Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CSK 500/09
POSTANOWIENIE
Dnia 26 marca 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Józef Frąckowiak
w sprawie z powództwa Syndyka masy upadłości W. K.
prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo U.(…) w Ł.
przeciwko Gminie Miasta M.
o zapłatę,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 26 marca 2010 r.,
na skutek skargi kasacyjnej upadłego od wyroku
Sądu Apelacyjnego
z dnia 11 grudnia 2008 r., sygn. akt I ACa (…),
odrzuca skargę kasacyjną.
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 11 grudnia 2008 r. Sąd Apelacyjny oddalił apelację powoda -
Syndyka Masy Upadłości przedsiębiorstwa W. K. prowadzącego działalność
gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo U.(…) od wyroku Sądu Okręgowego w O. z
dnia 29 maja 2007 r. Orzeczenie to zaskarżył skargą kasacyjną upadły W. K.
Upadły powołując się na pismo Syndyka Masy Upadłości z dnia 6 lipca 2009 r.
oświadczył, że skoro Syndyk zrezygnował ze złożenia skargi kasacyjnej, to na zasadzie
art. 65 ustawy prawo upadłościowe i naprawcze wnoszącym skargę kasacyjną jest W.
K., wstępujący w miejsce Syndyka do procesu i popierający skargę kasacyjną we
własnym imieniu.
2
Pismem z dnia 20 sierpnia 2009 r. Syndyk Masy Upadłości W. K. PU.(…)
oświadczył, że jego odstąpienie od złożenia skargi kasacyjnej od wyroku Sądu
Apelacyjnego nie jest równoznaczne i nie może być uważane za wystąpienie z procesu
w przedmiotowej sprawie na podstawie art. 65 ust. 1 Prawa upadłościowego i
naprawczego. Syndyk podkreślił, że majątek objęty przedmiotem sporu wchodzi w skład
masy upadłościowej a jego wyłączenie z masy upadłości spowodowałaby konieczność
umorzenia postępowania upadłościowego w sprawie.
Sąd Najwyższy zważył co następuje:
Zgodnie z art. 144 ust. 1 Prawa upadłościowego i naprawczego, jeżeli ogłoszono
upadłość obejmującą likwidację majątku upadłego, postępowania sądowe i
administracyjne dotyczące masy upadłości mogą być wszczęte i dalej prowadzone
jedynie przez syndyka lub przeciwko niemu. Ustęp 2 wspomnianego artykułu stanowi
natomiast, że postępowania, o których mowa w ust. 1, syndyk prowadzi na rzecz
upadłego, lecz w imieniu własnym. Przepisy te jednoznacznie wskazują, że w
postępowaniach dotyczących masy upadłości legitymowanym do występowania w nich
jest jedynie Syndyk Masy Upadłości. Legitymację syndyka określa się w doktrynie jako
tzw. legitymację formalną lub jako podstawienie (substytucja) procesowe. Oznacza to,
że syndyk jest stroną w znaczeniu formalnym (procesowym), tzn. działa w postępowaniu
we własnym imieniu. Natomiast stroną w znaczeniu materialnym, pomimo ogłoszenia
upadłości, pozostaje upadły. On bowiem jest podmiotem stosunku prawnego, na tle
którego wyniknął spór. Prowadzenie sporu przez syndyka odbywa się więc na rzecz
upadłego.
Użyte w art. 144 ust. 2 prawa upadłościowego i naprawczego wyrażenie, iż
postępowania dotyczące masy mogą być wszczęte i dalej prowadzone „jedynie” przez
syndyka lub przeciwko niemu oznacza, że upadły będąc stroną w znaczeniu
materialnym pozbawiony jest legitymacji formalnej do występowania w tych
postępowaniach. Podstawienie syndyka w miejsce upadłego ma więc bezwzględny
charakter.
Jak wynika z pisma syndyka odmowa złożenia skargi kasacyjnej nie może być
traktowana jako jego wystąpienie z procesu w rozumieniu art. 65 ust. 1 Prawa
upadłościowego i naprawczego. Takie stanowisko należy w pełni podzielić, gdyż syndyk
brał udział w procesie przez dwie instancje i ma jako strona procesu prawo do oceny,
czy korzystać z nadzwyczajnego środka zaskarżenia jakim jest skarga kasacyjna. Jeżeli
syndyk nie składa skargi kasacyjnej to nie znaczy, że występuje z procesu, lecz uważa
3
go za zakończony. Jego działania w tym względzie, podobnie jak cała działalność,
podlegają ocenie sędziego komisarza i odpowiada on za szkody wyrządzone wskutek
nienależytego wykonania swoich obowiązków (art. 16 ust. 3 Prawa upadłościowego i
naprawczego).
Biorąc pod uwagę powyższe należy stwierdzić, że upadły w sytuacji gdy syndyk
nie składa skargo kasacyjnej nie jest osobą uprawnioną (nie ma legitymacji) do
wniesienia takiej skargi. Wniesioną przez niego skargę kasacyjną należy wobec tego
odrzucić (art. 3986
§ 3 k.p.c.).