Pełny tekst orzeczenia

33.
Uchwała z dnia 16 marca 1994 r.
I PZP 8/94
Przewodniczący SSN: Józef Iwulski, Sędziowie SN: Maria Mańkowska, SA:
Kazimierz Jaśkowski (sprawozdawca),
Sąd Najwyższy przy udziale prokuratora Jana Szewczyka, w sprawie z wni-
osku Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Pracowników Stolarki
Budowlanej w W., w przedmiocie wpisu do rejestru zmiany statutu, po rozpoznaniu
na posiedzeniu jawnym dnia 16 marca 1994 r., zagadnienia prawnego przekazanego
przez Sąd Apelacyjny w Warszawie, postanowieniem z dnia 13 października 1993,
[...] do rozstrzygnięcia w trybie art. 391 k.p.c.
"Czy postanowienie Sądu w przedmiocie zmiany statutu związku zawodowe-
go wydane zgodnie z art. 16 ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych
(Dz. U. 1991 r. Nr 55) - podlega zaskarżeniu ?"
p o d j ą ł następującą uchwałę:
Postanowienie sądu w przedmiocie zmiany statutu związku zawodowe-
go wydane zgodnie z art. 16 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach
zawodowych (Dz. U. Nr 55, poz. 234) podlega zaskarżeniu.
U z a s a d n i e n i e
Postawione przez Sąd Apelacyjny w Warszawie Sądowi Najwyższemu do
rozstrzygnięcia zagadnienie prawne powstało na tle następującego stanu faktycz-
nego:
Niezależny Samorządny Związek Zawodowy Pracowników Zakładów Stolarki
Budowlanej w W. złożył do Sądu Wojewódzkiego w Warszawie wniosek o dokonanie
w rejestrze wpisu uwzględniającego zmiany statutu związku. Postanowienie Sądu I
instancji oddalające wniosek ze względu na brak tożsamości zakładów pracy zostało
zaskarżone przez wnioskodawcę rewizją.
Przedstawione w pytaniu wątpliwości interpretacyjne Sąd Apelacyjny
uzasadnił następująco: Postanowienie w przedmiocie wpisu do rejestru zmian statu-
2
tu sąd wydaje na podstawie art. 16 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach
zawodowych (Dz. U. Nr 55, poz. 234). Art. 16 ust. 3 tej ustawy odsyła do jej art. 18,
w myśl którego sprawy dotyczące rejestracji związków zawodowych są rozpatry-
wane w trybie przepisów kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu niepro-
cesowym. Zdaniem Sądu Apelacyjnego wydaje się więc zasadny pogląd, iż przy
rozpoznawaniu wniosków w trybie art. 16 omawianej ustawy dopuszczalne jest
złożenie rewizji na podstawie art. 518 k.p.c., gdyż postanowienie w przedmiocie
zmiany statutu jest rozstrzygnięciem co do istoty sprawy i spełniony jest wymóg
istnienia interesu prawnego po stronie wnioskodawcy w przypadku odmowy
dokonania przez sąd I instancji stosownych zmian w rejestrze.
Wątpliwości Sądu zadającego pytanie co do trafności powyższego stanowiska
wynikają z przepisów art. 14 ust. 3 i art. 17 ust. 3 ustawy o związkach zawodowych,
w których ustawodawca przewidział możliwość zaskarżenia do sądu apelacyjnego
postanowień w przedmiocie rejestracji związku i skreślenia związku z rejestru.
Można by bowiem z tych regulacji wyciągnąć wniosek, że postanowienie wydane na
podstawie art. 16 cytowanej ustawy nie podlega zaskarżeniu, skoro taka możliwość
nie została przewidziana w tym przepisie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Sugestie Sądu Apelacyjnego co do udzielenia pozytywnej odpowiedzi na
postawione pytanie prawne są trafne.
Według art. 18 ust. 1 cytowanej ustawy o związkach zawodowych sprawy
dotyczące rejestracji związków zawodowych są rozpatrywane w trybie przepisów
kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu nieprocesowym. Przepisy te reg-
ulują w art. 518 zaskarżalność postanowień w ten sposób, że od postanowień orze-
kających co do istoty sprawy przysługuje rewizja, zaś na inne postanowienia
przysługuje w wypadkach wskazanych w ustawie zażalenie. Postanowienia w przed-
miocie wpisania do rejestru związku zawodowego lub wykreślenia go z rejestru (art.
14 i art. 17 cyt. ustawy) orzekają bez wątpienia co do istoty sprawy i służyłaby od
nich rewizja na podstawie art. 18 ust. 1 cyt. ustawy o związkach zawodowych w zw.
z art. 518 k.p.c. nawet wtedy, gdyby art. 14 ust. 3 i art. 17 ust. 3 tej ustawy nie
wprowadzał przepisów wprost dopuszczających ich skarżenie do sądu apelacyjnego.
Postanowienie odmawiające wpisania do rejestru zmian w statucie związku
zawodowego także orzeka co do istoty sprawy i na podstawie art. 16 ust. 3 ustawy,
odsyłającego do odpowiedniego stosowania art. 18 ust. 1 ustawy, podlega ono
zaskarżeniu rewizją z mocy art. 518 k.p.c.
Wyłączenie wynikającej z tego odesłania możliwości zaskarżenia powyższego
3
postanowienia do sądu apelacyjnego musiałoby wyraźnie wynikać z ustawy. Usta-
wodawca mógłby to uczynić wprowadzając regułę, w myśl której postanowienia sądu
I instancji podlegają zaskarżeniu tylko wtedy, gdy ustawa tak stanowi lub za-
mieszczając w art 16 przepis wyłączający możliwość skarżenia postanowienia o
zmianie statutu.
Skład orzekający podziela pogląd wyrażony w pkt III uzasadnienia uchwały
składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 12 grudnia 1990 r., sygn. III
SW/ZP/2/90, dotyczącej wykładni przepisów ordynacji do rad gmin z dnia 8 marca
1990 r. (Dz. U. Nr 8, poz. 96), według którego istnienie w ustawie przepisów prze-
widujących możliwość zaskarżenia pewnych postanowień nie oznacza, że inne
postanowienia nie mogą być skarżone, gdyż sprzeciwiałaby się to zasadzie dwuin-
stancyjności.
Za dopuszczalnością wniesienia rewizji od postanowienia sądu wojewódz-
kiego w przedmiocie odmowy wpisu do rejestru zmian w statucie związku zawodo-
wego przemawia także wykładnia systemowa polegająca na porównaniu analizo-
wanego zagadnienia z regulacją zaskarżalności wpisu do rejestru zmian statutu
stowarzyszenia, będącego organizacją podobną do związku zawodowego. Na pod-
stawie art. 8 ust. 4 i art. 21 Prawa o stowarzyszeniach (Dz. U. z 1989 r., Nr 20, poz.
104 ze zm.) w sprawie wpisania do rejestru zmiany statutu stowarzyszenia stosuje
się odpowiednio zasady i tryb przewidziane dla rejetracji stowarzyszenia, zaś do re-
jestracji stosuje się przepis kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu nie-
procesowym. Nie ma więc wątpliwości, że postanowienia dotyczące wpisu do re-
jestru zmian statutu stowarzyszenia mogą być skarżone rewizją na podstawie art.
518 k.p.c. Byłoby nielogiczne, gdyby ustawodawca dopuszczał możliwość
zaskarżenia postanowienia o odmowie dokonania wpisu do rejestru zmiany statutu
stowarzyszenia, wyłączając tę możliwość w odniesieniu do statutu związku
zawodowego.
Z powyższych względów podjęto uchwałę jak w sentencji.
========================================