Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powódka B. K., reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika domagała się zasądzenia od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. kwoty 48.000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 17.09.2010 r. (jak sprecyzowała w piśmie procesowym z dnia 13.03.2012 r.) do dnia zapłaty oraz kosztami postępowania , w tym kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała m.in., że w dniu 19.05.2010 r. zawarła z pozwanym umowę ubezpieczenia rzeczy ruchomych oraz szyb w prowadzonym przez siebie sklepie na okres od 20.05.2010 r. do 19.05.2011 r.. Zgodnie z wolą powódki zakresem ubezpieczenia miały być objęte rzeczowe składniki majątku obrotowego oraz urządzenia i wyposażenie – na kwotę 50000,00 zł oraz szyby i inne przedmioty szklane - na kwotę 2.000,00 zł. Na skutek omyłki pracownika pozwanego wnioskiem objęto tylko urządzenia i wyposażenie, podczas gdy wola powódki było ubezpieczenie także rzeczowych składników majątku obrotowego. W dniu 07.08.2010 r. w B. miała miejsce powódź, w trakcie której zalany został m.in. budynek, w którym powódka prowadzi działalność gospodarczą. W wyniku zdarzenia całkowicie zniszczone zostały: wyposażenie sklepu, urządzenia techniczne, środki obrotowe w postaci obuwia, parasoli, torebki itp. oraz szyba wystawowa i znajdujące się w sklepie szklane elementy. Po zgłoszeniu szkody pozwany przyznał powódce zaliczkę w kwocie 4.000,00 zł na poczet ostatecznego rozliczenia szkody. W toku postępowania likwidacyjnego pozwany odmówił wypłaty dalszego odszkodowania, pomimo tego, że pracownik pozwanego, który wypełniał wniosek o ubezpieczenie złożył pisemne oświadczenie, w którym przyznał, że we wniosku omyłkowo nie wskazano rzeczowych składników majątku obrotowego jako objętych ubezpieczeniem. Powódka wskazała, że uszkodzeniu uległy środki obrotowe w łącznej kwocie 23.371,39 zł (objęte fakturami) wyposażenie i urządzenia objęte fakturami na łączną kwotę 8.899,27 zł, wyposażenie, na zakup którego powódka nie posiada faktur, na łączną kwotę 3.310,00 zł, oraz część towaru opisanego w spisie natury z dnia 02.01.2010 r. na kwotę 25.353,45 zł.

Pozwany, reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika, w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew pozwany przyznał, że zawarł z powódką umowę ubezpieczenia oraz że w dniu 07.08.2010 r. doszło do powstania szkody. Pozwany zarzucił, że po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego nie znajduje podstaw do wypłaty odszkodowania przewyższającego wypłacone 4.000,00 zł. Pozwany wskazał, że środki obrotowe nie były objęte ubezpieczeniem w chwili szkody. Pozwany zarzucił także, że powódka pomimo powoływania się na błąd oświadczenia woli nie uchyliła się jednak od skutków prawnych oświadczenia woli.

Powódka ustosunkowując się do odpowiedzi na pozew podtrzymała powództwo w całości. Jako podstawę prawną swoich roszczeń powódka w piśmie procesowym z dnia 21.05.2012 r. wskazała także przepisy art. 11 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym przewidujące odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń za szkodę wyrządzoną przez agenta ubezpieczeniowego w związku z wykonywaniem czynności agencyjnych.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 19.05.2010 r. powódka zawarła z pozwanym reprezentowanym przez agenta ubezpieczeniowego Z. K. umowę ubezpieczenia (...) ruchomości w postaci urządzeń i wyposażenia znajdującego się w sklepie obuwniczym prowadzonym przez powódkę w B. przy ul. (...). Suma ubezpieczenia został ustalona na kwotę 50.000 zł. Ubezpieczeniem od stłuczenia objęto także szyby i inne przedmioty szklane z sumą ubezpieczenia w wysokości 2.000,00 zł. Ubezpieczenie zawarto na okres od 20.05.2010 r. do 19.05.2011 r.. Szczegółowe warunki umowy określone zostały w Ogólnych warunkach ubezpieczenia (...).

Dowód: wniosek o ubezpieczenie k. 18,

polisa ubezpieczenia k. 19, 20,

ogólne warunki ubezpieczenia k. 23 – 43.

Bezsporne w sprawie było, że w dniu 07.08.2010 r. w B. miała miejsce powódź, która objęła także sklep prowadzony przez powódkę.

