Pełny tekst orzeczenia

Postanowienie z dnia 7 listopada 1996 r.
I PKN 9/96
Badanie zasadności podstawy domagania się wznowienia postępowania
nie następuje na posiedzeniu niejawnym, tylko na rozprawie (art. 411 zd. 2 i
art. 412 KPC) i może prowadzić do ewentualnego oddalenia skargi, ale nie do
jej odrzucenia.
Przewodniczący SSN: Walerian Sanetra, Sędzia SN: Józef Iwulski, Sędzia
SA: Zbigniew Myszka (sprawozdawca).
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 7 listopada 1996 r. sprawy z powódz-
twa Andrzeja K. przeciwko Przedsiębiorstwu Niemiecko-Polskiemu "P.- S." Spółka z
o.o. w S. o przywrócenie do pracy , na skutek kasacji Ministra Sprawiedliwości [...]
od postanowienia Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w
Rzeszowie z dnia 1 kwietnia 1996 r. [...]
p o s t a n o w i ł:
u c h y l i ć zaskarżone postanowienie i przekazać sprawę Sądowi Woje-
wódzkiemu-Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Rzeszowie do ponownego
rozpoznania
U z a s a d n i e n i e
Postanowieniem z dnia 1 kwietnia 1996 r. [...] Sąd Wojewódzki Sąd Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w Rzeszowie odrzucił skargę Andrzeja K. o wznowienie
postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem tego Sądu z dnia 12
października 1994 r. [...] w sprawie z jego powództwa przeciwko Przedsiębiorstwu
Niemiecko-Polskiemu AP.-S.@ Spółka z o.o. w S. o przywrócenie do pracy. W
uzasadnieniu wydanego postanowienia Sąd Wojewódzki uznał, że wprawdzie
powód został wyrokiem karnym Sądu Wojewódzkiego w Krośnie z dnia 24 stycznia
1996 r.,[...] uniewinniony od zarzutu popełnienia przestępstwa z art. 265 KK , ale
nadal toczy się przeciwko niemu postępowanie karne o popełnienie przestępstwa z
art. 203 § 2
1
KK [...] w Sądzie Rejonowym w Krośnie. W tych okolicznościach Sąd
Wojewódzki skonstatował, że skoro podstawą zwolnienia powoda z pracy był art. 52
§ 1 pkt 2 KP, ze wskazaniem popełnienia przestępstw z art. 203 § 2
1
KK i art. 265
KK, spośród których czyn z art. 203 § 2
1
KK jest nadal przedmiotem nie
zakończonego postępowania karnego, to skarga o wznowienie postępowania w
sprawie o przywrócenie do pracy nie miała uzasadnionej podstawy prawnej.
Od tego postanowienia kasację wniósł Minister Sprawiedliwości, podnosząc
zarzut rażącego naruszenia przepisów art. 403 § 2 KPC oraz art. 410 KPC i na
podstawie art. 12 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 1 marca 1996 r. o zmianie Kodeksu postę-
powania cywilnego, rozporządzeń Prezydenta Rzeczypospolitej - Prawo upadłościo-
we i Prawo o postępowaniu układowym, Kodeksu postępowania administracyjnego,
ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz niektórych innych ustaw
(Dz. U. Nr 43, poz. 189), wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekaza-
nie sprawy Sądowi Wojewódzkiemu - Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w
Rzeszowie do ponownego rozpoznania. Rewidujący zakwestionował stanowisko Są-
du Wojewódzkiego, że w sprawie powoda toczy się nadal postępowanie karne o
czyn z art. 203 § 2
1
KK oraz że sprawa ta [...] jest rozpoznawana przez Sąd
Rejonowy w Krośnie i mogła stanowić uzasadnienie odmowy wznowienia
postępowania w prawomocnie zakończonej sprawie o przywrócenie do pracy.
