II CZ 25/10
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:11-09-2013
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II CZ 25/10
POSTANOWIENIE
Dnia 22 kwietnia 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Zbigniew Kwaśniewski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Dariusz Dończyk
SSN Bogumiła Ustjanicz
w sprawie z powództwa S. S.
przeciwko A. M., R. M. i M. S.–M.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 22 kwietnia 2010 r.,
zażalenia pozwanych
na postanowienie o kosztach zawarte w wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 19 listopada 2009 r., sygn. akt I ACa (…),
uchyla zaskarżone postanowienie zawarte w pkt. 2 (drugim) sentencji wyroku
Sądu Apelacyjnego z dnia 19 listopada 2009 r., sygn. akt I (…), i w tym zakresie
przekazuje sprawę Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania i orzeczenia
o kosztach postępowania zażaleniowego przed Sądem Najwyższym.
Uzasadnienie
Postanowieniem zawartym w pkt 2 sentencji wyroku z dnia 19 listopada 2009 r.
Sąd Apelacyjny zasądził od powoda na rzecz pozwanych kwotę 5400 zł tytułem zwrotu
kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanym z urzędu w postępowaniu
2
apelacyjnym. Jako podstawę tego orzeczenia wskazał w uzasadnieniu wyroku art. 98 §
1 k.p.c. w związku z art. 122 § 1 k.p.c.
W zażaleniu sporządzonym na to postanowienie przez pełnomocnika
procesowego z urzędu pozwanych zarzucono naruszenie przez Sąd m.in. § 2 ust. 3
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za
czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej
pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. 2003 r. Nr 97, poz. 887, ze zm.) zwanego
dalej „rozporządzeniem”, przez pominięcie przy zasądzaniu kosztów zastępstwa
procesowego kwoty 1188 zł obejmującej podatek VAT. W uzasadnieniu zażalenia
stwierdzono, że przepisy art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 122 § 1 k.p.c. umożliwiają
obciążenie kosztami procesu przegrywającego przeciwnika procesowego strony
korzystającej z pomocy udzielonej przez adwokata ustanowionego z urzędu, co nie
zwalnia jednak z obowiązku podwyższenia zasądzonej opłaty za czynności adwokata z
urzędu o stawkę podatku od towarów i usług, a to zgodnie z § 2 ust. 3 rozporządzenia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie zasługiwało na uwzględnienie.
Przepis § 2 ust. 3 powołanego wyżej rozporządzenia, w brzmieniu nadanym mu w
§ 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 27 października 2005 r.
zmieniającego rozporządzenie w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz
ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z
urzędu (Dz. U. Nr 219, poz. 1872), przewiduje obowiązek Sądu podwyższenia opłat, o
których mowa w § 2 ust. 1 rozporządzenia, o stawkę podatku od towarów i usług w
sprawach, w których strona korzysta z pomocy prawnej udzielonej przez adwokata
ustanowionego z urzędu. Przewidziany przepisem § 2 ust. 3 rozporządzenia obowiązek
Sądu nie został ograniczony wyłącznie do sytuacji przyznania przez Sąd określonej
kwoty adwokatowi z urzędu tytułem wynagrodzenia należnego od Skarbu Państwa.
Przeciwnie, wymieniony przepis rozporządzenia określił ten obowiązek Sądu
podwyższenia opłaty o stawkę podatku we wszystkich sprawach, w których strona
korzysta z pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu, a więc niezależnie od
tego, czy strona taka proces przegrała (i wówczas koszty pomocy prawnej z urzędu
ponosi Skarb Państwa), czy też go wygrała i z mocy art. 98 § 1 k.p.c. koszty pomocy
prawnej takiego pełnomocnika procesowego musi ponieść strona przeciwna zgodnie z
zasadą odpowiedzialności za wynik sporu.
3
Z mocy art. 122 § 1 k.p.c. m.in. adwokat ustanowiony z urzędu ma prawo – z
wyłączeniem strony – ściągnąć sumę należną mu tytułem wynagrodzenia i zwrotu
wydatków z kosztów zasądzonych na rzecz strony wygrywającej od jej przegrywającego
przeciwnika. Odmienna, zawężająca interpretacja obowiązku Sądu określonego w § 2
ust. 3 rozporządzenia jest nie do przyjęcia, ponieważ stawiałaby w gorszej sytuacji
finansowej tego pełnomocnika procesowego z urzędu, który reprezentował stronę
wygrywającą proces, aniżeli tego, który reprezentował stronę, która proces przegrała.
Ponadto obowiązek podwyższenia przez Sąd opłaty za czynności adwokata z urzędu o
przewidzianą stawkę podatku od towarów i usług nie może odnosić się tylko do
wynagrodzenia wypłacanego przez Skarb Państwa, ale odnosi się on również do
kosztów procesu zasądzanych na ogólnej zasadzie od strony przegrywającej spór na
rzecz strony wygrywającej.
W tym stanie rzeczy Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji na podstawie art.
