Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 25 października 1994 r.
II URN 32/94
Z mocy art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 19 października 1991 r. o zmianie ustawy
o przedsiębiorstwie państwowym "Polskie Koleje Państwowe" (Dz. U. Nr 107,
poz. 43), prawo do wcześniejszej emerytury kolejowej zależy od wymaganego
okresu zatrudnienia, wynoszącego łącznie z okresami równorzędnymi i
zaliczalnymi, co najmniej 35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej
15 lat zatrudnienia na kolei, a także od rozwiązania stosunku pracy w związku ze
zmianami organizacyjnymi lub zmniejszeniem zatrudnienia w PKP.
Przewodniczący SSN: Teresa Romer, Sędziowie SN: Antoni Filcek
(sprawozdawca), Adam Józefowicz,
Sąd Najwyższy, przy udziale Prokuratora Stefana Trautsolta, po rozpoznaniu w
dniu 25 października 1994 r. sprawy z wniosku Tadeusza S. przeciwko [...] Dyrekcji
Okręgowej Kolei Państwowych w W. o wcześniejszą emeryturę, na skutek rewizji
nadzwyczajnej Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego [...] od wyroku Sądu Apela-
cyjnego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych we Wrocławiu z dnia 15 grudnia 1993
r. [...]
o d d a l i ł rewizję nadzwyczajną.
U z a s a d n i e n i e
Wnioskodawca domagał się przyznania mu prawa do wcześniejszej emerytury
zagwarantowanej pracownikom P.P. "Polskie Koleje Państwowe" w art. 5 ust. 1 ustawy
z dnia 19 października 1991 r.o zmianie ustawy o przedsiębiorstwie państwowym
"Polskie Koleje Państwowe" (Dz. U. Nr 107, poz. 463) po osiągnięciu okresów
zatrudnienia co najmniej 35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 15 lat
zatrudnienia na kolei, łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów
zatrudnienia na kolei.
Kolejowy organ rentowy ([...] Dyrekcja Okręgowa Kolei Państwowych w W.)
decyzją z dnia 16 października 1992 r. [...] odmówiła przyznania wnioskodawcy tej
emerytury ze względu na nieosiągnięcie przez niego wymaganego powyższym
przepisem 40-letniego okresu zatrudnienia.
Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych we Wrocławiu wyrokiem
z dnia 19 maja 1993 r., [...] oddalił odwołanie wnioskodawcy od powyższej decyzji,
natomiast rewizja wnioskodawcy od orzeczenia Sądu Wojewódzkiego została oddalona
przez Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych we Wrocławiu wyrokiem z
dnia 15 grudnia 1993 r., [...]. Sądy obu instancji nie znalazły podstaw do zastosowania
w sprawie art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 28 kwietnia 1983 r. o zaopatrzeniu emerytalnym
pracowników kolejowych i ich rodzin (Dz. U. Nr 23, poz. 99 ze zm.) nakazującego każdy
pełny rok stałego zatrudnienia na kolei - na parowozie spalinowym lub elektrycznym
pojeździe trakcyjnym, w drużynach konduktorskich oraz na stanowiskach manewrowych
lub ustawiaczy - liczyć jako 14 miesięcy zatrudnienia na kolei uznając, że w związku z
wejściem w życie ustawy z dnia 17 października 1991 r. o waloryzacji emerytur i rent, o
zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 104, poz.
450 ze zm.) przepis ten przestał obowiązywać i okresy zatrudnienia należy liczyć
pojedynczo bez stosowania przelicznika (14 miesięcy za 1 rok).
Wyrok Sądu Apelacyjnego zaskarżył rewizją nadzwyczajną Pierwszy Prezes
Sądu Najwyższego zarzucając, że wyrok ten wydany został z rażącym naruszeniem
przepisów ustawy z dnia 28 kwietnia 1983 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników
kolejowych i ich rodzin (Dz. U. Nr 23, poz. 99 ze zm.) poprzez nieuwzględnienie
dyspozycji art. 6 ust. 2 nakazującej do niektórych okresów pracy na kolei stosować
przelicznik 14 miesięcy za każdy pełny rok zatrudnienia. Rewizja nadzwyczajna zawiera
wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku oraz poprzedzającego go wyroku Sądu
Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych we Wrocławiu z dnia 19 maja
1993 r. [...] i przyznanie wnioskodawcy prawa do wcześniejszej emerytury na podstawie
ustawy z dnia 19 października 1991 r. o zmianie ustawy o przedsiębiorstwie PKP (Dz.