Tymczasem wbrew twierdzeniom zawartym w uzasadnieniu kwestionowanego
postanowienia nigdy nie toczyło i nie toczy się postępowanie karne przeciwko powo-
dowi w Sądzie Rejonowym w Krośnie. Natomiast powołana sygn. akt [...] jest sygna-
turą Sądu Wojewódzkiego w Krośnie i dotyczy wyroku karnego, który zapadł w dniu
12 maja 1995 r. i zmieniał kwalifikację prawną zarzucanego oskarżonemu
Andrzejowi K. czynu z art. 203 § 2
1
KK na zarzut z art. 265 § 2 KK, od którego został
on uniewinniony wyrokiem karnym z dnia 24 stycznia 1996 r. [...] Rewidujący
zauważył nadto, że Sąd Wojewódzki błędnie wskazał dyspozycję art. 402 § 1 KPC
jako podstawę prawną skargi powoda o wznowienie postępowania w prawomocnie
zakończonej sprawie o przywrócenie do pracy. Powód opierał bowiem swoją skargę
na przepisie art. 403 § 2 KPC, a nie na art. 402 § 1 KPC, który obowiązywał tylko do
dnia 1 lipca 1996 r. i dotyczył wyroków Sądu Najwyższego, od których nie przys-
ługiwała skarga o wznowienie z powodu nieważności postępowania, a przy tym
przepis ten nie miał § 1.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Wniesiona kasacja podlega rozpoznaniu na tle art. 12 ust. 1 i 2 ustawy z dnia
1 marca 1996 r. o zmianie Kodeksu postępowania cywilnego, rozporządzeń
Prezydenta Rzeczypospolitej - Prawo upadłościowe i Prawo o postępowaniu układo-
wym, Kodeksu postępowania administracyjnego, ustawy o kosztach sądowych w
sprawach cywilnych oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 43, poz. 189), które
uprawniają Ministra Sprawiedliwości - Prokuratora Generalnego do zaskarżenia w
drodze kasacji prawomocnego postanowienia sądu rewizyjnego kończącego postę-
powanie w sprawie, wydanego przed dniem wejścia w życie tej ustawy, na podsta-
wach i w terminach, które były przewidziane dla rewizji nadzwyczajnej. Zakwestiono-
wane postanowienie odrzucające skargę powoda o wznowienie postępowania
podlegało zaskarżeniu w drodze kasacji, przewidzianej we wskazanym unormowaniu
intertemporalnym, gdyż kończyło postępowanie w sprawie. Należy bowiem zwrócić
uwagę, że powód wniósł skargę o wznowienie postępowania w sprawie o przywróce-
nie do pracy zakończonej prawomocnym wyrokiem Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pra-
cy i Ubezpieczeń Społecznych w Rzeszowie z dnia 23 października 1995 r., wskazu-
jąc, że podstawą prawną zwolnienia go z pracy w trybie art. 52 § 1 pkt 2 KP był za-
rzut popełnienia przestępstwa Apolegającego na zagarnięciu mienia należącego do
zakładu pracy@, kwalifikowanego w postępowaniu karnym z art. 203 § 2 KK. Ta
kwalifikacja została następnie wyrokiem Sądu Wojewódzkiego w Krośnie z dnia 12
maja 1995 r. w sprawie [...] zmieniona na czyn z art. 265 § 2 KK, a postępowanie
karne wobec Andrzeja K. zostało warunkowo umorzone.
Jednocześnie ze skargą o wznowienie postępowania w prawomocnie zakoń-
czonej sprawie o przywrócenie do pracy, powód wniósł o jego zawieszenie do czasu
prawomocnego zakończenia postępowania karnego. Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w Rzeszowie postanowieniem z dnia 30 listopada 1995 r.
przychylił się do tego wniosku. Natomiast toczące się w dalszym ciągu postępowanie
karne przeciwko Andrzejowi K. w sprawie popełnienia przez niego czynu kwalifiko-
wanego z art. 265 § 2 KK zakończyło się uniewinnieniem przez prawomocny wyrok
Sądu Wojewódzkiego w Krośnie z dnia 24 stycznia 1996 r. [...]. W związku z tym
wyrokiem powód złożył wniosek o podjęcie zawieszonego postępowania ze skargi o
wznowienie postępowania, który został uwzględniony postanowieniem z dnia 26
lutego 1996 r., ale już w dniu 1 kwietnia 1996 r. Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubez-
pieczeń Społecznych w Rzeszowie wydał na posiedzeniu niejawnym zaskarżone
postanowienie. Zażalenie na to postanowienie odrzucił Sąd Apelacyjny w Rzeszowie
postanowieniem z dnia 23 kwietnia 1996 r., wskazując na ostateczny charakter pos-
tanowienia Sądu Wojewódzkiego, orzekającego jako sąd rewizyjny. W takich
okolicznościach zakwestionowane postanowienie, odrzucające skargę powoda o
wznowienie postępowania było prawomocnym orzeczeniem kończącym
postępowanie w sprawie. W jego następstwie nie mogły być już podejmowane
dalsze działania procesowe w normalnym toku instancji, zmierzające do ponownego
zbadania prawomocnych wyroków wydanych w sprawie o przywrócenie powoda do
pracy i to w sytuacji, gdy w postępowaniach karnych zapadły orzeczenia niweczące
powoływaną przyczynę rozwiązania z nim umowy o pracę bez wypowiedzenia.
