Pełny tekst orzeczenia

Postanowienie z dnia 19 października 1995 r.
I PZP 29/95
Zgodnie z art. 391 § 2 k.p.c. uchwała Sądu Najwyższego
rozstrzygająca zagadnienie prawne wiąże tylko w danej sprawie.
W innych sprawach treść i uzasadnienie uchwały mogą jedynie
stanowić pomoc przy dokonywaniu wykładni prawa.
Przewodniczący SSN: Maria Tyszel, Sędziowie SN: Andrzej
Kijowski, Maria Mańkowska (sprawozdawca),
Sąd Najwyższy, przy udziale prokuratora Witolda Bryndy, w
sprawie z powództwa Krystyny K. przeciwko Dyrektorowi Szkoły
Podstawowej [...] w D. oraz Kuratorium Oświaty w T. o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu jawnym dnia 19 października 1995
r. zagadnienia prawnego przekazanego przez Sąd Wojewódzki-Sąd
Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Krakowie postanowieniem z
dnia 6 lipca 1995 r. [...] do rozstrzygnięcia w trybie art.
391 k.p.c.
Czy uchwała Sądu Najwyższego z dnia 23 marca 1990 r. III
PZP 53/89 zachowała nadal swą aktualność wobec skreślenia art.
41 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela ustawą
z dnia 5 czerwca 1992 r. o zmianie Karty Nauczyciela Dz. U. Nr
53, poz. 252 ?
p o s t a n o w i ł:
o d m ó w i ć podjęcia uchwały
U z a s a d n i e n i e
Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w
Krakowie przedstawił Sądowi Najwyższemu w trybie art. 391 § 1
k.p.c. wyżej sformułowane zagadnienie prawne w następującym
stanie faktycznym:
Powódka Krystyna K. w pozwie przeciwko Szkole Podstawowej
[...] w D. oraz Kuratorium Oświaty w T. domagała się
zasądzenia na jej rzecz nagrody z funduszu nagród za okres od
dnia 1 września 1992 r. do 31 sierpnia 1993 r., twierdząc że w
tym okresie korzystała z urlopu dla poratowania zdrowia,
przysługującego jej na podstawie Karty Nauczyciela i okres ten
niesłusznie został wyłączony z podstawy do obliczenia
dochodzonej nagrody.
Pozwane Kuratorium i Szkoła wniosły o oddalenie
powództwa.
Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Dębicy wyrokiem z dnia 27
kwietnia 1995 r. oddalił powództwo w stosunku do obu pozwanych
i uznał, że wypłacone powódce wynagrodzenie za okres urlopu
dla poratowania zdrowia nie podlega wliczeniu do podstawy
ustalenia wysokości nagrody zgodnie z obowiązującymi
wytycznymi Ministerstwa Oświaty i Wychowania z dnia 3 marca
1986 r. Nr Dk 4 - 1032-20/G/86.
Zdaniem Sądu Rejonowego w sprawie nie ma zastosowania
uchwała Sądu Najwyższego z dnia 23 marca 1990 r. III PZP
53/89, na którą powołała się w pozwie powódka, bowiem uchwała
ta straciła aktualność wobec uchylenia art. 41 Karty Nau-
czyciela.
Rozpoznając rewizję powódki, Sąd Wojewódzki wskazał, że
orzeczenie z dnia 5 czerwca 1992 r. faktycznie opiera się na
łącznej wykładni art. 41 i 73 Karty Nauczyciela, powziął zatem
wątpliwość, czy sam art. 73 Karty Nauczyciela wyczerpuje dys-
pozycję § 2 ust. 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 17
lutego 1986 r. w sprawie rocznych nagród z zakładowego
funduszu nagród w uspołecznionych zakładach pracy nie będących
państwowymi jednostkami organizacyjnymi...(Dz. U. Nr 5, poz.
29).
