sierpnia 2012 r. o sygn. akt XVII Amc 1386/11, z dnia 24 września 2012 XVII Amc 1387/11. Kompleksowo orzeczenie zapadło Wyrokiem Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 15 czerwca 2012 r. XVII Amc 5345/11, którym sąd uznał za niedozwolone i zakazał (...) Bank Spółce Akcyjnej we W. wykorzystywania w § 2 ust. 10 umowy kredytu postanowienia wzorca umowy o treści: "Kredytobiorca zobowiązany będzie do zapłaty na rzecz Banku opłat w wysokości określonej w Tabeli Opłat i Prowizji pożyczki/kredytu (Tabela), które na dzień podpisania umowy wynoszą odpowiednio: wysłanie monitów (wezwań do zapłaty) - 15 PLN, windykacyjne wizyty terenowe - 110 PLN, wystawienie bankowego tytułu egzekucyjnego - 70 PLN oraz opłaty administracyjnej za pozyskanie danych - od 20 do 50 PLN (w zależności od rzeczywistych kosztów)". Zapisy § 13 łączącej strony umowy są identyczne w treści uznanym za niedozwolony wzór stosowany przez Euro Bank dlatego zgodnie z art. 58 k.c. został uznany za bezwzględnie nieważny i żądanie powoda w tym zakresie jako niezasługujące na ochronę prawną podlegało oddaleniu.

Na marginesie wskazać należy, że w każdym przypadku dochodzenia roszczeń z powoływanie się przez stronę powodową na zapis umowny uznany następnie za klauzule abuzywną należy traktować jako nadużycie prawa podmiotowego stosownie do art. 5 k.c. i również oddalać. Stosowanie bowiem niedozwolonych wzorców umów powinno być zawsze eliminowane z obrotu prawnego bez względu na czas zawarcia umowy, a korzystanie z nich nie powinno korzystać z ochrony prawnej. Zdaniem Sądu, niedopuszczalna jest sytuacja, w której korzystanie z takich zapisów umownych generowałaby dodatkowe źródło dochodów strony powodowej kosztem konsumenta zwłaszcza, że opłaty te ustalone zostały ryczałtowo w oderwaniu od rzeczywistych ich kosztów, powtarzając podkreślić należy, że obciążanie dłużnika tymi kosztami jest sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco narusza interesy konsumentów, gdyż nie są to czynności niezbędne, a koszty monitu mieszczą się w ramach obowiązku współdziałania przy wykonaniu zobowiązania przez wierzyciela zgodnie z art. 354 § 2 k.p.c.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

O kosztach procesu orzeczono w oparciu o art. 100 k.p.c. uznając¸ że powód uległ w minimalnym zakresie. Na zasądzono kwotę kosztów powoda 717,00 zł składają się: opłata sądowa – 100,00 zł, oraz koszty zastępstwa procesowego – 600,00 zł., -17 zł opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

.