W tej sytuacji powód podjął procesową inicjatywę zmierzającą do zaskarżenia
zakwestionowanego postanowienia rewizją nadzwyczajną, która - wobec nowelizacji
Kodeksu postępowania cywilnego z dniem 1 lipca 1996 r. - została przez Ministra
Sprawiedliwości wniesiona w drodze kasacji, na podstawach i w terminach, które
były przewidziane dla rewizji nadzwyczajnej (art. 12 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 1 marca
1996 r.) [...]
Sąd Najwyższy uwzględnił tę kasację, albowiem zakwestionowane postano-
wienie rażąco narusza przepisy art. 410 KPC oraz art. 403 § 2 KPC. Sąd Wojewódz-
ki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Rzeszowie wydał to postanowienie na
posiedzeniu niejawnym, przez co naruszył w pierwszym rzędzie dyspozycje art. 410
KPC, zezwalające sądowi na badanie poza rozprawą wyłącznie formalnych warun-
ków skargi o wznowienie postępowania, ograniczających się w szczególności do
zweryfikowania kwestii wniesienia skargi w terminie oraz oparcia jej na ustawowej
podstawie wznowienia. Na posiedzeniu niejawnym nie wolno sądowi oceniać istnie-
nia podstaw wznowienia, albowiem zagadnienie badania prawdziwości przytoczonej
w skardze podstawy wznowienia postępowania jest przedmiotem merytorycznej we-
ryfikacji wyłącznie na rozprawie (art. 411 zdanie drugie KPC oraz art. 412 KPC) i
może prowadzić do ewentualnego oddalenia skargi, ale już nie do jej odrzucenia.
Należy zatem przyjąć, że błędne odrzucenie zakwestionowanym postanowieniem
skargi powoda, pozbawiło go prawa wykazania na rozprawie prawdziwości
wskazanej podstawy wznowienia postępowania, a przez to rażąco naruszyło dyspo-
zycje art. 410 KPC, co już eo ipso - wobec złożenia kasacji przed upływem sześciu
miesięcy od uprawomocnienia się zakwestionowanego postanowienia - czyniło
kasację zasadną. Potwierdzają się również zarzuty błędnego wskazania w
uzasadnieniu zakwestionowanego orzeczenia przepisu art. 402 § 1 KPC, który w
dacie wydania postanowienia nie miał § 1 i dotyczył wyroków Sądu Najwyższego, od
których w poprzednim stanie prawnym nie przysługiwała skarga o wznowienie z
powodu nieważności postępowania. Wreszcie Sąd Wojewódzki oczywiście
bezpodstawnie ustalił, jakoby przeciwko Andrzejowi K. toczyło się jakiekolwiek
postępowanie karne w związku ze wskazaną przyczyną rozwiązania z nim umowy o
pracę bez wypowiedzenia w trybie art. 52 § 1 pkt 2 KP, podczas gdy w prawomoc-
nych orzeczeniach został on uwolniony od popełnienia zarzucanych mu czynów.
Mając powyższe na uwadze, Sąd Najwyższy uchylił zaskarżone postanowie-
nie i przekazał sprawę Sądowi Wojewódzkiemu -Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Spo-
łecznych w Rzeszowie do ponownego rozpoznania na podstawie art. 39313
KPC.
Sąd Najwyższy uznał, że ramy tego przepisu nie dają bezpośredniej kompetencji
przekazania skargi o wznowienie do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu-
Sądowi Pracy w Sanoku, jako sądowi ostatnio orzekającemu co do istoty sprawy
przywrócenia powoda do pracy, a więc sądowi właściwemu według art. 405 zdanie
drugie KPC.
========================================