I PKN 56/96
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Korekty wprowadzone przez SAOS:
Zmiana nazwy izby Sądu Najwyższego z "Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych" na "Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych".
Automatyczne korekty wprowadzone przez system SAOS w czasie importu orzeczenia z zewnętrznego systemu
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:14-11-2012
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:I PR 88/81 I PRN 137/79 I PZP 32/81
Pełny tekst orzeczenia
Wyrok z dnia 7 stycznia 1997 r.
I PKN 56/96
Przyczyny leżące po stronie pracownika nie uzasadniają wypowiedzenia,
zawartej na czas określony umowy o pracę za granicą (§ 6 ust. 1 pkt 1 rozporzą-
dzenia Rady Ministrów z dnia 27 grudnia 1974 r. w sprawach niektórych praw i
obowiązków pracowników skierowanych do pracy za granicą w celu realizacji
budownictwa eksportowego i usług związanych z eksportem (tekst jednolity: Dz.
U. z 1990 r., Nr 44, poz. 259).
Przewodniczący SSN: Kazimierz Jaśkowski (sprawozdawca), Sędziowie SN:
Józef Iwulski, Walerian Sanetra.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 7 stycznia 1997 r. sprawy z powództwa
Piotra K. przeciwko "B".SA w W.-Oddział w R. o odszkodowanie, na skutek kasacji
powoda od wyroku Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w
Rzeszowie z dnia 26 września 1996 r. [...]
u c h y l i ł zaskarżony wyrok i sprawę przekazał Sądowi Wojewódzkiemu-
Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Rzeszowie do ponownego rozpoznania.
U z a s a d n i e n i e
Powód Piotr K. w sprawie przeciwko "B." SA w W.-Oddziałowi w R. o odszko-
dowanie z tytułu wadliwego wypowiedzenia wniósł kasację od wyroku Sądu Wojewódz-
kiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Rzeszowie z dnia 26 września 1996 r.
[...] Jego zdaniem ten wyrok, oddalający apelację od wyroku Sądu I instancji
oddalającego powództwo, narusza § 6 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z
dnia 27 grudnia 1974 r. w sprawie niektórych praw i obowiązków pracowników skiero-
wanych do pracy za granicą w celu realizacji budownictwa eksportowego i usług
związanych z eksportem (jednolity tekst: Dz. U. z 1990 r., Nr 44, poz. 259). Według
powoda wcześniejsze rozwiązanie umowy o pracę za granicą, zawartej na czas okreś-
lony, nie może nastąpić z przyczyn leżących po stronie pracownika (chyba że są
podstawy do rozwiązania tej umowy bez wypowiedzenia), albowiem § 6 ust. 1 pkt 1
tego rozporządzenia dopuszcza jej rozwiązanie tylko w przypadku, gdy jest to uzasad-
nione potrzebami organizacyjno-produkcyjnymi budowy (usługi) eksportowej.
Podniesiono także zarzut naruszenia art. 265 KP.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kasacja jest uzasadniona.
Co do zarzutu naruszenia art. 265 KP należy stwierdzić, że Sąd Najwyższy
podziela poglądy wyrażone we wcześniejszych orzeczeniach, iż samo złożenie pozwu
po terminie z art. 264 KP, bez wyraźnego wniosku o przywrócenie terminu do
wniesienia odwołania od wypowiedzenia, należy traktować jako złożenie tego wniosku.