W dniu 11.08.2010 r. pozwany przyznał powódce tytułem zaliczki na poczet odszkodowania kwotę 4.000,00 zł.

Dowód: decyzja o przyznaniu odszkodowania k. 52,

kalkulacja odszkodowania k. 53.

W dniu 17.08.2010 r. powódka pisemnie zgłosiła pozwanemu szkodę. Tego samego dnia dokonano oględzin miejsca szkody i sporządzono protokół szkody.

Dowód: zgłoszenie szkody k. 44 – 47,

protokół szkody k. 48 – 50.

W dniu 17.08.2010 r. Z. K. podpisał oświadczenie, że we wniosku o zwarcie umowy ubezpieczenia został błędnie wpisana suma ubezpieczenia, która powinna obejmować rzeczowe składniki majątku obrotowego.

Dowód: oświadczenie k. 61.

W wyniku powodzi zniszczeniu uległy urządzenia i wyposażenie sklepu powódki w postaci:

- lustra nabytego przez pozwaną w dniu 14.07.2008 r. za kwotę 299,70 zł (245,66 zł netto)

- boksu kasowego oraz regałów nabytych przez powódkę w dniu 10.07.2008 r. za kwotę 2.500,00 zł (2.049,18 zł netto),

- krzesła oraz pufy, nabytych przez powódkę w dniu 04.08.2008 r. za kwotę 920,00 zł (754,10 zł netto),

- kasy fiskalnej nabytej przez powódkę w dniu 13.11.2009 r. za kwotę 1.329,80 zł (1.090 zł netto),

- notebooka wraz z torbą, oraz myszą optyczną, nabytych przez powódkę w dniu 09.07.2008 r. za kwotę 1.950,00 zł (1.598,36 zł netto),

- konsoli półki wraz z półką oraz panelami ściennymi nabytych przez powódkę w dniu 29.07.2008 r. za kwotę 1.399,77 zł (1.147,35 zł netto).

Dowód: faktura Vat nr (...) k. 91,

faktura Vat nr (...) k. 92,

faktura Vat nr (...) k. 93,

faktura Vat nr (...) k. 94,

faktura Vat nr (...) k. 95,

faktura Vat nr (...) k. 96,

dokumentacja zdjęciowa k. 51,

dokumentacja zdjęciowa na płycie CD k. 146.

W toku dalszego postępowania likwidacyjnego pozwany pomimo odwołań oraz wniosków powódki nie przyznał jej dalszego odszkodowania powołując się m.in. na zakres ubezpieczenia i nieobjęcie nim rzeczowych składników majątku obrotowego.

Dowód: korespondencja pomiędzy stronami k. 54 – 60, 62 – 70, 74 – 81.

Powódka jest podatnikiem podatku od towarów i usług (Vat).

Dowód: przesłuchanie powódki k. 163.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jedynie w części zasługiwało na uwzględnienie.

Powódka roszczenie swoje przede wszystkim wywodziła z umowy ubezpieczenia zawartej z pozwanym. Obowiązek wypłaty odszkodowania wynika z samej umowy oraz przepisu art. 805 § 2 pkt 1 k.c.. W świetle przepisu art. 6 k.c. obowiązkiem powódki było wykazanie m.in. zawarcia umowy ubezpieczenia, zajścia przewidzianego w umowie wypadku rodzącego po stronie zakładu ubezpieczeniowego obowiązek wypłaty odszkodowania oraz samej wysokości należnego odszkodowania zależnego m.in. od wysokości poniesionej szkody.

Wystąpienie zdarzenia przewidzianego w umowie rodzącego po stronie zakładu ubezpieczeniowego obowiązek wypłaty odszkodowania (zniszczenie ruchomości powódki na skutek powodzi) oraz zawarcie umowy ubezpieczenia były bezsporne.