39815
§ 1 k.p.c. w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c.
POSTANOWIENIE
Dnia 22 kwietnia 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Zbigniew Kwaśniewski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Dariusz Dończyk
SSN Bogumiła Ustjanicz
w sprawie z powództwa S. S.
przeciwko A. M., R. M. i M. S.–M.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 22 kwietnia 2010 r.,
zażalenia pozwanych
na postanowienie o kosztach zawarte w wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 19 listopada 2009 r., sygn. akt I ACa (…),
uchyla zaskarżone postanowienie zawarte w pkt. 2 (drugim) sentencji wyroku
Sądu Apelacyjnego z dnia 19 listopada 2009 r., sygn. akt I (…), i w tym zakresie
przekazuje sprawę Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania i orzeczenia
o kosztach postępowania zażaleniowego przed Sądem Najwyższym.
Uzasadnienie
Postanowieniem zawartym w pkt 2 sentencji wyroku z dnia 19 listopada 2009 r.
Sąd Apelacyjny zasądził od powoda na rzecz pozwanych kwotę 5400 zł tytułem zwrotu
kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanym z urzędu w postępowaniu
2
apelacyjnym. Jako podstawę tego orzeczenia wskazał w uzasadnieniu wyroku art. 98 §
1 k.p.c. w związku z art. 122 § 1 k.p.c.
W zażaleniu sporządzonym na to postanowienie przez pełnomocnika
procesowego z urzędu pozwanych zarzucono naruszenie przez Sąd m.in. § 2 ust. 3
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za
czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej
pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. 2003 r. Nr 97, poz. 887, ze zm.) zwanego
dalej „rozporządzeniem”, przez pominięcie przy zasądzaniu kosztów zastępstwa
procesowego kwoty 1188 zł obejmującej podatek VAT. W uzasadnieniu zażalenia
stwierdzono, że przepisy art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 122 § 1 k.p.c. umożliwiają
obciążenie kosztami procesu przegrywającego przeciwnika procesowego strony
korzystającej z pomocy udzielonej przez adwokata ustanowionego z urzędu, co nie
zwalnia jednak z obowiązku podwyższenia zasądzonej opłaty za czynności adwokata z
urzędu o stawkę podatku od towarów i usług, a to zgodnie z § 2 ust. 3 rozporządzenia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie zasługiwało na uwzględnienie.
Przepis § 2 ust. 3 powołanego wyżej rozporządzenia, w brzmieniu nadanym mu w
§ 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 27 października 2005 r.
zmieniającego rozporządzenie w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz
ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z
urzędu (Dz. U. Nr 219, poz. 1872), przewiduje obowiązek Sądu podwyższenia opłat, o
których mowa w § 2 ust. 1 rozporządzenia, o stawkę podatku od towarów i usług w
sprawach, w których strona korzysta z pomocy prawnej udzielonej przez adwokata
ustanowionego z urzędu. Przewidziany przepisem § 2 ust. 3 rozporządzenia obowiązek
Sądu nie został ograniczony wyłącznie do sytuacji przyznania przez Sąd określonej
kwoty adwokatowi z urzędu tytułem wynagrodzenia należnego od Skarbu Państwa.
Przeciwnie, wymieniony przepis rozporządzenia określił ten obowiązek Sądu
podwyższenia opłaty o stawkę podatku we wszystkich sprawach, w których strona
korzysta z pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu, a więc niezależnie od
tego, czy strona taka proces przegrała (i wówczas koszty pomocy prawnej z urzędu
ponosi Skarb Państwa), czy też go wygrała i z mocy art. 98 § 1 k.p.c. koszty pomocy
prawnej takiego pełnomocnika procesowego musi ponieść strona przeciwna zgodnie z
zasadą odpowiedzialności za wynik sporu.
3
Z mocy art. 122 § 1 k.p.c. m.in. adwokat ustanowiony z urzędu ma prawo – z
wyłączeniem strony – ściągnąć sumę należną mu tytułem wynagrodzenia i zwrotu
wydatków z kosztów zasądzonych na rzecz strony wygrywającej od jej przegrywającego
przeciwnika. Odmienna, zawężająca interpretacja obowiązku Sądu określonego w § 2
ust. 3 rozporządzenia jest nie do przyjęcia, ponieważ stawiałaby w gorszej sytuacji
finansowej tego pełnomocnika procesowego z urzędu, który reprezentował stronę
wygrywającą proces, aniżeli tego, który reprezentował stronę, która proces przegrała.
Ponadto obowiązek podwyższenia przez Sąd opłaty za czynności adwokata z urzędu o
przewidzianą stawkę podatku od towarów i usług nie może odnosić się tylko do
wynagrodzenia wypłacanego przez Skarb Państwa, ale odnosi się on również do
kosztów procesu zasądzanych na ogólnej zasadzie od strony przegrywającej spór na
rzecz strony wygrywającej.
W tym stanie rzeczy Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji na podstawie art.
39815
§ 1 k.p.c. w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c.