Nie podziela natomiast poglądu wynikającego z wyroku SN z dnia 14 listopada 1979 r.,
I PRN 137/79 (OSNCP 1980 z. 6 poz. 120, OSPiKA 1981 z. 7/8 poz. 123 z krytyczną
glosą L. Florka) oraz wyroku z dnia 16 października 1981 r. (I PZP 32/81), I PR 88/81
(OSNCP 1982 z. 5-6 poz. 75, OSPiKA 1982 z. 11 poz. 203 z glosą J. Tyszki), według
którego negatywne okoliczności leżące po stronie pracownika mogą uzasadniać
wypowiedzenie umowy o pracę za granicą zawartej na czas określony. Zdaniem Sądu
Najwyższego orzekającego w niniejszej sprawie dopuszczalność wypowiedzenia takiej
umowy, określona w rozporządzeniu z dnia 27 grudnia 1974 r. w przypadku, "gdy jest to
uzasadnione potrzebami organizacyjno-produkcyjnymi budowy (usługi) eksportowej"
oznacza przyczyny leżące po stronie pracodawcy. Trzeba bowiem mieć na uwadze, iż
zasadą jest niedopuszczalność wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas
określony (art. 32 i art. 33 KP). Wyjątki od tej zasady nie mogą być zatem
interpretowane rozszerzająco. Przewidziana w § 6 ust. 1 pkt 1 tego rozporządzenia
przyczyna wypowiedzenia jest okolicznością, która umożliwia wypowiedzenie przez
pracodawcę. Możliwość wcześniejszego rozwiązania stosunku pracy z inicjatywy
pracownika przewidziana jest natomiast w przypadku zajścia po jego stronie ciężkiego
wypadku losowego (§ 6 ust. 2). Pracodawca jest wówczas obowiązany do rozwiązania
umowy w drodze porozumienia stron. Także ta okoliczność przemawia za ścisłym
rozumieniem pojęcia "potrzeb organizacyjno-produkcyjnych". Rozwiązanie stosunku
pracy przez pracodawcę lub z inicjatywy pracownika jest bowiem dopuszczalne tylko w
dokładnie określonych przypadkach, przy czym w odniesieniu do pracownika, w
szczególności obejmuje to śmierć małżonka, dziecka, matki lub ojca albo klęski
żywiołowe. Tak poważne przyczyny uzasadniające rozwiązanie stosunku pracy z
inicjatywy pracownika uzasadniają - zgodnie z zasadą równości stron tego stosunku -
niedopuszczalność rozszerzającego rozumienia zwrotu "potrzeby organizacyjno-
produkcyjne" pracodawcy.
Regulacje te wymagają od pracownika i pracodawcy szczególnie starannego
doboru kontrahentów. Pracodawca ponosi znaczne ryzyko osobowe, nie może bowiem
zwolnić pracownika, który lekko narusza swoje obowiązki pracownicze lub jest mało
przydatny. Tylko w przypadku ciężkich naruszeń może on rozwiązać umowę o pracę
bez wypowiedzenia (§ 6 ust. 1 pkt 2 tego rozporządzenia). Jest to konsekwencją
stabilności umów o pracę zawartych na czas określony.
Przy ponownym rozpoznawaniu sprawy należy zatem ustalić wysokość należ-
nego powodowi odszkodowania.
Z tych względów na mocy art. 393
13
§ 1 KPC orzeczono jak w sentencji.
========================================
I PKN 56/96
Przyczyny leżące po stronie pracownika nie uzasadniają wypowiedzenia,
zawartej na czas określony umowy o pracę za granicą (§ 6 ust. 1 pkt 1 rozporzą-
dzenia Rady Ministrów z dnia 27 grudnia 1974 r. w sprawach niektórych praw i
obowiązków pracowników skierowanych do pracy za granicą w celu realizacji
budownictwa eksportowego i usług związanych z eksportem (tekst jednolity: Dz.
U. z 1990 r., Nr 44, poz. 259).
Przewodniczący SSN: Kazimierz Jaśkowski (sprawozdawca), Sędziowie SN:
Józef Iwulski, Walerian Sanetra.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 7 stycznia 1997 r. sprawy z powództwa
Piotra K. przeciwko "B".SA w W.-Oddział w R. o odszkodowanie, na skutek kasacji
powoda od wyroku Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w
Rzeszowie z dnia 26 września 1996 r. [...]
u c h y l i ł zaskarżony wyrok i sprawę przekazał Sądowi Wojewódzkiemu-
Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Rzeszowie do ponownego rozpoznania.
U z a s a d n i e n i e
Powód Piotr K. w sprawie przeciwko "B." SA w W.-Oddziałowi w R. o odszko-
dowanie z tytułu wadliwego wypowiedzenia wniósł kasację od wyroku Sądu Wojewódz-
kiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Rzeszowie z dnia 26 września 1996 r.
[...] Jego zdaniem ten wyrok, oddalający apelację od wyroku Sądu I instancji
oddalającego powództwo, narusza § 6 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z
dnia 27 grudnia 1974 r. w sprawie niektórych praw i obowiązków pracowników skiero-
wanych do pracy za granicą w celu realizacji budownictwa eksportowego i usług
związanych z eksportem (jednolity tekst: Dz. U. z 1990 r., Nr 44, poz. 259). Według
powoda wcześniejsze rozwiązanie umowy o pracę za granicą, zawartej na czas okreś-
lony, nie może nastąpić z przyczyn leżących po stronie pracownika (chyba że są
podstawy do rozwiązania tej umowy bez wypowiedzenia), albowiem § 6 ust. 1 pkt 1
tego rozporządzenia dopuszcza jej rozwiązanie tylko w przypadku, gdy jest to uzasad-
nione potrzebami organizacyjno-produkcyjnymi budowy (usługi) eksportowej.
