Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I PZ 5/10
POSTANOWIENIE
Dnia 15 kwietnia 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Zbigniew Myszka (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Bogusław Cudowski
SSN Katarzyna Gonera
w sprawie z powództwa A. R.
przeciwko Holdingowi Węglowemu Spółce Akcyjnej Kopalni Węgla Kamiennego
„S." w K.
o wynagrodzenie, dodatkową nagrodę roczną, nagrodę z okazji Dnia Górnika,
nagrodę jubileuszową, odprawę emerytalną, wynagrodzenie za godziny
nadliczbowe,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 15 kwietnia 2010 r.,
zażalenia strony pozwanej na postanowienie Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych
z dnia 30 czerwca 2009 r.,
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
Sąd Okręgowy IX Wydział Pracy, postanowieniem z dnia 30 czerwca 2009 r.,
zawartym w punkcie III wyroku tego Sądu z dnia 30 czerwca 2009 r., odstąpił od
obciążenia powoda A. R. kosztami procesu w sprawie przeciwko Holdingowi
Węglowemu Spółce Akcyjnej Kopalni Węgla Kamiennego „S.” w K. o
wynagrodzenie, dodatkową nagrodę roczną, nagrodę z okazji Dnia Górnika,
nagrodę jubileuszową, odprawę emerytalną, wynagrodzenie za godziny
nadliczbowe. Wyrokiem tym, po rozpoznaniu apelacji powoda, Sąd Okręgowy
2
zmienił oddalający powództwo wyrok Sądu Rejonowego z dnia 7 maja 2007 r., w
ten sposób, że zasądził rzecz powoda jedynie kwotę 68,42 zł wraz z ustawowymi
odsetkami od dnia 23 września 2006 r. (pkt I wyroku), a w pozostałym zakresie
oddalił apelację (pkt II wyroku). Ze względu na precedensowy charakter sprawy
Sąd Okręgowy nie obciążył powoda kosztami procesu na zasadzie art. 102 k.p.c. w
związku z art. 108 k.p.c.
W zażaleniu na postanowienie o kosztach strona pozwana domagała się
jego zmiany i zasądzenia od powoda na rzecz wnoszącej zażalenie kosztów
zastępstwa prawnego w kwocie 7.200 zł za postępowania przed Sądem pierwszej i
drugiej instancji, a także zasądzenia kosztów postępowania zażaleniowego.
Zdaniem żalącej się w sprawie nie zachodzą okoliczności, które uzasadniały
całkowite zwolnienie powoda od ponoszenia kosztów zastępstwa, ponieważ
wyrokiem z dnia 30 czerwca 2009 r. Sąd uwzględnił apelację powoda, a tym
samym powództwo jedynie w nieznacznym zakresie. Tymczasem strona pozwana
poniosła koszty związane z obsługą komputerów, drukarki, wydatki na papier w
celu skompletowania obszernej dokumentacji płacowej niezbędnej do
przeprowadzenia procesu oraz koszty związane ze zwiększoną ilością godzin pracy
przy kompletowaniu dokumentacji. W tej sprawie toczyło się wiele postępowań, w
tym także przed Sądem Najwyższym, który Sądowi drugiej instancji rozstrzygnięcie
o kosztach. Skoro w sprawie w sposób ewidentny wykazano, że roszczenie
powoda było niemal całkowicie bezpodstawne, to wygrywającej sprawę stronie
pozwanej należą się koszty procesu wraz z kosztami zastępstwa procesowego
(koszty opinii biegłych oraz zastępstwa procesowego w sumie w wielu instancjach),
zwłaszcza że powód nie cofnął powództwa, co mogłoby się przyczynić do
zmniejszenia ilości godzin pracy i wydatków związanych z procesem.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie nie mogło być uwzględnione, ponieważ zabrakło w nim
uzasadnienia zarzutu naruszenia przez Sąd drugiej instancji art. 102 k.p.c., którego
zastosowanie Sąd ten uzasadnił „precedensowym charakterem sprawy”. W
wypadkach szczególnie uzasadnionych przepis ten dopuszcza fakultatywną
możliwość zasądzenia od strony przegrywającej spór tylko części kosztów albo -
tak jak w rozpoznawanej sprawie - nieobciążania jej w ogóle kosztami. Można go
3
stosować do strony przegrywającej spór, co oznacza, że zarzuty zażalenia
poniesienia określonych kosztów procesu przez stronę żalącą się, która wygrała
sprawę, nie mogą prowadzić do podważenia zasadności nieobciążenia strony
przegrywającej sprawę „ na zasadzie art. 102 k.p.c. w związku z art. 108 k.p.c.”,
jeżeli strona wygrywająca sprawę nie podważa uzasadnienia odstąpienia od
obciążenia kosztami procesu strony przegrywającej sprawę ze względu na
wskazany przez sąd wypadek szczególnie uzasadniony w rozumieniu art. 102
k.p.c. Wprawdzie uzasadnienie zastosowania tego przepisu przez wskazanie na
„precedensowy charakter sprawy” jest ogólnikowe, ale odniesienie takiej oceny
Sądu do zawiłego i skomplikowanego stanu prawnego rozpoznanej sprawy na
gruncie trudno zrozumiałych dla zwykłego pracownika spornych postanowień
zakładowego prawa pracy (holdingowej umowy zbiorowej oraz ponadzakładowego
układu zbiorowego pracy) - mogło prowadzić do uznania wystąpienia wypadku
szczególnie uzasadnionego, który usprawiedliwiał odstąpienie od obciążania
kosztami procesu pracownika przegrywającego sprawę, zwłaszcza gdy wnoszący
zażalenie pracodawca nie kontestował takiej oceny Sądu drugiej instancji ani
wskazanego uzasadnienia zastosowania art. 102 k.p.c. Poza tym w judykaturze
przyjmuje się, że jeżeli regulacje płacowe są zawiłe lub wymagają dokonywania
skomplikowanych zabiegów interpretacyjnych, to w sprawach rodzących istotne
wątpliwości dotyczące wysokości należnego wynagrodzenia za pracę pracownik
może dochodzić wyjaśnienia swoich żywotnych interesów płacowych w
postępowaniu sądowym i choćby jego żądania okazały się nieuzasadnione, istnieje
podstawa do zastosowania art. 102 k.p.c. (por. postanowienie Sądu Najwyższego z
dnia 27 kwietnia 1971 r., I PZ 17/71, OSNC 1971 nr 12, poz. 222).
Mając powyższe na uwadze Sąd Najwyższy postanowił jak w sentencji na
podstawie art. 3941
§ 3 w związku z art. 39814
k.p.c.