U. Nr 107, poz. 463).
W uzasadnieniu rewizji nadzwyczajnej skarżący podniósł, że Sądy obu instancji
są w błędzie powołując się na ustawę z dnia 17 października 1991 r. o rewaloryzacji
emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw
(Dz. U. Nr 104, poz. 450 ze zm.). Powyższa ustawa wprowadziła co prawda istotne
zmiany także do ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników kolejowych i ich
rodzin, ale dotyczą one jedynie:
1) katalogu okresów uwzględnianych w stażu kolejowym. [...] ;
2) kwalifikacji okresów, tj. wprowadzenia podziału ich na składkowe i nieskład-
kowe;
3) zasad obliczania wysokości świadczeń kolejowych.
Ustawa rewaloryzacyjna z dnia 17 października 1991 r. w żaden jednak sposób
nie narusza zasad nabycia prawa do emerytury i renty określonych w ustawie o
zaopatrzeniu emerytalnym pracowników kolejowych i ich rodzin i nie uchyla art. 6 ust. 2
tej ustawy.
Ustalając zatem staż do nabycia prawa do emerytury kolejowej należy okresy
zatrudnienia, o których mowa w art. 6 ust. 2 przeliczać licząc każdy pełny rok zatrudnie-
nia na wymienionych stanowiskach jako 14 miesięcy zatrudnienia na kolei.
Skarżący wskazał, że stosując ten przelicznik, choćby tylko do okresu pracy
wnioskodawcy na stanowisku konduktora od 21 kwietnia 1967 r. do 14 maja 1984 r. (15
pełnych lat), należy zwiększyć staż pracy wnioskodawcy o 30 miesięcy, co przy
zaliczonym mu okresie zatrudnienia w rozmiarze 39 lat, 9 miesięcy i 21 dni powoduje,
że posiada on okres zatrudnienia znacznie większy niż wymagane 40 lat, w tym ponad
15 lat zatrudnienia na kolei i nabywa prawo do dochodzonej wcześniejszej emerytury.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Rewizji nadzwyczajnej nie można uwzględnić. Zaskarżony wyrok oraz poprze-
dzający go wyrok Sądu Wojewódzkiego z dnia 19 maja 1993 r. bowiem w ostatecznym
wyniku odpowiadają prawu, a to z tego względu, że przytoczony przepis art. 5 ust. 1
ustawy z dnia 19 października 1991 r., o zmianie ustawy o przedsiębiorstwie
państwowym "Polskie Koleje Państwowe" uzależnia prawo do wcześniejszej emerytury
kolejowej nie tylko od przepisanego okresu zatrudnienia wynoszącego łącznie z
okresami równorzędnymi i zaliczalnymi co najmniej 35 lat dla kobiet i 40 lat dla męż-
czyzn, w tym co najmniej 15 lat zatrudnienia na kolei lecz także od przesłanki, aby
rozwiązanie stosunku pracy z pracownikiem zainteresowanym wcześniejszą emeryturą
nastąpiło w związku ze zmianami organizacyjnymi lub zmniejszeniem zatrudnienia w
PKP. Ta druga przesłanka została w niniejszej sprawie przeoczona zarówno przez
kolejowy organ rentowy, jak też Sądy obu instancji oraz przez wnoszącego rewizję
nadzwyczajną. Tymczasem jak prawidłowo ustalił Sąd Wojewódzki w uzasadnieniu
zaskarżonego wyroku (k. 26) stosunek pracy z powodem na kolei został rozwiązany
dnia 14 września 1992 r. z powodu niezdolności do pracy spowodowanej chorobą
trwającą ponad rok. Ustalenie to znajduje potwierdzenie w odpisie pisma Naczelnika
Stacji Rejonowej PKP w O. o rozwiązaniu z wnioskodawcą stosunku pracy, załączonym
do akt niniejszej sprawy (k. 16) oraz do akt osobowych wnioskodawcy. Z tego względu
wnioskodawcy nie przysługiwała wcześniejsza emerytura choćby osiągnął 40-letni okres
zatrudnienia, co powoduje że rozważania nad przeliczeniem okresu zatrudnienia
wnioskodawcy na kolei w oparciu o przepis art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 28 kwietnia 1983
r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników kolejowych i ich rodzin stały się
bezprzedmiotowe.
Z powyższych przyczyn Sąd Najwyższy na podstawie art. 421 § 1 oraz art. 387 w
zw. z art. 423 § 1 k.p.c. rewizję nadzwyczajną oddalił.
========================================