Podniesiono także zarzut naruszenia art. 265 KP.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kasacja jest uzasadniona.
Co do zarzutu naruszenia art. 265 KP należy stwierdzić, że Sąd Najwyższy
podziela poglądy wyrażone we wcześniejszych orzeczeniach, iż samo złożenie pozwu
po terminie z art. 264 KP, bez wyraźnego wniosku o przywrócenie terminu do
wniesienia odwołania od wypowiedzenia, należy traktować jako złożenie tego wniosku.
Nie podziela natomiast poglądu wynikającego z wyroku SN z dnia 14 listopada 1979 r.,
I PRN 137/79 (OSNCP 1980 z. 6 poz. 120, OSPiKA 1981 z. 7/8 poz. 123 z krytyczną
glosą L. Florka) oraz wyroku z dnia 16 października 1981 r. (I PZP 32/81), I PR 88/81
(OSNCP 1982 z. 5-6 poz. 75, OSPiKA 1982 z. 11 poz. 203 z glosą J. Tyszki), według
którego negatywne okoliczności leżące po stronie pracownika mogą uzasadniać
wypowiedzenie umowy o pracę za granicą zawartej na czas określony. Zdaniem Sądu
Najwyższego orzekającego w niniejszej sprawie dopuszczalność wypowiedzenia takiej
umowy, określona w rozporządzeniu z dnia 27 grudnia 1974 r. w przypadku, "gdy jest to
uzasadnione potrzebami organizacyjno-produkcyjnymi budowy (usługi) eksportowej"
oznacza przyczyny leżące po stronie pracodawcy. Trzeba bowiem mieć na uwadze, iż
zasadą jest niedopuszczalność wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas
określony (art. 32 i art. 33 KP). Wyjątki od tej zasady nie mogą być zatem
interpretowane rozszerzająco. Przewidziana w § 6 ust. 1 pkt 1 tego rozporządzenia
przyczyna wypowiedzenia jest okolicznością, która umożliwia wypowiedzenie przez
pracodawcę. Możliwość wcześniejszego rozwiązania stosunku pracy z inicjatywy
pracownika przewidziana jest natomiast w przypadku zajścia po jego stronie ciężkiego
wypadku losowego (§ 6 ust. 2). Pracodawca jest wówczas obowiązany do rozwiązania
umowy w drodze porozumienia stron. Także ta okoliczność przemawia za ścisłym
rozumieniem pojęcia "potrzeb organizacyjno-produkcyjnych". Rozwiązanie stosunku
pracy przez pracodawcę lub z inicjatywy pracownika jest bowiem dopuszczalne tylko w
dokładnie określonych przypadkach, przy czym w odniesieniu do pracownika, w
szczególności obejmuje to śmierć małżonka, dziecka, matki lub ojca albo klęski
żywiołowe. Tak poważne przyczyny uzasadniające rozwiązanie stosunku pracy z
inicjatywy pracownika uzasadniają - zgodnie z zasadą równości stron tego stosunku -
niedopuszczalność rozszerzającego rozumienia zwrotu "potrzeby organizacyjno-
produkcyjne" pracodawcy.
Regulacje te wymagają od pracownika i pracodawcy szczególnie starannego
doboru kontrahentów. Pracodawca ponosi znaczne ryzyko osobowe, nie może bowiem
zwolnić pracownika, który lekko narusza swoje obowiązki pracownicze lub jest mało
przydatny. Tylko w przypadku ciężkich naruszeń może on rozwiązać umowę o pracę
bez wypowiedzenia (§ 6 ust. 1 pkt 2 tego rozporządzenia). Jest to konsekwencją
stabilności umów o pracę zawartych na czas określony.
Przy ponownym rozpoznawaniu sprawy należy zatem ustalić wysokość należ-
nego powodowi odszkodowania.
Z tych względów na mocy art. 393
13
§ 1 KPC orzeczono jak w sentencji.
========================================