Sporny był przede wszystkim zakres ubezpieczenie przewidziany w umowie. Z wniosku o ubezpieczenie jednoznacznie wynika, że ubezpieczeniem objęte były ruchomości w postaci urządzeń i wyposażenia, a przyjęta dla nich suma ubezpieczenia według wartości rzeczywistej wynosiła 50.000,00 zł. Ubezpieczeniem od stłuczenia objęte zostały także szyby i inne przedmioty szklane. Suma ubezpieczenia dla nich została ustalona na kwotę 2.000,00 zł. Zgodnie z § 18 ust. 2 Ogólnych warunków ubezpieczenia (...) (dalej: owu) umowę zawiera się na podstawie wniosku o zawarcie umowy ubezpieczenia skierowanego do A. na formularzu lub w innej formie pisemnej, na warunkach określonych w ust. 3. Wniosek o zawarcie umowy ubezpieczenia stanowi integralną część umowy ubezpieczenia. Na wniosek, jako integralną część umowy ubezpieczenia wskazano także w polisie nr (...). Mając na uwadze powyższe uznać należy, że umową ubezpieczenia nie zostały objęte rzeczowe składniki majątku obrotowego. Powoływanie się przez powódkę na błąd spowodowany przez agenta pozwanego polegający na błędnym wypełnieniu przez niego wniosku o ubezpieczenie jest bezprzedmiotowe, skoro powódka nie uchyliła się od skutków złożonego oświadczenia woli zgodnie z art. 88 § 1 k.c. Aneks nr (...) do polisy, jak wynika z jego treści, obowiązywał od dnia 18.08.2010 r. , a więc już po dacie powstania szkody, i w związku z tym nie miał znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

W uzasadnieniu pozwu powódka powołując się na poniesioną szkodę wskazała faktury Vat wystawione na zakupione przez nią wyposażenie i urządzenia na łączną kwotę 8.899,27 zł brutto. Powódka wskazywała także inne zniszczone elementy wyposażenia, na które nie posiada faktur Vat, takie jak witryna na portfele, lada szklano – drewniana, półka szklana oraz okno wystawowe. Powódka podając wartość tych rzeczy nie zgłosiła jednak żadnego dowodu na tę okoliczność. Wbrew obowiązkowi wynikającemu z art. 6 k.c. powódka nie wykazała więc w tym zakresie wysokości poniesionej szkody.

W przypadku wyposażenia, którego zakup powódka wykazała przedłożonymi fakturami Vat uwzględnił jako zniszczone w trakcie powodzi rzeczy ujęte w fakturach vat nr:

- (...) na kwotę 299,70 zł brutto, 245,66 zł netto, ( k. 91),

- (...) na kwotę 2.500,00 zł brutto, 2.049,18 zł netto (k. 92),

- (...), na kwotę 920,00 zł brutto, 754,10 zł netto (k. 93),

- (...) na kwotę 1.329,80 zł brutto, 1.090,00 zł netto (k. 94),

- (...) na kwotę 1.950,00 zł brutto, 1.598,36 zł netto (k. 95),

- (...) na kwotę 1.399,77 zł brutto, 1.147,35 zł netto (k. 96).

Wszystkie rzeczy objęte tymi fakturami uznać należy za urządzenia lub wyposażenie w rozumieniu § 2 pkt 11a owu lub ewentualnie szyby i inne przedmioty szklane w rozumieniu § 9 pkt 13 owu.

Mając na względzie skalę zniszczenia zobrazowaną m.in. dokumentacją zdjęciową przedłożoną przez powódkę (k. 51) oraz pozwanego (płyta CD k.146) oraz fakt, że rzeczy ujęte w przedmiotowych fakturach to typowe rzeczy znajdujące się na wyposażeniu sklepu zasadne jest przyjęcie domniemania, że rzeczy te uległy uszkodzeniu w trakcie powodzi w dniu 07.08.2010 r.. Nie obala tego domniemania treść protokołu szkody, na która pozwany powoływał się w postępowaniu likwidacyjnym. W punkcie 14.2 protokołu wyraźnie wskazano, że poszkodowana w zakresie wyposażenia przedstawiła do oględzin faktury zakupu. Szczegółowo wymienione zostało natomiast wyposażenie, na które powódka nie posiadała faktur Vat.

Sąd w ramach wyposażenia, którego zakup powódka wykazała faktura Vat, nie uwzględnił jedynie szyldu (faktura nr (...) na kwotę 500 zł brutto, k. 90) mając na uwadze na jednym ze zdjęć znajdujących się na płycie CD widoczny jest szyld nad sklepem prowadzonym przez powódkę, który nie nosi żadnych śladów zniszczenia, a powódka pomimo zastrzeżenia zgłoszonego przez pozwanego w piśmie z dnia 21.07.2011 r. (k. 78) nie wyjaśniła rodzaju szyldu oraz miejsca jego zamontowania.