Prokurator wniósł o odmówienie przez Sąd Najwyższy
udzielenia odpowiedzi na postawione pytanie prawne w zakresie
rozstrzygniętym uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 23 marca 1990
r. wobec jej mocy obowiązującej jedynie w tamtej sprawie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Wątpliwość Sądu Wojewódzkiego rzeczywiście dotyczy mocy
prawnej uchwały Sądu Najwyższego z dnia 23 marca 1990 r. III
PZP 53/89 (nie publikowanej), którą rozstrzygnięte zostało
zagadnienie prawne w konkretnej sprawie. Zawarte w art. 391 §
2 k.p.c. sformułowanie "rozstrzygnięcie zagadnienia prawnego
wiąże" oznacza, że sąd nie może odmiennie rozstrzygnąć
zagadnienia objętego odpowiedzią prawną udzieloną przez Sąd
Najwyższy. Taka uchwała wiąże jednak tylko w danej sprawie,
zatem analizy stosunku spornego w przedstawionym stanie
faktycznym i oceny prawnej zarzutów rewizyjnych powinien
dokonać Sąd Wojewódzki samodzielnie i rozstrzygnąć sprawę
przez wydanie wyroku. Uchwała Sądu Najwyższego podjęta w
trybie art. 391 § 1 k.p.c. w sprawie, może jednak stanowić
pomoc przy dokonywaniu oceny prawnej i wykładni prawa w innej
rozpoznawanej sprawie.
Powołane w uzasadnieniu pytania Sądu Wojewódzkiego
orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 5 czerwca 1992 r. nie
istnieje. Ponieważ jednak wskazana data jest zbieżna z datą
nowelizacji Karty Nauczyciela, wydaje się, że jest to pomyłka
i faktycznie chodzi o inne orzeczenie Sądu Najwyższego,
powołane w sentencji postanowienia Sądu Wojewódzkiego, to jest
uchwałę z dnia 23 marca 1990 r. III PZP 53/89.
Nie wdając się w ocenę prawną przedstawionego stanu
faktycznego, Sąd Najwyższy zauważa jednak, że w tezie
wymienionej wyżej uchwały Sądu Najwyższego, która brzmi:
"Postanowienie regulaminu rozdziału nagród wyłączającego z
podstawy ustalenia wysokości nagrody wynagrodzenie wypłacone
nauczycielowi za czas urlopu dla poratowania zdrowia na
podstawie art. 73 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta
Nauczyciela (Dz. U. Nr 3, po.19) jako sprzeczne z treścią § 2
pkt 4 lit. a rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 17 lutego
1986 r. w sprawie rocznych nagród z zakładowego funduszu
nagród w uspołecznionych zakładach pracy nie będących państwo-
wymi jednostkami organizacyjnymi oraz w sprawie niektórych
wynagrodzeń i świadczeń za czas efektywnie nie przepracowany,
stanowiących podstawę ustalenia wysokości nagrody (Dz. U. Nr
5, poz. 29) jest nieważne" - nie wymieniono art. 41 Karty
Nauczyciela, wówczas obowiązującego. Przepis ten został
skreślony na podstawie art. 1 ust. 6 ustawy z dnia 5 czerwca
1992 r. o zmianie ustawy - Karta Nauczyciela (Dz. U. Nr 53,
poz. 252).
Nie można również pominąć i tej uwagi, że według
wyjaśnień Ministra Pracy, Płac i Spraw Socjalnych z dnia 30
października 1984 r. (nr P II-I-8111-145-713/84) zarówno
chorobę nauczyciela, jak i urlop dla poratowania zdrowia
traktuje się jako usprawiedliwioną nieobecność w pracy. Tak
też na naradzie dyrektorów wydziałów kadr i wydziałów
ekonomicznych kuratoriów oświaty w dniu 23 stycznia 1994 r.
odbytej w Ministerstwie Edukacji Narodowej polecono, aby urlop
dla poratowania zdrowia traktować jako podstawę do obliczenia
nagrody za 1994 r.
Reasumując, Sąd Najwyższy uznał, że przedstawione pytanie
nie dotyczy zagadnienia prawnego budzącego poważne
wątpliwości, na skutek rozbieżności judykatury, czy też
kontrowersji w doktrynie. Z tych względów Sąd Najwyższy na
podstawie art. 13 ust. 4 ustawy z dnia 20 września 1984 r. o
Sądzie Najwyższym (jednolity tekst: Dz. U. z 1994 r., Nr 13,
poz. 48 ze zm.) postanowił, jak wyżej.
=======================================