Zgodnie z § 25 pkt 2 owu odszkodowanie jest ustalane według wartości odtworzeniowej, gdy przedmiot ubezpieczenia nie jest starszy niż 5 lat lub gdy jego zużycie jest mniejsze lub równe 60%. Wszystkie rzeczy stanowiące wyposażenie lub urządzenia objęte wskazanymi powyżej fakturami nie są starsze iż 5 lat. Odszkodowanie za nie winno być w związku z tym wypłacone według wartości odtworzeniowej, a więc jako kwota, którą trzeba byłoby wydać aby w miejsce uszkodzonych rzeczy odtworzyć rzeczy tego samego rodzaju, gatunku i jakości poprzez ponowne wyprodukowanie lub kupno (§ 20 pkt 8.1. owu.). Dla ustalenia wysokości odszkodowania należnego powódce miarodajne są faktury przedłożone przez powódkę wskazujące na wartość uszkodzonych rzeczy. Zgodnie z § 25 pkt 12.2 owu przy ustaleniu wysokości szkody nie uwzględnia się podatku od towarów i usług (VAT), który podlega odliczeniu przy naprawie uszkodzonych rzeczy lub przy nabyciu nowej rzeczy w sytuacji jej całkowitej utraty/ zniszczenia. Powódka jest podatnikiem podatku Vat (co sama przyznała w przesłuchaniu oraz co wynika ze zgłoszenia szkody – k. 46). Zgodnie więc z 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług powódce w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych przysługuje prawo odliczenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. W konsekwencji należy uznać, że należne powódce odszkodowanie należało obliczyć przy uwzględnieniu kwot netto z faktur Vat przez nią przedłożonych. Suma kwot netto objętych fakturami nr (...) to 6.884,65 zł. W toku postępowania pozwany wypłacił powódce kwotę 4.000,00 zł, a wiec na jej rzecz należało zasądzić kwotę 2.884,65 zł.

Wobec wskazanego powyżej zakresu ubezpieczenia jedynie ma marginesie można zaznaczyć, że powódka nie wykazała w wystarczający sposób także wysokości szkody w części dotyczącej rzeczowych składników majątku obrotowego. Na podstawie przedłożonych przez powódkę faktur Vat na zakupione przez nią towary oraz arkusza spisu z natury zakończonego w dniu 02.l01.2010 r. nie sposób ustalić jakie środki obrotowe (towary) zostały zniszczone w wyniku powodzi z dnia 07.08.2010 r.. Dokumenty te pozwalają jedynie ustalić jakie rzeczy powódka oferował do sprzedaży w okresie od 02.01.2010 r. do 07.08.2010 r.. Rzeczy wymienione w spisie z natury oraz fakturach były sprzedawane przez powódkę w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Nie sposób więc ustalić, że wszystkie one uległy zniszczeniu w trakcie powodzi. Powódka nie zaoferowała żadnego dowodu, na podstawie którego można byłoby ustalić które z tych rzeczy uległy uszkodzeniu w dniu 07.08.2010 r.. Podkreślić przy tym należy, że przeprowadzenie takich dowodów nie było niemożliwe lub też znacznie utrudnione. Jak przyznała podczas przesłuchania sama powódka jest ona podatnikiem podatku od towarów i usług (Vat) i prowadzi księgowość. Powódka wyraziła przekonanie, że jej księgowa potrafiłaby określić jakie rzeczy zostały sprzedane.

Brak możliwości ustalenia na podstawie dowodów zaoferowanych przez powódkę wysokości szkody w zakresie uszkodzonych środków obrotowych wyklucza również uwzględnienie w tym zakresie powództwa na podstawie powoływanych przez powódkę przepisów art. 11 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym.

Zasądzenie ustawowych odsetek znajduje podstawę w art. 481§ 1 k.c. Mając na uwadze datę zgłoszenia szkody (17.08.2010 r.) oraz przepis art. 817 § 1 k.c. powódka uprawniana była do żądania odsetek od dnia 17.09.2010 r..

Rozstrzygniecie o kosztach procesu zostało wydane co do zasady na podstawie art. 100 zd. 1 k.p.c. Powódka poniosła koszty w łącznej kwocie 4.817 zł (2.400,00 zł opłata od pozwu, 2.400,00 zł wynagrodzenie pełnomocnika procesowego, 17 zł opłata skarbowa za złożenie pełnomocnictwa), a pozwany w kwocie 2.400,00 zł (wynagrodzenie pełnomocnika procesowego. Łączne koszty procesu zamknęły się kwotą 7.217,00 zł. Powódka wygrała sprawę w około 6%. Pozwany w takim procencie odpowiadającym kwocie 433,02 zł winien wiec uczestniczyć w kosztach procesu. W rzeczywistości poniósł on koszty w kwocie 2.400,00 zł, wiec na jego rzecz należało zasądzić od powódki różnice w kwocie 1.966,98 zł.